Geluid, Beleid en Beleving Christian Bröer, Symposium Noise Policy: Sound Policy 2 1
3 Beleid Geluid Betekenis Effect 4 2
Burgerluchtvaart Bijna 3 miljard passagiers (ICAO, 2012) Protesten: wereldwijd Geluidhinder, ruimte, ongelijkheid, participatie, gezondheid, CO₂ uitstoot, 5 Hinderbeleid Vliegtuiggeluid Betekenis Hinder 6 3
Amsterdam en Zurich 2001-2006 Kwalitatief + kwantitatief Follow-up (Kroesen en Bröer 2009, Kroesen et al. 2011) 7 Data Beleid Beleving Documenten Interviews (100+) Voorlichting Klachten (1000+) Interviews Ingezonden brieven (148) Observaties Inspraakreacties (29) Observatie Kranten Q-method Survey 8 4
Beleid: trendredenering Plan voor uitbreiding, Gemeente Amsterdam, 1949 "Nederland, dat reeds sedert eeuwen een vooraanstaande plaats onder de zeevarende naties inneemt, heeft zich, gebruikmakend van zijn ligging in een der drukste verkeersgebieden der aarde, in de afgelopen dertig jaren tevens tot een luchtvaartmogendheid van betekenis ontwikkeld." 9 Oorsprong hinderbeleid 1955: Grondslagen het probleem van hinder overal ter wereld actueler is geworden. 1956: opdracht TNO Instrumenten: ruimtelijk ordening, toekomstverkenning, geluid berekenen => Geluid als planologisch probleem 10 5
11 Hoeveel is teveel? Tot 1965: elke belasting vermijden Vanaf 1965: overlast vermijden Hoorbaar Verstoring communicatie % bevolking meer dan gemiddeld gehinderd Psychologen moeten grens leveren (Bitter / Kosten) Grens is ruimtelijk 12 6
13 Ecologische modernisering 1976: impasse Oplossing: WIN-WIN logica 1986: Mainport EN milieu Startbaan EN hinderbeperking 14 7
Tussenstand Modernisering Aansluiten bij bestaand beleid: planologie Beleid definieert probleem: burgers en media volgen Beleid bedekt conflict: mainport EN milieu Beleid = industrie, wetenschap, actieve burgers 15 Beleid rond NL en Z rond 2006 Schiphol Kloten Centraal idee Mainport en Milieu Verdeling Benadering Overlast is Oplossing Planologisering, Ecol. Modernisering Milieuprobleem, planningsprobleem objectief Mogelijk, grenwaarden, contouren Federalisering Verdelingsprobleem, leefbaarheidsprobleem, subjectief Onmogelijk, routes, aantallen Verantwoordelijkheid Nationaal Regionaal 16 8
Invloed van beleid 1. Mensen zeggen het zelf 2. Mensen verinnerlijken beleid 3. Mensen worstelen met beleid 4. Mate van overlast 17 1. Mensen zeggen het zelf 45 % van alle argumenten gaat over beleid en politiek Geluid horen is politiek evalueren 18 9
2. Verinnerlijken beleid Schiphol Kloten Centraal idee Mainport en Milieu Verdeling Benadering Overlast is Oplossing Planologisering, Ecol. Modernisering Milieuprobleem, planningsprobleem objectief Mogelijk, grenwaarden, contouren Federalisering Verdelingsprobleem, leefbaarheidsprobleem, subjectief Onmogelijk, routes, aantallen Verantwoordelijkheid Nationaal Regionaal 19 Waarom is geluid problematisch? Aantallen argumenten NL Z Milieu Verdeling Gezondheid Heimat 13 5 1 14 2 0 0 9 20 10
Gezondheid in interviews Interview 1: I: Ben ik nog wat instanties vergeten die er nog wat aan zouden kunnen doen R: nou misschien als er veel medische klachten zijn, de artsen en ziekenhuizen, dus de medische kant. Hier op de Slotervaartziekenhuis die zal ongetwijfeld ook best wel eens mensen krijgen die... en huisartsen dus die mogen ook zeer zeker alert zijn en hun steentje bijdragen. Dat vind ik wel. Interview 2: R: laten we eerlijk zijn. Het is natuurlijk niet niks I: hmm R :en die daar heel veel last van hebben. Er is een gezondheidonderzoek geweest met hart- en vaatziekten en anderen en dat het toch op de geest en het lichaam doorwerken of via de geest naar het lichaam. I: hmm R: dus dat zijn toch dingen die beschadigen en we daaraan dankbaar zijn. Het zou best zijn.vind je het zelf hier heel druk met vliegtuigen? I: nou ik persoonlijk heb ik er niet zo veel last van. Voor mij persoonlijk is dit niet heel erg druk, nee. Typ hier de footer 21 3. Mensen worstelen met beleid Deels overnemen, deels afkeuren Niet Klagen Vrijstaat Schiphol 22 11
23 Klachten Schiphol 24 12
4: Verhouding beleid => Mate overlast Mainport en Milieu Niet Klagen Vrijstaat Schiphol = gemiddeld = minder dan gemiddeld = meer dan gemiddeld => Gevalideerd in factor-analyse (Kroesen en Bröer 2009) 25 Conclusie beleving Geluid horen is beleid evalueren Beleid vormt beleving Wetenschap onderdeel beleid Beleidsdiscours sluit gezondheid uit Hinderbeleid kan stress veroorzaken 26 13
Gevolgen voor beleid Effecten beleid op beleving? Hinderbeleid => Stress? Hoe democratisch is governance? Radicaal alternatief? Geen beleid is goed beleid? 27 Conclusie 28 14