Bouwen voor de toekomst Informatie voor particulieren Nieuwe energieconcepten Wat biedt de lokale markt? Energieneutraal Wonen in een gasloze wijk Deze brochure laat u kennis maken met. belangrijk wettelijk instrument daarbij is de energierekening). Op alle niveaus zijn energiezuinige nieuwbouwconcepten. Energieprestatiecoefficiënt (EPC). In een instituten en bedrijven uit de bouw- en We zijn vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw gewend geraakt aan aardgas. Echter, Nederlands aardgas raakt langzaam op en bovendien is het gebruik ervan een belasting voor het milieu. Dat het ook zonder aardgas kan, is in landen om ons heen allang bewezen. Ook in Nederland zijn inmiddels met succes gasloze woningen gerealiseerd: energiezuinige woningen met een hoog wooncomfort. Voor Nieuwe Landen II zet de gemeente Dalfsen in op een gasloze wijk die klaar is voor de toekomst. Ook de landelijke overheid stimuleert energiezuinige woningbouw. Een aantal stappen wordt toegewerkt naar een wettelijke EPC van 0 in 2020, wat zoveel betekent als een energieneutrale woning. De huidige EPC-norm is in 2011 aangescherpt van 0,8 naar 0,6. In 2015 wordt dat 0,4. De weg naar energieneutraal bouwen zorgt voor veranderingen in de manier van bouwen en de gebruikte bouw- en installatieconcepten. De uitdaging bestaat, naast het vinden van betrouwbare, comfortverhogende oplossingen, vooral uit het betaalbaar houden van de woning. In de regel geldt vooralsnog dat energiezuinige woningen in aanschaf duurder zijn maar in gebruik goedkoper (als gevolg van een lagere installatiebranche bezig om tot de beste energieconcepten te komen. Er zijn inmiddels tal van aanbieders die allerhande oplossingen aanbieden. Dit maakt het voor de meeste particulieren ronduit onoverzichtelijk. Energieneutraal, nul op de meter of energienotaloze woningen: er zijn vele begrippen in omloop en over hun betekenis heerst vaak verwarring. In deze brochure zullen we hierover meer duidelijkheid scheppen. We willen u kennis laten maken met belangrijke kenmerken van gasloos bouwen en een aantal innovatieve energieconcepten van lokale marktpartijen voorstellen. Pagina s 2 Gasloze installatieconcepten volop woongenot 4 Lokale markt: traditioneel bouwen zonder gas Hoogeslag/Hulsman 6 Lokale markt: conceptueel bouwen met garantie - Novitijd
Begrippen Energieconcept Om te kunnen voldoen aan de gestelde ambities dienen de juiste bouwkundige maatregelen gekozen te worden. Er is een evenwichtig pakket aan isolerende maatregelen, extra aandacht voor kierdichting en luchtdichtheid, het voorkomen van koudebruggen en het weren van zon nodig. Het installatiesysteem en het bouwkundige systeem vormen samen het energieconcept. De meetlat voor energieprestatie is volgens het Nederlands bouwbesluit de EPC, de energieprestatiecoëfficiënt. EPC De EPC geeft een beeld van de hoeveelheid energie die nodig is om een woning te verwarmen. Hierbij geldt in principe: hoe lager hoe beter. De EPC houdt alleen rekening met zogenoemd gebouwgebonden energie (ca. 33 % van de energiekosten). Energieverbruik door huishoudelijke apparatuur (ca. 50 % van de energiekosten) wordt buiten beschouwing gelaten. Energieneutraal Een woning is per definitie energieneutraal als er een EPC van 0 berekend is op basis van de energieprestatienorm voor gebouwen (EPG) en conform de NEN 7120. Er is dan geen extra energie voor verwarming/ warm tapwater nodig, wel voor alle huishoudelijke apparatuur. Energienotaloos Er wordt bijna evenveel energie opgewekt als gebruikt (gebouwgebonden en huishoudelijk). Uw kosten voor vastrecht en energie worden gecompenseerd door de heffingskorting. Nul-op-de-meter De balans tussen opgewekte en gebruikte energie (gebouwgebonden en huishoudelijk) is per saldo nul. U betaalt wel vastrecht, maar houdt door de hogere heffingskorting geld over. installatiesystemen voor gasloos wonen Er is veel onderzoek gedaan naar nieuwe bouw- en energieconcepten die strenge eisen stellen aan het energieverbruik en aansluiten bij de woonwensen van consumenten. Verspreid over heel Nederland zijn de eerste projecten al gerealiseerd en worden concepten verder geoptimaliseerd. In onderstaande kaders ziet u een aantal door Nederlandse ingenieursbureaus berekende installatiesystemen die, gecombineerd met een goede bouwkundige basis, tot duurzame energieconcepten leiden. Alle systemen hebben betrekking op een twee-onder-een-kapwoning met een vloeroppervlak van circa 124 m 2. Installatiesysteem Basis 2015 Systeem 1: bodemwarmtepomp, winddrukgestuurde luchttoevoer met tijdsturing, douche-wtw, vloerverwarming en vloerkoeling, 10 m 2 zonnepanelen. Systeem 2: lucht/waterwarmtepomp, winddrukgestuurde luchttoevoer met CO 2 - sturing, douche-wtw, vloerverwarming, 10 m 2 zonnecollectoren. EPC systeem 1 0,39 EPC systeem 2 0,39 Extra investering ca. 12.050 Extra investering ca. 16.300 Energiekosten zuinig ca. 360 Energiekosten zuinig ca. 675 Energiekosten gemiddeld 560 Energiekosten gemiddeld 1000 Energiekosten hoog ca. 820 Energiekosten hoog ca. 1300
Er is gekeken naar zinvolle combinaties bewoner is bepalend voor het totale van installaties die elkaar aanvullen en energieverbruik! Aan de hand van daardoor een efficiënte oplossing drie gebruikersprofielen krijgt u bieden voor de gestelde ambitie: inzicht in de aanzienlijke verschillen energieneutraal of energienotaloos. De tussen een zuinig profiel (stel berekeningen geven een indicatie van senioren), gemiddeld verbruik eenmalige extra investeringen ten (werkend stel) en een traditioneel opzichte van een woning met EPC 0,6. gezin met vier personen (hoog Hier wordt geen rekening gehouden verbruik). Voor alle profielen wordt met mogelijke subsidies. U gedrag als gebruikgemaakt van zeer energiezuinige huishoudelijke energieneutraal Systeem 1: bodemwarmtepomp, winddrukgestuurde luchttoevoer met tijdsturing, douche-wtw, vloerverwarming en -koeling, 2,8 m 2 zonnecollectoren, 34 m 2 zonnepanelen. Systeem 2: bodemwarmtepomp, winddrukgestuurde luchttoevoer met tijdsturing, douche-wtw, vloerverwarming en -koeling, 35 m 2 zonnepanelen. EPC systeem 1 0,00 EPC systeem 2 0,00 Extra investering ca. 25.100 Extra investering ca. 23.050 Energiekosten zuinig ca. -340 Energiekosten zuinig ca. -220 Energiekosten gemiddeld -140 Energiekosten gemiddeld 20 Energiekosten hoog ca. 110 Energiekosten hoog ca. 245 Energienotaloos Systeem 1: bodemwarmtepomp, winddrukgestuurde luchttoevoer met tijdsturing, douche-wtw, vloerverwarming en -koeling, 43 m 2 zonnepanelen. Bouwkundige Basis Alle genoemden installatieconcepten bereiken alleen in combinatie met een goede bouwkundige en bouwfysische basis het ambieerde energieprestatieniveau. Dat wil zeggen dat veel aandacht nodig is voor een goede oriëntatie (zonnepanelen op het zuiden), voldoende isolatie, luchtdichtheid en uitstekende kierdichting van de woning. De belangrijkste indicatoren voor thermische isolatie zijn de Rc-waarde voor vloer, gevel en dak en de U-waarde voor alle open geveldelen, zoals ramen en deuren. RC-waarde Een goede basis biedt een Rc-waarde van minimaal 5 (m 2. K/W) voor vloer, gevel en dak. Hoe hoger de waarde, hoe beter de isolatie. U-waarde De U-waarde van ramen zou maximaal uitkomen op 1,4 (W/m 2. K) voor HR++glas en kan voor drielaags glas zelfs tot 0,7 (W/m 2. K) dalen. Hoe lager de waarde, hoe beter de isolatie. Systeem 2: Houtpelletketel, ventilatie middels WTW-installatie, douche-wtw, vloerverwarming, 47 m 2 zonnepanelen. EPC systeem 1-0,08 EPC systeem 2-0,08 Extra investering ca. 26.900 Extra investering ca. 28.900 Energiekosten zuinig ca. -610 Energiekosten zuinig ca. -710 Energiekosten gemiddeld -410 Energiekosten gemiddeld -410 Energiekosten hoog ca. -160 Energiekosten hoog ca. -180 Hoe lokale marktpartijen het aanpakken, leest u op de volgende pagina s.
De lokale Markt Traditioneel bouwen Een traditionele woning heeft een degelijke uitstraling. Hier houden veel mensen van. Dit geeft een zeker gevoel van waardevastheid. De gebruikte materialen zijn veelal beton en baksteen. De traditionele manier van bouwen kent een relatief hoog materiaalverbruik en een vrij lange bouwtijd. Daarom is budgetbewaking van groot belang. Voor het bereiken van de gewenste energieprestatie is het cruciaal dat alle bij de bouw betrokken partijen van begin af aan goed samenwerken. De omzetting van het energieconcept omvat immers bouwkundige en installatietechnische maatregelen. De veranderingen in de nieuwbouw vereisen daarom vakkennis uit verschillende disciplines, zowel tijdens de planningsfase als in de uitvoeringsfase. Op die manier kan de kwaliteit worden gewaarborgd. De keuze voor een traditioneel bouwende aannemer is veelal terug te leiden op vertrouwen in het vakmanschap en persoonlijke begeleiding. Dit kan een goed beginpunt zijn voor de ontwikkeling van uw droomhuis. Een unieke woning voor uzelf Als een van de eerste aannemers heeft bouwbedrijf Hoogeslag samen met installatiebedrijf Hulsman en de toekomstige bewoners een energieneutrale twee-onder-eenkapwoning voor de Nieuwe Landen II ontwikkeld. De grote keuzevrijheid van de toekomstige bewoners is terug te zien in de verschillende indelingen van het bouwvlak. Ook hebben zij, geheel naar eigen smaak, elk voor een ander installatieconcept gekozen, terwijl de uiteindelijke energieprestatie gelijk is. Zo krijgt elk deel een uniek karakter. Bouwkundige specificaties Energieprestatie: EPC=0,0 Rc-waarde begane grond vloer, gevels, dak 5.00 (m 2. K/W) U-waarde kunststof kozijnen, drielaags isolatieglas 0,7 (W/m 2. K) Detaillering volgens luchtdicht-bouwen-eis Gevelafwerking: Begane grond gevelstenen buitenzijde Verdieping gevelsteen met afwerking buiten stuukwerk
installatiesystemen Hoogeslag Vanaf het voortraject is er al een nauwe samenwerking tussen Bouwbedrijf Hoogeslag, Installateur Hulsman en de toekomstige bewoners. Zo is er bijvoorbeeld een technische ruimte gereserveerd op de bouwkundige tekening waar de installateur onder andere de warmte pomp kan plaatsen. Daarnaast heeft Bouwbedrijf Hoogeslag met veel zorg de detailleringen voor deze woning ontwikkeld om de luchtdichtheidseis (Qv10 waarde) te kunnen waarborgen. In samenwerking met diverse leveranciers zijn de juiste materialen gekozen om de naden en kieren luchtdicht af te kunnen sluiten. Kwaliteit Deze aanpak zorgt ervoor dat deze woningen, die traditioneel ontworpen zijn, luchtdicht en energieneutraal gebouwd kunnen worden. Woning 1: Bodemwarmtepomp met koeling en geïntegreerde 190 liter warm-waterboiler, vloerverwarming met ruimteregeling, WTW-ventilatie met individuele ruimteafzuiging 28 Recom full black mono 260-Wp-zonnepanelen. Opbrengst ca. 6.500kWh per jaar. Woning 2: Bodemwarmtepomp met koeling en geïntegreerde 190 liter warm-waterboiler. Vloerverwarming met ruimteregeling. CO 2 -gestuurd ventilatiesysteem 28 Recom full black mono 260-Wp-zonnepanelen. Opbrengst ca. 6.500kWh per jaar.
De lokale Markt Conceptioneel bouwen Anders dan bij traditionele bouw hebben de marktpartijen bij een conceptionele aanpak grote delen van het ontwerpproces al voor u voorbereid. De aanbiedende partij is meestal een samenwerkingsverband van verschillende bedrijven die hun krachten bundelen en met hun uiteenlopende expertises bijdragen aan het optimaliseren van het bouwconcept. Dit heeft niet alleen betrekking op het energieconcept, maar ook op andere factoren, zoals materiaalkeuze. Bovendien werkt dit kosten- en tijdbeheersing in de hand. Vaak wordt gebruikgemaakt van voorgefabriceerde bouwdelen, wat een hoge kwaliteit in uitvoering garandeert en het bouwproces sterk verkort. Zo woont u sneller in uw droomhuis. Novitijd Het concept Novitijd richt zich op het bouwen van energieneutrale woningen. Ons unieke bouwsysteem wordt samengesteld uit een pakket van duurzame materialen. De hoge isolatiewaarden in zowel vloer, gevel, muren als dak zorgen samen met de energiezuinige installatietechniek voor een optimaal leefklimaat met lage energielasten en hoge mate van duurzaamheid. De zonnepanelen op het dak voorzien uw woning van groene stroom. De woning is daarnaast voorzien van een warmtepomp die de woning van warmte voorziet in de winter, zodat uw jaarlijkse energienota op 0,- kan eindigen. Novitijd garandeert haar klanten zelfs tien jaar lang een nulnota! Energieneutraal wonen met garantie Deze fraai ontworpen twee-ondereen-kapwoning, bestaande uit drie woonlagen, heeft een royale woonkamer en een open keuken. Op de verdieping bevinden zich drie ruime slaapkamers en een badkamer met wastafel, toilet en douche. De zolder biedt eventueel ruimte voor een vierde slaapkamer of werkkamer. Wanneer u de voorkeur heeft voor een andere indeling, dan is dat mogelijk. Laat u verrassen door de grote flexibiliteit van het concept. Het unieke en innovatieve bouwsysteem van Novitijd is opgebouwd uit prefab gevel- wand-, dak- en vloerelementen die zijn Bouwkundige specificaties RC-waarde vloer begane grond RC-waarde gevel RC-waarde daken Begane grond U-raam (triple glas/kunststof kozijnen) Verdieping U-raam (HR++ glas/kunststof kozijnen) Gevel: sandwichpaneel met sierpleister, steenstrips en/of rabat-delen, 5,7 (m 2 K/W) 8,5 (m 2 K/W) 8,1 (m 2 K/W) 0,7 (W/m2.K) 1,4 (W/m2.K) woningscheidende wanden: kalkzandsteen, scheidingswanden: gipsblok
gemaakt van duurzame en verwarmingsenergie worden onderhoudsarme materialen. Door het bespaard dankzij gebruik van deze materialen is de zonnecollectoren. totale constructie vele malen lichter De Stichting Garantiefonds dan traditionele bouwconstructies, Novitijd biedt u garantie maar ervaart u het massieve gevoel van gedurende een periode van tien een traditionele woning. jaar na oplevering van de woning Door in de ontwerpfase rekening te op het elektriciteitsverbruik. houden met de positie van de zon, kan in de toekomst veel Technische specificaties Warmtepomp op bodem met topkoeling, Vloerverwarming en vloerkoeling, Winddrukgestuurde luchttoevoer met CO 2 -sturing, Polykristallijne zonnepanelen (33 m 2 ), opbrengst ca. 4.800 kwh per jaar Kabelgootsysteem BOB-in kimblock met kabelgoot Kort bouwproces Door het toepassen van innovatieve prefabelementen wordt de bouwtijd verkort, waardoor bewoning of exploitatie eerder mogelijk is. Door het unieke bouwsysteem en bouwproces van Novitijd worden faalkosten tot een minimum gereduceerd. Hoge mate van duurzaamheid Doordat de bouwtijd wordt verkort, zijn de bouwkosten lager. Met deze besparing realiseert Novitijd een dakvlak vol zonnepanelen en voorziet zij zodoende de gehele woning van groene stroom. Bewoners betalen enkel vastrechtkosten en door het gebruik van een wamtepomp is geen gasaansluiting nodig. Door het gebruik van onderhoudsarme materialen worden bovendien de onderhoudskosten sterk gereduceerd. Flexibiliteit Door de vrijheid en flexibiliteit in gevel- en dakafwerking sluit Novitijd naadloos aan bij ieder beeldkwaliteitsplan. Dankzij het kabelgootsysteem in de wanden kan elektriciteitsinfrastructuur nadien simpel aangebracht worden in geprefabriceerde sparingen. Achteraf kunnen installatiepunten eenvoudig toegevoegd worden in de woning door de standaard sparingen en ingebouwde leidingplinten.
bb Bouwen voor de toekomst Dalfsen Mei 2014 Wilt u meer informatie, dan raden we u aan contact op te nemen met een van de aanbieders. De markt biedt een breed aanbod van concepten. U vindt hier een selectie van bedrijven die aangeven actief te zijn in de provincie Overijssel. Traditionele woning Novitijd Energienotaloze woning Pluswonen Optio Groenwoning Blue Casco http://www.hoogeslagbouw.nl http://www.hulsmaninstallaties.nl http://www.novitijd.nu http://www.schuttebouw.nl http://www.pluswonen.nl http://www.vanwanrooij.nl/over-van-wanrooij/optio http://www.w-en-r.nl http://www.bluecasco.nl Bronnen: Energiesprong, Lente Akkoord, AgentschapNL, Kennisplatform nieuwbouw, Novitijd brochure energieneutraal bouwen Auteur: V.Haydin in opdracht van Green Spread voor de gemeente Dalfsen (juli 2014).