Project Harnaschpolder veld 14, 15 en 17, Delft Onderwerp Diverse geluid Projectnummer Datum 812081aa 09-11-2012 Opdrachtgever Ontwikkeling Sprankelveld bv Opbergcode N812081aaA1 Architect Groosman partners architecten Adviseur ir. R. N. Beekman Inleiding In opdracht van Volker Wessels Vastgoed is door Groosman partners architecten een ontwerp gemaakt voor de nieuwbouw van 121 woningen in 4 hoofdtypen eengezinswoning (type A), semibungalow (type C), benedenwoning en bovenwoning (type B) te Delft. Doel van de voorliggende notitie is het adviseren ten aanzien van diverse aspecten met betrekking tot geluid, op basis van het PVE van Syntrus Achmea Vastgoed Ontwikkelingsbedrijf (januari 2010), de risicoanalyse van de Woningborg Garantie en Waarborgregeling 2010 (d.d. 18.09.2012) en de vragen van Weboma per mail d.d. 09.10.2012. Bij het onderstaande is uiteraard tevens rekening gehouden met de eisen van het Bouwbesluit 2012. Bij de totstandkoming van de voorliggende notitie is gebruik gemaakt van de voorgenoemde documenten en de tekeningen van de architect ten behoeve van de omgevingsvergunning d.d. 06.07.2012. PVE Syntrus Achmea Vastgoed Ontwikkelingsbedrijf De uitgangspunten voor de grondgebonden woningen in het PVE van Syntrus Achmea Vastgoed Ontwikkelingsbedrijf zijn van toepassing verklaard op de woningtypen A. In dit Programma van Eisen zijn in hoofdstuk 4 aangescherpte eisen voor de luchtgeluidssolatie (luchtgeluid Ilu = +5 db) en contactgeluisisolatie (luchtgeluid Ico = +10 db) gegeven. Deze eisen zijn 5 db zwaarder dan de eisen van het Bouwbesluit (2003, inmiddels is in het Bouwbesluit 2012 de terminologie van de geluidsisolatie-index gewijzigd. De prestatie-eisen en benodigde voorzieningen blijven echter ongewijzigd). In hoofdstuk 5.35 van het PVE is aangegeven dat een maximaal geluidniveau van 25 db(a) in woonen slaapkamers mag optreden ten gevolge van de mechanische ventilatiesystemen (en 40 db(a) in badkamer, toilet en (bij)keuken). N812081aaA1 Harnaschpolder veld 14, 15 en 17, Delft 1
Luchtgeluid en contactgeluid Om de verzwaarde eisen ten aanzien van geluid tussen de woningen onderling dienen de betonnen binnenspouwbladen een massa van tenminste 250 kg/m2 te hebben of de ankerloze spouwwand heeft een massa van tenminste tweemaal 300 kg/m2. De op de detailtekeningen aangegeven 100 mm standaard betonnen spouwbladen voldoet niet aan deze minimale massa. De betonnen binnenspouwbladen dienen een dikte te hebben van 120 mm om aan voorgenoemde voorwaarde te kunnen voldoen. Indien dit niet mogelijk is, kan worden overwogen om de ankerloze spouwwanden uit te voeren in 140 mm beton of 175 mm kalkzandsteen. Het woningscheidende dakdetail is nog niet getekend. Deze dient te worden voorzien van een minerale wolbarrière. De dakelementen dienen zelf ook van minerale wol te worden voorzien of de dakelementen voorzien van een harde isolatie dienen te worden verzwaard met een gipskarton/gipsvezel plafond. De begane grondvloeren dienen een massa van ten minste 300 kg/m2 te hebben, waarbij de bovenzijde van de vloer tenminste 0.5 m hoger ligt dan de bovenzijde van de funderingsbalk. Het woningscheidende begane grondvloerdetail is ook nog niet getekend. Op de markt verkrijgbare stadaard 350 mm hoge geïsoleerde ribcassettevloeren voorzien van 60 mm afwerkvloer hebben een massa groter dan 300 kg/m2. Hiermee kan dus aan de gestelde eisen worden voldaan. Een andere oplossing is het toepassen van een begane grondvloer voorzien van een attest waaruit blijkt dat aan de bovengenoemde eisen kan worden voldaan (bijvoorbeeld de voorgespannen ribbenvloer van Waardo beton met KOMO-attest K10620). Uiteraard dient dan wel aan de randvoorwaarden van het attest te worden voldaan. Installatiegeluid Bouwkundige constructies - Verdiepingsvloeren 200 mm kanaalplaatvloer voorzien van 60 mm zandcement (massa ca. 414 kg/m2); - binnenwanden 70 mm Gibo GN (massa 56 kg/m2); - massieve binnendeuren met een massa van 20-25 kg/m2 en voorzien van 3-zijdige kierdichting o.g.; - bovenlichten minimaal 8 mm enkel glas naaddicht aangebracht met glaslatten; - spleet onder de deuren 20 mm ten behoeve van ventilatie; - ventilator wordt op de zolder bevestigd aan een wand met een massa > 200 kg/m2. Rekenmethode De geluidgegevens van het Buva VAS Q ventilatiesysteem zijn ontleend aan de documentatie zoals door Buva verstrekt. De relevante gegevens zijn opgenomen in bijlage 1. De geluidbelastingen ten gevolge van de ventilatiekanalen zijn ondergeschikt aan de genoemde geluidbelastingen en in voorliggende notitie buiten beschouwing gelaten. Op basis van de maatgevende standaard woning is de volgens het Bouwbesluit benodigde ventilatiecapaciteit bepaald op ca. 242 m3/h. Indien op de zolder een verblijfsruimte wordt gerealiseerd is een ventilatiecapaciteit van ca. 300 m3/h vereist. N812081aaA1 Harnaschpolder veld 14, 15 en 17, Delft 2
Op basis van de verstrekte gegevens is het A-gewogen geluidvermogen (LwA) van de Buva Q Stream 54 db(a) bij 70% van het vermogen. In bijlage 2 is het geluidvermogen van de ventilator op basis van de frequentiegegevens van de Buva BoxStream ventilator omgerekend naar een A- gewogen geluidvermogen per frequentieband. Met de op tekening aangegeven voorzieningen (open zolderverdieping middels één binnendeur gescheiden van slaapkamers op ondergelegen verdieping) in typen A kan niet aan de in het Bouwbesluit gestelde eisen voor installatiegeluid worden voldaan. Er dient rondom de ventilator een scheidingsconstructie te worden gerealiseerd. Indien de verblijfsruimte op de zolderverdieping wordt gerealiseerd (optie), dient deze middels een scheidingsconstructie (gelijk aan de onderstaande gegevens t.b.v. de technische ruimte) te worden gescheiden van de rest van de zolderverdieping. De technische ruimte mag niet bereikbaar zijn via de op zolder gerealiseerde verblijfsruimte. Om aan de eisen van het Bouwbesluit te kunnen voldoen dient de afzuigventilator in een technische ruimte te worden geplaatst met de volgende kenmerken: - wanden met een minimale massa van 56 kg/m2 of 70 mm metalstudconstructie voorzien van minerale wol (ophanging ventilator aan woningscheidende wand of vloer met massa groter dan 200 kg/m2); - deur met een massa van minimaal 27 kg/m2 (bijvoorbeeld 40 mm hout) en geen bovenlicht boven deze deur met goede driezijdige kierdichting. Het kanaal dat op de ventilator aansluit dient aan de ventilatiezijde te worden voorzien van minimaal 70 cm geluiddemper. Verder dienen de kanalen zo glad mogelijk te zijn, het leidingtraject dient zo kort mogelijk te zijn, zo min mogelijk bochten te hebben van maximaal 45º en met flexibele slangen (of dempers) uitgevoerd. Om aan de in het PVE genoemde eisen te voldoen dient aanvullend op de bovenstaande maatregelen de technische ruimte te worden voorzien van absorberend materiaal en een stil afzuigventiel in de keuken te plaatsen en flexibele leidingen toe te passen. Dan wordt ook voor de optie van de verblijfsruimte op de zolderverdieping aan de eisen voldaan (uitgangspunt is dat alle ruimten gestoffeerd dan wel ingericht zijn). Risocoanalyse Woningborg Op 18 september 2012 heeft Woningborg Garantie en Waarborgregeling een reactie gegeven op het ontwerp. Onderstaand is per punt onze reactie beschreven. 1. De trap dient zowel aan de onderzijde als de bovenzijde op rubbers te worden geplaatst en geenzins met de naastgelegen woning te worden gekoppeld om contactgeluid te beperken. Uit de details en correspondentie blijkt dat de toegepaste wand tussen de woningen type B op de begane grond een Gyproc Scheidingswand AS 125 db/2.75.2.a betreft. De wand an sich voldoet aan de gestelde eisen van het Bouwbesluit. De zorg van Woningborg ten aanzien van de flankerende geluidsisolatie is echter gegrond. Het verdient dan ook de aanbeveling om het betonnen binnenspouwblad te ontkoppelen tussen de woningen en de ruimte tussen de meterkast en het binnenspouwblad van minerale wol te voorzien. De begane grondvloer dient N812081aaA1 Harnaschpolder veld 14, 15 en 17, Delft 3
te worden verzwaard of ontkoppeld. Verzwaren kan door een minimale massa van 600 kg/m2 te realiseren (bijvoorbeeld een Dycore K260-11 kanaalplaatvloer voorzien van 90 mm afwerkvloer of een 210 mm massieve betonnen vloer voorzien van 60 mm afwerkvloer). Een andere mogelijkheid is het toepassen van een zwevende dekvloer in ten minste één van de woningen (scheidingswand op de constructieve vloer plaatsen). Indien constructief mogelijk is een ontkoppeling tussen beide vloerdelen door het anafkankelijk opleggen van de vloerdelen op de funderingsbalk ook een optie (gezien de plaats van de meterkast echter moeilijk uitvoerbaar). 2. De vloerverwarming wordt niet uitgevoerd in type B. Opmerking komt te vervallen. 3. Het detail dient te worden aangepast omdat het in woningtypen B een woningscheidende aansluiting betreft. Voorbeelden van te hanteren SBR-details zijn 366.2.0.01 en 368.0.3.01 (getekend met zwevende dekvloer, massieve vloer 800 kg/m2 kan ook). 4. De schachtwanden in woningtype B kunnen op twee manieren worden uitgevoerd. Of de massa van de schachtwanden dient tenminste 150 kg/m2 te bedragen of de schachtwanden dienen een massa van tenminste 75 kg/m2 te hebben (akoestisch ontkoppeld van de draagconstructie) en de schachten worden op vloerniveau dichtgestort (toepassing van mantelbuizen ten behoeve van akoestische onderbreking). De overgebleven stelruimte dient te worden dichtgezet met minerale wol. 5. Om aan de eisen van het Bouwbesluit te kunnen voldoen dient de afzuigventilator in een technische ruimte te worden geplaatst met de volgende kenmerken (zie ook voorgaand hoofdstuk): - wanden met een minimale massa van 56 kg/m2 of 70 mm metalstudwand voorzien van minerale wol (ophanging ventilator aan woningscheidende wand massa groter dan 200 kg/m2); - deur met een massa van minimaal 27 kg/m2 en liefst geen bovenlicht boven deze deur met goede driezijdige kierdichting. Het kanaal dat op de ventilator aansluit dient aan de ventilatiezijde te worden voorzien van minimaal 70 cm geluiddemper. Verder dienen de kanalen zo glad mogelijk te zijn, het leidingtraject dient zo kort mogelijk te zijn, zo min mogelijk bochten te hebben van maximaal 45º en met flexibele slangen (of dempers) uitgevoerd. De opmerking dat de ventilator in de middenstand aan het Bouwbesluit dient te voldoen is bedoeld voor de capaciteit van de ventilator. Aan de eisen voor geluid dient te worden voldaan in de stand dat de Bouwbesluitcapaciteit wordt gehaald. 6. Het voorstel van woningborg ten aanzien van de plaats van de rookmelder is op de plattegronden aangegeven. De verlichting is een aandachtspunt bij de nadere uitwerking. 7. Er zijn ook dakpannen op de markt waarbij de waterdichtheid bij een dergelijke helling wordt gegarandeerd (bijvoorbeeld Monier). Uiteraard kunnen lekkages ook worden voorkomen door toepassing van een waterdichte onderlaag (hygrothermisch niet altijd wenselijk met zelfdragende dakdozen). Het risico op lekkages kan worden beperkt door het kiezen van de juiste materialen, in een goede detaillering (mede in overleg met leveranciers/fabrikanten) en een zorgvuldige uitvoering. 8. Materiaalkeuze aanpassen. 9. Vloerverwarming komt in het plan te vervallen. De opmerking is dus niet meer van toepassing. N812081aaA1 Harnaschpolder veld 14, 15 en 17, Delft 4
10. Het heeft de voorkeur om vochtgevoelige materialen (zoals multiplex) niet op dampdichte constructies (als aluminium zetwerk) te plaatsen. Het verdient in elk geval de aanbeveling om het multiplex vochtwerend te behandelen of een weerbestendige plaat te kiezen. 11. Detail aanpassen. Vragen Weboma d.d. 09.10.2012 Per mail zijn een aantal zaken opgesomd. Onderstaand worden deze besproken. - De aansluitingen van het binnenspouwblad van woningtypen B dienen te worden aangepast, zie bovengenoemde opmerkingen onder punt 1 van de reactie op Woningborg. - De trap dient trillingsvrij te worden opgelegd, zie bovengenoemde opmerkingen onder punt 1 van de reactie op Woningborg. - De aansluitingen van het binnenspouwblad van woningtypen B dienen te worden aangepast, zie bovengenoemde opmerkingen onder punt 3 van de reactie op Woningborg. - Er gelden met betrekking tot de geluidisolatie tussen buitenruimten en andere woonfuncties geen eisen. Indien gewenst kan de woningscheidende vloer worden doorgezet onder het terras (massa 800 kg/m2). Dit is echter in verband met de noodzakelijke isolatielaag vaak niet mogelijk. - Vloerverwarming zal niet worden toegepast. - Schachten tussen de woningen in type B dienen 60 minuten WBDBO te hebben. Dit kan door bijvoorbeeld een brandmanchet toe te passen indien de vloer wordt dichtgestort (zie ook opmerkingen onder punt 4 van de reactie op Woningborg) of de schachtwanden elk 30 minuten (met toepassing van brandwerende voorzieningen ter plaatse van doorvoeringen). Ten aanzien van geluid wordt verwezen naar de opmerkingen onder punt 4 van de reactie op Woningborg. Conclusie Om aan de gestelde eisen te voldoen ten aanzien van geluid dienen enkele aanpassingen te worden doorgevoerd. Met name om te voldoen aan de eisen ten aanzien van het installatiegeluid in woningtype A en de eisen ten aanzien van geluid tussen woningen in woningtypen B, dienen bovenstaande voorzieningen te worden opgenomen. N812081aaA1 Harnaschpolder veld 14, 15 en 17, Delft 5
BIJLAGE 1 GELUIDGEGEVENS BUVA VENTILATOR N812081aaA1 Harnaschpolder veld 14, 15 en 17, Delft
BUVA Q-Stream Specificaties Q-Stream Druk [Pa] 580 560 540 520 500 480 460 440 420 400 380 360 340 320 300 280 260 240 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Druk volume gegevens Q - Stream 0 25 50 75 100 125 150 175 200 225 250 275 300 325 350 375 400 425 450 475 500 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Afvoerdebiet [m³/h] Vermogen [W] 90 80 70 Druk Vermogen gegevens Q -Stream 60 50 40 30 20 10 0 0 25 50 75 100 125 150 175 200 225 250 275 300 325 350 375 400 425 450 475 500 20% 30% 40% 50% 60% Afvoerdebiet [m³/h] 70% 80% 90% 100% BUVA Q-Stream 8
Geluidvermogenniveau - Debiet gegevens Q - Stream* * Configuratie bestaat uit 4 toevoerleidingen dia. 80 mm, 2 dia. 125 mm en 1 afvoerleiding van dia.165 mm Geluidvermogen niveau LwA [db] 64,0 62,0 60,0 58,0 56,0 54,0 52,0 50,0 48,0 46,0 44,0 42,0 40,0 100 150 200 250 300 350 50 % 60 % 70 % Debiet [m³/h] 80 % 90 % 100 % BUVA Q-Stream 9
BIJLAGE 2 BEREKENINGEN GELUIDNIVEAUS N812081aaA1 Harnaschpolder veld 14, 15 en 17, Delft
project : Harnaschpolder veld 14, 15 en 17, Delft Optie : Basiswoning type A projectnummer : 812081 Omschrijving : Geluidsniveau slaapkamers 1e verdieping zonder voorzieningen opdrachtgever : Ontwikkeling Sprankelveld filenummer : X812081aaA3 architect : Groosman partners architecten datum : 09.11.2012 oktaafbandmiddenfrequentie [Hz] omschrijving 63 125 250 500 1000 2000 4000 db(a) normwaarden luchtgeluidisolatie 34 43 50 53 54 Buva Q Stream geluidvermogen (70 % stand) Lw 52 49 37 33 28 54 totaal resulterend vermogen Lw 52 49 37 33 28 54 berekening binnenniveau open zolder vloeroppervlak volume 30.00 m2 73.84 m3 raming nagalmtijd (gemeubileerd) T 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 geluidabsorptie A 24.61 24.61 24.61 24.61 24.61 binnenniveau Q = 8 Lp 49 46 34 30 25 40 scheidingsconstructie 1 gang gemeenschappelijk oppervlak S = 7.0 m2 volume ontvangvertrek V = 18 m3 betonvloer S1 = 3.70 m2 R1 39 44 49 54 59 trapgat S2 = 3.30 m2 R2 0 0 0 0 0 resultende geluidisolatie Rtot 3 3 3 3 3 raming nagalmtijd T 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 geluidabsorptie A 6.07 6.07 6.07 6.07 6.07 resulterend binnenniveau Lp 46 43 31 27 22 37 scheidingsconstructie 2 slaapkamer gemeenschappelijk oppervlak S = 3.7 m2 volume ontvangvertrek V = 17 m3 70 mm metal stud S1 = 1.04 m2 R1 19 27 39 47 54 deur S2 = 2.10 m2 R2 15 20 24 27 25 bovenlicht, glas S3 = 0.50 m2 R3 18 22 25 29 30 spleet S4 = 0.04 m2 R4 0 0 0 0 0 resultende geluidisolatie Rtot 15 17 19 19 19 raming nagalmtijd T 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 geluidabsorptie A 5.76 5.76 5.76 5.76 5.76 resulterend binnenniveau Lp 30 24 11 6 1 19 LiA = 19 db(a) LiA;k = 18 db(a)
project : Harnaschpolder veld 14, 15 en 17, Delft Optie : Basiswoning type A projectnummer : 812081 Omschrijving : Geluidsniveau slaapkamer 2e verdieping met basisvoorzieningen opdrachtgever : Ontwikkeling Sprankelveld filenummer : X812081aaA3 architect : Groosman partners architecten datum : 09.11.2012 oktaafbandmiddenfrequentie [Hz] omschrijving 63 125 250 500 1000 2000 4000 db(a) normwaarden luchtgeluidisolatie 34 43 50 53 54 Buva Q Stream geluidvermogen (70 % stand) Lw 52 49 37 33 28 54 totaal resulterend vermogen Lw 52 49 37 33 28 54 berekening binnenniveautechnische ruimte vloeroppervlak volume 1.10 m2 1.97 m3 raming nagalmtijd T 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 geluidabsorptie A 0.66 0.66 0.66 0.66 0.66 binnenniveau technische ruimte Q = 8 Lp 64 61 49 45 40 55 scheidingsconstructie 1 technische ruimte - gang gemeenschappelijk oppervlak S = 8.7 m2 volume ontvangvertrek V = 77 m3 70 mm metal stud S1 = 6.80 m2 R1 19 27 39 47 54 deur S2 = 1.88 m2 R2 15 20 24 27 25 bovenlicht, glas S3 = 0.00 m2 R3 18 22 25 29 30 spleet S4 = 0.04 m2 R4 0 0 0 0 0 resultende geluidisolatie Rtot 17 21 23 23 23 raming nagalmtijd T 1 1 1 1 1 geluidabsorptie A 12.88 12.88 12.88 12.88 12.88 resulterend binnenniveau gang Lp 45 38 25 20 15 33 scheidingsconstructie 2 gang - slaapkamer gemeenschappelijk oppervlak S = 8.2 m2 volume ontvangvertrek V = 15 m3 70 mm metal stud S1 = 5.56 m2 R1 19 27 39 47 54 deur S2 = 2.10 m2 R2 15 20 24 27 25 bovenlicht, glas S3 = 0.50 m2 R3 18 22 25 29 30 spleet S4 = 0.04 m2 R4 0 0 0 0 0 resultende geluidisolatie Rtot 16 20 22 23 22 Geluidsniveau Slaapkamer raming nagalmtijd T 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 geluidabsorptie A 4.85 4.85 4.85 4.85 4.85 resulterend binnenniveau Lp 31 20 5 0-5 17 LiA = 17 db(a) LiA;k = 16 db(a)