Welkom bij deze hand-out over concertfotografie! Let wel, het is echt een basis. Er zijn zoveel aspecten rondom het fotograferen bij en rond concerten dat er meerdere boeken over te schrijven zijn. Om het leuk te houden, begin hier eens mee.. Wat meer over mijzelf. Ik ben Stefan en heb mijn eigen bedrijf, RoNiN Photography. Ik fotografeer al enige tijd en ben onder andere actief als huisfotograaf bij 1 poppodium en fotografeer onder andere voor 3voor12 (VPRO), tijdens evenementen en op aanvraag van bands. Voor je denkt, WOW!.. Ook ik ben simpel begonnen met m n eerste camera en m n eerste lens. En ja, ook met de eerste teleurstellingen die je vast al wel tegengekomen bent. Dat geeft niet, hier leer je alleen maar van. En wie wil leren, kan groeien. Ik wens je in ieder geval veel plezier met het lezen van deze hand-out! Met vriendelijke groet, Stefan van Alphen RoNiN Photography
Ok, hier je belangrijkste werkgereedschap. Of, toch niet? Belangrijkste gereedschap is de mens achter de camera. Die moet het zien en de camera vertaalt het voor je. Let wel, in feite is er geen slechte camera. Alleen, niet ieder type camera is even geschikt. Zo ook de camera die je wilt gaan gebruiken voor concerten. Compact camera s, systeem camera s, spiegelreflex.. Noem het maar op en je ziet het bij concerten. En nee, een selfie-stick is echt not done. Laat dat lekker thuis want steeds meer zalen verbieden het (en terecht naar mijn idee). Wil je echt thuiskomen met mooie foto s, raad ik van harte de spiegelreflex aan. Simpelweg omdat een compact-camera het niet aankan en zeker niet de kwaliteit geeft van een spiegelreflex camera en een systeemcamera het wel probeert maar ook geen garantie is. Bovendien heeft de spiegelreflex het voordeel dat de lenzen gewisseld kunnen worden, wat de mogelijkheden aanzienlijk verbetert. Er zijn spiegelreflex camera s te koop in allerlei merken en prijzen. Welke beweegredenen je hebt om welk merk of type te kopen, zijn eindeloos. Ik geef je in ieder geval de volgende tips: - Neem een camera die goed overweg kan met hoge ISO-waarden. - Dit kan dus zowel een camera met crop-sensor zijn of fullframe. Fullframe staat er wel om bekend dat er beter omgaan kan worden met de hoge ISO s. Maar ik kan me voorstellen dat je niet zo maar even het budget daarvoor hebt. - Zorg dat je een camera hebt waarvoor lichtsterke lenzen te koop zijn (in volgende hoofdstuk meer hierover). - Doe gerust eens goed onderzoek op internet over de te kopen camera. - Flitsen is een leuke optie op een camera maar een echte no-go in concertfotografie. Ook hier later meer over. - Een goede camera-sling voor je camera en nek is zeker aan te bevelen. - Een handgrip maakt het vasthouden zo nu en dan best handig, ook met kantelend gebruik van de camera. - Zorg dat je voldoende accu s bij krijgt of koopt (vaak is de handgrip ook een battery-grip, dat is ook wel zo fijn) - Zorg voor voldoende memorycards en ruimte, het kan hard gaan!
Gefeliciteerd! Je hebt dus een toffe camera. En nu komt het slechte nieuws. De kitlens bij je camera gaat het niet trekken. Welkom in de moeilijkste tak van sport, concertfotografie. Weinig licht, hoge ISO en niet alle ruimte en vrijheid. Plus nog zoveel andere beperkingen. Om in ieder geval met zo goed mogelijk beeldwerk thuis te komen, heb je lenzen nodig met een zo laag mogelijk F-getal. Oftewel een klein diafragmagetal. Simpelweg omdat je dus te weinig licht hebt en veel constante beweging, afhankelijk van de band en artiest die voor je staat. F/1.4 is zeker aan te bevelen, F/1.8 ook. Hoger als F/2.8 moet je eigenlijk niet willen. Afhankelijk van je budget, kan je behalve nieuwe lenzen ook eens kijken naar een goede tweedehandse lens. Maar, wat voor lens heb ik dan nodig? Er zijn diverse lenzen te koop namelijk. Zoom, maar ook met een vaste brandpuntsafstand. Een goed voorbeeld van de laatste is een 50mm F/1.8, oftewel de Plastic Fantastic. Maakt mooie foto s en kost vaak ook nieuw niet zo veel in aanschaf. Dan heb je de categorie zoomlenzen. Je hebt ze al bijvoorbeeld als 17-70 of 24-70. Kijk wel of je een crop sensor of een fullframe camera hebt in verband met geschiktheid. Zelf heb ik een 28-70, F/2.8 van Sigma voor dichtbij. Maar, als je de kans krijgt, zou ik toch écht kijken of je een 70-200 F/2.8 kan krijgen. Maakt hele mooie foto s, zowel close-up als van grotere afstand. Kost vaak wel even wat meer maar geloof me, als je hem hebt doe je die nooit meer weg. Ik vind hem ideaal als ik na 3 nummers vanuit de voorzijde van het podium naar de zij en achterkant van de zaal ga. Kort gezegd: Een goede lichtsterke lens dus echt een must in deze tak van sport..
Nou dat is mooi, een mooie camera met goede lens. Maar, ook al naar alle instellingen gekeken en dat draaiwieltje bovenop? Aiiiiii Er zijn fotografen die zweren bij de A-stand (oftewel diafragma) of de S (sluitertijd). P is af te raden, en automatisch.. Koop dan vooral geen spiegel reflex, hard gezegd. Mijn advies, kijk voor jezelf wat het beste werkt. Mijn echte aanrader, ga meteen door naar de M-stand, die van Manual. Hiermee leer je gelijk alles in 1x in te stellen en geloof me dat zal je best nodig hebben. Hoge ISO, sluitertijden die jojo-en en een diafragma die zo laag mogelijk moet. Om nog even te zwijgen over witbalans.. Dat het diafragmagetal zo laag mogelijk moet, is wel duidelijk nu. Fijn is wel dat je artiest er scherp opkomt en de rest er omheen een mooie bokeh krijgt. Houd er wel rekening mee dat bij sommige lenzen een F-standje hoger (dus bijv F/1.8) nét even beter is. Maar genoeg websites op internet die je kunnen helpen over de beste instellingen bij een specifieke lens. De beste sluitertijd voor een goed resultaat, is afhankelijk van je lens. Als vuistregel voor scherpte, zorg je ervoor dat je minimale sluitertijd gelijk staat aan het hoogste getal van je brandpunt. Is dat dus 50, begin dan vanaf 1/50 ste als sluitertijd, als voorbeeld. Je kán met lager wegkomen maar dit is geen garantie op succes. De kans op onscherpte, beweging etc. is groot en pakt zeker weinig goed uit. Verder is het een kwestie van vooral ervaren en instellen. ISO: Zoals gezegd, laat je goed informeren wat je camera aankan. Hoe hoger de ISO, des te meer ruis in je foto s. Zeker bij de APS-C oftewel crop-sensors. Fullframe staat er om bekend dat ze met hogere ISO s makkelijker wegkomen. Er vanuit gaande dat je een crop-sensor hebt, moet je rekening houden dat het na 800-1600 ISO al snel ophoudt. 3200 kan soms, maar dan ook heel soms en 6400.. Good luck. Witbalans: Witbalans is ook een instelling om goed te bekijken. Let op, je bent sterk afhankelijk van wat de lichtman van de zaal tevoorschijn tovert voor je. Wees bedacht op veel dominante lichten zoals rood en blauw, deze kunnen roet in het eten gooien en vergt een goede nabewerking. Dat gezegd hebbende, op naar witbalans. Daglicht, nee vergeet het maar. Wil je het goed doen, ga dan voor kunstlicht of TL als witbalans. Dit afhankelijk van de lichten in de zaal. Soms blijkt met bewerken welke witbalans het mooiste effect geeft. Experimenteer hier gerust mee en met dit gezegd hebbende, kom ik op de volgende instelling Bestandsformaat: Je hebt dus de keuze uit RAW en JPEG. Mijn advies, ga puur voor RAW. Beewerken kom je eigenlijk niet aan onderuit en dan behalve in RAW ook nog eens in JPEG opslaan is dan naar mijn idee nutteloos en vreet onnodig ruimte. Waarom niet alleen JPED? JPEG comprimeert al teveel de foto s waardoor bewerking wel mogelijk is maar al moeilijk wordt. De witbalans verandert dan nogal snel. RAW is nog altijd de beste aanbeveling.
Camera ingesteld, lens of lenzen klaar voor gebruik.. En nu? Waar te gaan staan? Waar moet je gaan staan Dit is natuurlijk aan jezelf. Maar ook een beetje niet. Er zijn steeds meer zalen die een beleid hanteren waarbij je de 3 eerste nummers vooraan mag staan en daarna naar de zij- en achterkant dient te gaan of zelfs moet stoppen. Wees dus op de hoogte van de huisregels voor fotografen bij een concert. Het kan dus ook zijn dat er alleen strikt gefotografeerd mag worden met een zogeheten pers-accreditatie! Mijn advies (wat ik vaak doe dus), neem de eerste 3 nummers de tijd om vooraan te fotograferen. Met wat oog voor mensen heb je al snel genoeg door wie wat doet van de muzikant(en) en kan je snel wat mooie platen maken. Na die 3 nummers, zoek een positie elders op. Geef vooral bezoekers die betalen voor hun concert en de artiest de ruimte. (Ook al betaal je zelf ook voor het kaartje, niemand word happy van een fotograaf continu voor de neus.) Wees een heer of dame en bedank ook de mensen die jou even hebben moeten dulden. Wat betreft framen, is ook veel over te zeggen en te vertellen. Rechtop, liggende foto s. Het kan allemaal. Mijn advies, maak een set met voldoende variatie. Muzikant alleen, maar ook de band als groep op een foto. (Als je toch meer achterin staat kan dat perfect) Let vooral op dat ene bandlid of die artiest die helemaal opgaat in zijn of haar spel! Dat levert hele mooie foto s op. Maar, een gave foto van een artiest die samen is met zijn publiek, aan stagediven doet of iets anders bijzonders doet, is ook een hele goeie in je set! Probeer verder een zo recht mogelijke horizon te behouden, heel soms kan echter een schuine horizon ook erg gaaf zijn!
Foto s in kleur of zwart wit. Er valt voor beiden wat te zeggen. Mijn advies, kijk goed naar welke artiest je voor je hebt. Helaas wordt zwart wit nogal als een escape ingezet. Zwart wit moet naar mijn idee en ervaring een kunstzinnige bijdrage opleveren. Kijk naar het voorbeeld en oordeel zelf: Versus zwart wit:
Over bewerken is al veel te schrijven dus ik hou het hier kort. Een goede nabewerking is zeker essentieel voor een mooie en goede foto. Zeker als je voor een organisatie werkt of voor een artiest. Als je werk gepubliceerd moet worden, is het achteraf bewerken van je RAW-images gewoonweg noodzakelijk. Geen discussie over mogelijk. Al is het maar even een fijne touchering, of net even die dramatische lichten bewerken. Zoals je wellicht weet zijn er diverse programma s om mee te bewerken. De bekendste zijn eigenlijk wel: - Adobe Lightroom - Adobe Photoshop Zelf heb ik met deze programma s hele fijne ervaringen. Zoveel mogelijkheden, ongekend! Voor concertfotografie begin ik meestal in Lightroom, simpelweg omdat je in 1x een hele batch naar binnentrekt. Zo kan je een shifting maken van welke foto s je wel en niet wilt hebben. Tijdens het bewerken in LR, gaat eigenlijk iedere foto wel bij mij naar PS toe. Of, via Adobe Bridge, naar PS. Na deze bewerkt te hebben sla ik de foto op in JPEG. Wat wel even een hele cruciale tip is, maar dat is sowieso bij iedere tak van fotografie.. Zorg dat je scherm gekalibreerd is. Zeker met alle felle kleuren en verschillende witbalansen wil je proberen te voorkomen dat er straks een rare kleurzweem over je foto s zichtbaar is
Zoals je ziet is er in de basis al een hoop informatie die tot je komt. Neem gerust de tijd om het nog eens door te lezen. Met deze hand-out kom je al een aardig eind voor een goed begin. En dat is natuurlijk al het halve werk! Ik bedank je voor het doorlezen van deze hand-out en wens je veel succes met het fotograferen van concerten! (En wie weet, tot ziens?) Grtz, Stefan