welke mate het leefgebied van de lemuren verstoord is. Onderzocht wordt of dit te linken is aan de lichamelijke conditie van de lemuren.



Vergelijkbare documenten
Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 11

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

- Rieten manden uit Madagaskar - Madagaskar wordt ook wel het rode eiland genoemd, een verwijzing naar de roodbruine aarde.


1 Kun je aan planten zien wat je aan moet?

Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het

Hier een weer kort fotoverslag met de wisentontwikkelingen van week 37, 38 en 39, gemaakt door Renée Normann en Linde Veldhoen.

Kosten- batenanalyse POCT Influenza Spaarne Gasthuis

Bedrijfsleven optimistischer

Beleving van welzijn door het dier

Fjäll-wandeling: Fulufjället

Deze reis kan geboekt worden in de maanden december t/m april. Data zijn flexibel.

Toets DMT E3 DMT E4 Rekenen / Wiskunde E4 Begrijpend Lezen M6 Rekenen / Wiskunde E6

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade

Onderzoek Waterspitsmuis fietspad Groningen-Winsum

Weer en klimaat. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Examen Statistische Modellen en Data-analyse. Derde Bachelor Wiskunde. 14 januari 2008

Deze reis kan geboekt worden in de maanden december t/m april. Data zijn flexibel.

- Gerecycled blik uit Madagaskar - Madagaskar wordt ook wel het rode eiland genoemd, een verwijzing naar de roodbruine aarde.

Wat zijn apen? Is een aap mijn oom? Oud en nieuw. Kennismaking met de bende. Groot en klein. Sociaal leven. De koning van de slingeraars

Isolatie. Hygiëne en Infectiepreventie. Beter voor elkaar

Nederlandse samenvatting.

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2

Meetonzekerheid. Producten Goed of Afkeur? 1

1 De tropische regenwouden liggen.. de evenaar. 2 Nederland ligt.de evenaar. 3 Het Amazone gebied ligt. de evenaar.

Extra Opgaven. 3. Van 10 personen meten we 100 keer de hartslag na het sporten. De gemiddelde hartslag van

OP BEZOEK BIJ KAI-MOOK

Uitstroommonitor praktijkonderwijs

Hepatitis E, wat moet je ermee?

Samenvatting. Nederlandse samenvatting

Evaluatie Gladheidbestrijding

WOW-NL in de klas. Les 2 Aan de slag met WOW-NL. Primair Onderwijs. bovenbouw. WOW-NL Les 2 1

9. Lineaire Regressie en Correlatie

Vitamine B12 deficiëntie

Het meten van loopkarakteristieken

Uitstroommonitor praktijkonderwijs

PROJECTNUMMER C ONZE REFERENTIE A

Samenvatting. Bossen en bedreigde boomsoorten in Vietnam

Belevingsonderzoek Rotterdam The Hague Airport 2012

Mycosphaerella. 2 e teelt Proefstation voor de Groenteteelt v.z.w. Sint-Katelijne-Waver

Beschrijvende statistieken

Workshop voor Effectief Samenwerken

Inhoud. KvK Oost Nederland - Kennis- en Adviescentrum COEN Oost Nederland Vervoer, opslag en communicatie Kwartaalcijfers Pagina 1 van 26

Gebruikersinstructie Autorisator: Marc Thelen Eigenaar: KF-Ludo Somers Beoordelaar(s): AWetzels, FSweep, Marc Thelen

Nederlandse droogteperiodes vanaf 1906 in beeld Bart Vreeken, Logboekweer.nl

Samenvatting Hoofdstuk 1

Inhoud. KvK Oost Nederland - Kennis- en Adviescentrum COEN Horeca, makelaardij en reisbranche Oost Nederland Kwartaalcijfers Pagina 1 van 18

Reactie van mensen op stemgeluid. Frits van den Berg

Red de Jamaica Iguan

Nederlandse samenvatting

hoofdstukken 2 en 3 Hoofdstuk 3

Bestudeer de bronnen 1 en 2 uit het bronnenboekje die bij deze opgave horen.

Bestrijding van Myrothecium in lisianthus

Resultaten kim-versie van Veilig leren lezen blijven overtreffen

1. De doorstroming op etmaalniveau op de t Goylaan is in 2017 t.o.v licht verbeterd;

Resultaten van het eerste gebruikersjaar met Veilig leren lezen-kim overtreffen landelijk gemiddelde en de 2 e maanversie

Cerebrale parese en de overgang naar de adolescentie. Beloop van het functioneren, zelfwaardering en kwaliteit van leven.

Nederlandse samenvatting. Verschillende vormen van het visuele korte termijn geheugen en de interactie met aandacht

Glucose ademtest. Synoniem: Waterstof ademtest, H 2 ademtest

Beverwijkerstraatweg 44 - Castricum

ZorgCijfers Monitor. Verblijfsduur in verpleging en verzorging niet korter in de Wet langdurige zorg. Van goede zorg verzekerd FEBRUARI 2018

Overzicht responsaantallen enquête Amstelveen: Aantal personen benaderd Respons (aantal) Respons percentage ,2%

Hoe determineren we het klimaat aan de hand van een klimatogram? Agenda: Het klimaat determineren WB p27-32

Lactose ademtest. Synoniem: Waterstof ademtest, H 2 ademtest. Deze test wordt afgenomen door een medewerker van het MDL laboratorium.

Fruitmot in peer. Hoe dichter bij de oogst van Conference, hoe meer kans op aantasting. H. Helsen, M. Polfliet, M. Trapman

Rapportage cliëntervaringsonderzoek WMO Gemeente Aalburg

16 Daagse Reis, Beklimming Kilimanjaro met Safari verlenging

DE OVERLEVING VAN VISDIEFJES STERNA HIRUNDO: TUSSENTIJDSE RESULTATEN VAN EEN GRONINGS KLEURRINGPROGRAMMA

ONDERZOEK METALEN 3. Welke metalen geleiden het best warmte en elektriciteit? Welke metalen worden aangetast door vocht?

een schetsontwerp in het kader van het Groen- en waterplan / reconstructie Plesmanweg Gemeente Beverwijk LUNA IN PHREAR PAUL DE KORT 2004

Uitgebreide toelichting van het meetinstrumenten

Presentatie. Afsterven steenfruitbomen. Klantendag Stonefruitconsult. Echteld Donderdag 7 maart. Met medewerking van Marcel Wenneker van PPO

Samenvatting. Chapter12

Grafiek 20.1a Belangrijkste aspecten die Leidenaren prettig vinden aan de eigen buurt, * (meer antwoorden mogelijk) 16% 15% 10% 10%

Waterbroei tulp: Ontsmetting van de bollen?

Vroege bloemverdroging bij narcis cultivar Bridal Crown

Publieksdiensten. B&W voorstel Aanpassen checklisten Duurzaam Bouwen regio Zuid-Holland Zuid

Versie 2003 Academisch Ziekenhuis Groningen Afdeling Psychiatrie Rikus Knegtering & Stynke Castelein

Nederlandse samenvatting 161. Samenvatting. Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden

Inhoud. KvK Oost Nederland - Kennis- en Adviescentrum COEN Oost Nederland Groothandel Kwartaalcijfers Pagina 1 van 27

memo mitigatieopgave vleermuizen Stationsweg te Wezep.

Over omvallende palmbomen en wurgslangen. Door: Diego Marquez, Fundacion Parke Nacional Arikok, Aruba

9 Daagse Camp-Safari Budget

Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7

Age Stinissen September 2017

2 Landschapszones op aarde SO 1

Aanpassingen van delen van de plant aan de levensomstandigheden

Morfologie kwelders en. platen Balgzand

NATIONALE BOOMFEESTDAG

1. RSV: testaanbod. 1.1 RSV antigeen = sneltest

LEVENDE BOTTEN, STERKE BOTTEN

Functioneren kunstmatig eiland voor sterns in de Inlaag Oesterput en op eilanden in de Inlaag s Gravenhoek, Noord-Beveland: Broedseizoen 2017

DOPERWT vergelijking efficiëntie fungiciden tegen valse meeldauw

Web van begrippen. Tijdsduur Het maken van de opdracht: 50 minuten Het nabespreken van de opdracht: 20 minuten (voor vraag 3 t/m 5)

Soort-verspreiding-modellen Om ruimtelijke patronen van plantendiversiteit en -zeldzaamheid vast te stellen, hebben we

4. Buienradar:

Veldwerk in Tapajós, de Brazliaanse Amazone Mei juli 2014 Masha van der Sande

Transcriptie:

Reis verslag Madagaskar is Afrikaans eiland met een unieke biodiversiteit, waarvan meer dan 90% endemisch is. Door de menselijk invasie, vele jaren terug, is de natuur op het eiland ernstig aangetast. De oorspronkelijke vegetatie en de soorten hierin te vinden zijn beide sterk afgenomen. Naast aantasting van de natuur, verhoogd de menselijke invasie de kans op parastiet transmissie. Verhoogde transmissie wordt veroorzaakt door het toenemende contact tussen mens en wild life. Een tweede factor die een sterke invloed op de natuur van het eiland uitoefent zijn de weersomstandigheden. Madagaskar kent een tweedeling in klimaat door het jaar heen. In het oosten bevind zich een nat klimaat en in het westen een droog klimaat. Als tweede kent het eiland seizoen verschillen die het jaar in periodes verdeelt. Vroeg droog, laat droog, vroeg nat en laat nat seizoen. De combinatie, van antropogene invloeden en de fluctuerende weersomstandigheden, kan bepalend zijn voor de overleving van soorten in het betreffende gebied. Een primatengroep uniek voor dit eiland, de lemuren, ondervindt de gevolgen van bovengenoemde invloeden. De manier waarop lemuren beïnvloed worden is echter nog onbekend. Onderzoek moet uitwijzen of deze groep primaten zich aan kan passen aan de veranderde omgevingscondities en in de toekomst kan overleven. De specifieke vragen die ik stel gedurende met Master thesis zijn onderstaande. Wat is het effect van antropogene invloeden op de lichaamsconditie en parasiet infecties in lemuren op Madagaskar? Wat is het effect van de klimaat en seizoen invloeden op de lichaamsconditie en parasiet infecties in lemuren op Madagaskar? Is er een correlatie aanwezig tussen parasiet infectie en lichaamsconditie in lemuren op Madagaskar? Om dit te onderzoeken ben ik eind april 2014 voor 3 maanden naar Madagaskar afgereisd. Ik heb verschillende gebieden (nationale beschermde parken) verspreid over Madagaskar meegenomen om de klimaatinvloed mee te kunnen nemen. Het onderzoek is uitgevoerd in het vroege droge seizoen. De andere seizoenen zullen meegenomen worden door data van voorgaande jaren te bekijken. Om de antropogene invloed te bekijken, zijn gebieden met verstoord lemur leefgebied en gebieden met oorspronkelijk lemur leefgebied onderzocht. Een dag uit het veldonderzoek bestond uit twee delen, een ochtend- en middagdeel. Gedurende een dagdeel werd in het leefgebied van de lemuren gezocht naar groepen lemuren van het genus Eulemur. Tijdens het samplen werd de leeftijd, sekse, GPS locatie, body conditie, staart conditie en fecale conditie genoteerd. De fecale samples zijn overgebracht in buisjes met SAF en ethanol om ze te bewaren tot het labonderzoek in Nederland uitgevoerd wordt. Om de mate van verstoring van het tropische bos mee te nemen, zijn metingen aan het bladerdak uitgevoerd. Met behulp van een meetlint en densiometer is het bladerdak over transecten van 250m meter gemeten. Een denosiometer bevat een raster van blokjes, waarmee het percentage bladerdak dat nog aanwezig is geschat kan worden. Om de 12.5m is het percentage bladerdak gescoord. In totaal zijn 7 transecten per gebied meegenomen, wat een afstand van 1750m omvat. In het laboratorium worden de fecale samples onderzocht op de aanwezigheid van parasieten. De lab analyses zullen uit moeten wijzen of er een invloed te vinden is van antropogene, klimaat en seizoen invloeden op de parasiet content van lemur feces. Daarnaast zullen vergelijkingen tussen verstoord en niet verstoord leefgebied gemaakt worden op basis van lichamelijk conditie. Met behulp van het percentage bladerdak kan per gebied bepaald worden in

welke mate het leefgebied van de lemuren verstoord is. Onderzocht wordt of dit te linken is aan de lichamelijke conditie van de lemuren. Specifiek omvat dit de lichaamsbeharing, staartbeharing, dikte van het individu en eventueel aanwezigheid van wonden. De resultaten zullen aan tonen of verstoord tropische bos een negatieve invloed heeft op de lichamelijke conditie van lemuren. Eenzelfde vergelijking zal uitgevoerd worden voor klimaat en seizoen invloeden. Gebieden met een verschillend klimaat en periodes in het jaar met een verschillend seizoen, zullen vergeleken worden op basis van lichamelijk conditie. Mogelijk oefenen klimaat en seizoen ook een invloed uit de lichamelijk conditie van lemuren.

Foto s veldonderzoek Observatie lemuren Groepscompositie in kaart brengen en lichamelijk conditie scoren Eulemur Rubriventer(male adult)

Feces samples verzamelen in zip-lock zakjes Bosmetingen Met behulp van een densiometer het percentage bladerdak meten Transecten afmeten

Het tropisch regenwoud Kamperen in het bos Met lokale gidsen opzoek naar lemur groepen

Het kronendak van Madagaskar