Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Enterohemorragische Escherichia coli in Duitsland Raadgevend Comité 22/06/2011
Achtergrondinformatie Algemeen Escherichia coli (E. coli): darmbacterie bij mens en warmbloedige dieren meeste stammen zijn niet pathogeen Enterohemorragische E. coli (EHEC) pathogene E. coli stammen produceren toxines (VTEC-STEC) voorbeelden: O104, O157, O111, O26 reservoir van O157: maag-darmstelsel bij runderen EHEC O104:H4 zeldzame stam geen analysemethode gekend voor het incident reservoir niet gekend
Risico voor de mens Algemeen Bronnen van besmetting: besmet voedsel en drank besmetting van mens op mens EHEC zijn verantwoordelijk voor hemorragische colitis EHEC produceren toxines die een hemolytisch uremisch syndroom (HUS) kunnen veroorzaken vernietiging van rode bloedcellen anemie nierinsufficiëntie afname van het aantal bloedplaatjes (thrombopenie) overlijden
Preventie Algemeen De basishygiëneregels g volstaan om het risico van besmetting te verminderen hou het netjes verwarm voedsel goed hou rauwe en bereide voedingsmiddelen apart bewaar voedsel bij een goede temperatuur gebruik drinkbaar water en goede producten
E. coli in cijfers Algemeen EU STEC/VTEC bij de mens (2009) 3.573 gevallen (264 HUS) 52% EHEC O157 75 uitbraken gelinkt aan voedselketen STEC/VTEC in levensmiddelen 9.533 vleesmonsters (2.3 3.2 % niet conform) (2009) 5.910 monsters groenten en fruit (0.19 % niet conform) (2004-2009)
E. coli in cijfers Algemeen BE STEC/VTEC bij de mens (1998-2009) E. Coli: evolutie van het aantal isolaten bij de mens (WIV) 52,22-80,55 % O157
E. coli in cijfers Algemeen BE STEC/VTEC in producten van dierlijke oorsprong (2010) Aantal analyses (% conform) voor de detectie van specifieke pathogenen Total : 3.216 dont 1.907 pour E. coli
E. coli in cijfers Algemeen BE STEC/VTEC in groenten (2010)
E. coli in cijfers Algemeen BE STEC/VTEC in producten van dierlijke oorsprong (2011) detectie van E. coli O157: 2.222 analyses O26: 384 analyses O103: 384 analyses O111: 384 analyses O145: 384 analyses hygiëne-indicator (E. coli telling): 4.322 analyses
E. coli in cijfers Algemeen BE STEC/VTEC in groenten (2011) Aantal analyses voor de detectie van specifieke pathogenen Totaal : 1.217 waarvan 593 voor E. coli Aantal analyses als algemene hygiëne-indicator Totaal : 447
Chronologie EHEC O104 in Duitsland 2 mei 2011: 1ste HUS-geval in Duitsland 22 mei 2011: Early Warning and Rapid Response System (EWRS) 24 mei 2011: ontvangst van EWRS 26 mei 2011: identificatie van het betrokken agens 27 mei 2011: verdenking EHEC in Spaanse komkommers (RASFF 11-702, RASFF 11-703) 1 juni 2011: WIV ontwikkelt methode voor opsporen en isoleren van O104 Spaanse komkommers uitgesloten als bron Russisch embargo op groenten afkomstig uit de EU
Chronologie EHEC O104 in Duitsland 2 juni 2011 Europees referentielaboratorium valideert diagnosemethode 3 juni 2011: verdenking EHEC op kiemgroenten uit Duitsland (genotificeerd op 7 juni 2011 met RASFF 11-752) 8 juni 2011: eerste voorstel tot schadevergoeding vanwege de EU 10 juni 2011: bevestiging van kiemgroenten als bron van besmetting (RASFF 11-752 add03 van 11 juni 2011)
EHEC O104 in Duitsland Epidemiologische gegevens g (21 juni 2011) 40 doden bevestigde of verdachte ziektegevallen in 13 landen 2.833 EHEC (2.773 in DE) 853 HUS (814 in DE) 1+0 30+18 (1) 12+9 3+3 4+4 2+0 1+1 3+1 1+0 1+2 1+11 1+0 EHEC+HUS (death) Incidence of reported HUS cases according to suspected place of exposure, EHEC/HUS-outbreak, Spring 2011, Germany
Epidemiologisch onderzoek Enquêtes en tracing back wijzen duidelijk in de richting van de producent van kiemgroenten als bron van de besmetting EHEC O104 in Duitsland
Wat heeft het FAVV gedaan? EHEC O104 in Duitsland Beheer van de situatie in overleg met de EC Activeren van crisisstructuur Opvoeren van de monitoring i bijkomende monsters tomaten, sla, komkommer + kiemgroenten alle groenten 386 monsters
Wat heeft het FAVV gedaan? EHEC O104 in Duitsland Geregeld overleg met de sector Inspanningen wat betreft de communicatie perscommuniqués dagelijks bijwerken van de website www.favv-afsca.fgov.be/denreesalimentaires/escherichiacoli/default.asp
Wat heeft het FAVV gedaan? EHEC O104 in Duitsland Monsternemingen - resultaten 100 % van de monsters conform voor EHEC O104
Wat heeft Europa gedaan? EHEC O104 in Duitsland Europese commissie - DG SANCO opvolgen van de situatie vanaf 22 mei 2011 Activeren van bestaande netwerken: EWRS, RASFF audioconferenties (epidemiologie, zoektocht naar bron) perscommuniqués European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) opvolgen van de epidemiologische gegevens rapid risk assessment techinsche h rapporten European Food Safety Authority (EFSA) wetenschappelijke rapporten technische rapporten
Wat heeft Europa gedaan? EHEC O104 in Duitsland Lidstaten EU versterking monitoring (RASFF 11-658 van 20-06-2011) Country Analyses for STEC Analyses for O104 Total Pend Neg Pos Samples Total Pend Neg Pos Samples Germany 6560 312 6239 9 Denmark 30 0 30 0 Sweden Czech Republic 122 18 104 0 Finland UK Hungray 245 0 245 0 Bulgaria 34 1 33 0 Netherlands 648 0 639 9 Cucumber (2), salad (2), sprouts (1), water (1), environment (3) Red beets seed (3) and sprouts (6) 9 0 7 2 environment (2) 9 0 9 0 Rq: EHEC O 157 Spain 54 0 54 0 Lithuania 74 0 74 0 France 35 0 35 0 Belgium 386 8 378 0 Austria 184 5 179 0 Poland 604 44 560 0 Slovakia 6 4 2 0 Luxembourg 33 1 32 0 Estonia 15 0 15 0 Total 8644 385 8541 18 0 404 8 394 2
EHEC O104 in Duitsland Russisch embargo voor groenten 1 juni 2011 aankondiging van embargo voor groenten uit de EU 9 juni 2011 perscommuniqué van het Russische agentschap voor consumentenbescherming: opsporen van de bron van besmetting oplijsten van de beheersmaatregelen certificering? oproep van de EC om het embargo op te heffen 10 juni 2011 akkoord EU-Rusland om embargo op te heffen eens Moskou de nodige garanties heeft ontvangen van de EU zeer spoedig afronden van een certificaat dat garandeert dat de groenten voor Rusland ongevaarlijk zijn 20 juni 2011
Russisch embargo actieplan 8 juni 2011 verklaring voor groenten en fruit (FAVV) vanaf 10 juni 2011 certificering?
Russisch embargo EHEC O104 in Duitsland Opties wat betreft certificering neen wat betreft certificering met een analyse per lot ja op korte termijn op basis van controles van FAVV op groenten (386 + 593 monsters) autocontrole (317 monsters) 100 % van de monsters zijn conform voor EHEC O104 Niet voldoende d voor de Russische overheid
Conclusies - lessen Conclusies Europese systemen (RASFF, audioconferenties) zijn efficiënt Moeilijk te bepalen wanneer en wat te communiceren Kennis van operatoren is belangrijk, belangrijke rol voor veilingen/sector Sector is kwetsbaar, o.a. door afhankelijkheid van export Media zijn moeilijk te beheren Moeilijke dialoog met Russische autoriteiten Lessen! wat tbetreft communicatie: regio s vs federaal standardiseren van epidemiologische enquêtes in EU