Whitepaper Silent Loading Dock oktober 2011 Auteurs: Joop Petit, Daisy Wagemans, Martje van Horrik Onderzoeksafdeling SATIJNplus Architecten www.satijnplus.nl
Voorwoord Rust(eloos) De wereld verandert in uitermate hoog tempo, de ene crisis volgt op de andere en vaste waarden lijken verloren. Vergrijzing, ontvolking, leegstand. Het houdt niet op. Alleen de internet verkopen gaan hier tegenin. Jong en oud, een snel groeiend deel van de bevolking koopt diensten en producten via het internet. Deze ontwikkeling is een duurzame: de relatie tussen producent en consument wordt aangehaald en uitgebouwd. Distributiebedrijven ontdekken deze markt ook. Daarmee komt de ontwikkeling van binnenstedelijke dagranddistributie op nu nog onbekende adressen op gang. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het beleveren van de garagebox die wordt omgedoopt tot mini distributiecentrum. Het grote probleem is hierbij het geluid voor de omwonenden, het geluid van laden en lossen. Een geluid dat nieuw is voor de omwonenden. Om dit geluid te reduceren hebben wij een IFD (industrieel, flexibel en demontabel) dockshelter ontwikkeld. Een uitklapbare shelter die we Silent Loading Dock (SLD) hebben gedoopt. Bij toepassing van de SLD kan een aanzienlijke geluidsreductie worden gerealiseerd tijdens de laad- en losactiviteiten! De SLD kan overal in stedelijke situaties worden toegepast omdat hij helemaal ingeklapt wordt nadat de vervoerder is vertrokken. Het is zelfs mogelijk om de SLD toe te passen in tijdelijke situaties. Daarmee zorgt de SLD voor rust in een omgeving waar bewoners rusteloos dreigen te worden! In deze Whitepaper kunt u lezen hoe ver we zijn met de SLD. Graag nodigen wij partijen uit om samen met ons de SLD door te ontwikkelen tot een wereldwijd succes! Joop Petit [architect innovator] 2
Inhoudsopgave Voorwoord 2 Inhoudsopgave 3 Stil laden & lossen; een noodzaak! 4 Stil laden & lossen; Geluidsproblematiek 5 Stil laden & lossen; de Silent Loading Dock 6 Online Shoppen; Tot slot 7 3
Stil laden & lossen; een noodzaak! Uit een proef in Rotterdam blijkt dat het bevoorraden van supermarkten in de randen van de dag zorgt voor een schonere en efficiëntere bevoorrading. Zo wordt de inzet van materieel verbeterd, brandstof bespaard en wordt er minder CO2 uitgestoten. Naar aanleiding van deze succesvolle proef willen minstens 40 Nederlandse gemeente overgaan op het verplaatsen van de laad- losactiviteiten naar de uren voor 7.00 u s ochtends en na 19.00 u s avonds. Echter veel supermarkten in binnenstedelijke locaties zijn omgeven door woningen. Waardoor snel geluidsoverlast kan ontstaan. Om dagranddistributie ook voor bewoonde binnenstedelijke locaties mogelijk te maken moet de geluidoverlast aangepakt worden. De transport- en supermarktbranche hebben reeds maatregelen getroffen om de overlast van vrachtwagens en containers te reduceren. Echter, om de overlast tot het genormeerde niveau terug te brengen zijn aanvullende maatregelen noodzakelijk. Een voorbeeld hiervan is inpandig laden en lossen. Dit is een voor de hand liggende oplossing, maar niet in alle situaties mogelijk, zoals bij bestaande gebouwen. Daarnaast vindt het laden en lossen vaak plaats op openbaar terrein/parkeerplaatsen. Permanente overkappingen kunnen daar niet toegepast worden. Kortom, ruimtegebrek en hoge investeringskosten zorgen ervoor dat er vraag is naar een alternatieve oplossing. Om in te spelen op de toename van dagranddistributie heeft de researchafdeling van SATIJNplus architecten, SpAconcepts, onderzoek verricht naar een eenvoudigere oplossing voor stil laden en lossen. Uitgangspunten voor dit onderzoek zijn: buiten laden en lossen, minimaal ruimtegebruik, flexibiliteit, universele toepasbaarheid en integratie in de bebouwde omgeving. 4
Stil laden & lossen; Geluidsproblematiek Uit de analyse van diverse stedenbouwkundige situaties wordt duidelijk dat de meeste supermarkten altijd dichtbij woningen gelegen zijn. Er doen zich situaties voor waarbij de woningen boven, naast, maar ook tegenover de supermarkt liggen. Geluidsoverlast zal in deze gevallen altijd een wisselende impact hebben. Daarnaast bestaan er 4 types laad- en loszones zoals te zien in afbeelding 1. Afbeelding 1: Types laad- en loszones Binnen het onderzoek is gekeken naar alle varianten van de situatie en het type laad- loszone, met uitzondering van de volledig inpandige laad- loszone, want hierbij treed geen overlast op. Vanuit de regelgeving is het maximaal toelaatbaar piekgeluidniveau tijdens dagranddistributie vanaf 19.00 tot 23.00 u s avonds, 65 db(a). Vanaf 23.00 tot 7.00 u s ochtends is het maximaal toelaatbaar piekgeluidniveau 60 db(a). Onderzoek naar de hinderbeleving van laad- en losactiviteiten heeft aangetoond dat het geluid veroorzaakt door het openen en sluiten van de laadklep en het in en uit laden van de rolcontainers de meeste hinder veroorzaakt voor de omwonenden. Het geluid veroorzaakt door de vrachtwagen (motor, koelingen dichtslaan van het portier) is van kortere duur en wordt daardoor als minder hinderlijk ervaren (zie tabel 1). Omschrijving Achteruitrijd signalisatie vrachtwagen +++ Manoeuvreren vrachtwagen + Ontluchten remmen vrachtwagen +++ Uitstappen chauffeur met radio aan --* Dichtslaan deur door chauffeur +++ Koeling vrachtwagen ++ Laadklep slaan op bestrating +++ Rolcontainers op bestrating ++ Botsen rolcontainers tegen vrachtwagen/gebouw +++ Open-/dichtslaan deuren supermarkt --* Wegrijden vrachtwagen + Rijden vrachtwagen over verkeersdrempels --* Hinderlijksheidsgraad Tabel 1: Hinderlijkheidsgraad *bronvermogen en bijgevolg ook hinderlijkheid is sterk afhankelijk van de chauffeur/gebruiker 5
Stil laden & lossen; Geluidsproblematiek Ten behoeve van het onderzoek is een schematisch rekenmodel opgesteld waarin drie situaties zijn beschouwd. Het model heeft betrekking op laden/lossen bij een winkel in een dorps- of stadscentrum. Uitgangspunt van dit model is dat laden/lossen gebeurt op straat. De woningen zijn gelegen tegenover de laad- loszone (gebouw A), aanpandig aan de winkel naast de laad- loszone (gebouw B) en aanpandig boven het magazijn/de winkel en dus de laad- loszone (gebouw C). Er is gerekend met de geluidsniveaus op basis van de huidige standaard in vrachtvervoer. De ontvangen geluidniveaus zijn berekend in drie rekenpunten bij gebouw A, B en C. In de schetste situatie zijn de geluidniveaus maximaal op de begane grond (hoogte 1,5m.) voor gebouw A en B en op de 1e verdieping (hoogte 5m.) voor gebouw C. Het berekende Piekgeluidniveau in deze punten is zonder geluiddempende of geluidsabsorberende maatregelen: - Rekenpunt A 1,5 m. 81 db(a) - Rekenpunt B 1,5 m. 76 db(a) - Rekenpunt C 5m. 80 db(a) Afbeelding 2: Contouren geluidniveau over gevel bij gebouw A, tegenoverliggend gebouw In de huidige standaard onder vrachtwagens zijn reed een aantal geluiddempende maatregelen meegenomen, deze zijn ook meegenomen in het rekenmodel: - Gladde laadklep en laadvloer vrachtwagen - Rubber buffers op contactvlak laadklep en bestrating - Rubber buffers op aanslagen, wanden laadruimte en afrolbegrenzer - Gladde overgang tussen laadklep en laadbak Uit de rekenresultaten is echter gebleken dat zelfs met deze maatregelen de piekniveaus in veel situaties niet voldoende kunnen worden gereduceerd. Het rekenmodel laat zien dat er minstens een geluidsreductie van 16 db(a) gerealiseerd moet worden om laad en losactiviteiten plaats te laten vinden in de dagrand. 6
Stil laden & lossen; de Silent Loading Dock Om de meest hinderlijke geluidbronnen van laad- losactiviteiten te ondervangen is de Silent Loading Dock (SLD) ontwikkeld. Dit is een flexibele uitklapbare overkapping waarmee laad en losactiviteiten in de openbare ruimte afgeschermd kunnen worden. Na het laden en lossen wordt de Silent Loading Dock ingeklapt en vormt het een integraal onderdeel van de gevel. Door toepassing van de SLD in combinatie met stille vrachtwagens wordt de geluidsoverlast gereduceerd tot het genormeerde niveau voor dagranddistributie. Afbeelding 3: Werkingsprincipe Silent Loading Dock De Silent Loading Dock is opgebouwd uit een overkapping en een vloerelement. De overkapping realiseert rondom de vrachtwagen een luchtdichte aansluiting door middel van airpockets. Hierdoor ontstaat een maximale afscherming en isolatie van het geluid van de omgeving. Het vloerelement is opgebouwd uit een betonplaat en een rubberen toplaag waardoor contactgeluid wordt geabsorbeerd. Naast het isoleren en absorberen van het geluid zorgt een manoeuvreerhulp ervoor dat er zo min mogelijk geluid geproduceerd wordt tijdens het aanrijden. Met een rekenmodel is aangetoond dat de Silent Loading Dock een geluidsreductie van 30 db(a) realiseert. Dat is ruim voldoende om te voldoen aan het genormeerde geluidniveau voor dagranddistributie. Afbeelding 4: Impressies uitwerking Silent Loading Dock De Silent Loading Dock is zo ontworpen dat het geopend wordt op het moment dat de vrachtwagen geparkeerd is. Na het openen van de SLD wordt de laadklep van de vrachtwagen geopend en vindt het laden en lossen plaats. Al het geluid van de laad- losactiviteiten wordt dus geïsoleerd en geabsorbeerd van de Silent Loading Dock. De Silent Loading Dock is voor uiteenlopende laad- lossituaties geschikt is en kan aangepast worden aan de uitstraling van het gebouw. Tevens wordt de veiligheid van het laden en lossen verbeterd. Want de overkapping realiseert de doorvalbeveiliging bij laad- losplateau s en sluit de laad- loszone af van de openbare ruimte, waardoor diefstal en beroving niet meer mogelijk is. 7
Stil laden & lossen; Tot slot Door toepassing van de SLD in combinatie met stille vrachtwagens wordt de geluidsoverlast gereduceerd tot het genormeerde niveau voor dagranddistributie. Hierdoor zijn de laad en losactiviteiten niet langer een randvoorwaarden voor de keuze van de supermarktlocatie en kan dagranddistributie plaats vinden zonder geluidsoverlast voor omwonenden. Het concept en de randvoorwaarden voor de Silent Loading Dock zijn gedefinieerd. Verdere ontwikkeling moet er voor zorgen dat de SLD optimaal geïntegreerd wordt in de bebouwde omgeving. Geïnteresseerde partijen nodigen wij uit om met ons mee te denken over de realisatie van de Silent Loading Dock tot een volwaardig product. Afbeelding 5: Impressie Silent Loading Dock SATIJNplus Architecten Kasteelhof 1, 6121 XK Born Postbus 210, 6120 BA Born T 046 420 55 55 info@satijnplus.nl www.satijnplus.nl twitter.com/satijnplus facebook.com/satijnplus 8