onzichtbaar leven bovenbouw primair onderwijs

Vergelijkbare documenten
onzichtbaar leven groep 7-8 proefexemplaar

Onzichtbaar leven. Bovenbouw primair onderwijs

antwoorden en uitleg bij Micropia-onderwijsmateriaal primair onderwijs (groep 7-8)

eten en verteren proefexemplaar bovenbouw primair onderwijs

Eten en verteren. Bovenbouw primair onderwijs

Alleskunners. Bovenbouw primair onderwijs

Ecosysteem en evolutie. vmbo

Ziek zijn en weer beter worden

Voedsel en spijsvertering. vmbo

Verteren en fermenteren. havo/vwo 3-4

Jouw lichaam vol microben. vmbo

Biosfeer vwo 5-6 BIOSFEER VWO MH.indd :36

Erfelijkheid en ordening. havo/vwo 3-4

Voedsel. kweek, productie en vertering. mbo

Ecosysteem havo/vwo 3-4

Biosfeer havo 5 BIOSFEER HAVO 5 MH.indd :36

Gezondheid. ziekte, hygiëne en medicijnen. mbo

Biotechnologie. havo 5

Gezondheid havo/vwo 3-4

Voedsel en vertering. vwo 5-6

Voedsel en vertering. havo 5

Duurzame microben. vmbo

Gezondheid vwo 5-6. In samenwerking met de Maag Lever Darm Stichting.

Biotechnologie. vwo 5-6

Gezondheid havo 5. In samenwerking met de Maag Lever Darm Stichting.

inhoud 1. Inleiding 3 2. Schimmel 4 3. De paddenstoel 5 4. Uit het leven van een paddenstoel 7 5. Soorten paddenstoelen 6.

Schimmels.

De schepping. Leerplan r.-k. godsdienst

Dit boekje is van: Paddenstoelenpracticum

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten

Werkbladen In NEMO. Zoeken naar leven. Naam. School. groep 7-8. Klas

onaangenaam! jouw data vergelijk weinig groen temperatuur binnenstad minder frisse lucht in de stad woonwijk hoe meer bebouwing hoe heter park

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

Over haaien, vissen en bruinvissen. Leerlingen ontdekken het verschil tussen hondshaaien, bruinvissen en vissen.

Alles begint bij de vraag: Wat wil je meten? Dat heb je als het goed is al bedacht. Mooi! Dan kun je

Je onderzoekt de grond in jouw buurt. In de grond zitten miljoenen micro-organismen. Bijvoorbeeld

weinig microben vergelijk jouw data

Het rijk van de schimmels

Gebruiksaanwijzing leerdagboek

De composthoop Een composthoop bij school

klimaatstad herfst Paddenstoelen klimaatstad

HANDIG HET TROPISCH ZOETWATER- AQUARIUM

Paddenstoelen De herfst is echt paddenstoelentijd. Vooral als het buiten lekker vochtig is schieten de paddenstoelen als paddenstoelen uit de grond!

inhoud blz. 1. Prikken en steken 2. De bij 3. De brandenetel 4. De mug 5. De kwal 6. De pieterman 7. De rode mier 8.

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel

Jeugd Verkeerskrant 7 Zie je mij?

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel

Experimenten KIT. werkboekje. Dokter in de wetenschap: Klas:

LES 9 MICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN Wraps maken

Opwarming van de aarde

Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...

Basiscursus planten: Bladvormen. Klas:. Plantenpersnr: Namen van leerlingen: 1:..

Zoeken naar leven. Jouw werkbladen. In NEMO. Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Mijn naam:

Voedselweb van strand en zee

Herfstwerkboekje van

Wat weet jij over biologisch en over de bodem?

De woestijn. Uitgestrekt, droog en heet!

IK HEB JE! Kindertour Jacht met de camera

Les 2 Docentenhandleiding van de presentatie

Leven op aarde. Het verhaal. In dit werkboek stap je in een tijdmachine. Je reist terug in de tijd naar het ontstaan van de

1. In welke 4 rijken worden organismen ingedeeld? 3. wat is de functie van de celkern in een cel?

Meander. Aardrijkskunde WERKBOEK

2 Soorten micro-organismen Bacteriën Gisten Schimmels Virussen Samenvatting 40

De kolibrie. Lievelingsbloemen

11. o f e. d i. Apenrots Leeuwenterras Kleine-Zoogdierenhuis Uilenruïne Californische zeeleeuwen Insectarium

Natuurschatten SPEELNATUUR

Paddenstoelen in de klas. werkbladen

Uitsterven of wegwezen

Bomenpad Park Vredeoord. Antwoordenblad. Vul hier eerst jullie namen in:

' Educatieve dienst 2010 'Een bos vol leven' EEN BOS VOL LEVEN

vergelijk blije vissen helder water HEEL HELDER 100 KRAAKHELDER!

Op de website smartkidslab.nl vind je de meetinstrumenten en uitleg hoe je aan de slag kunt.

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:

Schematisch en natuurgetrouw

Groep: Schrijf achter elk dier waar je denkt dat het woont. a) De mensen in het clipje laten aan andere mensen zien dat het hun huis en tuin is.

Opdrachtkaarten Lente

Want wat betekent die grote hoeveelheid zwerfafval voor de natuur, de dieren en de mensen?

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in)

Zoeken naar leven. Jouw werkbladen. In NEMO. Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Mijn naam:

Grond onder je voeten

Doe- pad Watertorenweg. Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6

inhoud 1. De mier 2. De teek 3. De regenworm 4. De pissebed 5. De hoofdluis 6. De vlieg 7. De mug 8. De vlo 9. Filmpje Pluskaarten Colofon

Lespakket HERFST. Lessuggesties groep 5-8. Gemeente Rotterdam, Sport & Cultuur Natuur- & milieueducatie sc_groenmo@rotterdam.

Aftekenlijst. Naam:

Determineren vmbo-kgt12

het machtigste leven op aarde erfelijkheid & ordening

Docentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving

Ik weet wat een wintervoorraad is en waarom dieren dit verzamelen. (weinig verse voeding in de winter)

Bron afbeelding: [1] Voorbeeldles Onderzoekend leren Natuur rondom de school. Groep 1 & 2. Lerarenhandleiding

1 In het begin. In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde.

gedichtjes herfst 2 Egeltje Prikkebol Egeltje, egeltje Prikkebol, Kruip maar in je warme hol. Holletje van gras en mos, Tussen stad en tussen bos.

Micro-organismen kweken en bekijken. Zelf bacteriën kweken. Benodigdheden. Werkwijze. Ziek van virussen?

SAFARIPARK BEEKSE BERGEN

Voorbereiding post 4. Opruiming: op = op Groep 7-8

3 Voedselweb van het wad

inhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8.

Een kreeft in de klas

Determineren vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

droooo droooo oooom speurtocht je stad je toekomst 12 april - 3 juli oba is Paleis voor Volksvlijt

Transcriptie:

onzichtbaar leven bovenbouw primair onderwijs

Als je de wereld van héél dichtbij bekijkt, gaat er een nieuwe voor je open. Mooier en bijzonderder dan je je ooit hebt kunnen voorstellen. Welkom in Micropia. Het eerste microbenmuseum ter wereld, midden in Amsterdam. In Micropia ontdek je een onzichtbare en onbekende wereld: de wereld van de microben. Gebruik de icoontjes bij de vragen en op de plattegrond ypsib op de achterkant om je weg door Micropia te vinden. naam leeftijd groep school datum

garicu SCHIMMELS EN PADDENSTOELEN Kijk bij de opstelling schimmels zijn overal eens naar beneden. Hier zie je schimmels en paddenstoelen groeien. Schimmels maken lange vertakte draden onder de grond. Hieruit groeien paddenstoelen. Waarom maakt een schimmel paddenstoelen? Kruis het goede antwoord aan. Onder de hoed van de paddenstoel zitten sporen, een soort zaadjes. a als parasol tegen de zon b om zich voort te planten De sporen zijn zo klein dat ze met de wind meewaaien. c om zich mooier te maken d om andere schimmels te laten zien dat dit zijn plek is Schimmels groeien niet alleen onder de grond. Komt dit je misschien bekend voor? Paddenstoelen hebben de mooiste vormen, zoals deze aardster. De voedselschimmel Aspergillus ochraceus - 60x vergroot. Sommige paddenstoelen, zoals deze vliegenzwam, zijn heel mooi maar ook giftig.

BEERDIERTJES Hypsibiu Beerdiertjes zijn echte overlevingsexperts. Ze kunnen tegen extreme hitte en vrieskou zonder dat ze dood gaan. Hierdoor vind je ze overal in de natuur terug. Ga naar de opstelling ultieme overlever, naast de twee grote beelden van beerdiertjes. Kijk nu goed door de microscoop en maak een tekening van het beerdiertje hieronder. In een glas slootwater zitten wel 4.000 beerdiertjes. Kijk eens naar het verhaal. Hoe kan het beerdiertje zo goed overleven? Kruis het goede antwoord aan. a b het c d het het beerdiertje kan zich goed verstoppen beerdiertje heeft een heel dik pantser het beerdiertje graaft zich in beerdiertje maakt een beschermend tonnetje van zichzelf Het beerdiertje kan zelfs overleven op de bevroren top van de Mount Everest.

BLAUWALGEN 550x vergroot 150x vergroot Ga naar de opstelling klein leven, grote impact en bekijk de fles met groene vloeistof erin. De kleur in het water komt van de blauwalgen die in het water zweven. Deze blauwalgen, ook wel cyanobacteriën genoemd, zijn heel klein maar onmisbaar op aarde. blauwalgen - 10x vergroot Bekijk het verhaal en lees de tekst. Kruis aan of het antwoord waar of niet waar is. cyanobacteriën maken een groot deel van de zuurstof op onze planeet waar niet waar In de zomer groeien er soms zoveel blauwalgen in het water, dat je er niet mag zwemmen. in één druppel water leven soms wel tien miljoen cyanobacteriën waar niet waar zonder deze cyanobacteriën zou er nooit zuurstof op aarde zijn geweest waar niet waar

PARASOLMIEREN 1. Parasolmieren snijden met hun sterke kaken stukjes blad af. 2. Ze dragen de stukjes blad in een lange stoet boven hun kop naar het nest. Dit lijkt op een parasol. Vandaar hun naam. Er zijn meer dan 40 soorten parasolmieren, en iedere soort gebruikt weer een andere schimmel. Atta Ga op zoek naar de opstelling tuinierende mieren. Waar gebruiken de parasolmieren de witte schimmels voor? Vul hier je antwoord in. 3. In het nest worden de bladeren tot bladermoes fijn gekauwd door kleine werkstermieren en op een hoop gelegd. 4. Hier wordt de bladermoes langzaam bedekt door witte schimmels. 5. De parasolmieren gebruiken de witte schimmel als: Andersom maakt de schimmel ook gebruik van het leven met de parasolmier. Zonder de afgesneden stukjes blad zouden de schimmels geen eten hebben.

MICROBEN OP EN IN JE LICHAAM Je lichaam zit vol microben. Dit is niet vies of gevaarlijk. Het grootste deel van deze microben heeft je lichaam hard nodig, en andersom. Waar in je lichaam denk je dat de meesten zitten? Er zitten wel honderdduizend miljard bacteriën op en in je lichaam. Dat is veertienduizend keer het aantal mensen dat er op aarde woont. Scan jezelf. Waar zitten de meeste microben? Kleur het juiste lichaamsdeel hieronder in. Op elke vierkante centimeter huid leven miljoenen bacteriën. De darmbacterie Escherichia coli, of E. coli in het kort - 6.500x vergroot. Voetschimmel leeft het liefst tussen je vierde en vijfde teen. Daar is de vochtigheid en temperatuur namelijk het hoogst. Vraag je klasgenoot. Kun je drie belangrijke taken van microben in je lichaam noemen? 1 2 3 Heb je liever wel of geen microben in je lichaam? Leg uit.

VERROT EN BESCHIMMELD VOEDSEL Soms laat je eten te lang liggen. Microben zorgen er dan voor dat het gaat rotten of beschimmelen. Ga op de begane grond op zoek naar de opstelling microben op je bord. Bekijk hier de filmpjes. BONUSVRAAG Klaar met alle vragen? Ga dan eens naar de opstelling schoonmaakploeg op de eerste ver dieping en bekijk de ontbinding van een dood dier. Het ontbinden van dode dieren kun je vergelijken met het be derven van voedsel. BONUSOPDRACHT Welk onderdeel van het lichaam blijft het langst liggen denk je? Waarom is het handig dat voedsel bederft? Kruis het goede antwoord aan. a de c de microben kunnen het voedsel dan makkelijker vinden microben ruimen zo de voedselresten op b bedorven d het voedsel is veel gezonder neemt dan minder plaats in de afvalbak in ontdek microleven bij jou thuis Kan jij deze dingen bij jou thuis terug vinden? Bedenk per afbeelding wat het met microben te maken heeft. Ken je nog andere plekken in huis waar microben zitten? Vraag het vanavond eens aan je ouders. Maak er een foto van en neem die mee naar school. na 1 dag na 1 week na 2 weken na 2,5 week na 3 weken na 4 weken

ypsib aric Atta laboratorium Wist je dat het grootste levende wezen op aarde ook een microbe is? Wil je weten wat voor microbe dat is? Ga dan naar www.micropia.nl/scholen Volg Micropia via Facebook of Twitter en blijf op de hoogte van het onzichtbare leven. q facebook.com/micropia p twitter.com/micropia beneden entree lift boven + Peil lift