Financiële Zorgthermometer - 4 e kwartaal

Financiële Zorgthermometer - 4 e kwartaal 2015 - Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Utrecht, december 2015

Agenda Managementsamenvatting Generieke resultaten Sectorresultaten: Verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT) Gehandicaptenzorg (GHZ) Geestelijke gezondheidszorg (GGZ) Ziekenhuizen en revalidatiecentra (ZH/RC) Opzet Financiële Zorgthermometer 1

Financiële Zorgthermometer 4 e kwartaal 2015 Medio november hebben circa 900 leden van de HEAD een uitnodiging ontvangen om deel te nemen aan de Financiële Zorgthermometer De Financiële Zorgthermometer bevat generieke vragen over de zorgsector en deelvragen per sector De doelstelling: inzicht in het financiële sentiment in de zorgsector en hoe zorginstellingen tegen de verschillende stakeholders en actuele thema's aankijken Aantal respondenten 145 Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending van bewijsexemplaren wordt op prijs gesteld. HEAD & Finance Ideas 2

Vertrouwensindex Vertrouwen in toekomstig financiële resultaat gestegen, maar blijft negatief* Positieve ontwikkeling verwacht Negatieve ontwikkeling verwacht * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 3

Groei-index Reële omzetverwachting is nog steeds negatief, maar sentiment blijft stijgen* Positieve omzetontwikkeling verwacht Negatieve omzetontwikkeling verwacht * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 4

Financieringsindex: Financiering Verkrijgen van financiering wordt gemakkelijker, maar blijft lastig* Verwachting financiering wordt eenvoudiger Verwachting financiering wordt lastiger * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 5

Financieringsindex: Borging Verkrijgen van borging wordt gemakkelijker, maar sentiment blijft negatief* Verwachting borging wordt eenvoudiger Verwachting financiering wordt lastiger * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 6

Stakeholdersindex: Invloed (huis)bank Invloed van de (huis)bank daalt licht* Meer invloed verwacht Minder invloed verwacht * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 7

Stakeholdersindex: Invloed verzekeraars Verwachting dat invloed van verzekeraars afneemt* Meer invloed verwacht Minder invloed verwacht * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 8

Investeringsindex Verwacht wordt dat investeringen weer licht toe nemen* Stijging investeringen verwacht Daling investeringen verwacht * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 9

Index kredietopslag Verwachting dat krediet opslag zich positief gaat ontwikkelen komende 12 maanden* Lagere kredietopslag verwacht Hogere kredietopslag verwacht * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 10

Index administratieve lasten Verwachting dat administratieve lasten minder hard dan voorheen blijven stijgen* Verwachting daling administratieve lasten Verwachting stijging administratieve lasten * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 11

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Belangrijkste thema s VVT de komende 12 maanden Strategisch Tactisch WLZ meerjarenramingen wijkverpleging risicomanagement financiering WMO kostprijzen GRZ wetgeving NHC/NIC fiscaal HRM WMO meerjarenramingen wijkverpleging kostprijzen WLZ financiering risicomanagement HRM fiscaal GRZ NHC/NIC wetgeving 0 10 20 0 10 20 1e keuze 2e keuze Gebaseerd op de antwoorden van 55 respondenten 12

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Belangrijkste thema s GHZ de komende 12 maanden Strategisch Tactisch meerjarenramingen WMO WLZ kwaliteitscriteria externe verantwoording HRM huisvesting administratieve lasten jeugdwet rooster en planning declaraties fiscaal financiering vervoer meerjarenramingen administratieve lasten externe verantwoording declaraties WMO rooster en planning HRM WLZ fiscaal huisvesting jeugdwet kwaliteitscriteria financiering vervoer 0 10 20 0 10 20 1e keuze 2e keuze Gebaseerd op de antwoorden van 29 respondenten 13

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Belangrijkste thema s GGZ de komende 12 maanden Strategisch Tactisch bezuinigen/taakstelling onderhandelingen financiële continuïteit interne beheersing ontwikkeling zorgvraag overheveling jeugdzorg naar WMO impairment duurzaamheid kwaliteit werving gekwalificeerd personeel beddenreductie overheveling dagbesteding naar WMO overig (generalistische) basis GGZ investeringsbeslissingen eigen bijdrage fiscale zaken administratieve lasten overheveling langdurige GGZ naar ZVW berekenen kostprijzen governance financiering EPD 0 5 10 1e keuze 2e keuze bezuinigen/taakstelling interne beheersing ontwikkeling zorgvraag onderhandelingen financiële continuïteit berekenen kostprijzen (generalistische) basis GGZ EPD eigen bijdrage fiscale zaken administratieve lasten beddenreductie duurzaamheid overheveling jeugdzorg naar WMO kwaliteit werving gekwalificeerd personeel governance overig investeringsbeslissingen impairment overheveling dagbesteding naar WMO overheveling langdurige GGZ naar ZVW financiering 0 5 10 Gebaseerd op de antwoorden van 19 respondenten 14

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Belangrijkste thema s ZH/RC de komende 12 maanden Strategisch Tactisch Relatie ziekenhuizen en medisch specialisten Toekomstige bekostiging Contracteren Dure en Weesgeneesmiddelen Wijziging in bekostiging Financiering Kwaliteitsregistraties Informatievoorziening (DHD etc.) Kostprijzen Controles verzekeraars Contracteren Kostprijzen Dure en Weesgeneesmiddelen Kwaliteitsregistraties Financiering Controles verzekeraars Relatie ziekenhuizen en medisch specialisten Wijziging in bekostiging Toekomstige bekostiging Informatievoorziening (DHD etc.) 0 10 20 0 10 20 1e keuze 2e keuze Gebaseerd op de antwoorden van 30 respondenten 15

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verwachting ontwikkeling financiële resultaat daalt sterk 6% daalt 43% blijft ongeveer gelijk 38% stijgt 12% stijgt sterk 1% Gebaseerd op de antwoorden van 145 respondenten 17

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verwachting ontwikkeling reële omzet daalt sterk 5% daalt 42% blijft ongeveer gelijk 39% stijgt 15% stijgt sterk Gebaseerd op de antwoorden van 145 respondenten 18

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verwachting ontwikkeling investeringen daalt sterk 3% daalt 24% blijft ongeveer gelijk 37% stijgt 32% stijgt sterk 3% Gebaseerd op de antwoorden van 145 respondenten 19

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verwachting ten aanzien van verkrijgen financiering wordt veel gemakkelijker wordt gemakkelijker 3% blijft ongeveer gelijk 61% wordt moeilijker 32% wordt veel moeilijker 4% Gebaseerd op de antwoorden van 145 respondenten 20

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verwachting ten aanzien van verkrijgen borging wordt veel gemakkelijker wordt gemakkelijker 1% blijft ongeveer gelijk 57% wordt moeilijker 36% wordt veel moeilijker 7% Gebaseerd op de antwoorden van 145 respondenten 21

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verwachting ontwikkeling kredietopslag wordt veel lager wordt lager 5% blijft ongeveer gelijk 6 wordt hoger 32% wordt veel hoger 3% Gebaseerd op de antwoorden van 145 respondenten 22

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verwachting invloed (huis)bank daalt sterk 1% daalt 3% blijft ongeveer gelijk 63% stijgt 31% stijgt sterk 2% Gebaseerd op de antwoorden van 145 respondenten 23

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verwachting invloed zorgkantoren/verzekeraars daalt sterk daalt 3% blijft ongeveer gelijk 34% stijgt 57% stijgt sterk 7% Gebaseerd op de antwoorden van 145 respondenten 24

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verwachting ontwikkeling administratieve last daalt sterk daalt 3% blijft ongeveer gelijk 29% stijgt 5 stijgt sterk 18% Gebaseerd op de antwoorden van 145 respondenten 25

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verdeling per sector 16% 25% 38% verpleging,verzorging en thuiszorg (VVT) gehandicaptenzorg (GHZ) geestelijke gezondheidszorg (GGZ) ziekenhuis of revalidatiecentrum (ZH/RC) 21% Gebaseerd op de antwoorden van 145 respondenten 26

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verdeling omzet VVT in Financiële Zorgthermometer 2 31% minder dan 25 miljoen tussen 25 en 75 miljoen 49% meer dan 75 miljoen Gebaseerd op de antwoorden van 55 respondenten 28

Hoe beoordeelt u op dit moment de landelijke gevolgen van scheiding van wonen en zorg? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending veel negatiever dan verwacht 6% negatiever dan verwacht 33% conform verwachting 53% positiever dan verwacht 8% veel positiever dan verwacht Gebaseerd op de antwoorden van 55 respondenten 29

Welk productaanbod heeft sinds de invoering van de scheiding van wonen en zorg binnen uw organisatie meer aandacht gekregen dan voorheen? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending ondersteunende dienstverlening ondersteuning in de wijk extramurale zorgverlening intramurale zorgverlening woondiensten niet van toepassing dagbesteding anders, namelijk: revalidatie preventie 7% 6% 5% 3% 3% 1% 12% 19% 19% 23% Gebaseerd op de antwoorden van 55 respondenten 30

Hoe draagt uw organisatie bij aan een veilige (beschermde) woonomgeving voor uw extramurale doelgroep? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending individuele woningen in combinatie met domotica en zorg op afstand kleinschalige woonvoorzieningen en bij behorende dienstverlening grootschalige woonvoorzieningen en bij behorende dienstverlening 2 18% 24% weet ik niet 6% anders, namelijk: 2% niet van toepassing 29% Gebaseerd op de antwoorden van 55 respondenten 31

Waarop wil uw organisatie zich op het gebied van woonvoorzieningen onderscheiden? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending kwaliteit van het diensten- en servicepakket kwaliteit van extramurale zorg prijs-kwaliteit verhouding van de (woon-, zorg- of overige) dienstverlening kwaliteit van de individuele wooneenheden kleinschaligheid 2 19% 15% 11% 9% ligging van het gebouw kwaliteit van de algemene ruimte en overige voorzieningen anders, namelijk: niet van toepassing 6% 5% 6% 7% Gebaseerd op de antwoorden van 55 respondenten 32

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Waar komt het belangrijkste financiële risico voor uw organisatie uit voort? contractering gemeenten en/of zorgkantoren snelheid en impact van de veranderingen 29% 33% onzekerheid over de vraagontwikkeling 12% vastgoedproblematiek te hoge kostprijs 6% 8% gebrek aan externe financieringsmogelijkheden onbekend 2% anders, namelijk: 1 Gebaseerd op de antwoorden van 55 respondenten 33

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Hoe past uw organisatie de bedrijfsvoering aan op de nieuwe realiteit? zelfsturende teams een meer zakelijke benadering grotere flexibele schil inkrimpen van personeelsbestand grotere klantgerichtheid meer aandacht voor externe samenwerking meer aandacht voor marketing afstoten van bedrijfsonderdelen meer flexibiliteit in de vastgoedportefeuille uitbesteding van dienstverlening aan derden niet van toepassing anders, namelijk: 8% 6% 4% 2% 4% 16% 2 31% 29% 33% 47% Gebaseerd op de antwoorden van 55 respondenten 34

Hoe hoog zal het percentage 80-plussers in een beschermde woonomgeving in 2015 zijn? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending minder dan 5% 5-1 10-15% 22% 24% 15-2 20-25% 25-3 14% 16% 18% meer dan 3 4% Gebaseerd op de antwoorden van 55 respondenten 35

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verdeling omzet GHZ in Financiële Zorgthermometer 31% 17% minder dan 25 miljoen tussen 25 miljoen en 75 miljoen 52% meer dan 75 miljoen Gebaseerd op de antwoorden van 29 respondenten 37

Hoe beoordeelt u op dit moment de gevolgen van de transities in de gehandicaptenzorg van de afgelopen jaren op uw instelling? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending zeer slecht matig 28% voldoende 41% goed 31% zeer goed Gebaseerd op de antwoorden van 29 respondenten 38

Welk productaanbod heeft sinds de transities binnen uw organisatie meer aandacht gekregen dan voorheen? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending extramurale zorgverlening dagbesteding ondersteuning in de wijk intramurale zorgverlening ondersteunende dienstverlening en services woondiensten niet van toepassing preventie revalidatie anders, namelijk: 7% 3% 2% 2% 2% 12% 16% 22% 34% Gebaseerd op de antwoorden van 29 respondenten 39

Hoe draagt uw organisatie bij aan een veilige (beschermde) woonomgeving voor uw extramurale doelgroep? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending kleinschalige woonvoorzieningen en bij behorende dienstverlening 55% niet van toepassing individuele woningen in combinatie met domotica en zorg op afstand weet ik niet grootschalige woonvoorzieningen en bij behorende dienstverlening anders, namelijk: 17% 1 7% 3% 7% Gebaseerd op de antwoorden van 29 respondenten 40

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Waarop wil uw organisatie zich op het gebied van woonvoorzieningen onderscheiden? kwaliteit van de individuele wooneenheden kleinschaligheid kwaliteit van extramurale zorg prijs-kwaliteit verhouding van de (woon-, zorg- of overige) dienstverlening kwaliteit van het diensten- en servicepakket kwaliteit van de algemene ruimte en overige voorzieningen ligging van het gebouw 5% 9% 22% 19% 16% 14% 14% niet van toepassing anders, namelijk: 2% Gebaseerd op de antwoorden van 29 respondenten 41

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Waar komt het belangrijkste financiële risico voor uw organisatie uit voort? snelheid en impact van de veranderingen 38% contractering gemeenten en/of zorgkantoren 31% te hoge kostprijs onzekerheid over de vraagontwikkeling 1 14% onbekend gebrek aan externe financieringsmogelijkheden vastgoedproblematiek anders, namelijk: 7% Gebaseerd op de antwoorden van 29 respondenten 42

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Hoe past uw organisatie de bedrijfsvoering aan op de nieuwe realiteit? zelfsturende teams grotere flexibele schil grotere klantgerichtheid inkrimpen van personeelsbestand een meer zakelijke benadering meer aandacht voor samenwerking derden meer aandacht voor marketing meer flexibiliteit in de vastgoedportefeuille afstoten/verkopen van bedrijfsonderdelen uitbesteding van dienstverlening aan derden anders, namelijk: niet van toepassing 7% 3% 31% 28% 24% 21% 17% 14% 14% 41% Gebaseerd op de antwoorden van 29 respondenten 43

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verdeling omzet GGZ in Financiële Zorgthermometer 58% 26% 16% minder dan 50 miljoen tussen 50 en 100 miljoen meer dan 100 miljoen Gebaseerd op de antwoorden van 19 respondenten 45

Hoe beoordeelt u de komende jaren het verwerven van gekwalificeerd personeel? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending aanzienlijk grotere uitdaging 5% grotere uitdaging 21% nagenoeg gelijke uitdaging 74% eenvoudigere uitdaging aanzienlijk eenvoudigere uitdaging Gebaseerd op de antwoorden van 19 respondenten 46

Op welk niveau ziet u de komende jaren de grootste uitdaging voor het verwerven van personeel? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending medisch specialisten/psychiaters 47% hoog opgeleid verplegend personeel (HBO) 32% ondersteunend personeel 11% laag opgeleid verplegend personeel (MBO) bestuurlijk niveau weet ik niet 11% Gebaseerd op de antwoorden van 19 respondenten 47

Indien u een uitdaging ziet in het verwerven van hoog opgeleid verplegend personeel, hoe denkt u deze dan voornamelijk in te vullen? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending opleiden bestaand verplegend personeel 26% meer inhuur personeel niet in loondienst 21% aanbieden betere voorwaarden 11% omscholen overig personeel 5% niet van toepassing 37% Gebaseerd op de antwoorden van 19 respondenten 48

Wat is uw verwachting voor de komende jaren van de ontwikkeling van het personeel niet in loondienst? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending zeer grote afname grote afname beperkte afname 21% blijft nagenoeg gelijk beperkte toename 37% 37% grote toename 5% zeer grote toename Gebaseerd op de antwoorden van 19 respondenten 49

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Wat is de omvang van de flexibele schil van uw personeelsbestand? minder dan 5% 5-1 26% 26% 10-15% 21% 15-2 11% 20-25% meer dan 25% 16% niet van toepassing Gebaseerd op de antwoorden van 19 respondenten 50

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Is de flexibele schil voor de volgende niveaus in de organisatie voldoende? onvoldoende 46% voldoende 46% ruim voldoende 9% Gebaseerd op de antwoorden van 19 respondenten 51

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Verdeling omzet ZH/RC in Financiële Zorgthermometer 47% 23% 3 minder dan 75 miljoen tussen 75 en 150 miljoen meer dan 150 miljoen Gebaseerd op de antwoorden van 30 respondenten 53

Hoe beoordeelt u de komende jaren het verwerven van gekwalificeerd personeel? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending aanzienlijk grotere uitdaging 3% grotere uitdaging 3 nagenoeg gelijke uitdaging 63% eenvoudigere uitdaging 3% aanzienlijk eenvoudigere uitdaging Gebaseerd op de antwoorden van 30 respondenten 54

Op welk niveau ziet u de komende jaren de grootste uitdaging voor het verwerven van personeel? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending hoog opgeleid verplegend personeel (HBO) 57% bestuurlijk niveau ondersteunend personeel 17% 13% medisch specialisten/psychiaters laag opgeleid verplegend personeel (MBO) 3% weet ik niet 1 Gebaseerd op de antwoorden van 30 respondenten 55

Indien u een uitdaging ziet in het verwerven van hoog opgeleid verplegend personeel, hoe denkt u deze dan voornamelijk in te vullen? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending opleiden bestaand verplegend personeel 4 meer inhuur personeel niet in loondienst 13% omscholen overig personeel 1 aanbieden betere voorwaarden 3% niet van toepassing 33% Gebaseerd op de antwoorden van 30 respondenten 56

Wat is uw verwachting voor de komende jaren van de ontwikkeling van het personeel niet in loondienst? Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending zeer grote afname grote afname 3% beperkte afname 4 blijft nagenoeg gelijk beperkte toename 23% 23% grote toename 1 zeer grote toename Gebaseerd op de antwoorden van 30 respondenten 57

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Wat is de omvang van de flexibele schil van uw personeelsbestand? minder dan 5% 27% 5-1 47% 10-15% 23% 15-2 20-25% meer dan 25% niet van toepassing 3% Gebaseerd op de antwoorden van 30 respondenten 58

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Is de flexibele schil voor de volgende niveaus in de organisatie voldoende? onvoldoende 34% voldoende 57% ruim voldoende 9% Gebaseerd op de antwoorden van 30 respondenten 59

Dit onderzoek kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending Feiten Financiële Zorgthermometer Periodiek doen HEAD en Finance Ideas een kort onderzoek onder de HEAD leden (circa 900) naar de ontwikkelingen op financieel gebied in de zorgsector De doelstelling: inzicht in het financiële sentiment in de zorgsector en hoe zorginstellingen tegen de verschillende stakeholders en actuele thema's aankijken Aantal respondenten 145 De klankbordgroep bestaat uit: Riny Arts (GGZ) Michael Ehlen (ZH/RC) Henk Bolhuis & Ankie de Laat (VVT) Ad Romme (GHZ) 61