Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM s) Persoonlijke beschermingsmiddelen zijn een aanvulling op de persoonlijke veiligheid als de werkomgeving niet 100% veilig is. De werkgever moet de beschermingsmiddelen geven maar de werknemer moet ze dan ook gebruiken. PBM s beschermen nooit voor 100% maar beperken wel de gevolgen van een ongeval. Wat door een vallend voorwerp afloopt met een hersenschudding, had zonder veiligheidshelm een dodelijke afloop. De fabrikant van PBM s is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het product. Deze kwaliteitseisen zijn vastgelegd in de Nederlandse wetgeving en worden streng gecontroleerd. De gebruiker van PBM s heeft natuurlijk ook zijn verantwoordelijkheden. Zo moet hij: - regelmatig de PBM s controleren - de PBM s goed verzorgen - ze op juiste manier gebruiken - er op letten dat de gebruiksduur niet verlopen is In de wet voor PBM s staat dat deze: - doeltreffend moeten beschermen - ergonomisch verantwoord moeten zijn, dit wil zeggen dat de gebruiker er geen last van ondervindt - voorzien zijn van een goede gebruiksaanwijzing VEILIG EN GEZOND WERKEN 55
PBM s kunnen voor de volgende bescherming worden toegepast: - oogbescherming - adembescherming - gehoorbescherming - lichaamsbescherming Oogbescherming Je ogen zijn heel kwetsbaar en deze moet je tegen heel veel gevaren beschermen. Voor rondvliegende harde scherpe deeltjes biedt een normale veiligheidsbril voldoende beveiliging. De glazen kunnen van speciaal gehard glas of van kunststof zijn. Een nog betere beveiliging bieden veiligheidsbrillen met zijkapjes. Hiermee worden je ogen ook beschermd tegen deeltjes die van opzij komen. Om je ogen te beschermen tegen stof en gevaarlijke vloeistoffen moet je een ruimzichtbril gebruiken. Deze sluit aan op je gezicht en geven daarmee volledige bescherming voor de ogen. Ventilatiegaatjes zorgen ervoor dat de bril niet aanslaat. Nadeel is wel dat ze bril van zacht kunststof is gemaakt waardoor deze snel krast waardoor het zicht wazig wordt. Een gelaatscherm biedt tijdens het werken met gevaarlijke vloeistoffen of slijpen bescherming voor het hele gezicht. Bescherming tijdens het lassen wordt bereikt met een lasbril. Deze mag je alleen bij het autogeen lassen gebruiken, omdat deze alleen bescherming biedt tegen licht en warmte en niet tegen ultraviolette straling. Om je ogen maar ook de huid van je gezicht te beschermen tegen ultraviolette straling moet je gebruik maken van een laskap. In de laskap kun je verschillende gekleurde ruitjes zetten. Aan de code die daar op staat kun je zien voor welke lasmethode deze geschikt is. VEILIG EN GEZOND WERKEN 56
Adembescherming Om je longen te beschermen tegen stoffen moet je een stoffiltermasker gebruiken. Dit is meestal een vast masker van rubber waarin een filterbus wordt geschroefd. Deze filterbussen zijn er in verschillende sterkte waarbij P3 bijna 100% filter, P2 90% filtert en P1 maar 75 % filtert. Bescherming tegen gevaarlijke gassen biedt een gasfiltermasker. Aan de kleurcode kun je zien tegen welke soorten gassen de filter beschermt. Zo beschermt grijs tegen zure gassen en groen tegen ammoniak. Ook is het mogelijk om een combinatie van stof en gasfilter te gebruiken. Voor een volledige bescherming van de ademhaling wordt gebruik gemaakt van een persluchtmasker. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van zuurstofflessen of van een compressor die gezuiverde lucht naar het masker perst. Gehoorbescherming Schade aan je gehoor blijft je hele leven een gemis. Het gaat ook nooit meer over. Dus ben voorzichtig met je gehoor. Vanaf 80 db(a) is geluid al schadelijk als je er langdurig in verblijft. In de Arbowet staat niet alleen dat vanaf 85 db(a) gehoorbescherming verplicht is, maar dat de werkgever ook verplicht is het lawaai te verminderen. De meeste gehoorbeschermers bestaan uit oordopjes die je in allerlei uitvoeringen kunt hebben. De beste oordopjes zijn de oorpluggen die op maat voor je oor worden gemaakt en dus ook maar alleen voor jou geschikt zijn. Oordoppen en oorpluggen geven een bescherming van 15 tot 30 db(a) Gehoorkappen geven ondanks ze het gehele oor afsluiten minder bescherming tegen geluidsoverlast als goede oordopjes. De geluidsbescherming is afhankelijk van het soort oorkap en geeft maximaal 20 db(a) bescherming. VEILIG EN GEZOND WERKEN 57
Lichaamsbescherming Voor de bescherming van het hoofd heb je de veiligheidshelm. De harde buitenkant van de helm beschermt niet alleen tegen harde vallende voorwerpen maar verdeeld ook de kracht van het vallende voorwerp. De verende binnenkant vangt vervolgens de klap op. Een helm die een klap heeft gehad of is gevallen moet te alle tijden vervangen worden. Je handen waarmee je het meeste werkt moeten beschermd worden tegen snijden door scherpe voorwerpen, gevaarlijke vloeistoffen, klemmen en verbranden. Elke bedreiging met gevaar heeft een speciale werkhandschoen. Je voeten moeten beschermd worden met veiligheidsschoenen of veiligheidslaarzen. Deze moeten bescherming bieden tegen vallende voorwerpen (stalen neuzen), tegen uitglijden (stroeve zolen), het in scherpe voorwerpen trappen (sterke zolen) en het verzwikken van je enkels (stevige schoen). Veiligheidslaarzen bieden ook nog bescherming tegen gevaarlijke vloeistoffen. Om je lichaam te beschermen tegen gevaren is de beste bescherming een overall. Goede werkkleding moet: - geen loshangende delen hebben - zakken hebben die dichtgeknoopt kunnen worden - brandvertragend zijn - tijdelijke bescherming bieden tegen gevaarlijke vloeistoffen - ademend zijn om oververhitting te voorkomen - warm zijn als het koud is VEILIG EN GEZOND WERKEN 58
Het gevaar dat dreigt om ergens vanaf te vallen hebben we al besproken in het hoofdstuk werken op hoogte. Een val is niet altijd uit te sluiten maar de ongelukken zijn wel te verminderen doordat een valbeveiliging wordt gebruikt. De harnasgordel is het enige type valbeveiliging dat in de Arbowet wordt toegestaan. Vragen 156. Waarom zijn er persoonlijke beschermingsmiddelen nodig als een werkplek veilig gemaakt kan worden? 157. Wie is er verantwoordelijk voor de kwaliteit van een PBM? 158. Waarop moet de gebruiker van PBM s letten? 159. Wat moeten PBM s volgens de wet doen? VEILIG EN GEZOND WERKEN 59
160. Wat kunnen PBM s allemaal beschermen? 16 Waarmee wordt een veiligheidsbril verbeterd? 16 Wanneer zul je een ruimzichtbril gebruiken? 16 Waartegen beschermt een lasbril? 16 Waartegen beschermt een lasbril niet en een laskap wel? 165. Welke drie adembeschermingsmiddelen ken je? 166. Vanaf welke geluidssterkte spreek je van overlast? 167. Wat staat er in de Arbowet over geluid vanaf 85 db(a)? 168. Mag je met goede oordopjes in bij een geluid van 110 db(a) werken? VEILIG EN GEZOND WERKEN 60
169. Wat moet je met een veiligheidshelm doen die gevallen is? 170. Uit welke twee gedeeltes bestaat een veiligheidshelm? 17 Welke vier beveiligingsonderdelen heeft een goede veiligheidsschoen? 17 Waaraan moet goede werkkleding voldoen? 5. 6. 17 Welke persoonlijke valbeveiliging is volgens de Arbo toegestaan? 17 Welke PBM s worden bij jullie in het praktijklokaal gebruikt of kun je gebruiken? VEILIG EN GEZOND WERKEN 61