Heupprothese Een nieuwe heup: alle informatie op een rij
Alle informatie voor u op een rij over het krijgen van een nieuwe heup 2 Heupprothese - Medinova
Inhoudsopgave In vogelvlucht pag. 4 Inleiding pag. 5 Het heupgewricht pag. 6 De behandeling stap voor stap pag. 7 Complicaties pag. 8 De herstelperiode pag. 9 Veelgestelde vragen pag. 10 Medinova - Heupprothese 3
In vogelvlucht Consult orthopedisch chirurg Gesprek POS medewerker Gesprek OK Planning Consult anesthesioloog Melden bij de kliniek Voorbereidingsruimte Operatiekamer Operatie door orthopedisch chirurg Herstel op de verkoever Verblijf in het Medinova zorghotel Naar huis Controleafspraak met fysiotherapeut Controleafspraken met orthopedisch chirurg PROMs onderzoek Deel uw ervaring 4 Heupprothese - Medinova
Inleiding U overweegt een heupprothese-operatie. Tijdens de operatie wordt het beschadigde heupgewricht vervangen door een kunstgewricht. In deze folder leest u waarom de operatie nodig is, wat de operatie inhoudt en hoe het herstel na de operatie zal verlopen. Waarom een heupprothese? Veel mensen hebben last van gewrichtsslijtage of artrose. Door slijtage wordt de gladde kraakbeenlaag van het gewricht aangetast en kan deze uiteindelijk helemaal verdwijnen. De gewrichtsvlakken glijden niet meer soepel over elkaar waardoor bewegen steeds moeilijker en pijnlijker wordt. Als de slijtage zich voortzet, nemen de klachten en beperkingen steeds meer toe. Medicijnen en fysiotherapie helpen dan meestal niet meer. Een operatie is vaak nog het enige alternatief. Klachten Een veelvoorkomende klacht is onder andere pijn. De pijn bevindt zich meestal in de lies, soms ook in de bil en kan uitstralen naar het bovenbeen en soms ook de rug. Verder ondervinden mensen vaak belemmeringen bij het lopen, vooral bij het starten met lopen. Ook de afstand die u maximaal kunt lopen neemt af. U kunt merken dat u de heup niet meer geheel kunt optrekken of het been niet geheel meer plat in bed kunt leggen. Met de knieën over elkaar zitten kan pijn in de lies geven. Tevens is het spreiden van de heup vaak niet meer volledig mogelijk. De diagnose We stellen de ernst van de aandoening vast via lichamelijk onderzoek en röntgenfoto s. Uw eigen oordeel bij de beslissing van het plaatsen van een heupprothese is van het grootste belang. U beslist uiteindelijk of u toe bent aan de operatie. Wij adviseren u hierin. Doel van de operatie Het plaatsen van een heupprothese betekent dat het heupgewricht wordt vervangen door kunstmateriaal. Het doel van de operatie is een pijnloze heup, die weer goed kan bewegen. Dit is niet altijd haalbaar, maar meestal wordt de situatie veel beter dan voor de operatie. Net als bij alle operaties is er ook bij een heupprothese-operatie een kans dat er complicaties optreden. Het hersteltraject kan zes tot twaalf maanden in beslag nemen. Voordat u zich aan uw heup laat opereren, moet u dus goed weten waarom de operatie nodig is, wat de operatie inhoudt en hoe het herstel na de operatie zal verlopen. Wij maken gebruik van de modernste technieken waardoor er zo min mogelijk weefselschade is en het herstel na een heupprothese-operatie spoedig verloopt. Medinova - Heupprothese 5
Het heupgewricht Bekkenbeen Heupkom Heupkop Dijbeen Heiligbeen Schaambeen Symfyse Zitbeen Het heupgewricht Het heupgewricht is een kogelgewricht. Dit houdt in dat het heupgewricht het mogelijk maakt om het dijbeen te bewegen ten aanzien van het bekken. In het bekken is een holte, de zogenaamde heupkom. De kop van het dijbeen past in die heupkom en samen vormen ze een kogelgewricht. Om de heup ligt een gewrichtskapsel, dat geeft stevigheid en stabiliteit. Aan de binnenkant is het kapsel bekleed met gewrichtsslijmvlies (het synoviaal vlies). Dit slijmvlies maakt gewrichtsvocht aan dat voedingsstoffen bevat voor het kraakbeen. Het vocht fungeert zo als smeermiddel voor het gewricht. Buiten het gewrichtskapsel houden stevige gewrichtsbanden het bekken en het dijbeen bij elkaar, dekken het gewricht af en stabiliseren het. De bewegingen van het heupgewricht worden gestuurd door onder andere de bilspieren aan de achterkant en de dijbeenspieren aan de voorkant van het been. Heupslijtage Wanneer u ouder wordt, vermindert de kwaliteit van de kraakbeenbedekking van het heupgewricht. Deze slijtage noemen we ook wel artrose. De kraakbeenlaag wordt aangetast en het onderliggende bot komt gedeeltelijk bloot te liggen. Er zijn meerdere factoren die de kans op artrose vergroten, zoals aangeboren heupafwijking, erfelijke factoren, infecties en trauma. Door de artrose kan de heup stijf worden en pijn gaan doen. In het begin treedt de pijn alleen op bij intensieve activiteiten, maar later ook bij de normale dagelijkse dingen of zelfs s nachts. 6 Heupprothese - Medinova
De behandeling stap voor stap Een nieuwe totale heupprothese is een kunstproduct, ontworpen om de heupfunctie zo natuurgetrouw mogelijk na te bootsen, echter het is en blijft anders dan de oorspronkelijke heup. De heupprothese gaat gemiddeld tussen de 15 en 20 jaar mee. Voor jongere patiënten betekent dit dat het plaatsen van een heupprothese goed mogelijk is, maar dat met meerdere grote operaties in de toekomst rekening dient te worden gehouden. Gezonde heup Heup met artrose U komt op de operatiedag naar de kliniek. De operatie duurt ongeveer 60 minuten. Het plaatsen van een heupprothese gebeurt onder algehele narcose of met een ruggenprik. De orthopedisch chirurg maakt een snede aan de zijkant van uw dijbeen van ongeveer 12 centimeter. Eerst wordt de versleten heupkop verwijderd. Vervolgens wordt ruimte in het bovenbeen gemaakt om de prothese perfect in het bovenbeen te laten passen. Aan dit deel van de prothese komt de nieuwe heupkop. In het bekken wordt ruimte gemaakt voor een nieuwe kom. Er wordt een ongecementeerde heupprothese, type Mallory Head, geplaatst. Benadering Er zijn verschillende methodes waarop een heupprothese geplaatst kan worden, dit heeft vooral te maken met de manier waarop het heupgewricht benaderd wordt: via de voorkant, de zijkant of de achterkant. De meest toegepaste en klassieke benadering is via de achterkant (posterolateraal). Alle benaderingen hebben hun eigen voor- en nadelen. De orthopedisch chirurgen in Medinova Kliniek Breda plaatsen de heupprothese via de achterkant. Daarin hebben ze de meeste ervaring en de beste resultaten. Aan het eind van de operatie wordt de wond gesloten en wordt een drukverband aangelegd. De totale opnameduur is twee tot drie dagen. Metalen kom Kunststof binnenbekleding Keramische heupkop Metalen steel Medinova - Heupprothese 7
Complicaties Mogelijke complicaties Bij iedere ingreep kunnen complicaties ontstaan. Overleg bij onderstaande complicaties met uw specialist voor eventuele behandeling: Nabloeding in de heup. De wond blijft soms lang gevoelig. Er kan een trombosebeen of longembolie ontstaan. Instabiliteit van de heup. De heupprothese klikt met bewegen. De heup schiet bij bepaalde (extreme) bewegingen uit de kom. Er is een beenlengteverschil ontstaan of niet gecorrigeerd. Er is een waggelgang ontstaan of gebleven. Infectie van de heupprothese. Schade door de operatie aan structuren rond de heup, zoals zenuwen (klapvoet) of bloedvaten; dit is zeer zeldzaam. Kans op complicaties na een totale heupprothese De kans op een complicatie na een totale heupprothese-operatie hangt af van verschillende factoren. Om u een indicatie te geven van de kans op een heroperatie binnen twee jaar en een diepe wondinfectie na een heupprothese vindt u hieronder de landelijke cijfers (2013): Kans op vervolgoperaties binnen twee jaar na een heupprothese-operatie: 3,4% Kans op een diepe wondinfectie na een heupprothese-operatie: 0,80% Soms is het resultaat van de heupprothese niet wat u ervan had gehoopt. Er kan een pijnlijke sensatie in de heup blijven ondanks de prothese. Wat is trombose? Trombose is een bloedstolsel dat het bloedvat afsluit. Symptomen van een trombosebeen zijn: de kuit is hard, pijnlijk, rood en glanst. Het optrekken van de tenen naar de neus is zeer pijnlijk. Neemt u bij twijfel hierover altijd onmiddellijk contact op met uw behandelend orthopedisch chirurg of met uw huisarts. 8 Heupprothese - Medinova
De herstelperiode De herstelperiode na het plaatsen van een heupprothese neemt zes tot twaalf maanden in beslag. Tot een jaar na de operatie kan er nog winst geboekt worden. De eerste dagen na de operatie bent u nog opgenomen in de kliniek. U krijgt pijnstillers en de fysiotherapeut oefent met u en geeft u instructies voor het oefenen thuis. De totale opnameduur is twee tot drie dagen. loopkrukken kunt lopen, u weer kracht kunt zetten met uw voet en uw looppatroon normaal is. U mag weer buiten fietsen als u zelfstandig zonder loopkrukken kunt lopen, uw knie voldoende kunt buigen en op één been in balans kunt staan. Sportactiviteiten kunnen worden hervat in overleg met uw orthopeed en/of uw fysiotherapeut. U bent niet ziek, u hoeft dus niet in bed te blijven en overdag draagt u gemakkelijk zittende kleding en schoenen. Meestal kunt u zich binnen enkele dagen voldoende zelfstandig bewegen om weer naar huis te kunnen. De eerste periode loopt u met twee krukken. Als u voor de eerste keer op controle komt, wordt met u besproken of het gebruik van de loopkrukken afgebouwd kan worden en hoe u dit het beste kunt doen. U mag de eerste zes weken na de operatie niet zelf autorijden of buiten fietsen. U mag wel op een hometrainer oefenen met een lage weerstand. Na deze periode mag u weer autorijden als u zelfstandig zonder De termijn waarop u weer aan het werk kunt gaan, hangt af van het soort werk dat u doet. Oefenen is belangrijk om de functies van de spieren te herstellen en de heup te bewegen. Gedurende het hersteltraject gaat u beweging steeds verder opbouwen. De eerste maanden oefent u om weer zo soepel mogelijk te kunnen bewegen. Direct na de operatie kunt u beginnen met oefenen van buigen en strekken van de enkel, dit is goed voor de bloedsomloop in het gehele geopereerde been. Dagelijkse oefeningen De eerste periode na uw operatie loopt u met twee krukken of een rollator. Na twee weken vindt de wondcontrole plaats en wordt het vervolgtraject met u besproken. Hierna gaat u beginnen met fysiotherapie. Hiervoor kunt u het best een afspraak maken bij een fysiotherapeut die veel ervaring heeft met het begeleiden van mensen met een totale heupprothese. Wilt u alvast een indruk krijgen van de oefeningen? Kijkt u dan op ons YouTubekanaal. http://tinyurl.com/heupprotheseoefeningen Medinova - Heupprothese 9
Veelgestelde vragen Is een prothese zwaar? Een heupprothese weegt ca. 400 gram en u merkt daar niets van. Hoe oud moet ik zijn om een heupprothese te krijgen? Uw mate van invaliditeit bepaalt of u aan een prothese toe bent, in uitzonderlijke gevallen worden protheses ook bij 20- en 30-jarigen geplaatst. Het lijkt of mijn geopereerde been na de operatie langer is, kan dit kloppen? Het is vrij gebruikelijk dat u na het plaatsen van een heupprothese het gevoel heeft dat uw been langer is geworden, terwijl dit objectief niet het geval is. Drie maanden na de operatie zullen wij nogmaals een meting doen en een diagnose stellen, omdat de heup zich dan gezet heeft en gewenning is opgetreden. Bij meting blijkt de beenlengte dan gewoonlijk niet relevant te verschillen met de andere zijde. In een uitzonderlijk geval moet het been wat langer gemaakt worden om een stabiele heup te bereiken. in dat geval is soms een hieltje of zooltje onder het andere been een goede oplossing. Piept het detectiepoortje wanneer ik er op een vliegveld met mijn prothese doorheen ga? Vooral bij slanke patiënten of bij meerdere protheses kan dit gebeuren. In de maand na uw operatie ontvangt u de zogenaamde prothesepas zodat u kunt aantonen dat u een prothese heeft. Deze pas is niet verplicht en slechts een extra service die door Medinova wordt aangeboden om het reizen met een prothese eenvoudiger te maken, Mag ik roken voor de operatie? Ons advies is om minimaal vier weken voor de operatie te stoppen met roken. Dit kunt u samen met uw huisarts bespreken. Ook op internet zijn daar verschillende artikelen over te vinden. Hoe lang blijft mijn heup pijnlijk aanvoelen? U zult merken dat na de operatie de pijn geleidelijk minder wordt. Verbetering is nog steeds te merken tot drie à vier maanden na de ingreep. Pijn bij het opstarten zal nog enige tijd voortduren. Mijn been is dik na de operatie, hoe lang blijft dit zo? Zwelling van het been is na de operatie heel gewoon, u zult merken dat dit de eerste weken na de operatie vermindert. Goed oefenen is belangrijk om de zwelling te verminderen. Ook zal de zwelling verminderen als u geregeld uw been omhoog legt. Hoe kan ik de wond het beste verzorgen? U moet erop letten dat het wondgebied schoon en droog blijft. De huid rond de wond kan enige tijd rood en/of geïrriteerd zijn, dit neemt af nadat de hechtingen en/of krammen verwijderd zijn. Wanneer start ik met fysiotherapie? U start met fysiotherapie in het zorghotel en direct na thuiskomst. U krijgt een vervolgafspraak mee voor na de operatie. Deze zal plaatsvinden twee weken nadat u geopereerd bent. Dan zullen ook de hechtingen worden verwijderd. 10 Heupprothese - Medinova
Veelgestelde vragen Wat zijn de gevolgen van een infectie van de heupprothese? Als de infectie binnen zes weken na de operatie optreedt en direct wordt behandeld met uitgebreid spoelen van de heup en het geven van antibiotica, kan de prothese worden behouden. Indien een langere termijn verstrijkt, moet de prothese meestal worden verwijderd om later na volledige genezing van de infectie weer een nieuwe heupprothese te implanteren. Een geïnfecteerde prothese vereist vaak meerdere operaties om de botvlakken vrij van bacteriën te krijgen. Wanneer uiteindelijk opnieuw een heupprothese geplaatst wordt, zal gedurende ongeveer een half jaar een combinatie van antibiotica gegeven worden om de nieuwe prothese te beschermen. Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen? Neemt u dan telefonisch of via e-mail contact op met de kliniek. Op de polikliniek bespreekt uw behandelend orthopeed het verwachte resultaat van de ingreep met u. Hoe lang moet ik loophulpmiddelen (bijvoorbeeld krukken) gebruiken? Tot ongeveer zes tot acht weken na de operatie moet u krukken gebruiken. De eerste periode (twee weken na de operatie tot de eerste nacontrole) loopt u met twee krukken. Op de afspraak van de nacontrole wordt met u besproken of het gebruik van de krukken afgebouwd kan worden en wanneer. Medinova - Heupprothese 11
KPN NL 14:1010 Ondergaat u binnenkort één van onderstaande behandelingen? Heupprothese operatie Knieprothese operatie Kijkoperatie knie Voorste kruisband operatie Lage rughernia operatie i Mijn Tijdlijn Informatie Contact Instellingen Download ook onze gratis Medinova App In een persoonlijke tijdlijn vindt u alle informatie over uw behandeling, op elk gewenst moment. De Medinova App begeleidt u voor, tijdens en na de operatie. Ga naar de App Store of Google Play en download de Medinova App. Medinova Kliniek Breda Telefoonnummer 076-201 93 00 Openingstijden werkdagen van 07.00-17.00 uur Adres Takkebijsters 5a 4817 BL Breda E-mailadres & website breda@medinova.com www.medinova.com