VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS Van: B.J. Zondag Tel.nr. : Datum: 25 september 2014 8416 Team: Financiën Tekenstukken: Nee Bijlagen: 2 Afschrift aan: N.a.v. (evt. briefnrs.): B.Duindam, V. Griessler, M van Kuilenburg, J. de Hoop Onderwerp: Treasuryrapportage 2014 Nummer: 14A.00658 Advies: Kennis te nemen van de treasuryrapportage 2014 inclusief de geactualiseerde liquiditeitsprognose 2014-2015. Begrotingsconsequenties NEE B. en W. d.d.: Portefeuillehouder: wethouder Duindam
Inleiding: Op grond van het bepaalde in het treasurystatuut moet de treasurer ten behoeve van de onderbouwing van de treasury activiteiten een adequate liquiditeitenplanning hanteren. Deze planning wordt minimaal twee keer per jaar geactualiseerd in de treasuryrapportage en ter vaststelling aan het college voorgelegd. In 2014 is er één treasuryrapportage opgesteld. In 2015 zal er weer twee keer gerapporteerd worden. Bevoegdheid: College. Beoogd effect: Vast te stellen de treasuryrapportage 2014 inclusief de geactualiseerde liquiditeitsprognose 2014-2015. Informeren over de wijze van financieren van het (verwachte) nadelig liquiditeitssaldo. Argumenten: nvt Kanttekening: nvt Financiën: In 2014 zijn er twee vaste geldleningen aangetrokken bij de BNG van 10 mln tegen rentepercentages van respectievelijk 2,06 en 1,61. Vanaf 2015 wordt er op beide leningen afgelost en rente betaald. De financieringsbehoefte van de gemeente wordt bepaald aan de hand van de liquiditeitsprognose, deze is opgenomen in de bijgevoegde treasuryrapportage 2014. Op basis van de verwachte inkosten en uitgaven (kasstromen) wordt het verwachte liquiditeitsverloop geschat. Het verwachte liquiditeitsverloop heeft gevolgen voor de verwachte ontwikkelingen in de leningenportefeuille. Zichtbaar is dat de verwachte leningenportefeuille tot en met 2017 toeneemt en daarna stabiel blijft. Categorie -) 2015 2016 2017 2018 Beginstand leningenportefeuille Aflossing (lopende lening) Bij lenen 12.486 Eindstand leningenportefeuille De wet schrijft voor dat bij herfinanciering (aantrekken van een geldlening) jaarlijks 20% van het begrotingstotaal mag bedragen, dit om het risico te beperken. De renterisiconorm geldt niet voor gemeenten met een vaste schuld die lager is dan het begrotingstotaal. Voor de gemeente Woerden is de vaste schuld in 2015 lager dan het begrotingstotaal. De 20% norm is niet van toepassing voor Woerden. Daarmee wordt de vrijheid gecreëerd om de spreidingsduur van de financiering naar eigen inzicht aan te passen. Op basis van de overeenkomst financiële dienstverlening, welke is gesloten met de BNG, kan tot een bedrag van 9 miljoen via kort geld worden gefinancierd. Uitvoering: Het nu geraamd liquiditeitstekort kan worden opgevangen binnen de wettelijke mogelijkheden van het aantrekken van een langlopende geldlening en financiering door middel van kort geld (kasgeldleningen). Bij een nieuw af te sluiten langlopende geldlening worden er offertes opgevraagd bij banken en gemeenten met liquiditeit overschotten.
Communicatie / Website: n.v.t. Ondernemingsraad: n.v.t. Samenhang met eerdere besluitvorming: Uitvoeringsbesluit treasury 2014 gemeente Woerden. Treasurystatuut. Bijlagen: Treasuryrapportage 2014.
Treasuryrapportage 2014 Inleiding Volgens ons treasurystatuut moet twee keer per jaar inzicht worden gegeven in de treasuryactiviteiten. Treasury-activiteiten (korte geldleningen) In 2014 is er een tekort aan liquide middelen. Het aantrekken van kort geld door middel van kasgeldleningen was vanaf januari nodig en zo het op dit moment lijkt ook tot het eind van het jaar. Er werden kasgeldleningen aangetrokken omdat kasgeld goedkoper is dan financiering door middel van een debetstand (roodstand) in rekening-courant. Voor een maand kasgeld werd een percentage variërend tussen 0,2% en 0,3% betaald. Voor de debetstand in rekening-courant moet ongeveer 0,4% meer betaald worden. In maart 2014 had de gemeente een kasgeldlening van 10 miljoen en 5 miljoen aangetrokken. Treasury-activiteiten (lange geldleningen) In 2014 zijn er twee vaste geldleningen aangetrokken ( in februari en mei ) bij de BNG van 10 mln tegen rentepercentages van respectievelijk 2,06 en 1,61. Vanaf 2015 wordt er op beide leningen afgelost en rente betaald. Bij het aantrekken van vaste geldleningen wordt er ook gekeken naar de mogelijkheid om geld te lenen van medeoverheden (gemeenten, provincies, waterschappen). Krediet in Rekening-courant Het kredietlimiet van de gemeente Woerden is verlaagd van 8,9 naar 8,7 miljoen, dit is maximaal 8,5% van het begrotingstotaal van 102 miljoen. Bij overschrijding van de kredietlimiet moet een rente van 5% betaald worden (excedentrente). Een overschrijding van de kredietlimiet moet dan ook voorkomen worden. Vanaf begin augustus 2014 bedroeg de stand in rekening-courant ruim 2 miljoen credit. Aan rente en aflossing van vaste geldleningen is er het afgelopen half jaar al bijna 5 miljoen betaald. Grotendeels is dit met kasgeld gefinancierd, wat financieel voordeliger was. Overschrijding kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is bedoeld om een grens te stellen aan de financiering met kort geld. De gemeente Woerden heeft de kasgeldlimiet in het 1 e half jaar overschreden, verwachting is dat deze in het 4 e kwartaal 2014 niet meer wordt overschreden. Financieringsbehoefte De financieringsbehoefte van de gemeente wordt bepaald aan de hand van de liquiditeitsprognose. Op basis van de verwachte baten en lasten (kasstromen) wordt het verwachte liquiditeitsverloop geschat. Voor een goede liquiditeitsplanning is vooral inzicht nodig in de financiële planning van grote projecten en investeringen. Wanneer de financieringsbehoefte wordt opgesplitst naar de aard van cashflows ontstaat onderstaand beeld (een minteken is een binnenkomende cashflow). Daarin is zichtbaar dat vanaf 2016 per saldo een binnenkomende cashflow ontstaat, dat de cashflow in relatie tot investeringen sterk fluctueert, de cashflow uit bouwgrondexploitaties afneemt en de cashflow die voortkomt uit financiering (= aflossing) consistent is. De werkelijke situatie kan afwijken doordat bijvoorbeeld investeringen in de tijd verschuiven, door investeringen die nu nog niet zijn opgenomen in de begroting of doordat risico s zoals die zijn opgenomen in de bouwgrondexploitaties zich al dan niet voordoen. 1
+ = uitgaande cashflow, - = binnenkomende cashflow 2015 2016 2017 2018 1. Reguliere exploitatie 1.053 3.319-4.948-5.285-2. Investeringen exploitatie 8.787 11.796 16.785 5.259 3. Bouw grondexploitaties 6.941-4.732-839- 44-4. Financiering 8.741 8.741 8.741 8.741 11.640 12.486 19.739 8.671 Bovenstaande leidt tot onderstaande verwachte ontwikkelingen in de leningenportefeuille. Zichtbaar is dat de verwachte leningenportefeuille tot en met 2017 toeneemt en daarna stabiel blijft. Categorie 2015 2016 2017 2018 Beginstand leningenportefeuille 97.159 100.058 103.804 114.802 Aflossing (lopende lening) 8.741 8.741 8.741 8.741 Bij lenen 11.640 12.486 19.739 8.671 Eindstand leiningenportefeuille 100.058 103.804 114.802 114.732 Actuele onderwerpen: Single Euro Payments Area (SEPA) Voor de gemeente Woerden betekende dit dat alle systemen, (bank)contracten, processen en uitingen waarop bankrekeningnummers staan zijn aangepast aan de eisen van de Europese betaalmarkt. In 2014 is Sepa succesvol geïmplementeerd in alle systemen binnen de organisatie. Schatkistbankieren Voor decentrale overheden betekent Schatkistbankieren dat vanaf 2014 al hun overtollige middelen (liquide middelen die (nog) niet nodig zijn voor het uitvoeren van de publieke taak) moeten aanhouden in de schatkist bij het ministerie van Financiën. Dus niet meer langer bijvoorbeeld bij banken. Ook beleggen is niet meer toegestaan. Een belangrijke uitzondering op de hoofdregel is dat het drempelbedrag (voor Woerden ca. 2 miljoen) buiten de schatkist mag blijven. We moeten zelf controleren of we overtollige middelen hebben. Als er geen overtollige middelen zijn (het totaalsaldo van de bankrekeningen blijft beneden de 2 miljoen) dan hoeven we geen boekingen te doen. Roodstand bij het Ministerie Van Financiën is niet toegestaan. Schatkistbankieren leidt enerzijds tot een afbreuk van autonomie, daarnaast heeft de gemeente niet meer de mogelijkheid om voor het wegzetten van overtollige liquiditeiten op zoek te gaan naar de meest aantrekkelijk optie voor met name de hoogte van de rentevergoeding. Over het geheel gezien zorgt deze wet voor extra ambtelijke inzet vanwege de (dagelijkse) beoordeling of voldaan wordt aan wettelijke bepalingen. Eén van de doelstellingen is het verminderen van de EMU-schuld. Voor saldi op de rekening-courant bij de Schatkist wordt daggeldrente vergoed. 2
Wet Houdbare Overheidsfinanciën (Wet Hof) In december 2013 is de Wet Hof samen met het wetsvoorstel verplicht Schatkistbankieren in werking getreden. Ze gaat gelden voor het Rijk, gemeenten (incl. gemeenschappelijke regelingen), provincies en waterschappen. In de wet, die bedoeld is om meer financiële stabiliteit te krijgen, worden Europese begrotingsafspraken vertaald naar nadere doelstellingen t.a.v. het begrotingstekort op kasbasis en de schuldomvang. De wet Hof moet ervoor zorgen dat het gezamenlijke tekort van de Nederlandse overheden niet boven de Europese norm van -3 procent uitkomt. Ook gemeenten, provincies en waterschappen moeten een bijdrage leveren aan het terugdringen van het Nederlandse begrotingstekort de komende jaren. Er is een macronorm voor het totale EMU-tekort van de gezamenlijke gemeenten. Het financieringstekort van alle gemeenten tezamen moet onder een plafond blijven. Het is een begrenzing van het bedrag waarmee de totale schuld van alle gemeenten in een jaar mag groeien. Maar de hoogte van de schulden van gemeenten wordt er niet mee begrensd. Overschrijding van het wettelijk vastgelegde maximale tekortpercentage per overheidslaag kan leiden tot een sanctie, zelfs als Nederland op nationaal niveau binnen de norm blijft. Een dergelijke sanctie kan ook aan een individuele gemeente opgelegd worden omdat voor elke gemeente een individuele EMU-referentiewaarde berekend is. Voor de gemeente Woerden is die waarde bepaald op ruim 6 miljoen. Het kabinet heeft echter toegezegd dit in de huidige kabinetsperiode nog niet te zullen doen. Daarnaast heeft de minister de toezegging gedaan dat de Wet Hof niet mag leiden tot uitstel of afstel van investeringen en daarmee tot het verlies aan werkgelegenheid. Dit roept toch een zekere spanning op met de hiervoor genoemde individuele EMU-referentiewaarde van ruim 6 miljoen. Bij het opstellen van de begroting is het devies van de VNG kijk niet naar de individuele EMUreferentiewaarde. Want het ene jaar vertoont het EMU-saldo van een gemeente een tekort en overschrijdt het de EMU-referentiewaarde. Het andere jaar vertoont het EMU-saldo een overschot en ligt het onder de EMU-referentiewaarde. Dit komt voornamelijk door schommelingen in de hoogte van de investeringen van de gemeente en het saldo van de aan- en verkopen bouwgrond en is onvermijdelijk. We scharen ons achter het standpunt van de VNG en wachten de verdere ontwikkelingen m.b.t. deze wet nader af. Verwachting voor 2015 en 2016 Het vertrouwen in de economie neemt toe. Hoewel de rente op zowel de geld- als de kapitaalmarkt laag blijft, is de verwachting dat de internationale conjunctuur de laatste maanden van 2014 licht zal aantrekken en dat deze stijgende lijn in 2015 en 2016 doorzet. De huizenmarkt, oorzaak van de kredietcrisis, laat herstel zien. Hierdoor zullen investeringen toenemen. Door het gematigd economisch herstel is de verwachting dat de langetermijn-rentetarieven iets zal oplopen. 3