Dieren in de hitte WWW.ZEELAND.DIERENBESCHERMING.NL
Elke zomer krijgt de Dierenbescherming Zeeland veel vragen over de verzorging van dieren in de hitte. Ook krijgen wij veel klachten binnen, variërend van honden die worden achtergelaten in oververhitte auto s, tot paarden in de wei zonder schaduw en/of water. Door middel van dit infoblad proberen wij op vele vragen antwoord te geven en inzicht te verschaffen in wat wel en niet mag volgens de wet. Landbouwdieren Voor dieren die permanent buiten in de wei staan, zoals pony s, geiten, paarden, schapen en koeien, is schaduw zeer wenselijk en extra drinkwater noodzakelijk. Zorg ervoor dat de dieren kunnen schuilen onder bomen of in schuurtjes en laat ze zeker niet aan een zogenaamde stik staan (dat beperkt de bewegingsruimte van de dieren zodat ze niet in staat zijn om elders verkoeling te zoeken). En, natuurlijk, in alle gevallen voldoende vers water. Drinkbakken dienen dagelijks schoongemaakt en met vers water gevuld te worden. In het warme weer kunnen zich in vervuild water makkelijk bacteriën ontwikkelen waar dieren ziek van kunnen worden. Knaagdieren Voor knaagdieren is het erg belangrijk dat de hokken, die vaak buiten staan, in de schaduw worden gezet en dat er voldoende water aanwezig is. Dieren die met deze temperaturen de hele dag in de brandende zon staan, bezwijken. Voor een knaagdier is een temperatuur boven de 25 graden in het hok al gauw veel te hoog, waardoor het diertje snel kan bezwijken. Konijnen hebben, net als elk ander dier, behoefte aan drinkwater. De hoeveelheid water die ze nodig hebben is afhankelijk van verschillende factoren. De behoefte aan water wordt onder meer beïnvloed door de omgevingstemperatuur, de samenstelling van het voedsel (krijgen de dieren alleen droogvoer of ook ander voedsel) en het al dan niet drachtig zijn. Konijnen zijn beter bestand tegen koude dan tegen warmte
Een konijn moet echter altijd vrije beschikking over drinkwater hebben, zodat het naar behoefte kan drinken. Uiteraard dient u te zorgen voor voldoende vers water. Voor konijnen in buitenhokken kunt u wat verkoeling geven door een plastic fles met water te vullen, deze even in de vriezer te leggen en vervolgens in het hok te bevestigen. Ook kunt u overwegen om gedurende de warmste uren van de dag het hok in huis op een koele plaats te zetten in plaats van buiten in de warme tuin. Als de zon s avonds gezakt is kunt u rondom en bovenop de kooi (met name de dakbedekking) natsproeien. Sproei daarbij niet in de kooi. Hang enkele malen per dag vers water op, dat is koeler. Verschoon de kooi extra vaak, omdat vochtige broeierige plekken nu allerlei ongedierte aantrekken. Controleer ook regelmatig (d.w.z. dagelijks) uw dieren op de huidmadenziekte! Geeft u groenten of versvoer, haal het restant dan halverwege de dag weg. Dieren in hokken en rennen dienen een schaduwplaats te hebben en de verblijven dienen goed geventileerd te zijn. Denk er ook aan dat u rekening houdt met de beweging van de zon. Als u weggaat kan het hok of de ren in de schaduw liggen terwijl er een paar uur later de volle zon op staat. Konijnen zijn beter bestand tegen koude, dan tegen warmte. Acute noodhulp Treft u een knaagdier aan dat echt veel last heeft van de warmte, leg het dier dan direct op een koele ondergrond (bijvoorbeeld de tegels in een badkamer) of wikkel het dier in wat handdoeken met koel-elementen of ijsblokjes. Neem direct contact op met uw dierenarts of onze dierenambulance, te bereiken op 0900-76 73 437.
Dieren in het wild De meeste wilde dieren kunnen zich doorgaans wel redden. Een vogelbadje in de tuin met dagelijks wat vers water is uiteraard altijd welkom voor wilde (zang)vogels. Zet het wel op een hoge plaats neer, waar ze zich veilig kunnen voelen en niet door katten besprongen kunnen worden. Het aanpassingsvermogen van de meeste wilde zoogdieren (zoals b.v. herten of reeën) is groot. Zoogdieren reguleren hun lichaamstemperatuur van binnenuit. De warmte die vrijkomt bij de stofwisseling wordt gebruikt om het lichaam op een constante temperatuur Celsius te houden, ongeacht de omgevingstemperatuur. De normale lichaamstemperatuur ligt bij volwassen evenhoevigen tussen de 38 en 39 graden, bij onevenhoevigen tussen de 37 en 38 graden. Jonge dieren hebben een nog wat hogere lichaamstemperatuur. Overtollige warmte moet afgestaan kunnen worden om oververhitting te voorkomen. Vogels zijn evenals zoogdieren warmbloedig. Ook zij kunnen dus oververhit raken als ze de geproduceerde warmte niet kwijt kunnen. Hun lichaamstemperatuur ligt rond de 41 graden, stukken hoger dus dan bij zoogdieren. Vanwege hun vacht of veren kunnen veel dieren niet zweten. Via een versnelde ademhaling raken ze hun overtollige warmte kwijt. Dit zie je o.a. bij vogels, maar ook bij honden. Deze ademen dan wel tien keer zo snel als normaal. Honden Bij zomerse temperaturen hebben ook honden last van de hitte. Hun vacht beschermt de huid weliswaar voor directe zonnestralen, maar bemoeilijkt ook de warmteafgifte. Voor honden is het dan ook belangrijk dat ze zo weinig mogelijk worden vervoerd in warme auto s, laat staan dat ze langere tijd in de auto worden achtergelaten. Ze raken oververhit en sterven snel. Zorg dus voor voldoende water en schaduw en maak niet te lange of erg intensieve wandelingen met de hond. Honden die graag zwemmen kunnen gerust afkoeling zoeken in veilig water (water waar geen botulisme is aangetroffen). Vermijd inspanning bij hoge temperaturen. Wees voorzichtig met het uitlaten van uw hond op asfalt en bestrating die in de volle zon staat. Honden raken een deel van hun warmte kwijt via hun voetzolen, maar dat gaat bij een (zeer) warme ondergrond niet meer. Beter is het om gras op te zoeken of een gebied met veel schaduw. Bedenk ook dat de zon draait: een auto in de schaduw geparkeerd kan spoedig in de volle zon staan!
Het achterlaten van een hond in een auto bij warm of zonnig weer, kan rampzalige gevolgen hebben. De combinatie van een hoge temperatuur met geringe ventilatie is voor honden zeer riskant. Ook het raampje op een kier zetten helpt hier bij onvoldoende! Bedenk ook dat de zon draait: een auto in de schaduw geparkeerd kan spoedig in de volle zon staan! Maar zelfs als de auto in de schaduw staat en de ramen enigszins geopend zijn, wordt het binnen al gauw ondraaglijk warm en benauwd. De regulatie van de lichaamstemperatuur functioneert dan onvoldoende en het lichaam van de hond raakt oververhit. Het gevolg: een hitteshock. Dit kan resulteren in nierschade, hersenschade of beschadigingen aan de lever of darmen. INFOBLAD DIERENBESCHERMING DIEREN IN DE HITTE Door het vele hijgen, raken honden niet alleen warmte kwijt, maar ook veel vocht. Zorg er dus voor dat uw trouwe viervoeter over voldoende drinkwater beschikt! Toch bewegen? De hond kan alleen middels de tong en via zijn voetzolen warmte afvoeren. In de zomer kan men het beste in de vroege ochtend of late avond gaan fietsen, dan is het voor de hond nog te doen. Als u de hond over een grotere afstand wilt laten lopen, doe dat dan in een niet te hoog tempo, en zeker niet over een warm wegdek, maar over gras. Is dat niet mogelijk, laat de hond dan thuis, lekker op een koele plaats! Oververhitting kan leiden tot uiteenlopende mate van uitdroging, hetgeen zelfs tot shock kan leiden. De normale lichaamstemperatuur voor een hond ligt tussen de 37,5 en 39 graden. Om af te koelen gaat de hond heel hard hijgen; hierbij verliest hij veel vocht. Als er niet ingegrepen wordt, raakt het dier uiteindelijk in coma en bezwijkt. Door het vele hijgen, raken honden niet alleen warmte kwijt, maar ook veel vocht. Zorg er dus voor dat uw trouwe viervoeter over voldoende drinkwater beschikt! Wat zijn de verschijnselen van een hitteshock? Hijgen, kwijlen, braken, evt. bloederige diarree. De slijmvliezen worden grauw en bleekblauw. De hond wordt apathisch, reageert niet meer op normale prikkels en stort ineen. Ook bij fietsen in warm weer of de hond laten liggen in de zon zonder drinken of schaduw zien we verschijnselen als hijgen, kwijlen, onrust, steeds op en neer lopen, zeer hoge temperatuur, braken en diarree. Wat te doen? Breng een door de hitte bevangen hond zo snel mogelijk naar een koele plek. Zorg dat hij afkoelt door hem onder te dompelen in koel water (niet ijskoud) of nat te spuiten. Ga hiermee door tot de lichaamstemperatuur van het dier niet langer boven de 39 graden Celsius is. Let er goed op, dat de hond ook niet onderkoeld raakt. Als de hond goed bij zijn positieven is, mag hij kleine beetjes water hebben, die met korte tussenpozen gegeven moeten worden. Ga altijd ter controle naar een dierenarts als de hond de hond door hitte bevangen is geweest.
Katten Veel van de voorgaande problemen bij honden gelden ook voor katten. Laat een kat op een hete dag dus nóóit achter in een auto: de kat zal snel sterven door de hitte! Katten zoeken graag een schaduwplekje in de tuin, zorg dat ze genoeg te drinken hebben. Over het algemeen zoekt een kat uit zichzelf een koel plekje in huis of in de tuin, wanneer de temperaturen stijgen. Zorg dan wel dat het diertje ook toegang heeft tot die ruimtes in het huis. Katten zijn van nature vrij speels en actief. Stimuleer dit dan ook niet nog eens extra, als het erg warm is. Vermijd autoritten zoveel mogelijk. Let er ook op dat uw kat vers drinkwater tot zijn beschikking heeft. De normale lichaamstemperatuur voor een kat ligt tussen de 38 en 39,5 graden. Vogels Houdt rekening met de beweging van de zon. Als u weggaat kan de volière of kooi nog in de schaduw staan, terwijl er een paar uur later de volle zon op staat. Gordijnen voor 90 procent sluiten of de zonnewering laten zakken is vaak afdoende om oververhitting door de zon te voorkomen. Het drinkwater van vogels moet regelmatig op versheid gecontroleerd worden! Aquarium en terrarium Vissen, reptielen en amfibieën dienen uit de zon gehouden te worden. Deze dieren zijn niet in staat hun eigen temperatuur te reguleren en kunnen dan ook oververhit raken als hun verblijf in de volle staat. Wees bij extreme hitte ook alert op parasieten. Botulisme Als de temperaturen stijgen, ligt botulisme op de loer. Deze bacteriële ziekte komt voornamelijk voor bij watervogels die in stilstaand, niet al te diep water verblijven. Blijven er dode dieren in het water liggen, dan verspreid de ziekte zich sneller. Botulisme is bij zieke watervogels te herkennen aan verlammingsverschijnselen. Als ergens botulisme is geconstateerd, moet de betreffende gemeente zo snel mogelijk ingelicht worden. Zij is verantwoordelijk voor het voorkomen van botulisme en moet er zorg voor dragen dat dode vogels uit het water verwijderd worden. Een zieke vogel met botulisme moet zo snel mogelijk naar een opvangcentrum worden gebracht, waarbij de hygiëne goed in de gaten moet worden gehouden (in verband met besmetting). Het is dan ook onverstandig om zulke dieren met blote handen aan te pakken.
Wetgeving Er zijn in Nederland verschillende wetten met betrekking tot de zorg voor dieren. De belangrijkste is de gezondheids- en welzijnswet voor dieren (GWWD). Deze wet bevat algemene regels die voor alle dieren gelden. In de GWWD staat onder andere dat het verboden is: - Een dier onnodig pijn of letsel te veroorzaken, of zijn gezondheid of welzijn te schaden. - Een dier de nodige verzorging te onthouden. Ook is in de GWWD vastgelegd dat een ieder verplicht is een hulpbehoevend dier zorg te verlenen. De Flora- en faunawet bevat daarnaast een aantal verbodsbepalingen om er voor te zorgen dat in het wild levende dieren zoveel mogelijk met rust worden gelaten. Tenslotte Mocht er onverhoopt toch iets misgaan met uw huisdier of een ander dier, neem dan contact met ons op. Onze dierenambulance is te bereiken op 0900-7673437 (0900-SOSDIER). Bij (een vermoeden van) verstoord dierenwelzijn (bijvoorbeeld mishandeling of verwaarlozing), kunt u het beste contact zoeken met onze inspectiedienst, te bereiken op 0900-2021210. Voor overige vragen of meer informatie kunt u bellen met ons kantoor. Wij zijn op werkdagen tussen 9.00 en 16.00 uur op telefoonnummer 0118-49 05 72. Tip: Sla deze nummers voor de zekerheid op in uw mobiel!