24 UUR MAATSCHAPPELIJKE OPVANG DE BINNENVEST JAARBERICHT 2008

DE BINNENVEST Jaarbericht 2008

24 UUR MAATSCHAPPELIJKE OPVANG DE BINNENVEST JAARBERICHT 2008

7.45 9.15 UUR In Nieuwe Energie komt de ochtend pruttelend op gang. De ontbijtboel is aan kant, en vanaf 9.00 uur melden de eerste dak- en thuislozen zich voor de dagopvang. Joop Segaar, baliemedewerker bij De Binnenvest heeft dienst vandaag. Zijn belangrijkste taken: Koffie, thee en limonade verstrekken. En een goed gesprek voeren als daar behoefte aan is. Het is rustig in de centrale opvangruimte. Op de bank ligt een vrouw te slapen, de radio staat zachtjes aan en de vaatwasser doet de ontbijtafwas. Een glazenwasser boent de ruiten schoon. Aan verschillende tafeltjes drinken cliënten van De Binnenvest alleen of in plukjes een kop koffie, lezen een krantje, roken een sigaret of maken de post open. Wilco is één van hen. Hij heeft bij de balie twee brieven opgehaald (Nieuwe Energie fungeert als postadres voor ongeveer 400 dak- en thuislozen), en leest ze nu aandachtig door. Intussen neemt hij een slok koffie. Wat hij gaat doen vandaag? Dat weet ik nog niet. Gisteren ben ik met de veegploeg mee geweest. Maar dat mag maar vijf dagdelen per week. Dus probeer ik dat nu uit te stellen. Een tafeltje verderop zit Moustafa. Een beetje kletsen met deze en gene, krantje lezen en koffie drinken; zo ziet zijn dag in Nieuwe Energie er doorgaans uit. Iedereen doet z n ding. We leven met de dag. Door een zijdeur komt Nathalie binnen. Zij loopt stage bij De Binnenvest en assisteert de groepswerkers. Vandaag is business as usual, vertelt zij. Ik heb net wat administratieve dingen gedaan en een paar cliënten de sleutels van hun locker gegeven. Vanmiddag zit ik bij een intake van iemand die hier een postadres wil. En tussendoor help ik mijn collega s om de meest uiteenlopende vragen van bezoekers te beantwoorden. Soms is het hier echt spitsuur. Dan staat er echt een rij voor de deur. Alsof we gratis geld uitdelen. Over de stageplek Nieuwe Energie is zij razend enthousiast. Voor mij is er geen betere plek denkbaar dan deze. Ik maak hier alles mee, en kan al mijn opdrachten uitvoeren. Medemens Intussen loopt baliemedewerker Segaar door de ruimte, maakt hier en daar een kort praatje en verzamelt de vuile vaat. Vaak gaat zo n gesprekje over futiliteiten. Maar ook komt het wel eens voor dat iemand vertelt dat hij gaat afkicken. Als ik zo iemand dan een paar dagen later tegenkom vraag ik altijd hoe het ermee staat. De kunst van maatschappelijk werk is de cliënt aanvoelen, vindt hij. Het is een kwestie van de juiste balans vinden. Je moet niet pushen, maar ook niet pamperen. Dat kan pas als je een vertrouwensband met iemand hebt. Wat helpt is om jezelf te zijn, stelt hij. Ik probeer altijd ontspannen te blijven, met een open oor en een open mind. Ik voel me ook geen hulpverlener, maar een medemens. En ik ga respectvol met bezoekers om. Dat zit m in simpele dingen. Als ik iets aan iemand geef, zeg ik bijvoorbeeld altijd alsjeblieft. Dat respect krijg ik dan vanzelf weer terug. Zo werkt dat. En met soepele tred maakt hij zich uit de voeten voor een nieuwe rondgang door de opvangruimte. 2 3 Dagopvang Nieuwe Energie Sinds mei 2008 heeft De Binnenvest een nieuwe locatie voor de opvang van dak- en thuislozen: Nieuwe Energie in hartje Leiden. Samen met Brijder Verslavingszorg verzorgt De Binnenvest hier 24-uurs opvang voor de doelgroep. Tussen 9.00 uur en 21.00 uur vinden dak- en thuislozen er een veilige plek om even bij te komen, een praatje te maken of iets te eten. Ook kunnen ze er douchen of een was draaien.

9.15-10.00 UUR Henk veegt met een vaatdoek broodkruimels van de eettafel. Annie en Wim kijken televisie. Zwijgend absorberen ze beelden van een jong katje dat met een zuigfles melk krijgt toegediend. Kopje koffie op tafel, rokende peuk erbij, meer shag binnen handbereik. Zomaar een rustige, gemoedelijke ochtend in het Sociaal Pension aan de Haagweg. Jos, medewerker van De Binnenvest heeft vandaag dagdienst, samen met collega Sharon. Hij heeft net een bewoner tactvol terechtgewezen omdat hij onder zijn corveedienst uit wilde komen. Hij heeft de vaatwasser ook al door Bram laten uitruimen, wist Sharon over de dader te vertellen. Dit keer had de reclasseringsmedewerker gevraagd of hij toevallig wat eerder op gesprek kon komen. Dus ik moet nu weg. Kan ik mijn taak laten zitten?, had hij gevraagd. Maar Jos wilde daar niet aan. We hadden afgesproken dat jij het zou doen. Langzaam ontwaken de laatste bewoners. De vroege vogels, zo n acht stuks vandaag, zijn al lang de deur uit: met de klussenbus mee, met de veegploeg op pad, of zomaar de stad in. Nu vullen de langslapers de woonkamer. Ontbijten kunnen zij niet meer; het is immers half tien geweest: de eettafel is schoon en de vaatwasser draait al. Maar een bakkie koffie is er altijd wel. Om rustig mee te ontwaken bij de natuurbeelden van Animal Planet. Ook maatschappelijk werker Teun, van Begeleid Wonen Lang, is gearriveerd. Hij heeft twee gesprekken met bewoners van het Sociaal Pension op het programma staan. Met de een gaat hij het hebben over de mogelijkheid voor een andere verblijfplaats ( Hij leeft soms in zijn eigen gedachten, fantaseert van alles en zit hier niet echt op zijn plek ), met de ander over hoe ze samen de toegekende zorgtoeslag gaan verdelen. Jos regelt intussen dat een van de cliënten zijn methadon krijgt. Bewoners halen hun methadon zelf op bij de methadonpost, en geven het vervolgens bij ons in beheer. Hij kijkt de kas na ( er zitten een paar bonnetjes in waarvan ik niet snap waar ze vandaan komen ) werpt een korte blik op het monitorenpaneel (in alle gangen van het gebouw is het doodstil) en stopt een stapeltje ziekenhuispapieren van een bewoner in een dossier. Opruimgedoe Er wordt zo op de vroege morgen flink gesopt en gedweild in het 28 kamers tellende pand. Zo geeft bewoner Paul de zes wc s op de drie verdiepingen met kamers een beurt met dikke Glorix. Als hij klaar is geeft hij de fles met een grijns bij Jos af. Zo, heb jij je pleziertje weer gehad. Paul had namelijk strafcorvee omdat hij zijn taak vergeten was. Jos haalt even zijn schouders op. Daar doe je mij geen plezier mee hoor, roept hij hem nog na. Maar zijn opmerking is tegen dovemansoren gericht. Intussen gaat Sharon met cliënt Annie mee naar haar kamer om daar wat op te ruimen. Een paar weken terug vond ze dat nog maar niks, dat opruimgedoe. Maar nu ziet ze de voordelen er zelf ook van in, en helpt ze zelf af en toe ook een klein beetje mee. Jos werpt een blik op de agenda. Straks moet Annie haar antibiotica, en vanmiddag moet een van de bewoners naar de dokter. Daarna gaat hij in gedachten alle bewoners even na. Heb ik iedereen al gezien vandaag? Veel zaken spelen zich af tussen de cliënt en de maatschappelijk werker. Maar wij maken ze hier de hele dag mee, zien hoe ze zich in de groep gedragen, hoe het met hun dag-nacht ritme is en met hun medicatie. In die zin hebben wij ook een beetje een signaalfunctie. 4 5 Sociaal Pension Het Sociaal Pension is een plek waar cliënten van De Binnenvest beschermd kunnen wonen: ze hebben er een eigen kamer en delen een huiskamer en keuken. Medewerkers bieden begeleiding en zijn verantwoordelijk voor de veiligheid. Iedere cliënt heeft bovendien een Woonmaatschappelijk werker en een Persoonlijk Begeleider. Samen met de cliënt stellen zij een begeleidingsplan op. Indien mogelijk wordt de stap gezet naar het Begeleid Wonen.

jaaroverzicht 2008 21 Incidenten De Binnenvest heeft een registratiesysteem voor het melden van incidenten met cliënten (MIC) in gebruik genomen. In totaal zijn er in 2008 21 zogenaamde MIC-formulieren ingevuld. Een commissie heeft inmiddels rapport uitgebracht over deze incidenten aan het Managementteam van De Binnenvest. Actief verzuimbeleid De Binnenvest gaat inzetten op een actief verzuimbeleid. Doel is het ziekteverzuim omlaag te krijgen. In 2008 bedroeg het ziekteverzuim 10% en in 2009 moet dat percentage dalen naar 7%. In de branche is een verzuim van 4% gebruikelijk. Er is een werkgroep ingesteld om het verzuimbeleid verder vorm te geven. Er is een nieuw verzuimbeleid in de maak wat in 2009 wordt ingevoerd. Actielijst klanttevredenheid Een actielijst met verbeterpunten moet ertoe leiden dat de klanttevredenheid van cliënten van De Binnenvest nog verder toeneemt. De aanbevelingen in deze lijst zijn gedestilleerd uit het klanttevredenheidsonderzoek van 2007 dat is uitgevoerd door de Stichting Kwadraad in samenwerking met de Cliëntenraad van De Binnenvest. Daarin wordt veel nadruk gelegd op verbetering van de informatie aan de cliënten, al bij de start van de zorg. Ook kunnen cliënten desgewenst inzage krijgen in hun zorgdossier en is het privacybeleid verwerkt in een welkomfolder. In deze folder staat ook het klachtrecht omschreven. De actie- en verbeterpunten zullen in 2009 worden geëvalueerd. Afscheid van Oude Rijn In februari 2008 heeft De Binnenvest na veertien jaar afscheid genomen van het Dienstencentrum aan de Oude Rijn 44. In zijn afscheidswoord bedankte directeur Wim van t Veer medewerkers van De Bakkerij voor de fijne samenwerking. Het is jammer dat we deze mooie plek moeten verlaten. Deze plek en de filosofie van diaconaal centrum passen namelijk bij ons werk: de opvang van kwetsbare mensen. Sinds half maart 2008 heeft De Binnenvest een dag- en nachtopvang in Nieuwe Energie aan het Papegaaisbolwerk in Leiden. Alcohol-gebruikersruimte In Nieuwe Energie heeft De Binnenvest een alcohol-gebruikersruimte in gebruik genomen. In overleg met Brijder Verslavingszorg is afgesproken wie er gebruik mogen maken van deze gedoogruimte. Geen nachtopvang in Alphen Het inloopcentrum in Alphen aan den Rijn heeft het druk. De teller wijst uit dat Het Open Venster vorig jaar 4892 keer bezocht is. Toch komt er in deze stad geen nachtopvang. Alphen aan den Rijn telt volgens onderzoek ongeveer 15 daklozen. Lieke Odijk van De Binnenvest: We draaien veel op enthousiaste vrijwilligers. Momenteel ongeveer 35. We zijn zes dagen per week open. We serveren drie keer per week een maaltijd. Verder kunnen mensen hier douchen en hun kleren laten wassen. We hebben een korte lijn met het Centraal Bureau, zij doen de intakes. In 2008 zijn we wel een strikter beleid gaan voeren ten aanzien van de postadressen. In 2007 diende D66 een motie in over het realiseren van nachtopvang in Alphen aan den Rijn. De gemeente besloot vorig jaar hier niet toe over te gaan en om prioriteit te geven aan het voorkomen van dakloosheid en het ondersteunen bij maatschappelijk herstel. De Binnenvest benadrukte dat nachtopvang meer is dan het bieden van een dak en een bed, en dat er behoefte is aan mogelijkheden tot begeleid wonen. Daklozen krijgen de mogelijkheid, als ze daar aan toe zijn, zich te hervestigen in Alphen aan den Rijn. Voor nachtopvang blijft Alphen gebruik maken van de voorzieningen in Leiden. De Binnenvest in Leiden heeft meerdere disciplines in huis, waardoor aan de hulpvrager steeds zo snel mogelijk de juiste hulp kan worden geboden. Bovendien zijn er in Leiden al veel voorzieningen en is er een infrastructuur voor medische zorg aanwezig. CR wil harddrugs-gebruikersruimte De Cliëntenraad (CR) heeft zich in 2008 hard gemaakt voor een harddrugs-gebruikersruimte. Het hangen en gebruiken voor de ingang van Nieuwe Energie is mensonwaardig, vindt voorzitter Hans de Kinderen. Verslaafden zijn nog steeds mensen. Bovendien geeft het personeel en cliënten een onveilig gevoel. Dit punt blijft voor ons hoog op de agenda staan.

Klachten HKZ proof De externe klachtencommissie van De Binnenvest heeft in 2008 drie klachten besproken. In twee gevallen betrof het klachten rond bejegening van een medewerker naar een klant. Een van deze klachten werd voor een deel gegrond verklaard. De andere werd opgeschort vanwege de gesteldheid van de cliënt. De derde klacht betrof een voorgenomen huisuitzetting uit een RIBW woning. Deze zaak is voor de kantonrechter gebracht, waarna De Binnenvest in het gelijk werd gesteld. Hoe de klachtencommissie precies werkt, is vastgelegd in een nieuwe klantenfolder. Het reglement voor klachten is inmiddels HKZ-proof gemaakt. Feestelijke opening NE Op vrijdag 23 mei 2008 is Nieuwe Energie officieel geopend. Dat gebeurde met een open huis, met onder andere optredens van het Amsterdamse Daklozenkoor de Straatklinkers. Ook was er een cartoonist aanwezig in het pand, en lieten cliënten van De Binnenvest een stukje straattheater zien. Folder ongewenst gedrag Nieuwe medewerkers van De Binnenvest krijgen bij hun indiensttreding een folder waarin precies staat wat te doen bij ongewenst gedrag van een collega. De procedure Ongewenst gedrag medewerkers is al langere tijd in het handboek van De Binnenvest op Intranet te vinden. Maar er is nu ook een folder die de precieze werkwijze bij een dergelijke signalering uiteenzet. BWK ook in Alphen In Alphen heeft De Binnenvest sinds 2008 ook een team voor Begeleid Wonen Kort (BWK). Het team heeft als uitvalsbasis een plekje gevonden bij Kwadraad Algemeen Maatschappelijk Werk in Alphen. De werkzaamheden van BWK in Alphen zijn wat breder dan in Leiden. Zo doen BWK-medewerkers Ida en Joost ook outreachend werk. Het team heeft inmiddels zo n twintig cliënten in begeleiding.

10.00 10.30 UUR Maatschappelijk werker Sanne komt net terug van een dubbel cliëntenbezoek in het Sociaal Pension, collega Mariëlle krijgt bezoek van een zenuwachtige cliënt die vandaag een corporatiewoning krijgt toegewezen en Nathalie buigt zich over een belastingaangifte. Kortom: een dag als alle anderen bij Begeleid Wonen Lang. Mariëlle wordt naar beneden geroepen. Daar wacht een gespannen cliënt op haar. De man krijgt vandaag de sleutels van zijn corporatiewoning, maar het tijdstip van de overdracht wil maar niet bekend worden. Ze heeft net weer een mailtje gestuurd naar de corporatie die de woning verstrekt, maar het verlossende antwoord laat op zich wachten. Nu ga ik mijn cliënt ervan proberen te overtuigen dat hij nog een WA- en Inboedelverzekering moet afsluiten. Dure verzekeringen, dat wel, want hij staat op de zwarte lijst. Dus wil hij niet, want dat vind hij zonde van zijn spaargeld. Een kamer verderop zit collega Döndu aan de telefoon. He Leila, we moeten wat afspraken maken. Ik vermoed dat er dubbele betalingen van je vaste lasten de deur uit zijn gegaan. Kan je vandaag nog langskomen? Haar cliënte is net verhuisd, legt ze uit, en al twee keer is haar uitkering naar de verkeerde bankrekening gegaan. Er gaat dus van alles niet goed. De hoogste tijd om alles even goed op een rijtje zetten. Doelengesprekken met cliënten, verslagen maken, begeleidingsplannen schrijven, bellen met instanties als de Stadsbank en de Sociale Dienst, onderhandelen met schuldeisers, belastingaangiftes verzorgen: de tien maatschappelijk werkers van Begeleid Wonen Lang hebben hun handen vol aan de begeleiding van hun cliënten. Wat het moeilijkste van dit werk is? De bureaucratie, stelt Mariëlle. Vaak komt er enorm veel administratief werk en regelwerk bij kijken. Alle instanties hebben hun eigen methodes, protocollen en procedures en er verandert voortdurend wel iets. Ik vind het moeilijk als mensen zelf niet willen, het zelf opgeven, vindt collega Maaike. Gelukkig kom ik dat niet heel veel tegen. Maar als dat wel gebeurt dan heb ik daar moeite mee. Zoals laatst toen een van mijn cliënten toch weer ging drinken. Daar staat tegenover dat begeleiding van de doelgroep ook net zo goed heel leuk kan zijn. Zo ga ik bij een van mijn cliënten elke vrijdagochtend een kopje koffie drinken. Lekker tutten. Dan praten we over een film die we allebei gezien hebben. En laatst liet ze mij foto s van haar kleinkinderen zien. Ik vind het belangrijk om ook positieve dingen te delen. Ingang Intussen komt Mariëlle terug van beneden. Missie geslaagd. Haar cliënt is na een kort gesprek alsnog bereid om een WA- en een Inboedelverzekering af te sluiten. De sleutel van zijn woning heeft hij nog steeds niet. Maar hij is niet meer zo nerveus en kan ook wel tot morgen wachten. Hij heeft een mobiele telefoon, dus ik kan hem elk moment bereiken als het zover is. Als Mariëlle naar haar kamer loopt stuit ze op Sanne. Zij is net terug van een bezoekje aan het Sociaal Pension, om twee van haar cliënten te bezoeken. Eentje daarvan begeleidt ze samen met Mariëlle, omdat deze vrouw nogal bewerkelijk is. En, hoe was het met haar koppie, wil Mariëlle meteen van Sanne weten. Ze had last van hoofdpijn, antwoordt Sanne. We gaan donderdagochtend samen naar een nieuwe huisarts. Het bezoek was goed verlopen. Bij sommige cliënten gaat het er puur om dat we af en toe ons gezicht laten zien. En op onverwachte momenten is er dan ineens een ingang om iemand een stapje verder te helpen. Zoals laatst, toen een van mijn cliënten klaagde over dat hij zoveel spuugde. Komt door de alcohol, zei hij. Hij had zijn eerste biertje al weer op. Dus je zou minder last hebben als je dat eerste biertje wat later zou nemen, opperde ik toen. Dat kwam aan. Niet te veel verwachten, en niet te hoog inzetten; dat is hoe het werkt. 8 9 Begeleid Wonen Lang Naarmate cliënten hun problemen beter onder controle krijgen, hebben ze minder ondersteuning nodig. Ze worden zelfstandiger. Daarbij horen andere woonvormen. Cliënten stromen bijvoorbeeld door van Slaaphuis via Sociaal Pension naar een vorm van Begeleid Wonen. Om deze overgangen soepel te laten verlopen, streeft De Binnenvest ernaar een cliënt een vaste begeleider toe te wijzen. Heeft een cliënt langdurig of structureel hulp nodig, dan krijgt hij deze via Begeleid Wonen Lang.

10.30-11.15 UUR Thijs (van het Outreachend Team van De Binnenvest) trekt zijn jas aan. Tijd om de straat op te gaan, op zoek naar onbekende daklozen en zorgmijders. Eerst naar de Roodenburgerstraat, dan naar het Van der Werfpark en misschien nog even naar het station. Een praatje met deze, een babbeltje met gene: laagdrempelig contact maken, daar begint het allemaal mee. Op het bankje bij het Roodenburgerveldje, vlakbij de methadonpost, zit vandaag helemaal niemand. Niet verwonderlijk, want het miezert. Bij mooi weer zitten hier soms wel zes, zeven mensen, weet Thijs. Krantje lezen, biertje drinken. Meestal maak ik dan een praatje met ze. Over voetbal. Of ze stellen mij een vraag, meestal over uitkeringen of geld. Soms gaat het helemaal nergens over, maar dan hebben we wel weer even contact. Op nu naar het Van der Werfpark. Meteen bij de ingang rechts stuitte Thijs een aantal jaren terug op iemand die daar regelmatig in de bosjes op wat kranten lag te slapen. s Middags zat hij dan meestal op een bankje in het zonnetje de Metro te lezen. Op een dag ben ik naast hem gaan zitten en vroeg hem of ik een stukje van zijn krant mocht inzien. Daarna raakten we aan de praat over de inhoud van de krant. Thijs zit vol met dit soort verhalen. Over die keer dat hij op een man stuitte die door anderen werd omschreven als psychotisch en behoorlijk in de war. Toen ik hem de eerste keer aansprak keek hij mij alleen maar heel lang aan en zei geen woord. Een paar weken later zag ik hem weer, en gaf ik hem een eetbon voor de MacDonalds. Die mochten wij rond kerst weggeven. Zegt hij: Weet je wel wat je de dieren daarmee aandoet? Een prachtig aanknopingspunt. Een ding heeft Thijs in de loop der jaren wel geleerd: het eerste contact met zijn doelgroep is niet in vaste methodieken of protocollen te vangen. Dat is elke keer weer anders. En je weet nooit of iemand psychotisch is, of agressief is door pillengebruik of alcohol. Dat is een kwestie van kijken, aanvoelen en ervaring. Eigenlijk is elke dakloze een methode op zichzelf. Spacebox Ook in het Van der Werfpark is het stil. Dus rijdt Thijs op zijn fiets naar Perron 1, de voormalige gedoogzone bij Leiden CS waar zich tot een aantal jaren terug regelmatig dak- en thuislozen ophielden. Achter een van de pilaren vindt hij een paar oude kranten en wat plastic zakken met etensresten en twee pakken melk erin. Beschimmeld. Al weken oud, zegt hij na een vluchtige inspectie. Soms kijk ik wel eens in zo n tas om te zien of er iets is waarmee ik de naam van een persoon kan achterhalen. En soms verplaats ik wel eens expres wat. Als ik de volgende keer dan terugkom en zie dat alles anders gegroepeerd is, dan weet ik dat hier iemand verblijft. Dan rijdt Thijs richting de Merenwijk. Achter de Groenoordhallen, op het parkeerterrein ter hoogte van een voormalige legerdump staat een spacebox, een stapelbare portocabin met slechts één raam en één deur. In deze box woont een voormalige cliënt van hem. Een ideale woonvorm, vindt Thijs. Deze man is namelijk nogal uitbundig, en past niet in zoiets als het Sociaal Pension. Hier heeft hij alles bij de hand. Wat mij betreft komen er meer van dit soort voorzieningen in de stad. Als het dan een beetje goed gaat met zo iemand, laat hem dan met rust, zou ik zeggen. Soms betekent iemand helpen ook helemaal niets doen. Dan gaat zijn mobieltje af. Een van zijn cliënten zit in Nieuwe Energie en heeft om hem gevraagd. Of hij daar even langs kan gaan. Morgen nieuwe kansen, zegt hij als hij zijn fiets keert. En weg is hij. 10 11 Outreachend Team Het Outreachend Team van De Binnenvest gaat de straat op om contact te leggen met daklozen. Het team probeert met hen in gesprek te komen en hen uit te leggen waar ze hulp kunnen vinden. Soms stuit het team op knelpunten in de hulpverlening of op nieuwe ontwikkelingen. Die bespreken de medewerkers van het team met de gemeente en met andere hulpverleners.

11.15 12.00 UUR Tijdens het tweewekelijkse cliëntenoverleg van Begeleid Wonen Kort kunnen medewerkers advies vragen aan hun collega s. Vandaag brengt Yolande twee van haar klanten in. De eerste cliënte woont in een corporatiewoning van De Binnenvest. Zij is al bijna twee jaar bij ons in begeleiding, legt Yolande uit. Ik verwacht dat we ergens in oktober de afrondingsevaluatie gaan doen. Maar zij heeft nu al aangegeven tegen die tijd naar Amsterdam te willen verhuizen. Haar hele sociale netwerk zit daar. En ze heeft al een jongen gevonden die zijn appartement met haar wil ruilen. Maar kan dat zomaar? Afdelingsmanager Dirk-Jan ziet geen probleem. Volgens mij moet ze dat met de corporatie regelen. Daar gaan wij niet over. Maar Yolande is nog niet overtuigd: Dit is toch een woning die speciaal aan onze doelgroep is toegewezen? Kan het dan zomaar dat daar iemand instroomt van buiten die daar niet toe behoort? Collega Gaby ziet het probleem niet. Volgens mij kan dat gewoon. Ook Dirk-Jan ziet geen obstakels: En als jij verder geen risico s ziet Die ziet Yolande niet. Mercedes heeft aangegeven haar begeleiding af te willen ronden, en ik voorzie verder geen grote problemen. Het gaat heel goed met haar. Dus wat is nu mijn volgende actie? Dirk-Jan: Ik zou dit even melden bij de corporatie. Zeg erbij dat ze haar begeleidingstraject binnenkort gaat afronden. Dat moet omdat ze het contract met ons niet zomaar kan verbreken. Steek het maar positief in. Hier moeten we gewoon pragmatisch mee omgaan. Groenhoven De tweede casus waar Yolande advies over wil, betreft een mannelijke cliënt van 53 jaar. Hij zat een tijdje in Nieuwe Energie, moest vervolgens naar het ziekenhuis voor een darmoperatie en kwam op de intensive care terecht omdat er iets niet goed was gegaan. Daarna is hij weer opgeknapt en even uit mijn gezichtveld verdwenen. Maar ik heb hem weer teruggevonden. Hij zit sinds een paar weken in Groenhoven, een verzorgingstehuis met aanleunwoningen, omdat hij een stoma heeft. Zolang dat zo is mag hij niet terug naar Nieuwe Energie. Hoe gaan we zijn begeleiding verder regelen? Gaby adviseert Yolande haar cliënt over te dragen: Bij Groenhoven hebben ze vast ook een maatschappelijk werker. Vermoedelijk zijn ze daar al lang met hem bezig. Ook Dirk-Jan vindt dat een goed idee: Dan zou het best zo kunnen zijn dat ze jou alsnog om hulp vragen. Op dat moment moeten jullie samen een contract afspreken en kan Groenhoven ons inhuren. Dus mijn begeleiding houdt nu op? wil Yolande weten. Ik wil eigenlijk nog wel een paar keer bij hem langs om zeker te weten dat hij daar goed zit. Doe dat gerust. We ronden het netjes af, adviseert Dirk-Jan. Ik heb liever dat je er nog wat tijd aan besteedt en dat dan in goed overleg doet, dan dat we nu zomaar stoppen. Die ruimte hebben we namelijk wel. 12 13 Begeleid Wonen kort Naarmate cliënten hun problemen beter onder controle krijgen, hebben ze minder ondersteuning nodig. Ze worden zelfstandiger. Daarbij horen andere woonvormen. Cliënten stromen bijvoorbeeld door van Slaaphuis via Sociaal Pension naar een vorm van Begeleid Wonen. Om deze overgangen soepel te laten verlopen, streeft De Binnenvest ernaar een cliënt een vaste begeleider toe te wijzen. Heeft een cliënt tot maximaal een à twee jaar structureel hulp nodig, dan krijgt hij deze via Begeleid Wonen Kort.

12.00 13.30 UUR Marieke van het Outreachend Team houdt gemiddeld zo n 30 tot 40 jongeren zonder dak of thuis in de gaten. Doel is hen waar mogelijk een beslissend zetje richting zorg te geven. Daarna maak ik me snel weer uit de voeten. Vanmiddag praat ze bij met één van haar protegees. Laetitia (23) woont tijdelijk bij een kennis van haar vader. Nog hooguit een paar dagen kan ze daar blijven. Daarna staat ze weer op straat. En dat is jammer, want Marieke was net bezig een intake voor haar te regelen bij de Crisisopvang. Maar Laetitia kwam door een onbezonnen actie in de cel terecht: Ik had wat gedronken en geblowd en gooide samen met mijn vriendje de ruiten van mijn tante s huis in. Toen we wilden vluchten knalde hij met zijn auto bovenop een politiewagen. Niet erg handig natuurlijk. De twee kennen elkaar al langer. Want Laetitia holt van incident naar incident. En regelmatig kruist ze daarbij Marieke s pad. Marieke: Jij hebt echt twee gezichten. Blijvend is de lach die er om jou heen hangt: je bent een gezellig mensenmens. En iedereen denkt altijd dat het goed met jou gaat. Maar dan komt er altijd een moment dat jij je gaat vervelen, en dan zoek je een lawine op. Laetitia grinnikt: Ze noemen me niet voor niets een adrenaline-junkie. Neem die keer dat ze naar Groningen ging, om nog even een gouden kettinkje bij haar verslaafde ex op te halen. Toen waarschuwde ik je al dat hij je aan de gouden ketting zou leggen, grinnikt Marieke. En dat gebeurde. Lang leek het erop alsof ze niet meer terug kwam. Maar hij kon zijn handen niet thuis houden. En toen hij op een avond ging trainen bij de sportschool, heb ik mijn spullen gepakt en ben bij hem weg gegaan. En dus kwam ze weer bij Marieke terecht. Marieke: Jij hebt echt een heel bijzonder talent om in bijzondere situaties terecht te komen. Grapjes Daarna bespreken ze samen kort de situatie van dit moment. Die ziet er niet bepaald rooskleurig uit. Marieke: Hoe lang kan jij nog bij die kennis van je vader blijven? Laetitia: Een week, hooguit. Hij vindt dat ik een redelijke plek moet hebben. Niet dat ik tussen de junkies hoef te liggen. Marieke: En daarna? Laetitia: Daarna zijn mijn mogelijkheden zo n beetje uitgeput. Marieke: Dan ga ik onmiddellijk de intake bij de Crisisopvang regelen. Wat overigens niet wil zeggen dat er plek voor je is. Tussendoor worden er ondanks de ernst van de situatie regelmatig grapjes gemaakt. Bijvoorbeeld over dat Laetitia nu al bijna tien jaar de ziekte van Crohn heeft. Marieke: Misschien is dat iets om te vieren. Zo van: hoera, ik heb al tien jaar de ziekte van Crohn. Volgens haar kunnen dat soort grappen als de basis van de verstandhouding goed is: Wat het beste werkt is als je echt een situatie creëert waarin je alles tegen elkaar kunt zeggen. Even afwachten Stel dat Laetitia een plekje weet te bemachtigen bij de Crisisopvang, dan is dat is ook maar voor tijdelijk. Doel is haar namelijk te plaatsen in het Leids Werkhotel van Cardea Jeugdzorg, waar cliënten integrale hulp op maat kunnen krijgen, tot woonruimte aan toe. Ook daarvoor is de aanvraag inmiddels in behandeling. Maar ook dat kan nog wel even duren: er is een behoorlijke wachtlijst. Daarom start ze ook alvast met het Project Nu, van datzelfde Cardea. Dat is erop gericht cliënten werkervaring te geven, gekoppeld aan een korte begeleidingsperiode van maximaal drie maanden. Er loopt dus veel, meid, maar het is nu even afwachten, besluit Marieke. En ze steekt haar pupil nog een hart onder de riem: Ik vind dat je het erg goed doet. Dat is nou precies het mooie aan jou: jij ziet overal altijd een uitdaging in. En daar kan je die adrenaline van jou nog heel goed voor gebruiken. 14 15 Outreachend team jongeren Een onderdeel van het Outreachend Team van De Binnenvest richt zich speciaal op de categorie jongeren tot 27 jaar. Opdracht is contacten te leggen met deze jonge dak- en thuislozen. Het team probeert met hen in gesprek te komen en hen uit te leggen waar ze hulp kunnen vinden.

13.30-14.45 UUR Boommarkt, even na half twee. Zeven cliënten van De Binnenvest trekken in oranje hesjes met papierprikkers, vuilniszakken, bezems, een schop en een rolcontainer de stad in. Dennis, vaste begeleider van De Veegploeg, heeft er zin in. We hebben weinig gezeik in de groep en het is aardig weer. Wat wil je nog meer? Jeroen is iemand die geen blad voor de mond neemt. Het groepje vegers is nog maar net de Koninginnegracht opgedraaid of hij barst al los in een stortvloed van woorden. Over de onverschilligheid van de Leidse politiek die net doet alsof er geen daklozenprobleem is. Nee, zelf komt hij er wel, bezweert hij terwijl hij met zijn prikker een leeg colablikje van de straat grist. Na een paar moeilijke jaren in Eindhoven, waar hij in foute kringen verkeerde, en na viereneenhalf jaar detentie ( Dat was de derde keer al dat ik vastzat ), is hij in Leiden een nieuw leven begonnen. Dat was de enige manier. Met een baan voor drie dagen, voorzichtig weer wat sociale contacten. Alleen een woning ontbreekt nog. Maar veel mensen die hij tegenkomt bij de nachtopvang zijn lang niet zo goed af als hij. Dat krijg je in een stad die toerisme belangrijker vindt dan de zorg voor zijn eigen inwoners. Ik vind dat schandalig. Begeleider Dennis roept hem lachend tot de orde. Hee Jeroen, werken moet je. Niet lullen maar vullen! Daarna raken ze met elkaar in gesprek. Over dat het best goed gaat met Jeroen: dat hij zo langzaamaan mensen in de stad leert kennen, dat hij regelmatig goede maaltijden binnen krijgt. Bal gehakt, groente erbij, alles! Dat krijg je met al die contacten. Ik kom overal. Ja man, ik ben er best goed uitgekomen. Dat zijn jouw woorden, grapt Dennis onmiddellijk gevat. En dan: Goed dat het een beetje begint te lopen. Jij zat in een verdomd lastig hoekje. Met zijn losse optreden weet Dennis de sfeer in het groepje ontspannen te houden. Bijvoorbeeld als Jeroen hem tijdens een rookpauze op de Schelpenkade gekscherend beetpakt: Als ik geen shaggie van je mag dan flikker ik je zo de gracht in. Dennis reageert gemaakt onderkoeld: Probeer maar. Dan wordt het gesprek ernstiger. Over dat Jeroen het beu is om s nachts in Nieuwe Energie te moeten slapen. Soms mis ik net dat duwtje om in beweging te komen. Dennis snapt dat wel: Jongen, ik moet er ook niet aan denken dat ik elke dag in Nieuwe Energie zou zitten en mezelf dáár op zou moeten laden. Relaxed Na een klein uur prikken last Dennis een kleine pauze in op een paar bankjes tegenover de Spar in de Herenstraat. Iedereen mag wat te drinken bestellen. Het friszure zuiveldrankje GoedeMorgen is erg populair. Dennis zit tevreden op zijn bankje. Doordat we uren met elkaar optrekken, hebben we veel tijd om te praten. Het begint vaak met koetjes en kalfjes, over voetbal of een film op tv. En dan komen soms de problemen. Juist omdat de sfeer zo relaxed is. Na een minuut of tien adempauze, zet de karavaan zich langzaam weer in beweging. En meteen pakt Jeroen de draad van zijn betoog weer op, alsof er in de tussentijd niets gebeurd is. Dennis hoort hem geduldig aan. Over dat er een gebruikersruimte voor heroïneverslaafden moet komen, over dat De Binnenvest goed werk doet, maar dat partijen waarmee zij samenwerken vaak zo bureaucratisch zijn. Kijk, persoonlijk kom ik er wel. Maar al die anderen 16 17 Veegploeg Teams van daklozen dragen sinds enkele jaren bij aan het schoonhouden van de Leidse binnenstad. Daarvoor heeft De Binnenvest De Veegploeg in het leven geroepen. In ruil voor een dagdeel werk ontvangen deelnemers een vergoeding. Dat levert bovendien een schonere stad en veel waardering van het publiek en de middenstand op. Gezien de grote belangstelling kunnen daklozen maximaal vijf dagdelen per week deelnemen aan De Veegploeg.