EERLIJKE ARGANOLIE UIT MAROKKO
De productie van eerlijke arganolie in beeld Tighanimine is een vrouwencoöperatie in het zuiden van Marokko die eerlijke arganolie produceert. Sinds 2010 krijgt ze steun van het Trade for Development Centre (TDC). Deze felbegeerde olie is niet enkel een mirakelingrediënt in cosmeticaproducten maar ook een smaakgever in de keuken. TDC stuurde een fotojournalist ter plaatse die een kijkje nam achter de schermen. De beelden geven inzicht in het productieproces en het leven van de werknemers, allemaal Berbervrouwen. Foto s: Eric de Mildt voor BTC Trade for Development, 2015 WWW.BEFAIR.BE
De Zuid Marokkaanse regio Souss-Massa-Drâa kampt met problemen zoals verwoestijning, analfabetisme en armoede in de Berbergemeenschappen. Een duurzame oplossing loopt onvermijdelijk via de verkoop van lokale troeven zoals arganolie, dadels of saffraan. In deze regio is Tighanimine actief, een vrouwencoöperatie die eerlijke arganolie produceert.
Het verhaal achter de oprichting van deze vrouwencoöperatie is best buitengewoon. Ik verhuisde naar deze regio na mijn huwelijk omdat mijn man van dit dorp afkomstig is. Ik wilde mijn steentje bijdragen door vrouwen hier te helpen, vertelt Nadia, oprichtster van Tighanimine. Het begon met alfabetiseringslesjes. De vrouwen die de lessen volgden spraken steeds over hun wens om een coöperatie op te starten voor het produceren van arganolie. Op hun vraag ben ik ermee gestart. Sindsdien hebben we een lange weg afgelegd. In 2011 behaalde Tighanimine als eerste de Fairtradecertificering voor hun arganolie. Voor de 68 leden betekende dit een verdubbeling van hun inkomen in 2 jaar tijd! Zij konden hiervoor rekenen op de steun van het Trade for Development Centre (TDC) voor het verbeteren van de managementcapaciteiten, het ontwikkelen van systemen voor kwaliteitscontroles en het aanmaken van banners en folders om zich te presenteren op de Marokkaanse en de Europese markt.
Ik was een van de eerste werknemers van de coöperatie, zegt de trotse mama van Fadna, Malika en Aïcha (rechts op de foto). Fadna is de oudste. Zij werkt ook al sinds het begin bij Tighanimine. Ondertussen werken mijn twee andere dochters er ook. Dit werk heeft letterlijk ons leven veranderd. Het heeft ons de mogelijkheid gegeven om voor onszelf en onze families te zorgen.
De eerste fase van het productieproces is het rapen van de arganvruchten die van de bomen zijn gevallen. De pluksters vertrekken vroeg in de ochtend naar de bossen om de hitte voor te zijn. Onrijpe arganvruchten die nog aan de boom hangen, raken ze niet aan. Zo respecteren ze de natuur. Arganbomen vormen immers een buffer tegen de opkomende verwoestijning in de droge regio.
In een tweede fase halen de vrouwen de noot uit de vrucht met behulp van een gladde steen. Daarna breken ze de noot en halen er de pit uit.
De pitten worden voorzichtig in kleine manden gelegd. Elke producente beschikt over haar eigen mand met haar naam en voornaam. Aan het einde van de week worden de manden gewogen en kunnen de vrouwen hun eigen werk evalueren. Per kilo pitten krijgen ze 35 dirham (= 3,2 euro).
Na het breken van de noten volgt het roosteren. Olie bestemd voor culinaire doeleinden wordt geperst uit geroosterde pitten. Voor cosmetische olie worden ongeroosterde pitten gebruikt. Ook bij de persmachines bestaat dit onderscheid: sommige machines persen uitsluitend cosmetische olie, andere culinaire olie. Om een liter arganolie te produceren, zijn er 64 à 65 kilo noten nodig. Dit verklaart de hoge prijs van arganolie op de markt. Desondanks krijgen de vrouwen nog steeds een erg lage vergoeding in verhouding tot het geleverde werk.
Een van de persmachines viel net in panne. Na drie jaar bij Tighanimine hebben deze machines geen geheimen meer voor Malika. In haar gereedschapskistje zoekt ze de juiste benodigdheden. Ze onderzoekt, schroeft, geef een aantal kloppen en pas nadat ze de machine een paar keer succesvol weet herop te starten, licht haar gezicht op: missie volbracht!
Tighanimine levert naast culinaire of cosmetische olie ook afgewerkte producten zoals zeep of lotion. De onverzadigde vetzuren linolzuur en vitamine E geven de olie geneeskrachtige eigenschappen. Dit verklaart de ronkende titels als het Marokkaanse goud of hét geheim van de schoonheid van Marokkaanse vrouwen.
Malika gaat binnenkort trouwen, maar dat zal niets veranderen. Ik werk al bijna drie jaar voor Tighanimine en ik wil dit in de toekomst zeker blijven doen. Vroeger werkten hier veel jonge vrouwen. Telkens een van hen ging trouwen, stopte ze onder druk van haar man en schoonfamilie. Veel vrouwen uit het dorp willen wel graag werken en een beetje geld verdienen, maar hun mannen, broers of vaders verbieden het. Het idee dat vrouwen een job hebben wordt hier niet geaccepteerd of naar waarde geschat, vertelt ze.
Van de 68 werkneemsters van Tighanimine volgen er een veertigtal alfabetiseringslessen. Dankzij hun job en de lessen kunnen de vrouwen zich emanciperen. Ze krijgen de mogelijkheid te ontsnappen uit de onwetendheid, discriminatie en armoede. Sommige van de vrouwen zijn intussen zelfs de belangrijkste kostwinners van het gezin.