36
Vijf energizers die onbewust doorwerken Wat is een energizer? Een energizer is een korte oefening, die je doet samen met een groep. Het wordt ingezet als onderbreking van het programma. Een goede energizer schudt wakker, soms letterlijk en zeker figuurlijk. Door een kort moment totaal iets anders te doen, te bewegen of met elkaar te lachen ontstaat nieuwe energie. Een sterke energizer kan in een korte tijd de concentratie in een groep terugbrengen. Als de gespreksleider merkt dat hij het contact met de groep verliest, om welke reden dan ook, is het belangrijk om even iets te doen waardoor de aandacht van de deelnemers weer terugkomt. De onbewuste werking van energizers Rol van de docent of begeleider: prikkelen en enthousiasmeren Energizer 1 Van Atletiek tot Zeilen Energizer 2 Beeldenstorm Energizer 3 Mijn sport in beeld Energizer 4 Emo-stadion Energizer 5 Hollen of stilstaan De onbewuste werking van energizers Priming is het onbewust beïnvloeden in de gewenste richting door het gebruik van specifieke woorden, beelden, sfeer, geur, kleur of temperatuur enz. De energizers die je krijgt aangeboden in deze toolkit: Zetten studenten (of docenten) letterlijk in beweging. Beweging stimuleert de doorbloeding van de hersenen waardoor het denkvermogen wordt gestimuleerd. Wil je kennis overbrengen over een complex onderwerp (bijvoorbeeld over onbewuste beïnvloeding van gedrag), dan is wat beweging vooraf een goede fysieke start voor de mentale soepelheid. Zorgen voor plezier (waarmee sport en bewegen een positieve lading krijgt. Zorgen voor een goede positieve sfeer in de groep. Dit komt niet alleen doordat je samen een oefening doet, maar ook door de aanmaak van oxytocine, een hormoon dat een positieve houding en de wil tot samenwerking bevordert. Spelen in op de werking van spiegelneuronen waardoor de deelnemers zich bij elkaar betrokken voelen. Rol van de docent of begeleider: prikkelen en enthousiasmeren Een energizer heeft de beste uitwerking als je: Niet uitlegt wat je wilt gaan doen met de groep, maar de energizer direct in gang zet. Zin, enthousiasme en energie uitstraalt. Een positieve uitstraling werkt besmettelijk, dit komt door de werking van spiegelneuronen. Gebruik je de energizer bij een groep dit met beïnvloeding van onbewust gedrag bezig is, dan kun je na afloop vertellen dat de werkvorm bewust is ingezet om een goede sfeer te creëren. Dat het wordt gebruikt als middel om de groep alvast onbewust te primen voordat ze aan de slag gaan met het thema. 37
Energizer 1 Van atletiek tot zeilen Van A tot Z associaties bedenken met sport en bewegen: een rek- en strekoefening voor de geest. Wie ook de mentale lenigheid van de groep wil trainen, voert het tempo op. Uitwerking onbewust Verhoogt het energiepeil van de groep Stimuleert creatief denken Stimuleert samenwerking Stimuleert een positieve houding ten opzichte van sport en bewegen door bij variatie 2 sport en bewegen aan plezier te koppelen Inrichting ruimte Deelnemers staan of zitten in een kring. Stappen 1. Verzocht wordt om gedurende deze oefening niet met elkaar te praten. 2. Iedereen neemt verschillende sporten in gedachten. 3. De gespreksleider begint, en noemt een sport die begint met de letter A (bijvoorbeeld: atletiek). 4. Vervolgens zegt iemand anders een sport met de letter B. 5. Dit hoeft niet de persoon te zijn die links of rechts van nummer 1 staat of zit. 6. Als twee mensen tegelijkertijd een sport roepen, stopt het spel en begint weer bij de letter A. 7. Probeer foutloos, zonder dubbele antwoorden, tot en met Z te komen. Gaat het makkelijk? Voer het tempo op! Variatie 1 Doe de oefening met de ogen dicht en zonder met elkaar te praten. Varatie 2 Schrijf op flip-overs binnen 5 minuten zoveel mogelijk woorden die te maken hebben met sport en beweegplezier. Stappen: 1. Schrijf op flip-overs de letters A t/m Z. 2. Geef de deelnemers de opdracht om bij zoveel mogelijk letters van het alfabet een woord te schrijven dat je associeert met een sport (hockey, basketbal, doel), met bewegen (wandelen, bergschoenen, etc.) of met het plezier in bewegen en sporten (toernooi, scoren, finale, etc.). 3. Je kunt er een estafette van maken. Nummer 1 schrijft een woord, rent terug naar zijn groep, tikt nummer 2 aan, etc. 38
Energizer 2 Beeldenstorm Energieke start van een bijeenkomst met een estafette waarin je beelden raadt. Ook geschikt als kennismaking voor groepen die elkaar nog niet goed kennen. Uitwerking onbewust 1. Verhoogt het energiepeil van de groep 2. Stimuleert samenwerking 3. Stimuleert positieve houding ten opzichte van sport en bewegen door priming van positieve beelden en begrippen Materiaal Voor elke groep een kaartenset printen Inrichting ruimte 1. Voldoende ruimte om te bewegen. 2. In het midden van de ruimte ligt voor elke groep op een stoel een stapel met dezelfde set beeldkaarten. Stappen 1. Maak groepen van 4 of 5 personen. 2. Zet de groepjes ver uit elkaar (elk groepje in een andere hoek). 3. Leg voor elk groepje een stapel beeldkaarten omgekeerd op een stoel. 4. Elke groep nummert eigen leden. 5. Nummer 1 loopt naar de overkant en bekijkt de eerste beeldkaart waaronder een begrip staat. 6. Nummer 1 geeft kaart aan de begeleidend docent, loopt terug naar het eigen groepje en beeldt het begrip uit. Zonder te praten. 7. De groep raadt het begrip. Is dit gelukt, dan rent nummer 2 naar de stapel met beeldkaarten en bekijkt het volgende beeld en gaat dit voor de eigen groep uitbeelden, en zo verder. 8. Het groepje dat als eerste alle kaarten heeft geraden, heeft gewonnen. Tip Als deelnemers elkaar niet kennen, ruim dan bij stap 4 een minuut in voor een rondje voorstellen. 39
Energizer 3 Mijn sport in beeld Beelden werken onbewust sterker dan woorden. De deelnemers tekenen hun eigen beeld van sport en vertellen erover. Uitwerking onbewust 1. Bewust verbeelden en daarna verwoorden wat je impliciet weet, versterkt het eigen gevoel. 2. Uitwisseling van positieve ideeën heeft een enthousiasmerend effect op de andere leden van de groep door de werking van spiegelneuronen. Materiaal Papier en stiften of potloden in verschillende kleuren. Inrichting ruimte Voldoende ruimte voor iedereen om een tekening over sport en bewegen te maken. Stappen 1. De deelnemers maken een tekening over hun invulling van het thema sport en bewegen. Niet met symbolen, maar zo concreet mogelijk. 2. Tekeningen ophangen en nabespreken. Tip Plastificeer de tekeningen en geef ze als placemat mee. 40
Energizer 4 Emo-stadion Het hele station leeft mee met de spelers. Kreten van teleurstelling over net gemiste schoten. Oprechte boosheid over een onterechte gele kaart. Voelbare spanning van de laatste minuten. Ontlading bij het winnend doelpunt. De spiegelneuronen doen hun werk in optima forma. Uitwerking onbewust Zorgt dat we ons bij elkaar betrokken voelen. Dit komt door de activering van spiegelneuronen in deze oefening waarin we emoties van elkaar imiteren. Materiaal Stoelen Inrichting ruimte Stoelen in een stadionopstelling Stappen 1. Zet de stoelen in een stadionopstelling. 2. Iedereen neemt plaats op de tribune 3. Eén deelnemer neemt plaats in het veld en beeldt een emotie uit. Bijvoorbeeld hij scoort en is heel blij. Vervolgens neemt de hele tribune deze emotie over. 4. Telkens komt er een nieuwe speler op het veld met een nieuwe actie en bijbehorende emotie, totdat iedereen is geweest. Tip Eindig met een positieve emotie. 41
Energizer 5 Hollen of stilstaan Hoe alert is de groep? Uitdaging om elkaar aan te voelen door op hetzelfde moment samen te lopen of samen stil te staan. Uitwerking onbewust 1. Bevordert concentratie 2. Bevordert teamspirit door zonder woorden elkaar aan te voelen. Materiaal Stoelen Inrichting ruimte Voldoende ruimte om te bewegen Stappen 1. De hele groep loopt (niet rennen) kris kras en ongeorganiseerd door de ruimte. 2. Zonder dat afgesproken is wanneer, staat de hele groep in één keer stil. 3. Vervolgens gaat de hele groep tegelijk weer lopen. Variatie Kopiëren van leuke sportieve bewegingen. Stappen: 1. De groep loopt in een sliert achter elkaar door de ruimte. 2. De voorste deelnemer doet een beweging van zijn of haar favoriete sport, de andere deelnemers doen dat na. Tip: laat de voorste bij de beweging ook een geluid maken. 3. Heeft de groep de voorste deelnemer een paar keer nagedaan, dan sluit de voorste deelnemer achteraan. 4. De nieuwe voorste deelnemer maakt nu een nieuwe sportbeweging en de gehele groep doet dit weer na. 5. Dit herhalen tot iedereen een keer vooraan heeft gelopen. 42
Kaartenset Energizer 2 Beeldenstorm Zelfvertrouwen Gat in de lucht springen 43
Kaartenset Energizer 2 Beeldenstorm Concentratie Teamgeest 44
Kaartenset Energizer 2 Beeldenstorm Plezier In de startblokken 45
Kaartenset Energizer 2 Beeldenstorm Scoren Speler wisselen 46
Kaartenset Energizer 2 Beeldenstorm Kampioenscup Aanmoedigen 47