HGZO-congres 2013 Inspiratiebron voor het hbo-gezondheidszorg

HGZO-congres 2013

HGZO-congres 2013 Inspiratiebron voor het hbo-gezondheidszorg Congresboek Redactie: S. Colenbrander M.J. Kok EXPOSZ opleiden in sport en zorg Faculteit der Bewegingswetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam Boom Lemma uitgevers Den Haag 2013

Omslag: VFT, Vrije Universiteit Amsterdam Typografie: EXPOSZ, Faculteit der Bewegingswetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam Productie: drukkerij Wilco, Amersfoort 2013 EXPOSZ, Faculteit der Bewegingswetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 j het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351 zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp. Voor het overnemen van één of meer gedeelten uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. ISBN 978-90-5931-971-4 NUR 600 www.boomlemma.nl

Voorwoord Beste congresbezoekers, Het panel is onder de indruk van het toetsbeleid en het toetsprogramma.... De Examencommissie speelt een cruciale rol in de continue verbetercyclus. Dit zijn woorden, die elke opleiding uiteraard graag na een visitatiebezoek zou willen horen. Omdat EXPOSZ op alle terreinen binnen het onderwijs het motto heeft teach what you preach, zijn we dan ook als team er trots op om te kunnen vertellen dat zowel de directie, het werkveld, de enthousiaste studenten en de docenten lieten zien, dat de opleiding master Docent HGZO dit motto op alle terreinen waar heeft kunnen maken. Bovenstaande woorden zijn geciteerd uit de positieve beoordeling van onze accreditatieaanvraag voor de master Docent HGZO. Deze woorden heb ik uit die beoordeling naar voren gehaald, omdat dit jaar de toets doorstaan centraal staat tijdens het HGZO congres. Toch is het ons niet al die tijd zo voor de wind gegaan. Nadat EXPOSZ bij de eerste accreditatieaanvraag een negatief oordeel kreeg van het visiterende panel, is er hard gewerkt om de master Docent HGZO zodanig in een passend jasje te gieten, dat een heraccreditatie -ook op het gebied van toetsing- niet anders dan positief kon zijn: De toetsvisie en het toetsbeleid zijn nog altijd sterk gebaseerd op het constructivisme, het leren in en vanuit de praktijk en de daarbij behorende edumetrische kwaliteitseisen. Toch zijn de toetsvisie en het toetsbeleid zodanig verwoord dat de meer traditioneel gerichte beoordelaar de meer gangbare bewoordingen van validiteit, betrouwbaarheid en transparantie erin kan terugvinden. Er is getoond dat het kwaliteitszorginstrument - de dekkingsmatrix - zowel door de opleidingscoördinator als door de examencommissie gebruikt wordt. Tevens is uitgebreid beschreven op welke manier dit instrument bruikbaar is gebleken en het gehele systeem van toetsing bewaakt. Nu de master Docent HGZO geaccrediteerd is, is EXPOSZ aan het onderzoeken: op welke manier eerstegraads docenten HGZO op individuele basis een verkort traject kunnen doorlopen (meer info: http: www.exposz.nl/zorg/masterdocent-hgzo-voor-oud-cursisten/); of de capaciteit van de master Docent HGZO omhoog kan; of EXPOSZ docenten kan ondersteunen bij het behalen van een basis of senior kwalificatie examineren (BKE en SKE). 5 In 2012 heeft EXPOSZ een belangrijke toets doorstaan. We kijken uit naar de feedback en resultaten van onze komende toetsmomenten en hopen ons leven lang te blijven leren en het motto teach what you preach te blijven uitdragen. Tijdens dit congres wens ik jullie veel inspiratie toe, door alle informatie die met elkaar gedeeld wordt, zodat een ieder in het HGZO de toets blijft doorstaan. Susan Voogd Voorzitter examencommissie Master Docent HGZO

Welkom Uit door Inspanning- Nuttig en Aangenaam Zo heette de turnvereniging opgericht in 1909- waarbinnen ik als kind urenlang week in week uit actief was. Al trainend in een klein gymzaaltje deed de naam van mijn club mij weinig. Nut? Het belang van ontspanning en inspanning? Daar had ik weinig boodschap aan. Ik vond het vooral een belevenis om veel en vaak over de kop te gaan. Het woord aangenaam vond ik ernstig tekort schieten in het beschrijven van deze beleving. Bij aangenaam denk je toch eerder aan een oma die haar voeten lekker aan de kachel warmt. Toch moest ik juist in de aanloop naar dit congres aan de naam van mijn vereniging denken (nee, dit heeft niets te maken met de opmerking over oma s). In het kiezen van het thema en het samenstellen van het programma vond ik het meer dan anders- belangrijk dat deelname aan het congres nuttig zou zijn. Hoe heeft u uzelf of uw leidinggevende overtuigd tijd en/of geld te besteden om zo uw deelname mogelijk te maken? Wat was hierin het doorslaggevende motief? Uit: even uit de dagelijkse context stappen en met afstand kijken naar uw onderwijspraktijk. In gesprek gaan met docenten van andere onderwijsinstellingen. Inspanning: ogen en oren open houden, inspiratie opdoen en leren m.b.t. het thema toetsing. Een bijdrage leveren aan het congres door uw kennis en ervaring te delen. Nuttig: op zoek naar contacten, kennis en best practices die kunnen bijdragen aan de kwaliteit van toetsing binnen uw opleiding. Aangenaam: ontmoeten van goede bekenden, leuke gesprekken voeren met uw collega s, u laten verrassen door het avondprogramma, onze dj s en misschien ook de onderwerelt? 7 Wat uw deelnamemotief ook is, namens EXPOSZ heet ik u van harte welkom op het 13 e HGZO-congres. We zijn blij dat u erbij bent! Het is mede dankzij uw inbreng (waarvoor alvast dank!) weer gelukt om een interessant, afwisselend en (meer dan?) aangenaam programma neer te zetten. EXPOSZ wenst u veel inspiratie en plezier op 21 en 22 maart! Namens Sjoukje Colenbrander en de medewerkers van EXPOSZ, Marjan Kok

HGZO-congres 2013 Inhoud Inhoud Voorwoord 5 Welkom 7 Algemene congresinformatie 11 Lezingen Zorg over verschillen in prestaties? 15 Rutger Kappe Vreemde ogen dwingen: externe validering examenkwaliteit 16 Jan Anthonie Bruijn Onderzoeksronde Onderzoek in het HGZO 19 Mantelluisteren: een kwalitatieve analyse van de draaglast en behoeften bij mantelzorgers 20 Herlinde Dely Ethische aspecten bij medisch wetenschappelijk onderzoek met mensen 21 Ellen Gerrits De perceptie van hbo-studenten op de kwaliteit van toetsing 23 Karin Gerritsen-van Leeuwenkamp Infoshops De accreditatietoets doorstaan 27 Anne Devesse, Paul Garré HAN Praktijkhuis; een inspirerende leeromgeving 28 Irma Dijksterhuis, Anoeska Nas Nadruk op formatieve toetsing 29 Titia van Eijndhoven, Eric Entken Toetskoffer, een startbagage voor toetscommissies 30 Greet Fastré Het afstudeerniveau onder de loep 31 Margriet van Iersel Coaching en toetsing Zuurstof in je opleiding 32 Greet De Knop, Anne Devesse Casusgestuurd onderwijs (CGO 2.0) 33 Annemiek van der Kraan, Liesbeth Kool Diversiteit als rode draad in het curriculum hbo-v: het portfolio als toetsingsinstrument? 34 Andrea Kuckert-Wöstheinrich, Margriet Dijkmans van Gunst Honoursprogramma HBO Technische Verpleegkunde 35 Katinka Rademaker, André de Kler Stagiairs beoordelen: veel bakens voor één bestemming 36 Luc Simoens Samen over de lat 37 Anik Stevens 9 Workshops Blended learning: kan ik het ook? 41 Marlies Bakker, Asaf Gafni Intercollegiale toetsing: een oplossingsgericht intervisiemodel 42 Marjo Bink, Leny Leferink

Inhoud HGZO-congres 2013 10 Toetsen van groepsproducten 43 Jirka Born, Stan Buis Effectieve studententeams 44 Allard Gerritsen, Mary Herboldt-Soudant Tijd tekort? 45 Judith Gerritsen Beter en goedkoper, het kan echt! 46 Judith Gerritsen, Mary Herboldt-Soudant Ipad in het onderwijs 47 Geert Huysentruyt Doceren is net topsport; meten voor motivatie 48 Vana Hutter Theatertechnieken voor docenten 49 Carel Martens, Liesbeth Neeskens Mindful doceren 50 Marjolein Roemaat, Carel Martens Toetsing in breed perspectief 51 Marianne Schade, Susan Voogd Slaagt mijn beoordeling? 53 Luc Simoens Toetsing ter bevordering van studiesucces 54 Marichelle Steltman Evalueren bij afstuderen 55 Jetske Strijbos Virtueel Triviant met Opleidingsvragen 56 Wim Trooster, Eric Ploeger, Hans Selles Simulatietraining: een uitdaging voor het geïntegreerde toetsen 57 Isabelle Vandelannoote, Marianne Vanbellinghen De kracht van toets- en itemanalyse 59 Ankie Vink, Inge Boon, Marit Praagman Congresorganisatie 61

HGZO-congres 2013 Algemeen Algemene congresinformatie Locatie Het congres vindt plaats in congreshotel De Werelt, Westhofflaan 2, 6740 AA Lunteren, tel: 0318-484641, www.congrescentrum.nl Aankomst en registratie Op donderdag 21 maart kunt u zich vanaf 9.15 en op vrijdag 22 maart vanaf 9.00 uur laten registreren bij de informatiebalie van het congres. U ontvangt daar de congresmap met het definitieve congresprogramma en uw persoonlijke congres-indeling. U ontvangt tevens een naambadge. U wordt verzocht deze gedurende het hele congres te dragen. U kunt bij de informatiebalie eventuele bagage in bewaring geven. Zie voor informatie over uw hotel de aanvullende congresinformatie. Aanvangstijden congres De aanvangstijd van het congres is op donderdag 10.00 uur en op vrijdag 9.30 uur. Routebeschrijving vanaf A1 Amsterdam Apeldoorn/Apeldoorn-Amsterdam: afslag Barneveld/Ede A 30 richting Ede, afslag Lunteren. vanaf A12 Utrecht Arnhem/Arnhem-Utrecht: afslag Ede-Noord/Barneveld (A30), afslag Lunteren. vanaf A15 Rotterdam Nijmegen/Nijmegen-Rotterdam: afslag Kesteren (N233); richting Rhenen/Veenendaal. Bij Rhenen de brug oversteken en weg volgen, 1e rotonde recht oversteken. Op de volgende rotonde rechtsaf. Weg volgen tot aan de A12, ga de A12 op richting Arnhemneem de A30 richting Ede-Noord/Barneveld afslag Lunteren. 11 Daarna: Volg de rondweg (Westzoom) en daarna de ANWB-borden De Werelt. Dit betekent dat u aan het eind van de Westzoom linksaf de Dorpsstraat inrijdt. Vervolgens gaat u de vierde weg rechtsaf de Boslaan op. Ga de spoorwegovergang over; neem daarna de derde weg rechts (= Molenweg); daarna eerste weg links (= Westhoff-laan, waar een bord u verwijst naar de ingang van congrescentrum De Werelt. Terugweg naar A30 met eigen vervoer: Bij de uitgang van De Werelt vindt u kaartjes met daarop de routebeschrijving naar de snelweg. Openbaar vervoer Per trein is Lunteren bereikbaar vanuit Amersfoort en Ede-Wageningen waar u met uw OVchipkaart eerst moet uitchecken bij de NS om vervolgens in te checken bij. Connexxion voor de trein (Valleilijn) die naar Lunteren rijdt. Daar aangekomen weer uitchecken. Wandeling vanaf station Lunteren naar De Werelt (verharde weg, circa 15 minuten): Trein vanuit Ede: u loopt over het perron terug en dan links het grindpad op en direct rechtsaf over het parkeerterrein richting sauna. Daar gaat u linksaf (= Boslaan). U volgt de Boslaan (circa 1 km), daarna rechtsaf de Molenweg in. Eerste weg links (= Westhofflaan), waar een bord u verwijst naar de ingang van congrescentrum De Werelt.

Algemeen HGZO-congres 2013 Wandeling vanaf station Lunteren naar De Werelt (verharde weg, circa 15 minuten): Trein vanuit de richting Amersfoort: u loopt verder in de richting van de trein en steekt het spoor over. Op het grindpad rechtsaf richting sauna. Aan het einde van de parkeerplaats linksaf (= Boslaan). U volgt de Boslaan (circa 1 km), daarna rechtsaf de Molenweg in. Eerste weg links (= Westhofflaan), waar een bord u verwijst naar de ingang van De Werelt. Voor vervoer naar De Wereld kunt contact opnemen met Taxi Lunteren, 0318-484555. Op uw verzoek regelt congrescentrum De Werelt graag taxivervoer voor u. Rookbeleid In De Werelt is roken slechts toegestaan op de aangegeven plaatsen. Roken is in ieder geval niet toegestaan in de hotelkamers, de zalen en in het restaurant. Informatiemarkt In de centrale hal van De Werelt is er gedurende het congres een informatie-markt ingericht. In het congresprogramma is er gedurende de lunch en de theepauze op donderdag en gedurende de koffiepauze en de lunch op vrijdag extra tijd ingeruimd om u de gelegenheid te bieden deze te bezoeken (zie voor exacte tijden het congresprogramma). Op de informatiemarkt staat ook een stand van onze hoofdsponsor: Boom Lemma uitgevers (www.boomlemma.nl). 12

LEZINGEN

HGZO-congres 2013 Lezing Zorg over verschillen in prestaties? Waarom Natasja beter presteert tijdens haar opleiding maar Koen uiteindelijk meer verdient Dr. Rutger Kappe De ene student is de andere niet, maar wat precies de verschillen zijn tussen studenten in hun (leer)prestaties is een vraag die maar weinig aan de orde wordt gesteld. Laat staan de vraag hoe jij daar als individuele docent of als team van docenten op kunt inspelen. Onderwijsinstellingen in het hoger beroepsonderwijs hanteren doorgaans een breed palet aan 'traditionele' en 'nieuwe' toets(vorm)en om het leren van hun studenten te stimuleren en leerprestaties en voortgang te monitoren. Die prestaties staan onder druk vanwege de prestatieafspraken die HO instellingen gemaakt hebben met het ministerie en vanwege ingrepen zoals de langstudeerboete en het sociaal leenstelsel. Het belang van een stevig toetshuis en studeerbaar programma is voor alle betrokkenen evident en meer inzicht in leer-, studie- danwel toetsprestaties is daarmee gewenst én mogelijk door eens kritisch naar het gehele toetsprogramma van opleidingen te kijken. Tijdens de lezing zal ik een heel vierjarig toetsprogramma tonen dat is onderzocht op prestatieverschillen op diverse type toetsen, ondermeer klassikale vakken, projecten, trainingen, stages en een scriptie. Niet alleen is de relatie tussen deze toetsen onderling bekeken, tevens is de relatie met een 'nieuwe' type (jaarlijkse) competentie toets onderzocht. Door op deze wijze naar toetsen te kijken kunnen vragen beantwoord worden als a) wat meten we nou eigenlijk met de diverse typen toetsen in onze curricula? b) hoe bepaal ik de waarde van een 'nieuwe' toets en c) hoe kom ik tot een besluit om de ene toets door de andere te vervangen? Door latere werkprestaties aan toetsprestaties te koppelen kunnen tevens vragen over de relatie tussen studieprestaties (die van Natasja) en latere werkprestaties (van Koen) beantwoord en verklaard worden. Zijn toetsprestaties überhaupt voorspellend voor later succes? En zo ja, welk type toets vooral belangrijk, de scriptie of toch de stage? 15 De lezing is bedoeld om u te inspireren en te prikkelen over vragen als het 'nut' van toetsen, het belang van de scriptie, de (on)mogelijkheden van selectie en waarom uw buurman meer dan uw buurvrouw verdient. Met andere woorden: moeten we ons zorgen maken over, of met zorg omgaan met, verschillen in studieprestaties? Literatuur De Groot, A.D. (1978). Vijven en zessen. Groningen: Wolters-Noordhoff. Hattie, J. (209). Visible learning: a synthesis of over 80 meta-analyses relating to achievement. New York: Routledge. Kappe, F.R. (2011). Determinants of success: a longitudinal study in higher professional education. Academisch Proefschrift. Amsterdam: Vrije Universiteit. Vickers, J.M. (2000). Justice and truth in grades and their averages. Research in Higher Education, 41, 141-164. Vrije Universiteit Faculteit der Psychologie en Pedagogiek Afdeling Sociale- en Organisatiepsychologie (C1.21) Van der Boechorststraat 1 1081 BT Amsterdam E-mail: f.r.kappe@vu.nl

Lezing HGZO-congres 2013 Vreemde ogen dwingen: externe validering examenkwaliteit Prof. dr. Jan Anthonie Bruijn Leids Universitair Medisch Centrum en Hogeschool Leiden Uit allerlei publicaties, Kamervragen en nieuwsitems blijkt dat er ongerustheid is over, en kritiek op, de kwaliteit van hbo-diploma s. Naar aanleiding hiervan heeft de HBO-raad in december 2011 de Commissie externe validering examenkwaliteit hoger beroepsonderwijs ingesteld. In mei 2012 heeft de Commissie haar adviezen in een eindrapport gepresenteerd aan de HBO-raad. De commissie heeft vastgesteld dat het hbo door de maatschappelijke onrust rond de diplomakwaliteit reputatieschade heeft opgelopen, en vindt zonder een uitspraak te doen dat deze reputatieschade terecht is- dat het hbo een krachtig signaal moet geven dat hogescholen de maatschappelijke onrust begrijpen en er aan tegemoet willen komen. In deze lezing licht de voorzitter van de commissie, Jan Anthonie Bruijn, toe welke acties opleidingen en individuele docenten zouden moeten ondernemen om dit krachtige signaal geven en examens stevig te borgen. 16 Op de volgende vragen wordt ingegaan: In hoeverre is het wenselijk dat we toetsing instellingsoverstijgend vormgeven? Hoe kunnen we hier het beste uitvoering aan geven? In hoeverre en op welke manier moeten we toetsdeskundigheid van buiten de opleidingsmuren inzetten? Op welke manier kunnen we kennis op het gebied van toetsen waarborgen binnen opleidingen? In hoeverre moeten docenten toetsdeskundig zijn en zich op dit gebied professionaliseren? Wat kunnen we leren van andere onderwijssectoren en andere landen m.b.t. het waarborgen van examenkwaliteit? Trefwoorden Examenkwaliteit, externe validering Literatuur Bruijn, J.A., Vleuten, C. van der, Cohen-Schotanus, J., Dunnewijk, M., & Kalmthout, F. van (2012). Vreemde ogen dwingen: Eindrapport Commissie externe validering examenkwaliteit hoger beroepsonderwijs. Afkomstig van: http://www.hbo-raad.nl/component/content/article/29/992 : Prof. dr. J.A. Bruijn Afdeling Pathologie Leids Universitair Medisch Centrum Postbus 9600, L1-Q 2300 RC Leiden E-mail: j.a.bruijn@lumc.nl

ONDERZOEKSRONDE

HGZO-congres 2013 Onderzoek Onderzoek in het HGZO Vana Hutter, Marit Praagman Vrije Universiteit Amsterdam, EXPOSZ In deze onderzoeksronde staat onderzoek in het HGZO centraal. Drie hogeschooldocenten/onderzoekers zullen ingaan op hun onderzoek en de manier waarop docenten en studenten betrokken zijn bij het onderzoek op hogescholen. De onderzoeksonderwerpen lopen uiteen, het betreft zowel zorginhoudelijk als onderwijskundig onderzoek. Alle sprekers zullen daarbij specifiek stil staan bij de gebruikte methode en natuurlijk wordt ook aandacht besteed aan hoe de onderzoeks-resultaten hun vertaling naar het onderwijs binnen de opleiding vinden. Na de presentaties van de onderzoekers is tijd om met hen van gedachten te wisselen over de wijze waarop onderzoek op uw opleiding kan worden ingezet en wat daarbij de rol van uzelf, uw collega s en uw studenten kan zijn. Op de komende pagina s vindt u de beschrijvingen van de drie onderzoeken die gepresenteerd zullen worden. Sprekers Herlinde Dely Hogeschool West-Vlaanderen (Howest), Opleiding bachelor in de verpleegkunde Ellen Gerrits Hogeschool Utrecht, Faculteit Gezondheidszorg, Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening 19 Karin Gerritsen-van Leeuwenkamp Saxion. Academie Gezondheidszorg

Onderzoek HGZO-congres 2013 Mantelluisteren: een kwalitatieve analyse van de draaglast en behoeften bij mantelzorgers Herlinde Dely Hogeschool West-Vlaanderen (Howest), Opleiding bachelor in de verpleegkunde 20 De onderzoekscel mantelzorg van de opleiding bachelor in de verpleegkunde (Howest) bouwt reeds jarenlang expertise rond mantelzorg op. Dit vanuit verschillende projecten waarin studenten verpleegkunde aan de hand van huisbezoeken kennismaken met mantelzorgers en hulpbehoevenden uit de regio. De huisbezoeken zijn voor de studenten actieve leermomenten waarbij zij vanuit een reële mantelzorgsituatie een draagvlak opbouwen voor hun verdere professionele loopbaan. Het brengt hen zowel een stuk bewustwording, kennis, voeling en attitudeverandering naar de persoon achter de patiënt. Omdat in deze projecten diverse noden en vormen van belasting waargenomen werden bij de deelnemende mantelzorgers, bouwde de Howest een onderzoekslijn uit die deze belasting in kaart brengt. Zowel op basis van literatuur als van diverse kwalitatieve diepteinterviews blijken, ondanks de vele mogelijke ondersteuningsvormen, diverse vormen van belasting aanwezig te zijn bij de mantelzorgers: psychosociaal, administratief, financieel, bij het omgaan met professionele hulpverlening, enz. De onderzoekscel creëert momenteel, in samenwerking met mantelzorgers en professionele hulpverleners, tools die inspelen op bepaalde aspecten van de belasting. Zo wordt momenteel aan een website gebouwd, aan een educatieve en sensibiliserende mantelwaaier, aan educatie voor jongeren enz. Bovendien werden de noden die in het onderzoek naar voor kwamen teruggekoppeld naar de onderwijsprojecten. Uit de interviews blijkt dat de huisbezoeken van de studenten o.a. inspelen op de nood aan een luisterend oor, erkenning en sociaal contact. Voor de mantelzorgers betekenen deze huisbezoeken een opportuniteit om hun levensverhaal te delen met jongeren. Bovendien nemen zij een rol als ervaringsdeskundige en coach op. Het aantal projecten tussen mantelzorgers en studenten wordt jaarlijks uitgebreid. De projecten spelen in op diverse ervaren noden bij de mantelzorgers én maken van onze studenten bewuste new young professionals. Trefwoorden Mantelzorg, overbelasting, ervaringsgericht onderwijs, verpleegkunde Hogeschool West-Vlaanderen Opleiding bachelor verpleegkunde t.a.v. mw. H. Dely Rijselstraat 5 8200 Brugge België E-mail: Herlinde.Dely@howest.be

HGZO-congres 2013 Onderzoek Ethische aspecten bij medisch wetenschappelijk onderzoek met mensen Ellen Gerrits Hogeschool Utrecht, Faculteit Gezondheidszorg, Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening Inleiding Bij activiteiten in onderzoek en onderwijs van de Faculteit Gezondheidszorg HU zijn vaak personen betrokken (patiënten, medewerkers en/of studenten). Het is van belang dat dit onderzoek en onderwijs voldoet aan alle wettelijke eisen die op het gebied van privacy en bejegening van proefpersonen gesteld worden. Het gaat hier om een belangrijk aspect van kwaliteit van onderzoek. Kwaliteit van onderzoek gaat niet alleen over methodologische eisen, maar behelst ook het borgen van ethische aspecten en daarmee het beschermen van de rechten, veiligheid en het welzijn van proefpersonen die bij het mensgebonden onderzoek betrokken zijn. Doelstelling Het ontwikkelen van een procedure voor de beoordeling van mensgebonden onderzoeksactiviteiten (in het onderwijs) en het bepalen van de effectiviteit en efficiëntie van een facultaire Medisch Ethische Screeningscommissie. Methode. In dit actieonderzoek werd samen met docenten mensgebonden onderzoeksactiviteiten in het onderwijs geïnventariseerd. Er werd een steekproef uitgevoerd bij casereports, zorgevaluatieverslagen en afstudeerrapporten naar zorgvuldigheid en relevantie van het leeronderzoek, privacy en toepassing van informed-consent procedure en proefpersonenbrief. Er werd een Medisch Ethische Screeningcommissie (MES) opgericht en docent-onderzoekers werden gevraagd hun onderzoeksopzet te laten beoordelen door deze commissie. Resultaat De MES ontwikkelde een standaard format voor onderzoeksopzet, toestemmingsverklaring voor deelname aan onderzoek en proefpersonenbrieven. Daarnaast beoordeelde de MES het WMO-plichtige karaker van studies en gaf advies over de methodologische kwaliteit, de context en de maatschappelijke impact van het onderzoek en de informatie in de proefpersonenbrieven. Er werden good en bad practices verzameld. Voor 3 e en 4 e jaars studenten werd een masterclass ontwikkeld. In het eindrapport worden concrete adviezen gegeven voor verdere implementatie. 21 Trefwoorden Ethiek, student, onderzoek, privacy, WMO, patiënt, onderwijs, informed-consent Gewenste beginsituatie Beroepsbeoefenaren in de zorg en/of docenten/onderzoekers in het Hoger GezondheidsZorg Onderwijs (HGZO). Literatuur HBO-raad (2010). Gedragscode praktijkgericht onderzoek voor het hbo. Advies van de Commissie Gedragscode Praktijkgericht Onderzoek in het hbo. Buijs, F., Dronkers, J., Duijnstee, M., Gerrits, E., Groot de, J., Heneweer, H., Kasander- Peek, A. & Wittink, H. (2012). Medisch Ethische Screeningscommissie (MES-FG) Faculteit Gezondheidszorg HU. Rapportage van de MES-FG pilot 2011 en voorstellen tot implementatie MES-FG. Intern rapport Hogeschool Utrecht.

Onderzoek HGZO-congres 2013 Internet-links http://www.ccmo-online.nl/main.asp http://www.ctcm.nl/onzediensten/cursus.aspx http://www.umcutrecht.nl/subsite/medisch+ethische+toetsingscommissie/protocol+en+ Informatiebrief/Criteria-voor-beoordeling-protocol.htm Hogeschool Utrecht Faculteit Gezondheidszorg t.a.v. dr. Ellen Gerrits, lector logopedie Postbus 85182 3508 AD Utrecht E-mail: Ellen.Gerrits@hu.nl 22

HGZO-congres 2013 Onderzoek De perceptie van hbo-studenten op de kwaliteit van toetsing: het relatieve belang van vijftig kwaliteitskenmerken van toetsing voor studententevredenheid in het hoger beroepsonderwijs Karin Gerritsen-van Leeuwenkamp Saxion. Academie Gezondheidszorg Studententevredenheid wordt door hogescholen gebruikt als een indicator voor de kwaliteit van toetsing. Sturen op basis van studententevredenheid is echter moeilijk. Een student geeft weliswaar een gevoelsreactie op de kwaliteit, maar die maakt niet altijd direct duidelijk welk specifiek aspect verbeterd moet worden. Met behulp van kwaliteitskenmerken, zoals validiteit of betrouwbaarheid, kan de studententevredenheid gerichter beïnvloed worden. Maar uit marketingonderzoek is gebleken dat niet alle kwaliteitskenmerken belangrijk of even belangrijk zijn voor die tevredenheid. Het beeld dat een student heeft van een kwaliteitskenmerk beïnvloedt dit zogenoemde relatieve belang. Centraal stond dan ook de volgende onderzoeksvraag: wat is op basis van percepties van Hbo-studenten het relatieve belang van kwaliteitskenmerken van toetsing voor de studententevredenheid? Het onderzoek is uitgevoerd bij voltijd bachelor studenten van de Academie Gezondheidszorg van Saxion van de opleidingen fysiotherapie, podotherapie en verpleegkunde. Met een literatuurstudie en drie focusgroepen zijn de kwaliteitskenmerken van toetsing vastgesteld. Vervolgens is aan de hand van een vragenlijst onder 221 studenten nagegaan wat op basis van percepties van studenten het relatieve belang is van deze kwaliteitskenmerken voor de studententevredenheid. 23 In de presentatie wordt inzicht gegeven hoe met behulp van het Kano-model het relatieve belang van de kwaliteitskenmerken voor de studententevredenheid is bepaald. Vervolgens worden de resultaten van het onderzoek belicht. De resultaten laten zien dat het relatieve belang van kwaliteitskenmerken voor de tevredenheid verschilt, ook blijken meer kwaliteitskenmerken te kunnen resulteren in ontevredenheid dan in tevredenheid van studenten. Trefwoorden Studenten perceptie, kwaliteitskenmerken, toetsing, studententevredenheid, Kano-model Gewenste beginsituatie Interesse in de perceptie van de student op de kwaliteit van toetsing. Internet-links http://dspace.ou.nl/bitstream/1820/4295/1/owkgerritsen-09052012.pdf Saxion Academie Gezondheidszorg t.a.v. mw. K.J. Gerritsen-van Leeuwenkamp MSc Postbus 70.000 7500 KB Enschede E-mail: k.j.vanleeuwenkamp@saxion.nl

INFOSHOPS

HGZO-congres 2013 Infoshop De accreditatietoets doorstaan Anne Devesse, Paul Garré Hogeschool Universiteit Brussel, Studiegebied Gezondheidszorg We hebben er allemaal mee te maken: het behalen van de accreditatie, de ultieme toets. Het academiejaar 2011-2012 werd het studiegebied Gezondheidszorg vergast op 4 visitaties. De eindresultaten van de terugmeldingsrapporten waren positief, 1 van de 4 opleidingen (is op het moment van het indienen van deze tekst) ook al geaccrediteerd. Eerstdaags verwachten we nieuws over de andere opleidingen. De kwaliteitszorg die binnen de HUBrussel zowel centraal (op het niveau van de instelling) als decentraal (op het niveau van het studiegebied/opleiding) sterk uitgebouwd is, heeft voor positieve eindresultaten gezorgd. We lichten toe hoe centrale en decentrale kwaliteitswerking hand in hand uitgewerkt kunnen worden binnen een intern kwaliteitszorgsysteem. Het interne kwaliteitszorgsysteem vormt de hefboom voor de externe toetsing. Trefwoorden Accreditatietoets, EQF, interne kwaliteitszorg, centrale en decentrale sturing Literatuur Europese Gemeenschappen, 2009. Het europese kwalificatiekader voor een leven lang leren (EKK). Brochure te bekomen op: http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/publ/ pdf/eqf/broch_nl.pdf) 27 Internet-links http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/eqf_en.htm HUBrussel, campus Brussel Terranova Gezondheidszorg t.a.v. mw. Anne Devesse, ankerpersoon ondewijsontwikkeling GZZ Blekerijstraat 23-26 B-1000 Brussel België E-mail: anne.devesse@hubrussel.be

Infoshop HGZO-congres 2013 HAN Praktijkhuis; een inspirerende leeromgeving Irma Dijksterhuis, Anoeska Nas, student opleiding Ergotherapie Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN), Opleiding Ergotherapie Het Praktijkhuis van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen (HAN), is een nieuw concept. Vanaf dag 1 oefenen studenten van de Instituten Paramedische (IPS) en Verpleegkundige Opleidingen (IVS) hun praktische vaardigheden in een reallife leeromgeving. Het ontmoeten (studenten, docenten, lectoren, werkveld, simulatiecliënten) en het multidisciplinair werken worden op verschillende manieren gestimuleerd. Dit gebeurt o.a. door het werken met gemeenschappelijke, multidisciplinaire casuïstieken en door een uitgebreid aanbod van extracurriculaire activiteiten variërend van symposia tot debatavonden tot masterclasses. Alle onderwerpen hebben een multidisciplinair karakter en een innovatieve insteek. De activiteiten zijn niet uitsluitend gericht op kennis en inzicht (hoofd), maar kunnen ook bestaan uit film en toneel (hart) of echte doe activiteiten (handen). De sfeer is ongedwongen en interactie tussen studenten (verschillende opleidingen), docenten, lectoren en mensen uit het werkveld ontstaat hierbij op een vanzelfsprekende manier. 28 Vanaf het studiejaar 2012-2013 volgen alle 1 e jaarstudenten van IPS en IVS minimaal 2 activiteiten uit dit aanbod. Deelname wordt geregistreerd op een vrolijk vormgegeven strippenkaart. Deze verplichte deelname is door elke opleiding opgenomen in het eigen kwaliteitspuntensysteem afgeleid van het Kwaliteitsregister (Paramedici, Verpleegkundigen). Studenten leren zo al tijdens hun opleiding wat multidisciplinair werken betekent en worden zich bewust van het belang van life long learning. Als afgestudeerd zorgprofessional vinden zij het vervolgens vanzelfsprekend om de eigen professionele kwaliteit continue op een hoog niveau te houden. In deze infoshop geven we inzicht in de concepten die ten grondslag liggen aan het Praktijkhuis en schetsen we een beeld van de uitvoering van deze concepten in de dagelijkse onderwijspraktijk. Vanuit de opleiding Ergotherapie wordt ingegaan op de verankering van kwaliteitspunten in de toetsing. Trefwoorden Professional community (ontmoeten, onderzoek-praktijk-onderwijs, praktijkcoaching, voor en door studenten), multiprofessioneel werken, rijke leeromgeving Internet-links www.han.nl/praktijkhuis Hogeschool Arnhem Nijmegen t.a.v. mw. drs. I. Dijksterhuis Postbus 6960 6503 GL Nijmegen E-mail: Irma.dijksterhuis@han.nl