< Het project 107 in zorgregio s Antwerpen & Mortsel > 5 september 12 Netwerkcoördinatoren joris.housen@fracarita.org en karolien.weemaes@oggpa.be 1970: ontstaan van DGGZ 1980: moratorium aantal bedden 1990: experimenteren met initiatieven beschut wonen (IBW) en psychiatrische verzorgingstehuizen (PVT) 2001: keuze voor gedifferentieerder aanbod activeringsprojecten, psychiatrische zorg in de thuissituatie (PZT) 2007: therapeutische projecten nadruk op netwerking en trajecten 2010: oproep project 107 2011: financiering voor 10 goedgekeurde projecten en 9 projecten herkansing 2012: goedkeuring 9 projecten en financieringsbelofte 2013: effectieve start voor zorgregio s Antwerpen & Mortsel 1
1, Reallocatievan ziekenhuisbedden voor outreachende functie mobiele teams die cliënten thuis begeleiden en behandelen In België zijn er in verhouding tot andere (Europese) landen veel ziekenhuisbedden (b.v. in België 1 bed/660 inwoners en in Groot-Brittanië 1 bed / 5000 inwoners) 1, Reallocatievan ziekenhuisbedden voor outreachende functie mobiele teams die cliënten thuis begeleiden en behandelen In België zijn er in verhouding tot andere (Europese) landen veel ziekenhuisbedden (b.v. in België 1 bed/ 660 inwoners en in Groot-Brittanië 1 bed/5000 inwoners) 2, Uitbouwen van een zorgnetwerk over 5 bepaalde functies in een bepaalde regio Zowel partners mantelzorg, GGZ (regulier en categoraal), niet-ggz (o.a. 1 e lijnszorg, AZ,...) en belendende sectoren (o.a. arbeid, justitie, huisvesting, ) 2
Beschrijving volgens Gids overheid: F1:activiteiten inzake preventie, promotie van de GGZ, vroegdetectie, screening, diagnosestelling en vroeginterventie F2: ambulante intensieve behandelteams (in de thuissituatie) voor zowel acute (F2a) als chronische (F2b) psychische problemen F3: rehabilitatieteams die werken rond herstel en sociale inclusie, psychosociale rehabilitatie F4: intensieve residentiële behandelunits voor zowel acute als chronische psychische problemen wanneer een opname noodzakelijk is F5: specifieke woonvormen waarin zorg kan worden aangeboden indien het thuismilieu of het thuisvervangend milieu hiertoe niet in staat is 3
1, Reallocatievan ziekenhuisbedden voor outreachende functie mobiele teams die cliënten thuis begeleiden en behandelen In België zijn er in verhouding tot andere (Europese) landen veel ziekenhuisbedden (b.v. in België 1 bed/ 660 inwoners en in Groot-Brittanië 1 bed / 5000 inwoners) 2, Uitbouwen van een zorgnetwerk over 5 bepaalde functies in een bepaalde regio Zowel partners mantelzorg, GGZ (regulier en categoraal), niet-ggz (o.a. 1 e lijnszorg, AZ, ) en belendende sectoren (o.a. arbeid, justitie, huisvesting, ) 3, Evolueren naar een herstelgerichte visie op zorg Cliënt voert voor een groot deel eigen regie in het zorgtraject Zorgaccent ligt op mogelijkheden en kansen voor cliënten Zoveel als mogelijk is de zorg geïntegreerd in een maatschappelijk netwerk; gemeenschapsgerichte zorg het herwinnen van hoop en perspectief op een rijk en bevredigend leven, ondanks een psychische aandoening. In het proces van herstel krijgt iemand greep op zijn aandoening, waardoor deze niet langer zijn dagelijks leven beheerst en zijn toekomstverwachtingen verduistert. Hierbij ontdekt en ontwikkelt hij zijn eigen kracht en mogelijkheden en leert hierop te vertrouwen! 4
Herstel betekent dat je tegen jezelf leert zeggen dat je niet je ziekte bent. Dat je in de eerste plaats een mens bent en daarnaast een aandoening hebt. Mijn herstelverhaal gaat over leren omgaan met wat niet te genezen valt. Herstel betekent vooral dat je zelf in beweging zal moeten komen. Je moet jezelf en de wereld opnieuw uitproberen. Omdat het zelfvertrouwen weg is, is dat een hachelijke onderneming. Het juiste evenwicht vinden tussen doen en laten, tussen jezelf afschermen van de dynamiek van het leven en aan dat leven deelnemen. Zicht krijgen op je alarmbellen. niet dat alles goed komt, sommige dingen komen niet meer goed. Daar moet je mee leren leven zeg maar mildheid. Veerkracht, GGZ herstelverhalen vanuit drie perspectieven de cliënt familie/partner De hulpverlener Peter Goossens, MarykeTieleman, Monique Engelbertink, InkeSchaap en Resi Oberauer Uitgeverij Boom, 2012 5
Cliënt stuurt mee het eigen zorgtraject: empowerment Partnersin een zorgtraject: cliënten cliëntsysteem, (gespecialiseerde) hulpverleners en casemanager Zorg is toegankelijk, laagdrempeligen op het gepaste niveau (stepped care) Continuïteit van zorg door ketenzorg in een zorgnetwerk Evidence based practice(waar mogelijk) Sociale inclusie door trajectbegeleiding naar regulier aanbod Interdisciplinaire en multiprofessionele samenwerking Participatievan cliëntenen hun familieleden: o.a. door familiecoach en (professionele) ervaringsdeskundigen Vermaatschappelijkingvan de psychiatrische zorg Het project richt zich tot alle jongvolwassenen en volwassenen (van 16 tot 65 jaar) die in de projectregio wonen en die een psychiatrische stoornis ontwikkelen of hebben. Het gaat in dit project kortom over alle inwoners van de projectregio (ook zij die niet officieel ingeschreven zijn in de registers) met een psychiatrische problematiek 6
In totaal spreken we van een projectregio van +/-610.000 inwoners De stedelijke zorgregio Antwerpen telt +/- 515.000 inwoners De kleinstedelijke zorgregio Mortseltelt +/-96.000 inwoners Binnen deze projectregio zullen we voor elk mobiel team binnen functie 2 de regio afbakenen: Voor het mobiel 2a-team hanteren we een regio bestaande uit de districten Antwerpen, Deurne en Borgerhout (+/- 300.000 inwoners); Voor de twee mobiele 2b-teams hanteren we de ganse projectregio voor beide teams, met een afgebakende caseload van ongeveer 150 cliënten per team. Voor functie 4 en 5 is er een uitbreiding naar het ganse arrondissement Antwerpen (zonder rupelgemeenten) Cliënten en familie: Similes, Familieplatform GGZ en Uilenspiegel Eerstelijnszorg: SEL Amberes, OCMW Antwerpen, CAW smetropool, De Terp en De Mare Geestelijke Gezondheidszorg: CGG: VAGGA & Andante PZ: Sint-Amedeus, Stuivenberg (ZNA) en Broeders Alexianen Boechout IBW, PZT en activering: De Link, De Vliering, Min en ADAPT PVT: Sint-Amedeus, Hoge Beuken, Min RIZIV-Conventie: Tsedek en TG de evenaar OGGPA: voor functies 4 en 5 ook PZ Bethaniënhuis, PAAZ Klina, IBW en PZT De Sprong en PVT Landhuizen (arrondissement Antwerpen) Anderen: Partners overleggroep hulpverlening SODA (MSOC Free Clinic, psychosociaal revalidatiecentrum ADIC, dagcentrum De Sleutel, ) Partners gericht op tewerkstelling (GTB, VDAB, De Ploeg, ANA, beschutte werkplaats De Brug, sociale werkplaats De Sleutel, ) Sociale huisvestingsmaatschappijen (cvbade Ideale Woning, cvbaabc, cvbawoonhaven Antwerpen). 7
NETWERKPLATFORM FUNCTIE 1 o preventie, promotie en destigmatisering van de GGZ; o GGZ-advies aan eerstelijn, vroegdetectie, vroeginterventie en screening; o intensieve gespecialiseerde ambulante diagnostiek en behandeling NETWERKPLATFORM FUNCTIE 2A o F2A: mobiel outreachend team gericht op acute psychiatrische problemen NETWERKPLATFORM FUNCTIE 2B o F2B: mobiele outreachendeteams gericht op de begeleiding van mensen die langdurig zorgafhankelijk zijn op basis van hun complexe en langdurende psychiatrische problemen NETWERKPLATFORM FUNCTIE 3 o psychosociale rehabilitatie; o activering (VTO, ontmoeting, vrije tijd en arbeidszorg); o trajectbegeleiding (VTO, arbeid, vrije tijd) NETWERKPLATFORM FUNCTIE 4 o intensieve gespecialiseerde (semi-)residentiële diagnostiek en behandeling NETWERKPLATFORM FUNCTIE 5 o specifieke woonvormen (IBW, PVT, ) Wegwijzer GGZ zorgregio s Antwerpen & Mortsel over de 5 functies heen NETWERKPLATFORM FUNCTIE 1: preventie, vroegdetectieen ambulante diagnostiek en behandeling Duo-voorzitterszijn Wim Vanspringel(CGG VAGGA) en Geert Vandendriessche (CGG Andante) Momenteel zijn er drie themagroepen opgestart vanuit netwerkplatform functie 1: Themagroep PREVENTIE Doelstellingen: opmaak algemeen overzicht preventieactiviteiten m.b.t. GGZ in de regio; meer afstemming en intensifiëring van samenwerking tussen de werking van de CGG s (VAGGA en Andante) en LOGO Antwerpen; consolidering suïcidepreventie (CGG Andante) en verslavingspreventie (CGG VAGGA) en OSPA (Overleg Suïcidepreventie Provincie Antwerpen) als ruimer preventieplatform Antwerpen opzetten en uitbreiden Themagroep ADVIES, VORMING & COACHING EERSTELIJNSPARTNERS Doelstellingen: pool aan vormingsdeskundigen samenstellen; organisatie van coaching, vorming en supervisie aan eerstelijnspartners inzake het omgaan met mensen met een psychiatrische problematiek en stagemogelijkheden creëren voor medewerkers eerstelijnin kader van vorming referent teamlid GGZ Themagroep VDIP Doelstellingen: verderzettingen consolidering van VDIP (VroegDetectie, en Interventie bij Psychiatrische (psychotische) stoornissen: het nieuwe VDIP zal ook een verbreding realiseren naar andere EPA (ruimer dan psychose) op het vlak van vroegdetectieen vroeginterventie 8
NETWERKPLATFORM FUNCTIE 2A EN NETWERKPLATFORM FUNCTIE 2B: mobiele outreachende teams Voorzitters zijn Dr. Jan Van Hecke(PAAZ/EPSI Stuivenberg) voorzitter netwerkplatform functie 2b en Nicole Van Houtven(IBW De Link) voorzitter netwerkplatform functie 2b Uitbouw van functie 2 is afhankelijk van de afbouw van ziekenhuisbedden en houdt een ware kanteling van het zorgparadigma in: een afbouw van de capaciteit aan residentiële zorg ten gunste van meer begeleiding en behandeling in de thuissituatie van de cliënt. Wanneer de financiering voor functie 2 wordt verkregen in 2013, wordt gestart met de opbouw van 3 mobiele outreachende teams: Eén 2a-team: mobiel outreachend team gericht op acute psychiatrische problemen Twee 2b teams: mobiele outreachendeteams gericht op de begeleiding van mensen die langdurig zorgafhankelijk zijn omwille van hun complexe en langdurende psychiatrische problemen De concrete uitwerking van deze mobiele outreachendeteams zal gebeuren in twee netwerkplatforms: netwerkplatform functie 2a mobiel outreachendteam gericht op acute psychiatrische problemen en netwerkplatform functie 2b mobiel outreachend team gericht op langdurige psychiatrische problemen. FUNCTIE 2A: mobiele outreachendteam gericht op acute psychiatrische problemen Een interdisciplinair team van 16 VTE (met verslavingszorgdeskundigheid) actief in een regio met 300.000 inwoners. Caseload van 30 geïncludeerde cliënten en opvolgperiode van maximum 6 weken. De aanmelding wordt gecoördineerd door een arts. De inclusiecriteria die vooropgesteld worden: Problemen van (jong)volwassenenpsychiatrie; In crisis omwille van een ernstig psychiatrisch probleem; Intensieve thuisbehandeling lijkt nodig om opname te voorkomen; Het gaat niet om niet-ggz gerelateerde problemen. Het mobiel 2a-team zal 7/7d en 24/24u bereikbaar zijn: Outreachend werk is mogelijk 7/7 tussen 9u en 22u. s Nachts is er telefoonpermanentie die zal werken op basis van een beslissingsboom. Elektronisch opvolgbord gebaseerd op principes FACT-bord Communicatie met andere zorgpartners: het E-zorgplan dat SEL Amberes hanteert Vlotte doorverwijzing naar (semi-)residentiële zorg indien nodig Er zal op termijn een tweede mobiel 2a-team nodig zijn voor de projectregio. 9
Nieuwe rollen mobiel 2a-team FUNCTIE 2B: mobiele outreachendeteams gericht op langdurige psychiatrische problemen Twee mobiele 2b-teams (geënt op de PZT-werkingen van IBW De Vliering en IBW De Link) met elk 11,5 VTE voor de ganse projectregio (per team caseloadvan ongeveer 150 cliënten). Gezamenlijk aanmeldingspunt en aanmeldingsprocedure. Aanmelding wordt gecoördineerd door hulpverlener. FACT-bord methodiek schakelen tussen zorgmodi (zandlopermodel) Intensieve samenwerking met eerstelijnsdiensten in het kader van het samen zorgen voor opgeschaalde zorg Afspraken rond tijdelijke (semi-)residentiële behandeling in integraal zorgplan Er zullen op termijn 3 à 4 mobiele 2b-teams nodig zijn voor de projectregio 10
MOBIEL 2B-TEAM: principes Functie AssertiveCommunity treatment Twee zorgmodi Casemanagement als vorm van ondersteunende begeleiding bij min of meer gestabiliseerde cliënten Mogelijkheid tot overschakeling naar intensieve opnamevervangende zorg (begeleiding én behandeling) aan huis door een interdisciplinair team hulpverleners FUNCTIE 2B: mobiele outreachendeteams gericht op langdurige psychiatrische problemen Interdisciplinair team (11,5 VTE) psychiater (ongeveer 8u per mobiel 2b-team) 1 VTE teamleider 8 VTE casemanagers 1 VTE psycholoog 0,5 VTE arbeidstrajectbegeleider 0,5 VTE woontrajectbegeleider 0,5 VTE professionele ervaringsdeskundige verslavingszorgdeskundigheid is aanwezig in het team 11
FUNCTIE 2B: mobiele outreachendeteams gericht op langdurige psychiatrische problemen Ervaringsdeskundigheid - Ervaringswerker voorzien in mobiele 2b-teams steunt de cliënt in het zelf in handen nemen van zijn/haar eigen leven (empowerment) werkt verduidelijkend t.a.v. een team hoe het is om te leven met een psychiatrische ziekte Nood aan erkende opleiding in België! FACT-bord 12
FACT-bord (mobiel team van Leuven) 25 Zandlopermodel 13
Nieuwe rollen mobiel 2b-team NETWERKPLATFORM FUNCTIE 3: rehabilitatie, herstel en sociale inclusie Duo-voorzitters zijn Jo Verstraeten (IBW De Vliering) en Dirk Goeminne(PC Sint- Amedeus) Doelstelling: naar meer integratie, samenwerking en uitbreiding van het bestaande aanbod (zowel basaal aanbod activering als trajectbegeleiding) De activeringsinitiatieven vanuit GGZ sluiten indien nodig aan bij het bestaande samenwerkingsverband Het Trajectiel. Vanuit Het Trajectielwordt actief overleg opgezocht met niet-ggz-actoren (OCMW, VDAB, CAW, GTB, De Ploeg, ANA, sociale economie, ). Zoeken naar middelen en methodes om een degelijk place-than-train -project op te zetten. Binnen activering maken we een opsplitsing van drie themagroepen: Themagroep VTO EN ARBEID: onderzoeken hoe de samenwerking kan worden bevorderd en komen tot concrete afspraken zodat het aanbod beter op elkaar aansluit en beter op elkaar wordt afgestemd. Themagroep VTO, VRIJE TIJD EN ONTMOETING: wordt opgestart in het najaar Themagroep ERVARINGSDESKUNDIGHEID: bestaande OGGPA-werkgroep 14
NETWERKPLATFORM FUNCTIE 3: rehabilitatie, sociale inclusie en herstel NETWERKPLATFORM FUNCTIE 4: (semi-)residentiële diagnostiek en behandeling Duo-voorzitterszijn Francis De Groot (PZ Broeders Alexianen) en Dr. Andy De Witte (GZA/PAAZ Sint-Vincentius) De GGZ-voorzieningenvan het arrondissement Antwerpen engageren zich om het gespecialiseerde (semi-)residentiële zorgaanbod af te stemmentussen de voorzieningen. Op die manier kunnen de meeste zorgvragen, waarvoor een (semi-)residentiële opname noodzakelijk is, beantwoord worden binnen de regio; daarnaast wordt voor specifieke doelgroepen samengewerkt met andere regio s. Binnen de tendens naar meer vermaatschappelijking van zorg blijft (semi-)residentiële zorg belangrijk voor alle mensen met psychiatrische problemen die: Alleen gediagnosticeerd kunnen worden op basis van uitgebreide observatieperiodes; Alleen geholpen kunnen worden op basis van gespecialiseerde en intensieve behandeling; Nood hebben aan een time-out om de mantelzorgers te ontlasten; Geen beroep kunnen doen op sociale steunsystemen; Nood hebben aan 24u (medisch) toezicht Bed-op-recept indien nodig vanuit een mobiel team Opstart netwerkplatform functie 4 wordt voorzien in september 12 15
NETWERKPLATFORM FUNCTIE 5: aangepaste woonvormen Duo-voorzitterszijn Toon Vandekerckhove (PVT Sint-Amedeus) en Marleen Geentjens (IBW De Sprong / PVT De Landhuizen) Arrondissementele benadering Netwerkplatform functie 5 bundelt overleg over specifieke woonvormen waarin zorg kan worden aangeboden indien het thuismilieu of het thuisvervangend milieu hiertoe niet in staat is. Momenteel zijn er binnen netwerkplatform functie 5 twee themagroepen actief: Themagroep GEDIFFERENTIEERDE WOONVORMEN Continuüm van veel naar weinig zorg en ondersteuning In beeld brengen van lacunes Themagroep GEZAMENLIJKE INTAKE-PROCEDURESEN WACHTLIJSTEN VOOR IBW EN PVT BINNEN SUBREGIO S Uitwerken centraal aanmeldpunt wonen, in een eerste fase verspreid over 3 subregio s: Zoersel en omgeving, Mortsel/Boechout en omgeving en Antwerpen stad Binnen netwerkplatform functie 5 worden ook initiatieven uitgewerkt om betaalbare woningen toegankelijk te maken voor GGZ-cliënten 16
Netwerkplatform functie 1 voorzitters: Geert Vandendriessche en Wim Vanspringel Netwerkplatform functie 2a voorzitter: dr. Jan Van Hecke Netwerkstuurgroep SARA -voorzitters: dr. Vicky Matthysen en Jan Mampuys - 2 vertegenwoordigers per netwerkpartner - netwerkcoördinatoren Netwerkcomité SaRA -voorzitters: dr. Vicky Matthysen en Jan Mampuys - enkele leden netwerkstuurgroep - voorzitters netwerkplatforms - netwerkcoördinatoren Netwerkplatform functie 2b voorzitter: Nicole Van Houtven Netwerkplatform functie 3 voorzitters: Jo Verstraeten en Dirk Goeminne Netwerkplatform functie 4 voorzitters: Francis De Groot en dr. Andy De Witte Netwerkplatform functie 5 voorzitters: Toon Vandekerckhove en Marleen Geentjens Partneroverleg SaRA - toelichting stand van zaken en werking SaRA - bespreking opmerkingen, vragen van alle partners SaRA -voor alle partners in zorg over de functies heen (mantelzorg, GGZ (regulier en categoraal), niet-ggz (oaeerstelijnszorg, AZ, ) en belendende sectoren (oaarbeid, justitie, huisvesting, )) N E T W E R K S T U U R G R O E P S a R A N E T W E R K C O M I T É S a R A NETWERKPLATFORM FUNCTIE 1 PREVENTIE, VROEGDETECTIE EN AMBULANTE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING NETWERKPLATFORM FUNCTIE 2A MOBIEL OUTREACHEND TEAM VOOR ACUTE PSYCHIATRISCHE PROBLEMATIEK NETWERKPLATFORM FUNCTIE 2B MOBIELE OUTREACHENDE TEAMS VOOR CHRONISCHE PSYCHIATRISCHE PROBLEMATIEK NETWERKPLATFORM FUNCTIE 3 REHABILITATIE, HERSTEL EN SOCIALE INCLUSIE NETWERKPLATFORM FUNCTIE 4 (SEMI-)RESIDENTIËLE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING NETWERKPLATFORM FUNCTIE 5 AANGEPASTE WOONVORMEN Themagroep PREVENTIE Themagroep ADVIES, VORMING/COACHING 1 e LIJN Themagroep VDIP Themagroep VTO EN ARBEID Themagroep VTO, VRIJE TIJD & ONTMOETING Themagroep ERVARINGSDESKUNDIGHEID Themagroep GEDIFFERENTIEERDE WOONVORMEN Themagroep GEZAMENLIJKE AANMELDINGSPUNT WONEN Groot Partneroverleg SaRA 17
Themagroep PREVENTIE WERKGROEP FINANCIËLE MIDDELEN NETWERKPLATFORM FUNCTIE 1 Themagroep ADVIES, VORMING/COACHING 1 E LIJN Themagroep VDIP WERKGROEP ARTSEN NETWERKPLATFORM FUNCTIE 2A Themagroep BEHANDELING NETWERKPLATFORM FUNCTIE 2B NETWERK- STUURGROEP SaRA Netwerkcomité SaRA NETWERKPLATFORM FUNCTIE 3 Themagroep VTO EN ARBEID Themagroep VTO, VRIJE TIJD & ONTMOETING Themagroep ERVARINGSDESKUNDIGHEID WERKGROEP MONITORING & REGISTRATIE NETWERKPLATFORM FUNCTIE 4 Themagroep BEHANDELING Themagroep (SEMI-)RESIDENTIËLE DOELGROEPEN NETWERKPLATFORM FUNCTIE 5 Themagroep GEDIFFERENTIEERDE WOONVORMEN Themagroep GEZAMENLIJK AANMELDPUNT WONEN Groot Partneroverleg SaRA In totaal gaat het over 43,40 VTE die worden ingezet in zorgvernieuwingbinnen SaRA(26,6 VTE vanuit reallocatievan bedden, 13,15 VTE vanuit beschikbare middelen en 3,65 VTE vanuit projectmiddelen) met een geleidelijke opbouw vanaf 2013. De verdelingis daarbij als volgt: 16 VTE mobiel 2a-team in 3 districten van zorgregio Antwerpen; 11,5 VTE mobiel 2b-team De Vliering in zorgregio s Antwerpen en Morstel; 11,5 VTE mobiel 2b-team De Link in zorgregio s Antwerpen en Mortsel; 1 VTE ontmoeting en arbeidstoeleiding in zorgregio s Antwerpen en Mortsel; 2,4 VTE voor GGZ-advies, coaching, supervisie en vorming eerstelijn, snelle consultatiemogelijkheid 1 VTE voor wegwijzer GGZ Aantal bedden voor reallocatie Broeders Alexianen Boechout: 8 T-bedden Sint-Amedeus Mortsel: 20 T-bedden ZNA Stuivenberg: 41 C/D-bedden worden omgezet in 30 A-bedden 18
U kan zich inschrijven op de nieuwsbrief van SaRAvia een seintje aan Joris (joris.housen@fracarita.org) of Karolien (karolien.weemaes@oggpa.be). Website: http://sara.oggpa.be 19