ZILVERBOEK TUSSENGAS OKRA geeft Tussengas TUSSENGAS MAXIMAAL BERLARE OPGEMAAKT DOOR : OKRA TREFPUNT BERLARE OKRA TREFPUNT OVERMERE OKRA TREFPUNT UITBERGEN
OKRA geeft Tussengas ZILVERBOEK TUSSENGAS Mei 2010 Aan het college van burgemeester en schepenen Aan de leden van de OCMW-Raad OKRA is een grote sociaal-culturele beweging van, voor en met 55+. 1 196 plaatselijke trefpunten bieden zo n 218 000 ouderen gevarieerde sociale en culturele activiteiten aan. OKRA biedt echter niet alleen kansen tot persoonlijke ontplooiing of tot deelname aan het maatschappelijk leven. Ze draagt ook bij tot een aangenamere samenleving voor iedereen en tot betere levensomstandigheden voor gepensioneerden. Momenteel leven we in een tijd van grote maatschappelijke veranderingen. Eén van de belangrijkste is de verzilvering. Tussen 2007 en 2030 zal de groep van 65-plussers in Vlaanderen met ongeveer 598 827 personen aangroeien. Dit is een stijging van 55 procent. 1 Tegen dan zal meer dan een op vier 65-plusser zijn. Deze evolutie vraagt een aangepast ouderenbeleid en dit op alle beleidsniveaus. Daarom ondersteunt en biedt OKRA trefzekere belangenbehartiging aan op verschillende wijzen en diverse plaatsen. Dat de vergrijzing ook een uitdaging moet vormen voor lokale politici staat voor OKRA niet ter discussie. Het gemeente- en OCMW-bestuur móeten aandacht schenken aan een ouderenvriendelijk beleid! De gemeente of stad is dan ook het niveau bij uitstek om een beleid te voeren dat rekening houdt met de noden, behoeften en knelpunten van de ouderwordende bevolking in al haar verscheidenheid. Een lokaal bestuur kan tegemoetkomen waar hogere overheden soms tekortschieten. Een lokaal bestuur kan ook gebruikmaken van de kansen die 55-plussers aan de samenleving bieden. Goed ouderenbeleid moet volgens OKRA dan ook in samenspraak met de betrokkenen gebeuren. Via allerlei inspraakkanalen komen ouderen op voor 1 Bevolkingsvooruitzichten 2007 2060. Verkregen van http://www.statbel.fgov.be. 1
hun belangen. Daarbij probeert OKRA lokale beleidsverantwoordelijken te overtuigen om vandaag en in de toekomst werk te maken van een ouderenvriendelijke omgeving. Onze belangstelling voor wat er in de gemeente of stad gebeurt, is daarenboven vrij groot. De stad of gemeente staat dan ook het dichtst bij de leefwereld van ouderen. In 2006, naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen, stelden 778 OKRA-trefpunten een Zilverboek samen dat het lokale beleid aan de Zilverproef onderwierp. Op basis van deze proef werden 177 Vlaamse gemeenten en steden voor de eerste maal op hun al dan niet seniorvriendelijk beleid getoetst, met aandacht voor veiligheid en mobiliteit, woonsituatie, gezondheid, vrije tijd en inspraak van ouderen. De plaatselijke analyses gebeurden door de 55-plussers zelf, waardoor duidelijk werd welke noden en problemen in de toekomst écht om een aanpak vroegen. Nu, drie jaar later en halfweg de gemeentelijke legislatuur, klopt OKRA opnieuw aan de deur met de vraag om écht werk te maken van dat ouderenvriendelijk lokaal beleid! Ook in Berlare, waar OKRA 460 leden en 3 plaatselijke trefpunten telt, met name OKRA Berlare, OKRA Overmere, OKRA Uitbergen, geven we Tussengas. Omdat ouderen op alle terreinen van de samenleving vertegenwoordigd zijn en ouderenbeleid allesomvattend móet zijn, kaarten we in dit Zilverboek Tussengas onze standpunten op zeven diverse beleidsterreinen aan. In 2012, op het einde van de legislatuur, zullen we deze Zilverproef afronden. Dan maken we bekend wat ons finale resultaat is over de ouderenvriendelijkheid van Berlare. We hopen alvast dat er in de volgende drie jaar prioritair werk wordt gemaakt van de OKRA-aandachtspunten en dat een eigentijds, écht ouderenbeleid concreet vorm krijgt. In naam van de bestuursleden van de OKRA-trefpunten van Berlare, 2
Deel 1 - Evaluatie van het lokale beleid aan de hand van het Zilverboek In 2006 kreeg u van OKRA een Zilverboek. Daarom vindt u in het eerste deel van deze Tussengas onze evaluatie van het huidige lokale beleid uitgezet tegen het Zilverboek van toen. Dank trouwens voor alle positieve verwezenlijkingen van de voorbije drie jaar. En hierbij meteen ook de vele onopgeloste knelpunten uit het Zilverboek die nog steeds op een oplossing wachten. Voor sommige knelpunten vindt u hierbij onze alternatieven of oplossingen. We hopen uiteraard dat deze problemen vlug van de baan zijn! 1. Verkeer veiligheid - leefbaarheid Knelpunten in het Zilverboek Knelpunten per deelgemeente Berlare Meer rustbanken voor ouderen Te tolerante houding tav druggebruik Positieve verwezenlijkingen Algemene positieve punten Het aantal onveilige oversteekplaatsen is afgenomen. De snelheidscontrole s werpen ook hun resultaten af. Onopgeloste knelpunten Algemene knelpunten & hun mogelijke oplossingen Meer zebrapaden nodig in het algemeen 3
2. Mobiliteit en bereikbaarheid Knelpunten in het Zilverboek' Algemene knelpunten Belbus probleem verbinding Kalken-Overmere is moeilijk, men is te lang onder weg tov de afstand Positieve verwezenlijkingen Algemene positieve punten Het gesignaleerde tekort aan opstapplaatsen Belbus in de overige afgelegen straten kreeg een gunstige evolutie. 3. Wonen Knelpunten in het Zilverboek Algemene knelpunten Te weinig aangepaste woningen ter beschikking aan een sociaal tarief Positieve verwezenlijkingen Algemene positieve punten Het nieuwe rusthuis te Overmere is zeer goed aangepast aan de huidige noden. 4
4. Gezondheid en zorg Positieve verwezenlijkingen Algemene positieve punten Het sociaal huis wordt ervaren als een pluspunt. 5
Deel 2 - (Nieuwe) knelpunten Na drie jaar regeerperiode merkten vele ouderen ook enkele nieuwe knelpunten op, die een ouderenvriendelijke omgeving in Berlare in de weg staan. We ontdekten bovendien heel wat positieve verwezenlijkingen, die knelpunten oplosten die niet in het Zilverboek waren opgenomen. Deze initiatieven werden heel erg gesmaakt door de ouderen in Berlare en verdienen dan ook een welgemeende dank. Via raadpleging verzamelden we de afgelopen maanden alvast al deze positieve en negatieve bemerkingen. We presenteren u deze dan ook graag, samen met enkele eigen voorstellen van aanpak, in het tweede deel van deze eisenbundel. 1. Een leefbare omgeving Ouderen hechten veel belang aan hun onmiddellijke omgeving. Zo bevordert de aanwezigheid van allerlei voorzieningen in hun buurt, zoals winkels, sociale voorzieningen, publieke dienstverlening hun welbevinden. Ook veiligheid ligt ouderen nauw aan het hart. Als zwakke weggebruikers (voetgangers, fietsers) verwachten ze maatregelen die de lokale verkeersveiligheid verbeteren. Vaak voelen ze zich ook bedreigd in hun omgeving en vragen een beleid dat de sociale onveiligheid aanpakt. De verbetering en herinrichting van de woonomgeving dragen bij tot dat groter veiligheidsgevoel maar komen ook vaak het milieu ten goede. Ten slotte vinden ouderen ook de sociale kenmerken van de buurt belangrijk. Goede buurtcontacten, ontmoetingsplaatsen binnen en buiten maken de buurt tot een leefbare omgeving. 2. Mobiliteit Met het ouder worden, verkleinen vaak de mobiliteitsmogelijkheden. Meer en meer dienen ouderen daarom gebruik te maken van het openbaar vervoer of het vervoer voor minder mobielen. Basismobiliteit is volgens OKRA een fundamenteel recht. Gemeenten of steden kunnen op dit terrein met de openbare vervoermaatschappijen en sociale voorzieningen samenwerken. 6
Anderzijds verplaatsen ouderen zich op diverse andere manieren en ondervinden daarbij ook moeilijkheden. De aanwezigheid en beschikbaarheid van goede parkeerplaatsen, de staat van het wegennet of slecht gelegen zebrapaden kunnen onder andere een belemmering vormen voor de mobiliteit van de ouderwordende bevolking. Knelpunten Algemene knelpunten en hun mogelijke oplossingen De zebrapaden aan het kruispunt Provinciebaan Molenstraat - Kerkstraat zijn bijna niet meer zichtbaar De krommewegel is een verbindingswegel tussen Mosseveldstraat en de Heikantstraat. Er wordt dagelijks gefietst door kinderen op weg naar school. Deze weg is in zeer slechte staat! Idem voor de verbindsweg Heidestraat en Lindestraat langs E 17 Idem voor Mussenstraat (veldweg tussen Kerkstraat en Bontinckstraat) 3. Huisvesting en energie Ouderen wensen zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving te blijven wonen. Velen hebben een eigen woning verworven die echter aangepast moet worden aan de problemen van het ouder worden. De gemeente of stad kan hieraan bijdragen via specifieke premies. Anderen huren een woning en worden soms geconfronteerd met hoge huurprijzen, onaangepaste woningen of woononzekerheid. Wat betreft sociale woningen voor ouderen hebben lokale besturen zeker een taak. Voor ouderen die niet langer thuis kunnen blijven, zijn daarnaast bereikbare, betaalbare en kwaliteitsvolle voorzieningen in de eigen omgeving, zoals woonzorgcentra en serviceflats, noodzakelijk. Ook naar de uitbouw van tussenvoorzieningen zoals serviceflats, aanleunwoningen, dag- en nachtopvang, centra voor kortverblijf dient aandacht uit te gaan. 7
4. Gemeente en (sociale) dienstverlening Met het ouder worden, verhoogt de kans op gezondheidsproblemen. Ouderen verwachten dan ook betaalbare en toegankelijke zorgvoorzieningen in eigen omgeving. Zolang het kan, wensen zij immers in hun eigen woning te blijven. De aanwezigheid van allerlei goed gecoördineerde thuiszorgdiensten is daarom onontbeerlijk. Het sociale beleid van gemeente en OCMW dienen hierop in te spelen. Daarnaast is ook de gemeentelijke en andere (sociale) dienstverlening van uitzonderlijk belang. Aan de administratieve en sociale dienstverlening (pensioenaanvraag, aanvraag Tegemoetkoming Hulp Aan Bejaarden, diensten voor ouderen, poetsdiensten ) kan vaak nog heel wat verbeteren. Bovendien laat de bereikbaarheid en toegankelijkheid van voorzieningen dikwijls te wensen over. 5. Informatie en communicatie Inspraak en participatie Ouderen zijn volwaardige burgers die recht hebben op degelijke informatie en inspraak. Niettegenstaande heel wat gemeenten of steden een infoblad uitgeven, blijkt dit vaak onvoldoende en onaangepast voor ouderen. Ouderen willen daarnaast beter geïnformeerd worden over (sociale) dienstverlening en premies die ze in de gemeente kunnen krijgen. De invoering van eigentijdse communicatiemiddelen, zoals het internet, maakt goede, persoonlijke service en informatie via ambtenaren zeker niet overbodig. Gemeente en OCMW moeten dan ook rekening houden met de eigenheid van ouderen. Gepensioneerd staat daarenboven niet gelijk aan geen inbreng meer doen in het beleid. Ouderen beschikken over levenservaring die onontbeerlijk is voor degelijke beleidvoering. Een gemeentelijke ouderenadviesraad die alle kansen krijgt om adviezen te geven aan gemeente en OCMW is hiertoe een basisvoorwaarde. 8
6. Vrije tijd, sport en cultuur De meeste ouderen kunnen volop deelnemen aan het sociaal-cultureel leven en hebben op dat vlak heel wat behoeften! Verenigingen zijn dan ook erg belangrijk. Ze vormen een sociaal weefsel en bevorderen het democratische gehalte van de samenleving. Van de gemeente wordt daarom verwacht dat ze via een goed sociaal-cultureel beleid verenigingen ondersteunt, onder meer door in degelijke én betaalbare infrastructuur te voorzien. De gemeente dient dan ook vooral aanvullend te werken. Ook de deelname aan cultuur in al haar aspecten en naar alle lagen van de bevolking dient gestimuleerd te worden. Hierin kunnen ouderenverenigingen een belangrijke rol spelen. Tevens op het vlak van sportbeleid naar ouderen gericht, kan de gemeente een belangrijke ondersteunende rol spelen. Knelpunten Algemene knelpunten en hun mogelijke oplossingen De huurprijs van de gemeentelijke infrastructuur moet goedkoper kunnen voor verenigingen van Berlare. 7. Varia Ook diverse andere zaken, zoals huisvuil, selectief behandelen van afval, gemeentelijke fiscaliteit beïnvloeden de kijk van ouderen op hun gemeente of stad. Deze punten kunnen de ouderenvriendelijkheid van het beleid tevens in grote mate bepalen. 9