UITVOERINGSPLAN JONGEREN EN ALCOHOL 2011/2012 December 2010 Gemeente Appingedam Gemeente Delfzijl Projectondersteuning door CMO Groningen. Dit project is mede mogelijk door co financiering door de provincie Groningen in het kader van het gebiedsgericht werken/provinciale Sociale Agenda 2009 2012.
INHOUD Inleiding 3 1. Basisonderwijs.. 4 2. Voortgezet Onderwijs.. 6 3. Jongerenwerk. 8 4. Sportverenigingen 11 5. Horeca.. 12 6. Politie. 13 7. Begroting. 14 2
Inleiding De gemeenten werken samen aan de integrale aanpak van overmatig alcoholgebruik onder de jeugd. Gebleken is namelijk dat jongeren in de provincie Groningen en ook in te vroeg, te veel en te vaak alcohol gebruiken, hetgeen schadelijk is voor hun ontwikkeling en voor hun gezondheid. Ook leidt het alcoholgebruik van jongeren tot overlast en ongewenste contacten met politie en zelfs justitie. De beide gemeenten hebben besloten tot een extra impuls en gaan in een tweejarige projectmatige aanpak de problematiek te lijf. Daartoe een Projectplan 1 opgesteld waarin het volgende algemene doel is opgenomen: Binnen het gebiedsgericht werken ontwikkelen en uitvoeren van een gezamenlijke integrale aanpak om het overmatig alcohol- en middelengebruik van jongeren terug te dringen. De activiteiten moeten gericht zijn op jongeren,hun directe opvoeders en iedereen die met jongeren te maken heeft. De integrale aanpak dient draagvlak te hebben onder alle betrokken partijen (jongeren, hun opvoeders, scholen, politie, jongerenwerk, sportverenigingen, horeca, winkeliers etc.). Draagvlak betekent dat de partijen instemmen met de integrale aanpak, en naar vermogen deelnemen aan projectactiviteiten. Om dit draagvlak te bereiken is in 2010 uitvoerig met de deelnemende partijen gesproken. Dat heeft dit concrete Uitvoeringsplan opgeleverd. Het Uitvoeringsplan beslaat een periode van twee jaar, te weten 2011 en 2012 (voor de scholen het schooljaar 2010/2011 en 2011/2012. Als specifieke doelstellingen en te bereiken resultaten is in het projectplan het volgende gesteld: Het alcoholgebruik onder met name jongeren tot 18 jaar wordt teruggedrongen. Het gaat hierbij om: erkenning bij de ouders dat kinderen (te) veel alcohol drinken, bewustwording bij ouders, intermediairs en jongeren dat overmatig alcoholgebruik op jonge leeftijd schadelijke gevolgen heeft voor de ontwikkeling en de gezondheid, hoeveelheden alcohol die de jongeren (per gelegenheid) drinken naar beneden brengen, het aantal keren in de week dat de jongeren drinken verminderen, beïnvloeding van de alcoholvriendelijke omgeving van de jongeren. Dit betekent de volgende te behalen resultaten 2 : aantoonbare afname van overmatig alcoholgebruik door jongeren van 16 18 jaar aantoonbare afname van alcoholgebruik door jongeren van 10 16 jaar geen verdere verlaging van de aanvangsleeftijd alcoholgebruik afname van alcoholtolerantie bij ouders van jeugdigen van 10 18 jaar De integrale aanpak richt zich op verschillende domeinen en interventieniveaus. Activiteiten worden uitgevoerd op scholen, in de vrije tijd sector en zijn uiteraard gericht op de jongeren en ouders. Het gaat om een combinatie van preventieve, met name voorlichtende en deskundigheidsbevorderende activiteiten, en handhaving/regelgeving. Als jeugdigen in problemen blijken te verkeren vindt doorverwijzing naar hulpverlening plaats. Hiervoor wordt ook samenwerking gezocht met de het nog op te richten Centrum voor Jeugd en Gezin in de DAL gemeenten. 1 Plan van Aanpak Jeugd en Acohol gemeenten juni 2010 2 Nul en nameting is de GGD jeugdgezondheidsenquête 2008 respectievelijk 2012 3
Het project Jongeren en Alcohol is ingebed in het integraal veiligheidsbeleid en in het lokale jeugdbeleid en gezondheidsbeleid. Dat betekent dat er dwarsverbanden zijn gelegd met zowel de coördinator integraal veiligheidsbeleid (IVB) van beide gemeenten, als met de beleidsmedewerkers welzijn, jeugd en volksgezondheid. Organisatorisch is het project Jongeren en Alcohol ondergebracht bij de Stuurgroep Veiligheid Delfzijl/Appingedam. Voortgangsbewaking Het is belangrijk om goed de voortgang van het project te bewaken en waar nodig bij te sturen. Daarom wordt er een uitvoeringsgroep Jongeren en Alcohol in het leven geroepen die twee maal per jaar bijeen komt om de voortgang van het uitvoeringsplan te monitoren. In deze groep worden partijen uitgenodigd die een coördinerende, ondersteunende en begeleidende rol hebben op de verschillende onderdelen van het uitvoeringsplan. Elk jaar wordt een jaarrapportage opgeleverd. In de navolgende hoofdstukken worden de activiteiten beschreven. 4
1. BASISONDERWIJS Actiepunt: Preventieprogramma Ik wait wat ik dou Het preventieproject Ik wait wat ik dou van de GGD zal in het schooljaar 2011/2012 in het basisonderwijs worden geïntroduceerd. In het schooljaar 2010/2011 is er op de basisscholen geen ruimte meer voor projectactiviteiten in de klas en met ouders. Actiepunt: Alcoholparagraaf in de Schoolveiligheidsprogramma s Te behalen resultaat Activiteiten Alle scholen voor basisonderwijs in Delfzijl en Appingedam hebben in 2012 een schoolveiligheidsplan, met daarin opgenomen een aparte paragraaf over alcoholvoorlichting. Opstellen en implementeren van een schoolveiligheidsplan. Tijdpad Schooljaren 2010/2011 en 2011/2012 Kosten voor project Begeleiding/uitvoering Geen HALT Noord Nederland 5
2. VOORTGEZET ONDERWIJS Actiepunt: Preventieprogramma op scholen voor voortgezet onderwijs in Delfzijl: Fivelcollege en Dollardcollege Woldendorp Te behalen resultaten Het preventieprogramma de Gezonde School en Genotmiddelen op de scholen voor voortgezet onderwijs is op alle schoollocaties ingevoerd. Mentoren zijn in staat risicogedrag van leerlingen te herkennen en om dit gedrag bespreekbaar te maken. Leerlingen uit de 1 e en 2 e klassen kennen de effecten en de risico s van alcoholgebruik, zijn zich bewust van sociale invloeden, zodat zij het alcoholgebruik uitstellen. Ouders van leerlingen kennen de effecten en risico s van alcohol voor jongeren en zijn in staat om regels te stellen voor hun kinderen. Activiteiten Minimaal: Op alle locaties uitvoeren van een ouderavond over alcoholgebruik bij jongeren voor minimaal de ouders van leerlingen uit het eerste schooljaar De docenten kunnen werken met het digitale lesprogramma (docentenworkshop www.rokendrinkendrugs.nl ) (digitale) lessen over alcohol voor de leerlingen uit de eerste klassen De training signaleren en begeleiden voor mentoren (2 dagdelen). Extra: Advisering over alcoholbeleid schoolfeesten Preventieactiviteit met bezoekers schoolfeest Fivelcollege Adviesgesprekken met ouders van leerlingen die hebben ingedronken voor een schoolfeest (Fivelcollege). Adviesgesprekken met leerlingen die hebben ingedronken voor school (Fivelcollege). Oudercursussen op Fivelcollege en Dollardcollege. Voorlichtingsles door Horeca Nederland op verzoek van de scholen Tijdpad Schooljaren 2010/2011 en 2011/2012 Activiteitenplanning in overleg met de scholen Kosten voor project Per schooljaar 4.722, Totaal 2 schooljaren: 9.444., Uitvoering door Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) Horeca Nederland 6
Appingedam: Noorderpoortcollege en Ommelandercollege Te behalen resultaten Het preventieprogramma de Gezonde School en Genotmiddelen op de scholen voor voortgezet onderwijs is op alle schoollocaties ingevoerd. Mentoren zijn in staat risicogedrag van leerlingen te herkennen en om dit gedrag bespreekbaar te maken. Leerlingen uit de 1 e en 2 e klassen kennen de effecten en de risico s van alcoholgebruik, zijn zich bewust van sociale invloeden, zodat zij het alcoholgebruik uitstellen. Ouders van leerlingen kennen de effecten en risico s van alcohol voor jongeren en zijn in staat om regels te stellen voor hun kinderen. Activiteiten Ommelandercollege Uitvoeren van een ouderavond over alcoholgebruik bij jongeren voor minimaal de ouders van leerlingen uit het eerste schooljaar De docenten kunnen werken met het digitale lesprogramma (docentenworkshop www.rokendrinkendrugs.nl ) (digitale) lessen over alcohol voor de leerlingen uit de eerste klassen De training signaleren en begeleiden voor mentoren (2 dagdelen) Optioneel: Toneelstuk Roes: 1x op 1 dag, overdag voor jongeren en s avonds voor ouders. Activiteiten Noorderpoortcollege Toneelstuk Roes: 1 x middag aan onderbouw en 1x middag aan bovenbouw. Optioneel: Uitvoeren van een ouderavond over alcoholgebruik bij jongeren voor minimaal de ouders van leerlingen uit het eerste schooljaar De docenten kunnen werken met het digitale lesprogramma (docentenworkshop www.rokendrinkendrugs.nl ) (digitale) lessen over alcohol voor de leerlingen uit de eerste klassen De training signaleren en begeleiden voor mentoren (2 dagdelen) Tijdpad Schooljaren 2010/2011 en 2011/2012 Activiteitenplanning in overleg met de scholen Kosten voor project Per schooljaar 3.000, Totaal 2 schooljaren: 6.000, Uitvoering door Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) Theater de Steeg 7
Actiepunt: Alcoholparagraaf in de Schoolveiligheidsprogramma s Te behalen resultaat - Alle scholen voor Voortgezet Onderwijs in Delfzijl en Appingedam hebben in 2012 een schoolveiligheidsplan, met daarin opgenomen een aparte paragraaf over adequaat alcoholbeleid van de school en op schoolfeesten. Activiteiten - Opstellen en implementeren van een schoolveiligheidsplan per school - Toezicht en handhaving op schoolfeesten (100% controle) - Deelname aan de voorbereidingscommissies schoolfeesten (afhankelijk van het type schoolfeest) Tijdpad Uitvoering in 2011 en 2012 Kosten voor project geen Begeleiding HALT Noord Nederland VTH Delfzijl en Appingedam 8
3. JONGERENWERK 3.1 Jongerenwerk Delfzijl (SW&D) Het jongerenwerk van de SW&D voert een project binnen het project uit. Zij hebben daarvoor apart subsidie ontvangen van de gemeente Delfzijl. Vanwege het overzicht wordt dit deelproject wel in het Appingedam/Delfzijl opgenomen. Actiepunt : Coördinatie van de aanpak alcoholgebruik onder jongeren 16 23 jaar Te behalen resultaten Activiteiten De opgestelde uitvoeringsplannen voor 2011 en 2012 zijn uitgevoerd. Continuering werkgroep persuasieve voorlichting Analyse problematiek Projectplan 2012 opstellen en uitvoeren (voortgangs) Rapportage Uitvoering Uitvoering in 2011 en 2012 Kosten voor project Inhuren VNN en levering materiaal: totaal 1978,00 Uitvoering door SW&D jongerenwerk i.s.m. VNN Actiepunt: Deskundigheidsbevordering Te behalen resultaten Personeel SW&D e.a. hebben meer kennis over alcohol, drugs en signaleren Vrijwilligers jeudsozen zijn geschoold in IVA Vrijwilligers leren omgaan met moeilijke schenk situaties (VIVA) Activiteiten Training aan personeel SW&D IVA trainingen jaarlijks in 4 jeugdsozen VIVA met acteur in 4 jeugdsozen Informatieoverdracht en voorlichting individueel Signalering van (alcohol)problemen bij jongeren Uitvoering Jeugdsoos Termunten Jeugdsoos Wagenborgen Jeugdsoos Meedhuizen Jeugdsoos Farmsum Kosten voor project geen (uit middelen SW&D) VIVA : 1350,00 Uitvoering door VNN en jongerenwerk SWD 9
Actiepunt: Vroegsignalering, preventie en het terugdringen van alcoholgebruik onder jongeren 10 16 jaar Te behalen resultaten In de dorpen Holwierde,, Bierum Spijk, Godlinze Termunten Wagenborgen, Meedhuizen,en Farmsum en de wijken Over de Gracht/Scheepsvaartbuurt, Fivelzigt, Fivelmonde, Dethmerseiland, Tuikwerderrak, Delfzijl Noord en Tuikwerd is in 2010 aan groepen jongeren van 10 16 jaar (en/of hun ouders) voorlichting gegeven Activiteiten Informatieoverdracht en voorlichting aan groepen jongeren en/of ouders (apart) Signalering Uitvoering Groepsvoorlichting per dorp en wijk Signalering per dorp en wijk Kosten voor project 1280,00 Ondersteuning VNN Actiepunt: Homeparty s Te behalen resultaten Activiteiten Uitvoering Ouders gaan verstandig om met alcohol en weten waar ze voor verdere ondersteuning terecht kunnen Uitvoering van homeparty s in samenwerking met de VNN Jaarlijks 4x een bijeenkomst Nazorg Kosten voor project 4 bijeenkomsten kosten VNN: 1704,00 Nazorg door SW&D: 1644,00 Ondersteuning VNN 10
3.2 Jongerenwerk Appingedam (ASWA) Actiepunt: Voorlichting en Preventie Uitvoering/begeleiding: VNN Activiteit Resultaat Uitvoering Kostenraming 2011 en 2012 IVA Barvrijwilligers zijn geschoold via de IVA Jaarlijks 240,00 Vervolg IVA (samen met acteur) Overleg en planning Deskundigheidsbevordering Materiaallevering Campagnes Filmproject Bewustwording, bruikbaar voor website en positieve benadering van jongeren Voorlichting Aansluiten bij activiteit jongerenwerk en jeugdsoos Barvrijwilligers verbeteren houding omgaan met moeilijke schenk situaties Samenwerking, afstemming en planning Personeel ASWA heeft meer kennis over alcohol, drugs en signaleren Levering foldermateriaal en folderrek voor ASWA en jeugdsoos Levering materiaal land. Campagne Jeugd heeft een film gemaakt over thema alcohol Voorlichting aan jongeren alcohol en drugs Jaarlijks 450,00 3 keer per jaar 2 uur Jaarlijks op locatie ASWA 2 dagdelen 639,00 580,00 2 keer per jaar 350,00 2 keer per jaar 300,00 1 keer per jaar 1250,00 2 keer per jaar 480,00 Totaal op jaarbasis 4529,00 Bij veel activiteiten staat een vaste kostprijs, de prijs van daadwerkelijke ureninzet ligt veel hoger maar worden weggeschreven onder de WMO gelden die de VNN ontvangt. 11
4. SPORTVERENIGINGEN Actiepunt: enquête onder alle sportverenigingen In het najaar van 2010 heeft het Huis voor de Sport, in opdracht van de gemeenten Appingedam en Delfzijl, een enquête uitgevoerd onder alle sportverenigingen in beide gemeenten. Doel van de enquête was inzichtelijk te krijgen wat het alcoholbeleid van de sportverenigingen is. Op basis van de uitkomst van deze enquête zal worden bepaald welke zaken extra aandacht behoeven. Daarvoor wordt in samenspraak met de betreffende sportverenigingen een plan voor 2011/2012 opgesteld. Kosten enquête 2010: 1700, Te behalen resultaat - Sportverenigingen voeren een bewust alcoholbeleid en hebben geschoolde medewerkers in de kantines - Minimaal één persoon binnen een sportvereniging is in het bezit van de Verklaring Sociale Hygiëne - Geen alcohol onder de 16 jaar - Beperkt alcohol boven de 16 jaar Activiteiten - Aanbod studie Sociale Hygiëne aan sportverenigingen - IVA trainingen voor barvrijwilligers 1x per jaar - Ondersteuning t.a.v. het opstellen van een alcoholbestuursreglement (2 sportverenigingen) - Sportverenigingen worden 1x per jaar bezocht door de bijzondere opsporings ambtenaren (boa s) i.v.m. handhaving alcoholbeleid horecaconvenant. Uitvoering Huis voor de Sport VTH (vergunning, toezicht,handhaving) gemeenten Delfzijl en Appingedam Kosten voor project studie Sociale Hygiëne: 320,00 per sportvereniging IVA training: 600,00 (min.15 max. 40 deelnemers) Ondersteuning reglement: 620, per sportvereniging 12
5. HORECA Op 29 april 2010 hebben de burgemeesters van samen met de vertegenwoordiger van Koninklijke Horeca Nederland, afdeling Eemsmond, Politie en Openbaar Ministerie een nieuw horecaconvenant Veilig Uitgaan ondertekend. De kern van het horecaconvenant 2010 is dat deze partijen nauw (blijven) samenwerken. Over alcoholmatiging staat in het convenant het volgende: Te behalen resultaat Activiteiten Uitvoering Kosten voor project Een veilig uitgaansklimaat in de gemeenten Appingedam en Delfzijl het voorkomen van overlast voor de omgeving Handhaving of verminderen van het niveau van het aantal meldingen van fysiek geweld Een samenhangend preventief en integraal aanbod van de lokale instellingen, politie, VNN, Halt, de GGD en andere aanbieders Maken van een algemeen afsprakenkader tussen betrokkenen Evaluatie en overleg Benoemen van een vast aanspreekpunt (horecacoördinator) Jaarlijks opstellen van een uitvoeringsplan en actielijst met Inspanningsverplichtingen Toezicht en handhaving door VTH gemeenten De gemeenten voeren een actief alcoholmatigingsbeleid om het gebruik onder jongeren tegen te gaan. In horecabedrijven wordt geen alcoholhoudende drank verstrekt aan personen die jonger zijn dan 16 jaar en geen sterke drank aan personen onder de 18 jaar. Bij twijfel zal de ondernemer (doen) vragen om een legitimatie. De ondernemer brengt stickers aan waarin dit strekkingsverbod is geregeld. De gemeenten voeren handhavingsbeleid ten aanzien van deze afspraken en de regelgeving en nemen het initiatief bij voorlichtingsprojecten gericht op gezondheidsrisico s en risico gedrag. Vanuit de samenwerking kan er na signalering en/of op aanvraag snel en op maat een voorlichting en preventief aanbod ontwikkeld worden. geen Winkels en supermarkten: Gedurende het gehele project worden supermarkten en winkels die risicovol zijn t.a.v. alcoholverstrekking aan jeugdigen, gecontroleerd in het kader van Vergunning, Toezicht en Handhaving van de gemeenten. De afspraken worden opgenomen in de dienstovereenkomst VTH. 13
6. POLITIE De landelijke politie heeft een visie en uitvoeringsnota Jeugd en Alcohol opgesteld. Over de implicaties van deze nota s voor de politieregio Groningen is nog discussie. Voor de gemeenten Delfzijl en Appingedam worden een aantal activiteiten die deels al worden uitgevoerd en deels nieuw zijn, in dit uitvoeringsplan opgenomen. Beschikbaar is 5.000 voor beide gemeenten per jaar t.b.v. de leertrajecten. Actiepunt: Preventie, vroegsignalering en terugdringen van alcoholgebruik onder jongeren van 10 18 jaar, handhaving van wet en regelgeving Te behalen resultaten de politie levert haar aandeel bij het opstellen van strategisch regionaal en lokaal beleid (IVB 2010 2011) bij de regiopolitie Delfzijl is vanaf 2010 intern iemand aangewezen die de teams informeert over het regionale beleid rondom jongeren en alcohol de politie geeft in 2011 en 2012 adviezen met betrekking tot overlastsituaties aan de werkgroep jeugd en veiligheid Delfzijl in het jaarplan 2011 is een paragraaf jongeren en alcohol opgenomen. Hierin staat met welke partners zal worden samengewerkt en hoeveel uur er wordt ingepland voor preventie en handhaving de politie informeert de werkgroep jeugd en veiligheid in 2010 en 2011 over incidentpatronen in het eigen gebied, dus ook in en om horecagebieden, drinkketen etc. de politie ondersteunt in 2010 een probleeminventarisatie jongeren en alcohol in de gemeente Delfzijl en Appingedam met eigen cijfermateriaal, bijvoorbeeld over geweldsdelicten in horecagebieden of over incidenten op toegangsroutes van en naar horecagebieden. indien er sprake is van jongeren met een alcoholprobleem verwijst de politie vanaf 2011 gericht door naar het project Nuchter Bekeken of naar het algemene aanbod van de VNN. Het aantal keren doorverwijzingen wordt geregistreerd in 2010 wordt gestart met het registeren van de aangiftes van een strafbaar feit dat een relatie heeft met jeugd en alcohol vervolgens wordt in 2010 de mutaties in het informatiesysteem gecontroleerd op eventueel benodigde vervolgactiviteiten op het gebied van Jeugd en Alcohol. de politie start in 2010 met het participeren in netwerken rondom jongeren en alcohol. Voor een goede taakvervulling kan het van belang zijn dat de politie op en rond uitgaansgelegenheden (en in voorkomende gevallen ook met scholen en winkels) een informeel netwerk opbouwt van relaties die haar in staat stelt goed zicht te krijgen op de problematiek rond jeugd en alcohol. Dit netwerk dient niet alleen om zicht te krijgen op jongeren, maar moet de politie ook in staat stellen jongeren snel en adequaat aan te spreken. Activiteiten strategische en tactische advisering doorverwijzing preventie en handhaving signalering deelname netwerken registratie informatie en advies Uitvoering Regiopolitie Groningen basiseenheid Delfzijl Kosten voor project Nuchter Bekeken 5.000, per jaar voor beide gemeenten. 14
7. BEGROTING Beschikbaar is een bedrag van 46.000 voor een periode van twee jaar, d.w.z. 23.000 per jaar 2011 en 2012. Een overzicht van de hiervoor beschreven kosten levert het volgende beeld op: Activiteit Jaar van uitvoering Bedrag 2011 Basisonderwijs Schoolveiligheidsplannen Ik wait wat ik dou Voortgezet onderwijs Activiteiten Fivel en Dollardcollege op alle schoollocaties gericht op mentoren, leerkrachten, leerlingen en ouders 2011 en 2012 Schooljaar 2011/2012 Fivel en Dollardcollege Schooljaar 2010/2011 Schooljaar 2011/2012 (tot juli 2012) Uitgevoerd door VNN 2011 en 2012 geen 4722,00 geen PM Bedrag 2012 Totaal 4722, 00 Activiteiten Noorderpoort en Ommelandercollege gericht op mentoren, leerkrachten, leerlingen en ouders Toneelstuk Roes Schoolveiligheidsplannen Jongerenwerk Delfzijl voorlichtingactiviteiten voor jongeren van 10 23 en ouders homeparty s Jongerenwerk Appingedam Voorlichting en Preventie activiteiten Sportverenigingen inventarisatie alcoholbeleid bij alle sportverenigingen in Delfzijl en Appingedam aanvullende activiteiten deskundigheidsbevordering en ondersteuning Horeca Naleving horecaconvenant, d.w.z. geen alcohol onder de 16 bij twijfel vragen naar ID geen alcohol aan dronken jongeren geen sterke drank aan jongeren onder de 18 geen happy hours, piekuren of andere verkoopbevorderende acties Winkels en supermarkten voorlichtingsfolder voor winkelpersoneel Politie verwijzing naar Nuchter Bekeken (Halt/VNN) Halt Noord Nederland Schoolveiligheidsplannen, opname van een alcoholparagraaf Uitvoering van leerproject Nuchter Bekeken, i.s.m. de VNN Promotiemateriaal Flyer Noorderpoortcollege en Ommelandercollege Schooljaar 2010/2011 Schooljaar 2011/2012 (tot juli 2012) Uitgevoerd door VNN 2011 en 2012 SWD 2010 en 2011 (aparte subsidie van gemeente + extra uit dit project) ASWA 2011 2010 Uitgevoerd door Huis voor de Sport 2011/2012 3000, Totaal 2 jarig project 45.063,00 geen 3000, geen 7956,00 PM 4529,00 4529,00 1000,00 1000,00 Continu geen geen VNN 2011 en 2012 geen geen 2011 en 2012 2011 en 2012 5.005,00 5000,00 600,00 TOTAAL per jaar 26.812,00 18.251,00 15
16