Aan de slag als OCMW-raadslid Introductiesessies voor OCMW-raadsleden Avond 2
Inhoud van deze avond I. VVOS II. Raadsleden I. Rol II. Competenties III. Rechten en plichten I. Rechten II. Plichten III. Openbaarheid van Bestuur IV. Verboden V. Statuut III.Voorzitter I. Bevoegdheden II. Tandem met secretaris III. Statuut voorzitter IV. Controle- en inspectierecht College van Burgemeester en Schepenen 2
Inhoud van deze avond IV. Organen I. Raad voor Maatschappelijk Welzijn II. Vast Bureau III. Bijzonder Comité IV. Andere V. Relatie OCMW / burger VI. Relatie OCMW / gemeente 3
VVOS VVOS: Vereniging van Vlaamse OCMW-secretarissen 4
VVOS VVOS = Vereniging van Vlaamse OCMW-secretarissen 1. Rol: Actieve (erkende) beroepsfederatie met Vlaamse en provinciale werking (veel aandacht voor professionele ondersteuning, ervaringsuitwisseling, samenwerking) Relaties versterken binnen sociale sector Spreekbuis vormen in Lokaal Sociaal Beleid Aanspreekpunt voor Europese samenwerking op sociaal vlak 2. Betekenis van het OCMW-logo: Grote cirkel: symbool voor grote, sterke gemeenschap Kleinere cirkel: symbool voor zwakkere, hulpbehoevende gemeenschap In de grotere cirkel ruimte voorzien: op te vullen met kleinere cirkel - grote gemeenschap omarmt kleinere Meer informatie op: http://www.vvos.be OCMW Vlaanderen OCMW Vlaanderen @vvos_ocmwvisies 5
Raadsleden 6
De rol van de raadsleden 7
De rol van de raadsleden 1. Sturen op hoofdlijnen Sociale behoeften en noden detecteren Beleidskeuzes maken Belangrijkste beslissingen nemen (beheer van voorzieningen en diensten (personeel, infrastructuur, financiën)) 2. Beheren van het OCMW Diensten (en instellingen) besturen Professionele relatie met managementteam, diensthoofden en personeelsleden 3. Individuele beslissingen nemen Beslissen over individuele hulpvragen Zich kunnen inleven in leefwereld hulpbehoevende Professionaliteit maatschappelijk assistent respecteren 8
Competenties 9
Competenties van de raadsleden (ook de voorzitter) (1 / 2) 1. Kent zijn gemeente, staat met beide benen in de maatschappij en op de grond 2. Handelt vanuit een behoefte naar zorg voor de hele lokale bevolking en niet voor enkelingen 3. Is sociaal geëngageerd en heeft inlevingsvermogen 4. Kan en wil zich inleven in de situatie van een ander 5. Vertaalt wensen van de burgers en zet deze om in beleidsbeslissingen en keuzes 6. Kan en durft verder kijken dan enkel het belang van een individu of een groep 7. Is een teamspeler (een RvMW bestaat uit meer dan één persoon en dus ook uit meer dan één gedacht of mening) 8. Heeft kennis en inzicht in de bestuurlijke organisatie van het OCMW en houdt zich aan de spelregels 10
Competenties van de raadsleden (ook de voorzitter) (2 / 2) 9. Heeft respect voor hulpbehoevende 10. Heeft respect voor personeelsleden 11. Is integer en eerlijk 12. Werkt mee aan een OCMW als goed functionerende organisatie 11
Rechten en plichten 12
Rechten 13
Rechten van de raadsleden (ook de voorzitter) (1 / 3) 1. Inzagerecht Algemeen: om ter plaatse kennis te nemen van alle akten, stukken en dossiers betreffende het OCMW De leden van de RvMW, alsmede alle andere personen, die krachtens de wet de besloten vergaderingen van de RvMW, het Vast Bureau, de Bijzondere Comités en het Beheerscomité van het ziekenhuis bijwonen, zijn tot geheimhouding verplicht 14
Rechten van de raadsleden (ook de voorzitter) (2 / 3) Tijdens de kantooruren Zich wenden tot secretaris of door secretaris aangewezen ambtenaren (huishoudelijk reglement bepaalt wijze waarop inlichtingen worden verstrekt) Huishoudelijk reglement bepaalt wijze waarop dossier dat op agenda staat, ter beschikking wordt gesteld Discretie / voorzichtigheid Geen verbod en geen verplichting tot kopiëren van stukken (afspraken opnemen in huishoudelijk reglement) Verbod stukken mee te nemen; wel eigen notities 15
Rechten van de raadsleden (ook de voorzitter) (3 / 3) 2. Vraagstelling Over besluiten genomen in ander beleidsorgaan OCMW Stand van zaken (dossier) 3. Bezoek van instellingen en diensten (gezamenlijk) Staat niet gelijk aan controle 4. Vanaf 2014: recht op elektronisch dossiers, agenda en notulen te ontvangen 5. Recht op bijstand vertrouwenspersoon 6. Recht om opmerkingen te maken over de notulen 16
Plichten 17
Plichten van de raadsleden (ook de voorzitter) (1 / 2) 1. Geheimhoudingsplicht versus openbaarheid Enkel mogelijk in geval door decreet bepaald Vergaderingen beleidsorganen met gesloten deuren: dossiers aan geheimhouding onderworpen Zowel besprekingen als stemmingen zijn geheim Strafsancties (artikel 458 Strafwetboek) Van toepassing voor iedereen die vergaderingen van beleidsorganen mag bijwonen 18
Plichten van de raadsleden (ook de voorzitter) (2 / 2) Deontologische code Opgemaakt en goedgekeurd door RvMW Bepaalt wat Kan of niet kan Mag of niet mag 19
Openbaarheid van Bestuur 20
Openbaarheid van Bestuur Openbaarheid van Bestuur (Vlaams decreet 26 maart 2004, Belgisch Staatsblad 1 juli 2004) Actieve openbaarheid: verplichting om de bevolking of de (betrokken) doelgroepen systematisch, correct, evenwichtig, tijdig en op verstaanbare wijze voor te lichten over het beleid, regelgeving en dienstverlening en over de rechten inzake openbaarheid van bestuur Passieve openbaarheid: Principe: verplichte openbaarmaking bestuursdocumenten aan iedere natuurlijk persoon, rechtspersoon of groepering die erom verzoekt Geen belang aantonen, tenzij document van persoonlijke aard Inzage, uitleg, afschrift Weigering onder andere indien geheimhoudingsplicht of bescherming economisch, financieel, commercieel belang, openbare orde, veiligheid Procedure: via secretaris Beroepsmogelijkheid: Vlaamse regering 21
Verboden 22
Verbod voor de raadsleden (ook de voorzitter) (1 / 4) 1. Onverenigbaarheden 2 soorten: Wegens bloed- of aanverwantschap Wegens uitoefenen bepaalde functies Geen beletsel voor verkiezing tot raadslid, wel beletsel voor installatie 2. Verhindering Enkel mogelijk in geval door decreet bepaald 23
Verbod voor de raadsleden (ook de voorzitter) (2 / 4) 3. Verbodsbepalingen Wegens strijdigheid van belangen Doel: conflicterende (persoonlijke en OCMW-gebonden) belangen vermijden Van toepassing op iedereen die vergaderingen van RvMW mag bijwonen Aanwezigheidsverbod bij beraadslaging en besluiten wegens rechtstreeks en persoonlijk belang Verbod (on)rechtstreekse deelname aan overeenkomsten, aanbestedingen, koop, verkoop, levering, waarbij het OCMW partij is Verbod belangen te behartigen strijdig met belangen OCMW + OCMW-belangen behartigen (bijvoorbeeld notaris / advocaat) moet kosteloos 24
Verbod voor de raadsleden (ook de voorzitter) (3 / 4) 4. Andere verbodsbepalingen Verbod tot voeren van sociaal onderzoek (behoort tot wettelijke taak van maatschappelijk assistent) Sanctie: deontologische code 25
Verbod voor de raadsleden (ook de voorzitter) (4 / 4) Relatie raadslid / personeel Centrale rol dienst respecteren Erkennen professionaliteit personeelslid Raadslid voert geen sociaal onderzoek (voorbehouden aan hulpverlener) Raadslid voert geen onderzoek uit in instellingen (gezamenlijk bezoek instellingen is mogelijk) Raadslid kan geen onderrichtingen geven aan personeel (onderrichtingen worden enkel gegeven door secretaris) Afspraken nodig over relatie RvMW en managementteam 26
Statuut 27
Statuut van de raadsleden (1 / 2) Bezoldiging en vergoeding Ontvangt presentiegeld voor: RvMW, Vast Bureau en Bijzonder Comité Idem gemeenteraadsleden Eretitel Politiek verlof Combinatie werk en mandaat vergemakkelijken Verschillend naargelang sector van tewerkstelling Verschillende vormen 28
Statuut van de raadsleden (2 / 2) Strafrechtelijke verantwoordelijkheid en burgerrechtelijke aansprakelijkheid Mandataris strafrechtelijk verantwoordelijk en burgerrechtelijk aansprakelijk voor optreden lokaal bestuur OCMW heeft aantal verplichtingen ten opzichte van raadsleden en voorzitter 29
Voorzitter 30
Bevoegdheden 31
Bevoegdheden voorzitter (1 / 4) Van rechtswege voorzitter van RvMW, Vast Bureau en Bijzonder Comité Vergaderingen van RvMW, Vast Bureau en Bijzondere Comités samenroepen (ook agenda bepalen) en voorzitten Leidt de activiteiten van OCMW (is niet hetzelfde als OCMW besturen. Het OCMW wordt bestuurd door RvMW) Belast met voorafgaand onderzoek van dossiers (via onderrichtingen) van RvMW, Vast Bureau en Bijzondere Comités Besluiten van beleidsorganen uitvoeren (verschillend bij gemeente waar uitvoering ligt bij College van Burgemeester en Schepenen) Deelt besluiten van andere beleidsorganen mee aan RvMW 32
Bevoegdheden voorzitter (2 / 4) Neemt eed af van personeelsleden Hiërarchisch gezag over secretaris en financieel beheerder Geen rechtstreeks gezag of rechtstreekse band met andere personeelsleden (onderrichtingen worden door secretaris gegeven aan personeelsleden) OCMW gerechtelijk vertegenwoordigen indien OCMW verweerder is OCMW buitengerechtelijk vertegenwoordigen Lid van College van Burgemeester en Schepenen Ondertekent samen met secretaris alle stukken (= notulen, reglementen, besluiten, akten en briefwisseling) van OCMW Kan dringende hulpverlening toekennen Duidt plaatsvervangend voorzitter aan (gebeurt bij installatievergadering kan nadien nog wijzigen) 33
Bevoegdheden voorzitter (3 / 4) Mogelijkheid om bevoegdheden te delegeren via huishoudelijk reglement Maakt reglementen (goedgekeurd door beleidsorganen) bekend Licht meerjarenplan toe aan Gemeenteraad Licht budget toe aan Gemeenteraad 34
Bevoegdheden voorzitter (4 / 4) Voorzitter (zit) in College van Burgemeester en Schepenen (en Gemeenteraad) Doel Beleidsafstemmingen en overleg Valkuil Vanuit College van Burgemeester en Schepenen wegen op OCMW-dossiers Gemeenteraad interpelleert voorzitter Uitholling RvMW Voorzitter staat alleen 35
Tandem met secretaris 36
Tandem voorzitter en secretaris Een goed werkend OCMW kan enkel met Goede verstandhouding tussen voorzitter en secretaris Goede communicatie tussen voorzitter en secretaris Respect en begrip voor ieders bevoegdheid Geen verborgen agenda s Vertrouwen in elkaar 37
Statuut voorzitter 38
Statuut van de voorzitter (1 / 2) Bezoldiging en vergoeding Ontvangt een wedde (gelijk aan wedde van schepen) Sociale zekerheidsregeling Voor niet-beschermde mandatarissen Gelijk aan regeling schepen Pensioenregeling Verplichte inhouding op wedde Politiek verlof Combinatie werk en mandaat vergemakkelijken Verschillend naargelang sector tewerkstelling Verschillende vormen 39
Statuut van de voorzitter (2 / 2) Strafrechtelijke verantwoordelijkheid en burgerrechtelijke aansprakelijkheid Mandataris strafrechtelijk verantwoordelijk en burgerrechtelijk aansprakelijk voor optreden lokaal bestuur OCMW heeft aantal verplichtingen ten opzichte van raadsleden en voorzitter Verplichting indiening lijst mandaten, ambten en beroepen en vermogensaangifte Eretitel Tucht 40
Controle- en inspectierecht College van Burgemeester en Schepenen 41
Organen 42
U kan enkel beraadslagen / beslissen in de beleidsorganen (of vergaderingen) waarvan u deel uitmaakt. 43
Raad voor Maatschappelijk Welzijn 44
Raad voor Maatschappelijk Welzijn (1 / 4) 9, 11, 13 of 15 leden (afhankelijk grootte gemeente) Elk werkend lid heeft één of meerdere opvolgers Beide geslachten moeten vertegenwoordigd zijn Volheid van bevoegdheid (alles met betrekking tot OCMW-materie) tenzij: Decreet het anders bepaalt Er delegatie gebeurde aan ander beleidsorgaan of budgethouder(s) 45
Raad voor Maatschappelijk Welzijn (2 / 4) Bijeenroeping en agenda Zo dikwijls als het nodig is (minstens 10 maal per jaar) In principe door voorzitter Kan ook op verzoek van Burgemeester 1/3 de van de raadsleden Wijze waarop agenda wordt bezorgd bepaald door huishoudelijk reglement Ten minste 8 dagen voor dag vergadering (uitzondering: spoedeisende gevallen) Raadsleden kunnen uiterlijk 5 dagen voor vergadering punten toevoegen (via de secretaris) Gemeenteraad moet op de hoogte zijn van agenda RvMW 46
Raad voor Maatschappelijk Welzijn (3 / 4) Vergaderingen openbaar, behalve: Over personen (persoonlijke levenssfeer) Als 2/3 de van de aanwezige raadsleden en op gemotiveerde wijze beslissen in belang van de openbare orde of op grond van ernstige bezwaren tegen de openbaarheid Besloten vergadering pas ná de openbare vergadering Altijd openbaar: organogram, personeelsformatie, rechtspositieregeling personeelsleden, meerjarenplan (en de aanpassing ervan), budget, budgetwijziging, jaarrekening Aanwezigheidsquorum: meerderheid raadsleden aanwezig (uitzondering: aanwezigheidsquorum 1 maal niet gehaald) Enkel agendapunten kunnen behandeld worden (uitzondering: wanneer 2/3 de van de raadsleden beslist tot dringende noodzakelijkheid te motiveren!) Goedkeuring notulen vorige vergadering 47
Raad voor Maatschappelijk Welzijn (4 / 4) Bijstand mogelijk voor raadslid met handicap Wijze van stemmen: Volstrekte meerderheid van aanwezige raadsleden Mondeling (voorzitter stemt als laatste) Bij staking van stemmen is voorstel verworpen Ook bij dossiers van maatschappelijk dienstverlening Geheim over personen (behalve bij dossiers van maatschappelijke dienstverlening) 48
Vast Bureau 49
Vast Bureau Facultatief 3, 4 of 5 leden (afhankelijk van grootte van samenstelling van RvMW) Beide geslachten moeten vertegenwoordigd zijn Dagelijks Bestuur Toegewezen bevoegdheden (vanuit RvMW of decreet) Delegatie mogelijk naar budgethouders Voorzitter maakt er altijd deel van uit Geen plaatsvervangers (buiten vervanging bij verhindering (zie eerder)) Vergaderingen zijn niet openbaar (ook agenda niet) Inzagerecht van toepassing Worden notulen opgemaakt Secretaris woont bij en staat in voor notulering 50
Bijzonder Comité 51
Bijzonder Comité Facultatief Minimum- en maximumsamenstelling (afhankelijk van grootte van samenstelling van RvMW) Beide geslachten moeten niet vertegenwoordigd zijn Toegewezen bevoegdheden (vanuit RvMW) Delegatie mogelijk naar budgethouders Als er een Bijzonder Comité wordt opgericht, moet eerste Bijzonder Comité het Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst zijn Voorzitter maakt er altijd deel van uit Secretaris kan aanwezig zijn Plaatsvervangers mogelijk Vergaderingen zijn niet openbaar (ook agenda niet) Inzagerecht van toepassing en notulen worden opgemaakt 52
Andere 53
Andere beleidsorganen (1 / 2) 54
Andere beleidsorganen (2 / 2) Verenigingen van OCMW s Participatie van OCMW in vzw s 55
Onderscheid tussen beleid en diensten / personeel Beleidsorganen Nemen strategische beslissingen (RvMW) Nemen beslissingen inzake Dagelijks Bestuur (Vast Bureau) Nemen beslissingen in individuele dossiers van maatschappelijke dienstverlening (Bijzondere Comités) Diensten Staan in voor uitvoering van beleidskeuzes Staan in voor concrete en correcte dienstverlening aan hulpbehoevende 56
Relatie OCMW / burger 57
Relatie OCMW / burger (1 / 2) Raadsleden worden aangesproken door burgers, hulpbehoevenden terughoudendheid vereist! Procedures moeten worden nageleefd Beleidsorgaan beslist (maak dus geen beloftes) Raadslid kan via secretaris informeren naar stand van zaken in dossier (afspraken maken) Beleidsorgaan beslist en tekent beleidsorganen uit (bijvoorbeeld steunnormen) maar spanningsveld tussen menselijke en financiële aspecten (in individueel dossier kan afwijking nodig zijn) Durf neen te zeggen Wees een aanspreekpunt (voor de burger) Correct dienstbetoon 58
Relatie OCMW / burger (2 / 2) Primaat van hulpbehoevende OCMW is laatste vangnet OCMW is er voor minst weerbare mensen Professionaliteit en deontologie van hulpverlener Lokaal Sociaal Beleid Inzage in bepaald document enkel mogelijk onder voorwaarden decreet Openbaarheid van Bestuur 59
Relatie OCMW / gemeente 60
Relatie OCMW / gemeente OCMW = gemeentelijke instelling met specifieke opdracht Mensen in staat stellen menswaardig leven te leiden Eigen organieke wetgeving en eigen decreet Aparte publieke rechtspersoonlijkheid (= eigen beleidsorgaan, eigen budget, eigen personeelsorganogram, eigen boekhouding) Wettelijk vastgelegde taken en bevoegdheden Nauwe en specifieke band met gemeente 61
Wij wensen u veel succes!