Nieuwsbrief Sarsven en de Banen Voor u ligt al weer de 7e editie van de nieuwsbrief voor Sarsven en de Banen waarin wij u regelmatig informeren over de stand van zaken in dit project. Inhoud Voorwoord Voorwoord Ondertekening Samenwerkings OvereenKomst Sarsven en de Banen in het nieuws Het ruilplan In the spotlight Werk in uitvoe- ring Zoals u in deze nieuwsbrief zult lezen, staat er voor 2013 veel op stapel rondom het project Sarsven en de Banen. Terugkijkend naar 2012 kan ik echter ook constateren dat er veel is gebeurd. De vaststelling van het inrichtingsplan, waardoor duidelijk is geworden wat we gaan doen. Ik denk dat veel belanghebbenden vooral kansen zien. Er zijn namelijk slechts 4 beroepschriften ingediend tegen het plan. Deze worden binnenkort door de Raad van State afgehandeld. Juridisch vast- leggen waterhuishouding Sarsven en de Banen In oktober 2012 is ook de samenwerkingsovereenkomst getekend. Hierin spreken de diverse partijen af hoe de partijen met elkaar omgaan tijdens de uitvoering. Tijdens de feestelijke bijeenkomst maakte gedeputeerde Patrick van den Broeck duidelijk dat hij de bestuurscommissie het vertrouwen geeft om op de ingeslagen weg door te gaan met het project. Daarnaast konden we aan de genodigden laten zien wat er al gedaan is: wandelroutes, cultuurhistorie en ook de eerste werken op landbouw- en natuurpercelen. En daar gaat het mij om: dat we, nu het plan klaar is, voortvarend doorpakken richting de uitvoering. hoe de verkaveling, en dus ook het eigendom en gebruik van gronden, verandert. Dat zal niet zo ingrijpend worden als bij de oude ruilverkavelingen. Maar er zullen ook zeker dingen veranderen. Eigendom is een groot goed, dat vraagt om een zorgvuldige afweging. Tijdens de wenszittingen hebben veel grondeigenaren aangegeven hoe ze het graag willen hebben. Met het inpassen van de wensen, een ingewikkelde puzzel, zijn we nog enkele maanden bezig. En hoe goed wij het ook doen: we hebben de inbreng van u, als belanghebbende, daarna zeker nog nodig om het af te maken. We bepalen sámen de kwaliteit van het eindresultaat. Wat mij betreft gaan we in dezelfde lijn met elkaar verder als we nu doen: pragmatisch, als het moet samen het veld in, of een goed gesprek aan de keukentafel. Blijf problemen direct aankaarten als ze zich voordoen, dan is er de meeste kans dat ze opgelost kunnen worden. Wij zullen daar ons uiterste best voor doen. De bestuurscommissie wil er voor de belanghebbenden zijn. Zichtbaar, goed aanspreekbaar. Ik wil u allen meegeven: maak daar gebruik van! Voorzitter Het komende jaar wordt een druk jaar: in deze nieuwsbrief kunt u lezen wat er allemaal gaat gebeuren in 2013. Het meest spannende is toch de komst van het ruilplan. Hiermee wordt duidelijk Bestuurscommissie Peter Willekens Opdrachtgever nummer 7 Opdrachtnemer/uitvoerder Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa februari 2013 Nwsbr_SarsvenBanen_feb2013.indd 1 investeert in zijn platteland 22-2-2013 8:27:33
Ondertekening Samenwerkings OvereenKomst Partners ondertekenen samenwerkingsovereenkomst Het integrale plan Sarsven en de Banen heeft een nieuwe mijlpaal bereikt. Op woensdag 10 oktober 2012 ondertekenden alle betrokken partners een samenwerkingsovereenkomst. In deze overeenkomst maken de deelnemende partijen afspraken, zoals wie wat doet en hoe de financiering en afrekening is geregeld. Daarmee is het startsein gegeven voor de daadwerkelijke uitvoering Plan Sarsven en de Banen In juni 2012 werd het inrichtingsplan definitief vastgesteld door Gedeputeerde Staten van de Provincie Limburg. Dat betekent dat dit project, met een begroting van 11,5 miljoen euro, in uitvoering kan gaan. Het plangebied is 1600 hectare groot en ligt in de gemeenten Nederweert en Leudal. Nwsbr_SarsvenBanen_feb2013.indd 2 Geven en nemen Een belangrijke peiler van het plan is dat het samen met alle denkbare betrokkenen is opgesteld. Een proces waarin geven en nemen centraal stond. Gepoogd is het maximaal haalbare uit het gebied te halen als het gaat om landbouw, natuur, water, recreatie en cultuurhistorie. Bijeenkomst 10 oktober Woensdag 10 oktober 2012 waren de betrokken bestuurders van de provincie Limburg, waterschap Peel en Maasvallei, de gemeenten Nederweert en Leudal, Stichting Limburgs Landschap, Staatsbosbeheer, LLTB Limburg, DLG en Kadaster in het gebied aanwezig om de samenwerkingsovereenkomst voor de uitvoering te tekenen. Daarna zijn met een korte wandeling, de eerste uitvoeringsresultaten bekeken, waaronder een wandelpad en vogelkijkhut en enkele kunstwerken die de historie van het gebied verbeelden. 22-2-2013 8:27:39
Sarsven en de Banen in het nieuws Met het ondertekenen van de samenwerkingsovereenkomst tussen alle betrokken partners bereikte het integrale plan Sarsven en de Banen onlangs een nieuwe mijlpaal. De ondertekening vormde het startsein van de uitvoering die begint met de herverkaveling binnen het gebied. Over de planvorming, voorbereidingen en uitvoering is een prachtige reportage gemaakt. Projectleider Tom Heijligers en voorzitter van de bestuurscommissievoorzitter Peter Willekens leiden kijkers rond door het gebied aan de hand van een fietstocht. Onderweg zijn betrokken mensen te zien of te horen over het project. De reportage is in week 49 uitgezonden bij Weert TV. De film is terug te kijken op youtube of door de nevenstaande link in de URL balk van uw browser in te toesten. Weert Televisie http://www.youtube.com/watch?v=pgyczqy-krm Het ruilplan Opstellen ontwerp ruilplan In de vorige nieuwsbrief is uitgebreid ingegaan op de procedure en de verschillende stappen om tot het ruilplan te komen. Inmiddels hebben de wenszittingen plaatsgevonden. Van de 201 geregistreerde eigenaren hebben er 115 een wens uitgebracht. Deze vertegenwoordigen gezamenlijk 82 % van het te herverkavelen gebied. De opkomst was zeker qua oppervlakte dus goed te noemen. Momenteel bekijkt het Kadaster samen met DLG waar welke wensen zijn uitgebracht. Als eerste stap wordt op grond van de vergaarde informatie een schetsplan gemaakt; hoe kan de verkaveling op basis van de wensen en uitgangspunten verbeterd worden. Hierin zitten nog probleempunten, bijvoorbeeld bij meerdere aanspraken op een zelfde kavel. De commissie neemt uiteindelijk ten aanzien van al deze punten in alle redelijkheid en billijkheid een besluit. Vanuit het schetsplan wordt vervolgens het plan van toedeling opgesteld: waar krijgen de bedrijven en particulieren in het gebied hun kavels te liggen. In het plan van toedeling worden de kavels aan de juiste eigenaren gekoppeld. Tevens worden dan de zakelijke rechten zoals hypotheken en erfdienstbaarheden aan de nieuwe kavels gehangen. Dit plan van toedeling vormt daarna samen met de lijst van rechthebbenden het ontwerp ruilplan. De commissie stelt het ontwerp ruilplan formeel vast. Spelregels Bij het maken van het plan van toedeling zijn er diverse regels waaraan de bestuurscommissie zich moet houden. Bijvoorbeeld als uitgangspunt voor de toedeling geldt de inbrengsituatie zijnde de ligging van de gronden voor de herverkaveling. Deze en andere regels staan in de Wet inrichting landelijk gebied (Wilg) en het Besluit inrichting landelijk gebied (Bilg). Verder houdt de bestuurscommissie rekening met de uitgangspunten voor de herverkaveling Sarsven en de Banen, de ruilklassenkaart, de randvoorwaardenkaart en uiteraard uw wensen. Door deze regels en uitgangspunten bent u verzekerd van een zo objectief en eerlijk mogelijke toedeling. Op onze website www.sarsvenendebanen.nl vindt u deze regels en uitgangspunten nog eens terug. Planning Het streven is in mei 2013 het ontwerp ruilplan ter inzage te kunnen leggen. Alle eigenaren en geregistreerde pachters die op de peildatum bij de Bestuurscommissie bekend waren, krijgen hiervan persoonlijk bericht. Ook wordt tegen die tijd gepubliceerd waar en wanneer het ontwerp ruilplan ter inzage ligt. Belanghebbenden kunnen dan eventueel een zienswijzen tegen het ontwerp indienen. De zienswijzen worden gebundeld in de Nota van Zienswijzen. Eventuele wijzigingen ten opzichte van het ontwerp ruilplan worden opgenomen in het definitieve ruilplan. De bestuurscommissie stelt het definitieve ruilplan vast en er volgt weer een openbare ken- Nwsbr_SarsvenBanen_feb2013.indd 3 22-2-2013 8:27:45
nisgeving. Indieners van een zienswijze ontvangen persoonlijk bericht. Als zij het niet eens zijn met het door de commissie vastgestelde ruilplan kunnen ze beroep instellen bij de rechtbank. Voor het overige deel is het ruilplan definitief. Volgens planning is het ruilplan in het najaar van 2014 onherroepelijk, maar dat is natuurlijk sterk afhankelijk van de hoeveelheid zienswijzen en beroepen, en met name de afhandeling daarvan door de rechtbank. Kavelaanvaardingswerken Als gevolg van het plan van toedeling kunnen kavelaanvaardingswerken nodig zijn (verder Kawerken genoemd). Ka-werken maken de landbouwkundige gebruiksmogelijkheden van de toedeling voor een agrarisch bedrijf gelijkwaardig aan de landbouwkundige gebruiksmogelijkheden van de inbreng. De uitvoering van de Kawerken is wel onder de voorwaarde dat de benodigde vergunningen worden verkregen. De commissie zorgt voor deze vergunningen. Voorbeelden van Ka-werken zijn het dempen en graven van sloten, het aanpassen van drainages en het aanbrengen dan wel opruimen van duikers. In het ontwerp ruilplan worden ook de uit te voeren Ka-werken aangegeven, zodat eigenaren ook meteen kunnen zien hoe het er in de nieuwe toedeling uit komt te zien. Betreden van de gronden Ontheffing artikel 35 aanvragen In de vorige nieuwsbrieven hebben we al gemeld dat u voor handelingen die de uitvoering van het inrichtingsplan ernstig belemmeren of de waarde van de grond doen veranderen, een ontheffing artikel 35 van de Wilg moet aanvragen bij de bestuurscommissie. Handelingen waarvoor dit bijvoorbeeld voor geldt zijn het planten van heggen, (fruit)bomen of meerjarige teelten, aanleg van drainages en het neerzetten van bouwwerken. Het is belangrijk dat u dit doet en dit is ook wettelijk verplicht. Als de commissie de ontheffing verleent, probeert zij namelijk hiermee bij het plan van toedeling rekening te houden. Indien dit niet mogelijk is, bestaat in beginsel recht op schadevergoeding. Indien u geen ontheffing aanvraagt dan gaat de commissie uit van de oude situatie. De commissie houdt bij het opstellen van het ruilplan dus geen rekening met de handelingen die u verricht heeft op uw perceel. Krijgt u in de toedeling het betreffende perceel niet terug dan hoeft de commissie de geleden schade niet te vergoeden. Wij willen u er op wijzen dat u naast een ontheffing van de commissie mogelijk ook nog een vergunning, toestemming of ontheffing nodig heeft van gemeente, waterschap of Provincie. Twijfelt u of een ontheffing nodig is, kijk dan nog op de website of neem contact op via info@sarsvenendebanen.nl. Het opmaken van het ruilplan en de voorbereiding van de inrichtingswerken gebeurt op kantoor. Maar om een goed beeld te krijgen gaan de komende tijd medewerkers van het Kadaster, DLG en technische adviesbureaus ook het veld in om zaken te bekijken en te inventariseren. Deze mensen werken in opdracht van de commissie en zijn daardoor gerechtigd de velden te betreden. U kunt gerust vragen wie zij zijn en wat zij komen doen. Zij kunnen zich altijd legitimeren en zullen u dan ook graag te woord staan. Nwsbr_SarsvenBanen_feb2013.indd 4 22-2-2013 8:28:00
In the Spotlight 0. Wat is het eerste waar u aan denkt bij de naam Sarsven en de Banen? De prachtige vogelkijkhut van de Banen bij de rietbeek, van waaruit een fenomenaal uitzicht iedere keer weer verrassende waarnemingen oplevert. Zomaar 30 zilverreigers, dodaarsjes, geoorde futen of de meer dan algemeen geworden ganzen, om maar een wilekeurige greep te doen uit de mogelijkheden. In de nazomer dan nogeens opgesierd door de botanische kwaliteit van de Banen, de wit paarse gloed van de bloeiende plantjes uit het oeverkruidverbond. Kortom een juweeltje van een natuurgebied. 1. Wat maakt het gebied Sarsven en de Banen zo uniek voor het Limburgs Landschap? Het Sarsven is het eerste natuurgebied dat Het Limburgs Landschap in eigendom verwierf en daarmee alleen al is het van bijzondere betekenis voor het Limburgs Landschap. Al vroeg maakte LL daar kennis met de bijzondere natuurwaarde het gebied. Weliswaar zijn alle vennen van de Moost tot aan de Roeventerpeel peelrestanten maar heel anders dan de restanten van de grote pelen, als Mariapeel en Grote Peel. Deze zijn vooral door zuur regenwater bepaald met hoogveen als resultaat, terwijl de vennen ten oosten van Weert en Nederweert, waarvan het Sarsven en de Banen de mooiste overgebleven relicten zijn vooral door zwakgebufferd grondwater bepaald werden en daardoor met een veel rijkere vegetatie gezegend zijn: die uit het oeverkruidverbond. 2. Wat is uw rol als directeur binnen dit project? Een zeer bescheiden rol, die vooral bestaat uit het toetsen en stimuleren van het werk van de projectgroep, waarin uitstekende mensen zitten, die de verschillende belangen goed voor het voetlicht weten te brengen, waardoor de benodigde afwegingen door de bestuurscommissie verantwoord gemaakt kunnen worden. Ik zit mede namens Staatsbosbeheer in de bestuurscommissie en natuurlijk wel vooral om de natuur en landschapsdoelen te bewaken en daar ga ik dan ook ten volle voor. 3. Hoe ziet Sarsven en de Banen er volgens u in 2030 uit? Als onderdeel van een prachtig parelsnoer van natuurgebieden van de Moost tot de Roeventerpeel. De huidige kwaliteiten worden reeds nu hooglijk gewaardeerd. Ik voorzie dat dit de komende jaren nog meer onderkend zal worden. Ik zie de huidige aanpak als een belangrijke bijdrage aan het behoud en de uitbouw van deze kwaliteiten, een natuurgebied nu al van Europese allure. 4. Wat is het belang van het Limburgs Landschap bij Sarsven en de Banen? Dat lijkt me evident. Wij zijn een organisatie die zich inzet voor de natuur en landschap in Limburg en hier bij het Sarsven en de Banen al vanaf het eerste uur dat we terreinen verwerven. In dit project worden slagen gemaakt, waarbij er buffers om de natuurkernen worden verworven en ingericht en de waterstanden rond de natuurgebieden omhoog gaan. Hiermee worden de kwaliteiten van de natuurgebieden verbetert en geborgd en dat in harmonie met de landbouw, die ook vooruit kan. Daarom is de werktitel voor het project ook zo treffend, letterlijk en figuurlijk: Sarsven en de Banen, naar een Hoger Peil. 5. Hoe betrekt u omwonenden / agrariers in de ontwikkeling van het gebied? Vanouds hebben we dit gedaan door het uitdragen van de kwaliteiten van het gebied in woord en geschrift. Door openstelling van het gebied, aanleg wandelroutes, plaatsen infopanelen, bouwen van vogelkijkhutten of wanden. Ook het regelmatig geven van excursies en lezingen horen daarbij. Vanouds zijn ook de contacten met de lokale verenigingen en groepen onderhouden. Ook met de Eijnderhoof bestaan al heel lang heel goede contacten. Met de landbouwsector is altijd goed overleg geweest, waarbij ik het gevoel heb dat van beider zijde altijd heldere taal gesproken is en ook duidelijk werd, dat alleen door de handen ineen te slaan hier door beide partijen slagen gemaakt zouden kunnen worden. Ik zie het huidige project dan ook als een logisch uitvloeisel daarvan. Nwsbr_SarsvenBanen_feb2013.indd 5 22-2-2013 8:28:13
Werk in uitvoering Cultuurhistorie Aan de Visdijk en aan de oever van het Sarsven zijn een tweetal stalen profielen geplaatst die laten zien hoe hier eeuwen geleden werd geleefd. Op deze manier wordt het verleden meer leefbaar. In het voorjaar van 2013 zal nog een derde profiel geplaatst worden. Dit zal een weergave zijn van een jager die op een edelhert jaagt. Recreatieve voorzieningen Ten noorden en ten zuiden van het Sarsven zijn een vogelkijkwand en een vogelkijktoren geplaatst. Vanaf hier kan er volop genoten worden van het mooie uitzicht over het Sarsven. Om de vogelkijkwand te bereiken is een halfverhard pad aangelegd. Dit maakt het voor minder valide mensen ook mogelijk om te kunnen genieten van het uitzicht. De vogelkijktoren is te bereiken via een prachtig vlonderpad of via een nieuw gemaakt pad door de houtwal aan de Houtsberg. De aanleg van deze paden maakt het mogelijk om een ronde om het Sarsven heen te wandelen. Nwsbr_SarsvenBanen_feb2013.indd 6 22-2-2013 8:28:24
Kavelaanvaardingswerken Aan de Kruisstraat in Nederweert-Eind is al de aansluiting van de huidige Rietbeek op het nieuwe tracé van de Rietbeek te zien. Daarbij is ook een deel van het nieuwe tracé gegraven. De vrijkomende grond is gebruikt om het aanliggende landbouwperceel op te hogen. Op deze manier wordt het perceel alvast klaar gemaakt voor het toekomstige waterpeil van de Rietbeek. Groene buffer te Nederweert-Eind Het hemelwater van de kern van NederweertEind wordt afgevoerd via het gemengde rioleringsstelsel. Naast de ontkoppeling van het schone regenwater van het vuile water gaat de Gemeente Nederweert verder met het op een milieuvriendelijke manier verwerken van het rioolwater. Een voorbeeld hiervan is de groene buffer te Nederweert-Eind. Nwsbr_SarsvenBanen_feb2013.indd 7 Bij grote neerslaghoeveelheden kan het riool het hemelwater niet verwerken. Daarom is in het recente verleden (1994) een bergbezinkriool aangelegd langs de weg Eind. Dit zijn grote buizen waarin het water tijdelijk kan worden opgeslagen en rioolslib kan bezinken voordat het in de Hulsenlossing wordt geloosd. Dit systeem wordt nu uitgebreid met een extra schakel, namelijk een groene buffer. Indien het zodanig hard regent dat ook het bergbezinkbassin overloopt, dan wordt het water eerst in een laagte geleid, de groene buffer. Van hieruit wordt het met een kleine duiker vertraagd afgevoerd naar de Hulsenlossing. Op deze manier wordt voorkomen dat het microleven in de Hulsenlossing wordt weggespoeld door een grote golf water. Ook de spoeling van het bergbezinkriool is recent verbeterd zodat het bezonken slib in de leiding na een regenbui weer geheel in de riolering wordt teruggepompt. 22-2-2013 8:28:29
Juridisch vastleggen waterhuishouding In het komend half jaar zal het waterschap alle binnen het project Sarsven en de Banen wijzigingen van waterlopen inclusief belangrijkste kunstwerken (stuwen, duikers e.d.) opnemen in de zogenaamde legger van de waterstaatkundige werken. In de legger liggen de (minimale) afmetingen van de watergangen en de peilregulerende kunstwerken vast. Ook het beheer is hierin vastgelegd, dus wie de verantwoordelijkheid heeft om het ontwerp in stand te houden. Verder geeft de legger, door middel van de beheergrenzen aan wat onder de Keur van het waterschap valt of niet. De informatie voor de nieuwe legger wordt geleverd door de Bestuurscommissie. Het waterschap stelt de nieuwe legger vast na een uitgebreide voorbereidingsprocedure conform de algemene wet bestuursrecht. Deze procedure houdt in dat de nieuwe legger 6 weken ter inzage wordt gelegd waarbij belanghebbenden een reactie of zienswijze kunnen indienen. Naar verwachting zal de voorbereidingsprocedure starten in maart van dit jaar. Colofon Deze nieuwsbrief is een uitgave van bestuurscommissie Sarsven en de Banen. Secretariaat Dienst Landelijk Gebied Postbus 1237 6040 KE Roermond Tel: 0475 356 756 Fax: 0475 356 777 Email: dlgsarsvenendebanen@minlnv.nl Oplage 300 exemplaren Redactie Koen Krowinkel Dienst Landelijk Gebied Fotografie en illustraties J. Linders Dienst Landelijk Gebied Opmaak H. van de Wouw Dienst Landelijk Gebied Drukwerk Ars Grafische producties en communicatie Nwsbr_SarsvenBanen_feb2013.indd 8 22-2-2013 8:28:36