Antwoord op het advies van de provinciale mina-raad over het ontwerp provinciaal milieujaarprogramma 2006 van 16 februari 2006. De provinciale mina-raad keurde tijdens zijn plenaire zitting van 16 februari, het advies goed over het ontwerp provinciaal milieujaarprogramma 2006. Dit advies werd op 21 februari aan het provinciebestuur bezorgd. Hieronder wordt hierop een antwoord geformuleerd. Algemene opmerkingen De PMINA-raad wenst uitdrukkelijk dat de vragen om verduidelijking ook aangevuld worden in het document. Het provinciebestuur heeft het recht om mits motivatie het advies van de mina-raad niet te volgen. Bij de behandeling van de opmerkingen zal wel steeds duidelijk worden aangegeven of deze al dan niet leiden tot een aanpassing in het milieujaarprogramma. Een niet aanpassing zal duidelijk gemotiveerd worden. Specifieke opmerkingen wat is DHM? Digitaal Hoogte Model. Door het OC GIS-Vlaanderen werd in samenwerking met AWZ, afdeling WBL, en AMINAL, afdeling Water, de een grootschalig en gebiedsdekkend digitaal hoogtemodel (DHM) aangemaakt. Dit zal bijgevoegd worden aan de lijst met afkortingen. p. 32 DuLo-waterplannen, W3.1.1 Het advies werd ontvangen en zal aan deputatie voorgelegd worden. p. 37 Vorming waterbeheerders, W3.2.1 Het is van belang dat de vorming voor de lokale waterbeheerders aangepast is aan het niveau van de doelgroep (rattenvangers, grachtenploegen, minawerkers, groenarbeiders). Zoniet, dan gaat de vorming haar doel voorbij en zijn het verloren kosten. Dit wordt bij de organisatie uiteraard steeds meegenomen. Soms is het echter juist wenselijk een heterogeen publiek te bereiken en samen te brengen. p.41 natuurverbinding, N1.1.2 Wat besliste het CBS van Lille. Dit mag vermeld worden in het plan. Er is geen beslissing van het college van burgemeester en schepenen; enkel een mondelinge mededeling van de burgemeester aan onze deputé. De boodschap was de volgende. Voor de eigendommen van landbouwers gelegen in natuurverbindingsgebied worden voorlopig geen acties meer ondernomen totdat er meer duidelijkheid is over de agrarische structuur. Voor de eigendommen van de gemeente gelegen in het natuurverbindingsgebied en die niet verpacht zijn aan landbouwers blijft de gemeente bereid om mee te werken aan de natuurverbinding. p.45 harmonisch parkbeheer N1.2.2 Bestrijdingsmiddelen: In alle provinciale domeinen/instellingen is er een constante aandacht en planning om zo weinig mogelijk bestrijdingsmiddelen te gebruiken. De historische rozentuin van het Vrijbroekpark is in het reductieplan van de Provincie opgenomen als uitzondering waar nog bestrijdingsmiddelen mogen gebruikt worden. Het is voorlopig onmogelijk om een rozentuin te onderhouden zonder pesticiden. In sommige gevallen worden er minder bestrijdingsmiddelen gebruikt door een preventieve aanpak dan een doorgebroken insectenplaag te moeten plat spuiten. In de lijst van het Vlaams Gewest van gedoogde producten staan trouwens enkel preventieve middelen en geen enkel curatief. Als je de insecten laat doen, dan blijft er niet veel meer over van een rozentuin. In het geval van het Vrijbroekpark zou een waardevolle historische rozentuin verloren gaan. Het onkruid tussen de rozen wordt manueel verwijderd. 1
p.50 ANKONA, N2.2.1 Het ANKONA-jaarboek 2003 verscheen inderdaad in 2005. Als inhaalbeweging werd het volgende jaarboek een ANKONA Jaarboek 2004-2005, dat ondertussen is verschenen. p.61 D1.1.1 Intern milieuzorgsysteem De Pmina-raad betreurt de beslissing van het managementteam om het intern milieuzorgsysteem niet onmiddellijk integraal te implementeren. Zoals ook bij de administraties van het Vlaamse gewest is gebleken, is het niet mogelijk om een intern milieuzorgsysteem onmiddellijk in alle entiteiten te implementeren. Werken aan interne milieuzorg is immers een proces waarin de provincie en de verschillende provinciale entiteiten moeten groeien. Men kan niet verwachten dat het intern milieuzorgsysteem van vandaag op morgen operationeel is binnen het volledige bestuur, zeker niet met de huidige personeelsbezetting van de cel milieuzorg. Het belangrijkste is dat er elk jaar vorderingen worden geboekt. Bovendien pakt ook de Vlaamse overheid interne milieuzorg systematisch aan; elk jaar wordt een ander milieuaspect onder de loep genomen. Op basis van de ervaringen van het Vlaamse gewest heeft het managementteam daarom geopteerd voor de projectmatige aanpak. Op die manier verhogen de slaagkansen van het intern milieuzorgsysteem en neemt het draagvlak voor milieuzorg toe. Het is van belang dat er ook concrete engagementen worden aangegaan om acties te koppelen aan de vaststellingen uit het studiewerk. Er wordt daarom ook op dit ogenblik gezocht naar een reeds gepland project zodat het studiewerk inderdaad ook onmiddellijk kan toegepast worden. p.67 D1.1.2 milieuverantwoord productgebruik wij raden aan om de groene lijst ook op de provinciale website te publiceren Van zodra de nieuwe internetsite van de provincie operationeel is, zal hieraan gevolg worden gegeven. bij geplande stappen staat geen nulmeting, valt dit volledig weg Wat wordt hiermee precies bedoelt? Noch in het milieujaarprogramma 2006, noch in het milieujaarprogramma 2005, noch in het milieubeleidsplan zelf werd volgens ons gesproken van een nulmeting. Suggesties voor drukwerk en verkleinen van de provinciale papierberg Deze suggesties zullen onderzocht worden op haalbaarheid en daar waar mogelijk worden geïmplementeerd. Daarbij willen we echter vragen of de PMiNa-Raad in de toekomst zelf kan stilstaan bij de haalbaarheid en rechtsgeldigheid van hetgeen ze voorstelt, alvorens dit in haar advies op te nemen? Zo willen we er bijvoorbeeld op wijzen dat alleen al het feit dat niet elk personeelslid over een pc of internetverbinding beschikt (schoonmaaksters, arbeiders, ), maakt dat men de loonfiches niet per e-mail kan versturen. Een tweede voorbeeld is het feit dat de PMiNa-Raad zelf reeds aanhaalt dat bepaalde kopieën verplicht zijn bij vergunningen / machtigingen, maar ons in dit advies vraagt om de wetgeving terzake te negeren. Kantoormaterialen Bij het invoeren van milieuvriendelijk materiaal kan wrevel ontstaan bij het personeel. Dit kan voorkomen worden door een doorgedreven communicatie. Eens het nieuwe groene produkt is ingevoerd, moet men wel voet bij stuk houden. Anders zou men de indruk kunnen wekken dat het niet menens is. Het provinciebestuur is zich hier terdege van bewust. Zo kwam de groene kantoorlijst tot stand in nauw overleg met de aankoopcel van de Facilitaire Dienst en de leverancier van kantoorbenodigdheden. De lijst werd uitgebreid toegelicht aan de aankoopverantwoordelijken van de buitendiensten. Daarbij kregen zij de kans om alle kantoorbenodigdheden van de groene kantoorlijst in realiteit te bekijken en kregen ze een groot aantal van deze 2
producten mee naar huis om uit te proberen. Ook in het personeelsblad ProviANT (editie januari en editie maart 2006) werden artikels opgenomen met betrekking tot de groene kantoorlijst. Daarbij heeft de deputatie duidelijk beslist dat milieuvriendelijkheid niet ten koste mag gaan van het gebruiksgemak. De groene kantoorlijst kan immers steeds aangepast worden op basis van: kwaliteit gebruiksvriendelijkheid nieuwe technische en milieu-inzichten nieuwe contracten met leveranciers van kantoorbenodigdheden. Het heeft geen zin om koste wat kost een bepaald product bij de personeelsleden op te dringen, als blijkt dat het niet gebruiksvriendelijk is. Op die manier wordt de aankoop van illegale kantoorbenodigdheden in de hand gewerkt en verkleinen we ons draagvlak voor interne milieuzorg. Wanneer wordt de nulmeting uitgevoerd? Wat wordt hiermee precies bedoelt? Noch in het milieujaarprogramma 2006, noch in het milieujaarprogramma 2005, noch in het milieubeleidsplan zelf werd volgens ons gesproken van een nulmeting. Wel zal de beginsituatie product per product worden opgemeten. Voor de productgroep kantoorbenodigdheden zal, naar aanleiding van het nieuwe raamcontract, eind 2006 kunnen worden opgemeten hoeveel producten werden vervangen door milieuverantwoorde alternatieven. Suggestie voor ontwikkelen van isolatiefolie door Kamp C Alhoewel dit misschien een waardevolle suggestie kan zijn, behoort productontwikkeling niet tot de doelstelling of takenpakket van Kamp C. p.75 D1.1.4 wateraudit: de rapportage van 2005 dient aangevuld Dit is inmiddels aangepast. p77 D1.1.5 duurzame energie: de uitgevoerde stappen moeten nog aangevuld worden. Tevens adviseert de PMINAraad om een energieconsultant een doorlichting te laten doen van de gebouwen en domeinen. Dit is inmiddels aangepast. GEDIS is sinds 2005 bezig met een doorlichting van al onze gebouwen. p.79-80 D1.1.6 evenementen annulatie campagne afvalarme evenementen We zouden willen vragen waarop de PMiNa-Raad zich baseert om te oordelen dat de campagne afvalarme evenementen werd geannuleerd omwille van gebrek aan creativiteit? In het milieujaarprogramma 2006 wordt nochtans omstandig gemotiveerd waarom uiteindelijk, na meer dan een jaar voorbereiding en verschillende overlegmomenten met andere partners, besloten werd om af te zien van een campagne rond afvalarme evenementen en er geen doe-activiteiten werden ontwikkeld (zie p. 81 en 82). Indien de PMiNa-Raad suggesties heeft voor een haalbaar en concreet alternatief zijn we graag bereid dit verder op te volgen. Hierbij dient wel rekening gehouden te worden met: De beperkte bevoegdheden en middelen van de provincie De bedenkingen opgesomd in het milieujaarprogramma 2006 De huidige beperkte personeelsbezetting binnen de dienst Milieu en Natuurbehoud die zou instaan voor de uitvoering van dit project De meerwaarde die de provincie zou kunnen toevoegen aan reeds bestaande initiatieven die reeds op andere beleidsniveaus werden genomen (www.ovam.be) contract horeca-rent 3
Bij de opmaak van het milieujaarprogramma 2006 was de opdracht voor het beheer van de herbruikbare bekers nog niet toegewezen aan een bepaalde firma. Daarom werd in het milieujaarprogramma verwezen naar de website www.provant.be/milieu voor de meest recente informatie. Het contract voor 2006 werd opnieuw toegewezen aan de firma Horeca-Rent. Een mogelijke reden voor minder ontleningen van de provinciale bekers zou zijn eigen aankoop en beheer door gemeenten. Zijn de gemeenten toch niet terug overgestapt naar wegwerpmateriaal? Het uitleensysteem werd nochtans positief ervaren. Op p.90 is men er blijkbaar zeker van dat er meer eigen beheer is bij de gemeenten? Het is aangeraden om dit te onderzoeken, bv. via rondvraag aan de GEMPA of via de regiovergaderingen. In september 2005 werd via de regiowerking reeds een beperkt onderzoek gevoerd. Op dat moment ontleenden 21 van de 70 gemeenten in onze provincie (dus 30%) herbruikbare bekers aan burgers, verenigingen, Deze 21 gemeenten zijn: 1. Antwerpen 1. Boechout 2. Boom 3. Bornem 4. Brasschaat 5. Duffel 6. Edegem 7. Heist-op-den-Berg 8. Herentals 9. Kalmthout 10. Laakdal 11. Lille 12. Mechelen 13. Mol 14. Putte 15. Puurs 16. Rumst 17. Schoten 18. Sint-Amands 19. Turnhout 20. Westerlo Daarnaast ontleent ook de intercommunale IGEMO herbruikbare bekers aan alle gemeenten binnen haar werkingsgebied. Aangezien gemeenten tot 70% subsidie kunnen krijgen van de Vlaamse regering bij de aankoop van herbruikbare bekers (d.m.v. het besluit van de Vlaamse regering van 23 januari 2004 betreffende de subsidiering van bepaalde werken, leveringen en diensten die in het Vlaamse gewest door of op initiatief van lagere besturen of ermee gelijkgestelde rechtspersonen worden uitgevoerd ) verwachten we dat er in de toekomst steeds meer gemeenten effectief tot de aankoop van dergelijke bekers zullen overgaan. Voor de provincie Antwerpen werd bijvoorbeeld in de periode 2002-2005 de aankoop van 124.600 bekers gesubsidieerd d.m.v. dit besluit. Geplande stappen : instructies met tips. De PMiNa-Raad vindt dit te vrijblijvend. Er dienen zeker ook enkele bindende bepalingen vastgesteld te worden : bv. Het is niet toegelaten om wegwerpbekers te gebruiken. In de mate van het mogelijke zal met deze opmerking rekening worden gehouden. 4
p.84 communicatiebeleid, D1.2.1 Bij elke communicatie in het kader van interne milieuzorg wordt de PRIMA-postbus wordt. In elke editie van het personeelsblad ProviANT wordt bovendien een artikel rond interne milieuzorg opgenomen waarbij wordt opgeroepen om ideeën of tips te versturen naar de PRIMA-postbus. Alle berichten die toekomen in de PRIMApostbus worden systematisch beantwoord. Ingestuurde tips worden onderzocht op haalbaarheid en het betrokken personeelslid wordt bedankt voor zijn bijdrage. De provincie meent echter dat suggesties niet financieel of materieel beloond moeten worden. p.89 D2.1.1 burgers sensibiliseren In actie D2.1.1 omtrent sensibilisatie van burgers inzake afvalpreventie stelt de PMiNa-Raad in de beoordeling vast dat de uitleenbare luierkoffer een zeker succes kent. Wij raden aan om dit verder te specifiëren, met name het is niet duidelijk of dit succes gaat over het ontlenen van de koffer door gemeentebesturen of over het gebruik van herbruikbare luiers door burgers. Uiteraard gaat het hier om het uitlenen van de koffer door de gemeenten. Op het gebruik van herbruikbare luiers door de burgers zelf heeft de provincie geen vat. De omschrijving doet vermoeden dat de wisselbekers nog lang zullen worden uitgeleend. Dit is in tegenspraak met de bewering dat men gaat overstappen op biologisch afbreekbare bekers (p. 79). Gelieve dit in overeenstemming te brengen. Ons inziens zijn de bepalingen onder project D2.1.1 en project D1.1.6 reeds in overeenstemming. Bovendien wordt er in het milieujaarprogramma 2006 nergens bepaald dat de provincie vanaf nu zou overstappen op biologisch afbreekbare bekers of PLA-bekers. Bovendien toont de LCA-studie van STIP en VITO aan dat voor grote evenementen herbruikbare bekers, wegwerpbekers en PLA-bekers een vergelijkbare milieu-impact hebben, zonder opvallende verschillen. Bovendien staat of valt de milieuvriendelijkheid van PLA-bekers met de selectieve inzameling ervan. Indien deze bekers niet selectief worden ingezameld, vervalt hun milieuwinst grotendeels. p.90 illegaal ontwijkgedrag. Worden de afvalstickers op milieuvriendelijke manier gedrukt? De PMiNa-raad neemt aan van wel. In de mate van het mogelijke wordt hier inderdaad rekening mee gehouden. Aangezien bijvoorbeeld offset druk enkel na zwaar vernissen watervast is, werd geopteerd voor zeefdruk (duurder), aangezien dit laatste altijd watervast en weersbestendig is, zonder vernissen. De postersessie zwerfvuil werd weinig ontleend. Wat kan de reden zijn? Te duur, te omslachtig, weinig aantrekkelijk? Wordt dit bijgestuurd? Er zijn verschillende redenen voor. Gemeenten gaan voor sensibilisatiemateriaal rond afval in eerste instantie bij de afval intercommunales aankloppen. Bovendien is er een zekere verzading voor sensibilisatie rond afval in de gemeenten. Op dit ogenblik zijn we volop bezig met het uitwerken van een goed alternatief voor deze postersessie. Dit zal gekaderd worden in de ZAPPA-campagne van volgend jaar p. 93 hergebruik afval Volgens de definitie van afval is het correct, maar voor het positieve imago van de kringloopwinkels is het weinig respectvol om hun koopwaar als afval te bestempelen. De term herbruikbare goederen is beter gekozen. Zijn kringloopcentra weinig bekend bij de burger? Een artikel in zoom zal dit niet veranderen. ZOOm wordt niet gelezen door de doorsnee burger. Misschien is een kleine cadeaucheque in een algemeen dagblad een beter idee? 5
zoom wordt verspreid o.a. via de bibliotheken en de infostands in de gemeentehuizen en is dus via dit kanaal ook voor de doorsnee burger beschikbaar. Hoe dan ook zijn de middelen die de provincie ter beschikking heeft om rechtstreeks te communiceren naar de burger zeer beperkt. Toch trachten we via onze beperkte middelen de werking van de kringloopcentra bekend te maken bij de burger. Na afloop van de zwerfvuilcampagne ZAPPA in 2004 werden bijvoorbeeld kortingsbonnen voor de kringloopcentra verspreid onder de deelnemers. Op de te koop website van de provincie, valt je berichtje er automatisch af na enkele weken. Misschien dan een automatisch berichtje sturen : pech gehad, volgende keer meer succes. Breng je goederen naar de kringloopwinkel, zo heeft er nog iemand plezier aan! Zo wordt afval vermeden en geraken de kringloopwinkels beter bekend bij het personeel. In de mate van het mogelijke zal met deze opmerking rekening worden gehouden. Wel vragen we ons af wat deze opmerking met het milieujaarprogramma 2006 te maken heeft. Dergelijke ideeën horen eerder thuis in de PRIMA postbus. p.94 indicatoren: De PMiNa-Raad stelt voor om toe te voegen :aantal malen dat compostkoffer werd ontleend Op aanraden van de PMiNa-Raad zal deze indicator worden toegevoegd. aantal compostdemoplaatsen tov aantal mogelijke plaatsen in prov.domeinen Deze indicator is volgens ons niet exact te berekenen en weinig relevant. Uiteraard kan de provincie in elk domein een compostdemoplaats uitbouwen, maar dat is niet de hoofdtaak van de provincie. Het is de bedoeling dat de provincie in dit kader aanvullende initiatieven ontwikkelt, naast de bestaande compostmeesterwerking en de sensibilisatie die op dat vlak reeds door de gemeenten wordt gevoerd. p.96 KMO s, D2.1.3De milieuwegwijs voor isoleerders kan mogelijk ook door andere provincies gebruikt worden (nav wegwijs voor carrosseriebedrijven.). Het is uiteraard de bedoeling om de milieuwegwijs voor isoleerders ook in overleg met de andere provincies op te maken, zoals dat met de brochure voor carrosseriebedrijven het geval was. Ieder provinciebestuur zal dan daarna instaan om de brochure naar de doelgroep in zijn provincie te verspreiden. Dit zal allicht gebeuren najaar 2006/voorjaar 2007 '. p.109 duurzaam leven, D2.1.7 De provincie kan misschien eens een biobabbelaar van VELT uitnodigen voor een biobabbel (info over biolandbouw/biovoeding, interactief, laagdrempelig en met biohapjes) voor het personeel. Dank u voor de suggestie. p.120 duurzame energie, D2.2.1 Wat is een temperatuurs- en vochtigheidslogger? Dit is een datalogger die na een ingestelde tijdsperiode (bijvoorbeeld elke 20 minuten) een meting uitvoert en bewaart van de temperatuur en het relatieve vochtgehalte. Zo'n metingen kunnen een beeld geven van het temperatuurs- en vochtverloop gedurende een paar weken; ook s nachts en tijdens het weekend. Na de meetperiode worden de gegevens uitgelezen naar de pc. Aan de hand van deze gegevens kan een beknopt advies voor de gemeente opgesteld worden of kan de gemeente zelf knelpunten in gebouwen identificeren. Dit zal opgenomen in verklarende woordenlijst. p.121 Communicatiebeleid intern milieuzorgsysteem, D2.2.2 De PMiNa-Raad vindt het positief dat de provincie haar ervaring omtrent de implementatie van een intern milieuzorgsysteem wil doorgeven aan de gemeenten, maar wijst er tevens op dat de provincie zelf reeds aangeeft in actie D1.1.1 dat de interne milieuzorg nog geen echt 6
milieuzorgsysteem is. Vandaar dat we erop wijzen pas ervaringen door te geven wanneer de implementatie van een volwaardig intern milieuzorgsysteem een feit is. Werken aan interne milieuzorg is een leerproces. Vooral het opstarten van een intern milieuzorgsysteem kan waardevolle tips en ideeën kan opleveren voor gemeenten. Communicatie is immers belangrijk in elke fase, zowel tijdens de planningsfase, de uitvoeringsfase als de evaluatiefase en zowel naar internen als externen toe. p. 136 MKROS, actie H1.2.1 De PMina-Raad pleit voor de dringende installatie en effectieve werking van MKROS Het signaal voor effectieve werking van MKROS werd gegeven in januari 2006. De definitieve opstart is voorzien 20 mei 2006. Er zijn intussen heel wat aanpassingen gebeurd aan het systeem om het voor de meeste gemeenten werkbaar te maken; een heel aantal kinderziektes moesten nog opgelost geraken vooraleer het verplicht te stellen als instrument voor alle besturen die de samenwerkingsovereenkomst met het Vlaams Gewest ondertekenen. In functie van een globale hinderproblematiek pleit de PMINA-raad voor de opmaak van een databank met de totale gecumuleerde vuilvrachten van een bedrijvenzone. Een aanzet werd gegeven met de opmaak van de hinderkaart op basis van de recent verleende vergunningen met mogelijke hinderimpact. In een latere fase kunnen deze gekoppeld worden aan perimeters (Nederland is de studie hiervan aan het herzien - het lijkt ons weinig zinvol om als provincie deze studie zelf te willen hernemen en hier veel tijd en moeite in te steken als we het misschien binnen afzienbare tijd van de buren kunnen overnemen). Uiteraard kan de provincie enkel de bedrijven opnemen die door de provincie werden vergund. Alle kleinere bedrijven (met soms een grotere hinderimpact) vallen onder de bevoegdheid van de gemeenten en kunnen door de provincie niet ingegeven worden. Het is bovendien momenteel niet haalbaar om alle in het verleden verleende vergunningen op te nemen (personeelsbezetting), maar systematisch wordt het overzicht wel bijgehouden zodat we op termijn een volledig beeld moeten krijgen van de zones met meest hinderimpact. p.155 G2.1.1 gemeenten en doelgroepen, mogelijk kan er in de toekomst nog meer uitwisseling plaatsvinden tussen de verschillende provincies. Samenwerking en uitwisseling tussen de verschillende provincies gebeurt op regelmatige basis via werkgroepen bij de VVP (Vereniging van de Vlaamse Provincies). Initiatieven die in samenwerking met andere provincies gebeuren of die werden overgenomen werden / worden steeds vermeld in het milieujaarprogramma. 7