TV en radio ontvangst Ik heb een cochleair implantaat van het merk Cochlear Nucleus Processor CP810 Afstandsbediening CR110 Plotsdoof vanaf 2004 ten gevolge van een hersenvliesontsteking. Implantaat aangebracht in hetzelfde jaar. (Nucleus Esprit 3G die in 2011 werd vervangen.) Ik heb de TV programma s altijd via ondertiteling moeten volgen, t.w. het journaal, documentaires, films en amusementsprogramma s. Bij voetbalwedstrijden zette ik meestal een koptelefoon op om te vermijden dat een gedeelte van het speelveld door tekstzinnen werd ingenomen. Ondertiteling in live loopt meestal wat achter en op sommige zenders (BBC b.v.) worden de woorden successievelijk op het scherm geprojecteerd; een en ander heeft tot gevolg dat beeld en spraak niet synchroon lopen en dat stoort des temeer, daar het gesproken woord ook wordt gehoord, alsmede de muziek en achtergrondgeluiden. Het is nogal vermoeiend, maar wat moet je als je slechthorend bent?. Sinds 5 januari 2016 heb ik echter geen ondertiteling meer nodig! Dat is de dag waarop de technicus die een nieuw TV toestel bij me installeerde, de raad gaf om het geluid van de TV door de versterker met de boxen te leiden. Ik heb deze installatie een jaar of vier geleden aangeschaft en eigenlijk alleen maar gebruikt om 3D films op het TV scherm te kunnen volgen.
De twee toestellen moeten met een HDMI kabel worden verbonden (met ARC poort) en de koptelefoon wordt rechtstreeks gekoppeld aan de decoder. Het geluid dat door de koptelefoon wordt opgevangen is daardoor volumineus en heel zuiver. Ik heb een draadloze stereo koptelefoon die speciaal ontwikkeld werd voor mensen die maar aan één kant horen. Ik leef in een Franstalige familiale omgeving en kijk meestal naar het Journaal van de RTBF (België) om 19u30 en naar A2 (Frankrijk) om 20u00). Sinds begin januari kan ik alles prima verstaan, zowel de nieuwslezer als de reportages. Als er een politieagent uitleg geeft over een ongeluk en hij staat naast de snelweg, dan hoor ik het lawaai van het verkeer zonder dat me dat echt stoort. Als iemand echter in een vreemde taal praat terwijl de vertaling tegelijkertijd hoorbaar wordt weergegeven, dan raak ik de draad kwijt. Als ik naar een voetbalwedstrijd kijk dan hoor ik het geschreeuw op de tribune, maar ik kan de verslaggever goed blijven volgen. Ik kon niet meer luisteren naar Edith Piaf (omdat ze volgens mijn gehoor nogal vals zong) en ook een orkest was niet om aan te horen. Nu kan ik de verschillende instrumenten weer beter onderscheiden (al ben ik nooit een muziekfanaat geweest) en als ik iemand hoor zingen gaan m n haren niet meer rechtop staan van ergernis. Voor een echte muziekliefhebber moet er uiteraard nog veel verbeterd worden. M n vorige processor, de Esprit 3G, geeft weliswaar een beter gehoor dan voorheen maar lang niet zoals met de Nucleus-5. Ik heb een aantal testen kunnen doen met andere geïmplanteerden hetgeen nagenoeg hetzelfde positieve resultaat
opleverde dan bij mij, elk natuurlijk met z n eigen graad van enthousiasme. Samenvatting 1) Door diversiteit van de uitzendingen, wordt de CR110 afstandsbediening met de 4 verschillende functietoetsen, frequent gebruikt om het doorgezonden geluid nog te verfijnen. 2) Alle FM radiozenders zijn via de decoder beschikbaar, zodat de radio, met een behoorlijke koptelefoon, door het hele huis kan worden beluisterd. Het televisietoestel hoeft daarbij niet aan te staan. 3) Het kijken naar een film is niet systematisch een onverdeeld genot. Een griezelfilm waarin diverse personen gelijktijdig gruwelkreten uitstoten terwijl een gebouw met veel lawaai wordt weggevaagd, is niet geschikt voor iemand met gehoorproblemen. Een gesprek tussen twee geliefden en een zwak achtergrond - muziekje, is heel wel te begrijpen. Oude films met een geluidskwaliteit uit het verre verleden zijn moeilijk te volgen. 4) Als de koptelefoon is aangesloten blijft het geluid van de installatie hoorbaar voor personen die normaal willen luisteren. De CI luisteraar heeft daar geen last van daar de oorschelp van de koptelefoon de processor voldoende afdekt. 5) Het lijkt me logisch dat het gebruik niet beperkt is tot personen met een CI. Dragers van een normaal hoorapparaat kunnen er ook profijt van hebben.
Conclusies 1) Ik heb dagen lang het internet afgeschuimd, zowel in het Nederlands als in het Frans en Engels, maar ik heb nergens de minste aanwijzing gevonden dat een versterker met boxen (home cinema, Blu-ray of Hifi installatie) in belangrijke mate het gehoor van het geluid en het begrijpen van het gesprokene, in belangrijke mate zou kunnen verbeteren. 2) Hoor hulpmiddelen zijn er genoeg, soms nogal prijzig en vaak onhandig in gebruik als er kabels aan te pas moeten komen. Hoe dan ook, het geluid is daarbij altijd beperkt tot dat van de televisie: het geluid wordt nooit beter weergegeven dan door het medium waarvoor het in eerste instantie is bestemd. In het maandblad van Testaankopen van februari 2016 wordt opgemerkt dat: het geluid van de ingebouwde luidsprekers vaak te wensen overlaat. Dat komt door de alsmaar kleiner wordende ruimten die in de TV toestellen van de duurdere prijsklassen nog voor de luidsprekers beschikbaar zijn. Voor een 100% surround effect, wordt het gebruik van een home cinema systeem met meerdere aangesloten boxen aanbevolen. 3) Het geld dat uitgegeven moet worden om van dit hoorgenot te kunnen profiteren, is tamelijk beperkt: ik heb daar 4 jaar geleden 300 voor betaald, de 5 boxen inbegrepen. Het installeren en de bekabeling zijn tamelijk eenvoudig zelf te realiseren.
4) Het is ontzettend prettig om de televisie in al z n facetten te kunnen volgen (het journaal, de reportages, films, sport, documentaires, amusementsprogramma s). Met een perfecte geluidsweergave en een koptelefoon op, kan dat op relaxte manier en is minder vermoeiend dan het moeten lezen van woordjes die op het scherm worden gedropt. Ik heb wat onderzoekjes gepleegd bij andere CI gebruikers en dan blijkt toch heel duidelijk dat bij het TV kijken, het lezen van ondertitels een veel belangrijkere plaats inneemt dan het luisteren met de CI, al of niet met koptelefoon. Het is zelfs zo dat de verenigingen van slechthorenden en CI het gebruik van ondertiteling aansporen en pressie uitoefenen op media-instanties om ondertiteling te veralgemenen. Is dat verstandig of zou het toch niet beter zijn om het effectief gebruik van de CI te promoten? Over enige tijd zullen we trouwens, op het scherm van de smartphone, de tekst kunnen lezen van het lopend telefoongesprek. Over 5-6 jaar loopt misschien elke slechthorende rond met een soort mini ipad waarop hij kan aflezen, wat de persoon tegenover hem aan het vertellen is. Ik overdrijf niet door te beweren dat mijn leven als slechthorende, er aanmerkelijk op vooruit is gegaan sedert die bewuste datum van 5 januari 2016! bert.verschuren@skynet.be Februari 2016