Micro-organismen kweken en bekijken. Zelf bacteriën kweken. Benodigdheden. Werkwijze. Ziek van virussen?

Transcriptie

1 Micro-organismen kweken en bekijken Zelf bacteriën kweken Je gaat zelf bacteriën kweken. Benodigdheden twee lege petrischaaltjes met daarop je naam, klas en datum brander en lucifers vloeibare voedingsbodem in een warm waterbad Werkwijze 1 Steek de brander op een veilige manier aan. Zet hem op een gele middelhoge vlam. 2 Zet de brander achter de petrischaaltjes op tafel neer. 3 Zet de brander op de blauwe onzichtbare vlam. 4 Neem de voedingsbodemfles in de hand waarmee je het beste kunt gieten. 5 Haal met de andere hand de stop van de fles, maar hou hem vast! Let op! Leg hem niet op tafel, want daar zitten bacteriën op! 6 Haal de hals van de fles een keer kort door de blauwe vlam. Hierdoor gaan alle micro-organismen dood die aan de buitenkant van de hals zitten. 7 Giet een beetje voedingsbodem in de twee petrischaaltjes en sluit ze meteen weer af. 8 Haal de hals van de fles weer een keer door de blauwe vlam en sluit de fles. 9 Maak de brandervlam weer geel. 10 Verdeel in allebei de petrischaaltjes de voedingsbodem door elk schaaltje voorzichtig rond te draaien over tafel. 11 Geef de fles terug aan de docent. 12 Laat de voedingsbodem 15 minuten afkoelen. 13 Kies uit de volgende onderzoekjes voor je schaaltjes: afdrukken van gewassen vingertoppen, kleding of bestek tien minuten open laten staan (om de lucht te onderzoeken) erin hoesten een klein druppeltje water of andere vloeistof op de voedingsbodem een stukje brood of appel op de voedingsbodem of bedenk zelf iets 14 Laat de gesloten schaaltjes op een warme plek staan (drie dagen op 30 C in een stoof gaat het beste, maar zeven dagen op kamertemperatuur werkt ook). Als de dichte schaaltjes bewaard moeten worden, kan dat nog twee weken in een koelkast. Opdracht Welke veiligheidsregel is er als je een brander eventjes niet gebruikt, maar hij toch moet aanblijven? Waarom zit de voedingsbodem in een afgesloten flesje? Waarom moet de hals van de fles even door de blauwe vlam? Wat zie je na het bebroeden van de schaaltjes? Had je dit verwacht? Ben je nu anders gaan denken over voeding en hygiëne? Zieke bacteriën Yoghurt maken is niet altijd even makkelijk. Dat heeft Tina al twee keer meegemaakt. De yoghurt werd niet dik en niet zuur. Allebei die keren moest het maken van yoghurt helemaal overnieuw gedaan worden. Dat gaf vele uren verlies en ontevreden klanten, omdat de yoghurt te laat in de winkel kwam. De bacteriën die de melk moesten veranderen in yoghurt, waren ziek gemaakt door een virus. Tegenwoordig moet Tina elk yoghurtzuursel onderzoeken. Ze kweekt ze op speciale platen om te kijken of de bacteriën niet ziek zijn. Ziek van virussen? Als bacteriën ziek kunnen worden van virussen, wat kun je dan over de afmetingen van virussen zeggen?

2 Gisten Je gaat gisten bekijken onder de microscoop. Benodigdheden een beetje verse gist of droge gist reageerbuisje met 5ml zoutoplossing (9% zout) objectglaasje dekglaasje öse velletje keukenpapier microscoop en toebehoren Een microscoop Werkwijze 1 Doe met de öse een heel klein beetje verse of droge gist in de reageerbuis. 2 Meng met de öse tot de oplossing net troebel is. 3 Leg met de öse een druppel op het objectglaasje. 4 Dek de druppel af met het afdekglaasje. 5 Haal een teveel aan vocht weg door het op te zuigen met een randje van het keukenpapier. 6 Bekijk het preparaat met de microscoop en teken vijf gistcellen bij een vergroting van 400x (denk aan de tekenregels). Opdracht Voer de werkwijze uit.

3 Gistcellen onder een microscoop Goede tekening en slechte tekening Micro-organismen herkennen Je kunt verschillende soorten micro-organismen herkennen omdat je weet waar ze groeien. Verschillende vormen van micro-organismen. Er zijn twee groepen micro-organismen. In de eerste groep zitten de schimmels. Daar horen ook de gisten bij. De tweede groep zijn de bacteriën. Schimmels groeien alleen als er lucht aanwezig is. Maar gisten groeien

4 ook zonder lucht. Beschimmeld voedsel ruikt muf en je ziet er haren op groeien. Schimmels stellen niet zo veel eisen: het maakt ze niet uit of het voedsel nu droog, zuur of koud is. Bacteriën groeien ook in of op levensmiddelen, maar die mogen niet te droog, te koud of te zuur zijn. De levensmiddelen krijgen van bacteriën meestal een afwijkende geur en kleur. Gisten groeien op suikerrijke voedingsmiddelen. a Op een droge snee brood groeien, omdat deze snee brood is en meestal wordt bewaard in aanwezigheid van b In een fles bedorven melk in de koelkast groeien. Daardoor ruikt de melk zuur. c De deksel van een pot jam staat bol doordat er in zijn gaan groeien. Dit komt doordat er veel in jam zit. Je leraar heeft een aantal bedorven producten meegebracht. Neem de tabel op werkblad Geef in de tabel aan of de producten bedorven zijn door schimmels, gisten of bacteriën. Laat je leraar het nakijken. Door te kijken, te ruiken of te voelen weet je vaak of een product bedorven is. Je weet nu waar en hoe de verschillende micro-organismen groeien. Daardoor weet je nu ook welk micro-organisme het bederf heeft veroorzaakt. Schimmels Je kunt schimmels onder een microscoop zichtbaar maken. Een microscoop. Micro-organismen zie je pas als je ze vergroot. In een microscoop zitten vergrootglazen die tot meer dan 1000 keer vergroten. Die vergrootglazen noemen we lenzen. We gaan schimmels bekijken door een microscoop. Benodigdheden: enkele beschimmelde producten en bakkers-, bier- of wijngist objectglaasjes dekglaasjes öse velletje keukenpapier microscoop met toebehoren Werkwijze: 1 Leg met de öse een druppel water op een objectglaasje. 2 Neem met de öse een kleine hoeveelheid schimmelmateriaal en meng die in de druppel water. Je leraar doet het voor.

5 3 Dek de druppel water af met een dekglaasje zoals op tekening staat. 4 Haal een teveel aan vocht weg door het met een randje van het keukenpapier op te zuigen. 5 Bekijk het preparaat met de microscoop en teken de schimmel. 6 Laat je tekening controleren door je leraar. a Welke onderdelen kun je onderscheiden aan de schimmels die je bekeken hebt? b Zijn er ook verschillen tussen de bekeken schimmelcellen?