Spreektekst Remko Bos, directeur Energie van de Autoriteit Consument & Markt voor het ronde tafelgesprek in de Tweede Kamer over de rol van de netbeheerders op 19 maart 2015 Geachte dames en heren, Inleiding Allereerst wil ik u hartelijk danken voor uw uitnodiging om de Autoriteit Consument & Markt (ACM) haar visie te laten geven op de toekomstige rol van de netbeheerders. Een netbeheerder zit veelal met andere bedrijven in een netwerkbedrijf. Zo is Liander onderdeel van Alliander. En is netbeheerder Enexis BV onderdeel van netwerkbedrijf Enexis NV. Netwerkbedrijven hebben publieke aandeelhouders. Voordelen netwerkbedrijven ACM heeft het afgelopen jaar veel signalen ontvangen over mogelijke voordelen van netwerkbedrijven ten opzichte van andere, commerciële partijen. Marktpartijen klagen dat de netwerkbedrijven allerlei voordelen hebben die zij niet hebben. En dat zij daardoor te weinig ruimte krijgen voor een rendabele bedrijfsvoering. Op welke voordelen doelen deze marktpartijen? Netwerkbedrijven
kunnen meeliften op de naam van een netbeheerder met een sterke reputatie. Daarnaast is belangrijk dat ze makkelijker en goedkoper geld kunnen lenen voor innovaties wanneer er een netbeheerder in de groep zit. En er is een risico dat verliezen door niet-rendabele investeringen worden opgevangen door de inkomsten uit de wettelijke taken. Dat geld komt van consumenten en bedrijven die de transporttarieven betalen. En dat geld is nodig voor leveringszekerheid. Risico s Wij zien dat de focus van netwerkbedrijven de laatste jaren steeds meer komt te liggen op de commerciële activiteiten. We zien dat veel activiteiten zijn ontwikkeld, die net zo goed of nog beter door de markt zouden kunnen worden uitgevoerd. ACM adviseert deze te beperken. ACM vindt het belangrijk dat we leren van wat we gezien hebben bij de woningbouwcoöperaties: het is verstandig een rem te zetten op risicovolle commerciële avonturen. 2
Tijdelijke activiteiten Maar wat doen we als bepaalde maatschappelijk gewenste initiatieven niet door de markt worden opgepakt? In dat geval zouden de netbeheerder of het netwerkbedrijf een tijdelijke taak kunnen krijgen, dan wel de mogelijkheid kunnen krijgen om die handschoen op te pakken. Voor de netbeheerder gaat het dan om taken die heel dicht bij het netbeheer liggen, waardoor het netbeheer evident efficiënter kan plaatsvinden. Voor bijvoorbeeld opslag van elektriciteit kan bekeken worden of het wenselijk is dat netbeheerders deze taak oppakken als de markt dat niet doet. Andere tijdelijke activiteiten - met een in beginsel commercieel karakter - kunnen dan naar het netwerkbedrijf. Netwerkbedrijven mogen deze uiteraard niet bekostigen uit de inkomsten via de transporttarieven. Tijdelijk betekent dat vooraf een periode wordt afgesproken waarbinnen het bedrijf die activiteit mag verrichten, bijvoorbeeld voor 3 of 5 jaar. Daarna zou geëvalueerd moeten worden of die activiteit aan de markt kan worden overgedragen, bijvoorbeeld door 3
de verkoop van die activiteiten aan een commerciële marktpartij. Ook kan blijken dat het verstandig is om de activiteit voorlopig nog bij de netbeheerder of het netwerkbedrijf te laten. De Minister zou de aangewezen persoon zijn om hier besluiten over te nemen. ACM zou daarin kunnen adviseren. ACM houdt toezicht ACM houdt toezicht op mogelijke bevoordeling van het netwerkbedrijf door de netbeheerder. Ik doel op financiële bevoordeling via kruissubsidiëring van commerciële activiteiten door inkomsten uit gereguleerde activiteiten van de netbeheerder. Of bevoordeling waarbij relevante informatie over de uitrol van de slimme meter niet aan concurrenten beschikbaar wordt gesteld. Dergelijke bevoordeling is echter in de praktijk moeilijk aan te tonen. Momenteel kijkt ACM naar één van de dochterbedrijven van Alliander, namelijk Allego, die laadpalen levert en diensten op dat gebied. Wij onderzoeken of Allego niet bevoordeeld wordt door zijn netbeheerder Liander. De Minister van Economische Zaken heeft dit eerder aan uw Kamer gemeld. U begrijpt dat ik hier nu niet verder 4
op kan ingaan. STROOM ACM is verheugd dat de Minister in zijn voorstel om de energiewetgeving te stroomlijnen - kort gezegd het wetsvoorstel STROOM - meer duidelijkheid wil geven over de afbakening van de nevenactiviteiten. Ik heb zojuist vanuit ACM een nadere invulling van die afbakening geschetst door taken en activiteiten tijdelijk aan een netbeheerder dan wel het netwerkbedrijf toe te kennen. Dank u wel. 5