Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document.

Transcriptie

1 Hulpmiddelen en accessoires Inleiding Als iemand slechthorend wordt, wacht hij eerst 7 jaar voordat hij aan iemand een hulpvraag stelt. Die hulpvraag kan gesteld worden aan de audicien, de huisarts, de KNO-arts of aan een Audiologisch Centrum. Daar wordt zijn gehoor gemeten en krijgt hij meestal het advies om hoortoestellen te gaan gebruiken. Daarmee is doorgaans de kous af. Uw cliënt denkt dat hij optimaal geholpen is en weet niet dat er nog een heel arsenaal aan accessoires en hulpmiddelen te koop is waarmee hij zijn leven nog verder zou kunnen veraangenamen. Dat betreft zowel middelen die los van, als middelen die in combinatie met zijn hoortoestellen te gebruiken zijn. Als een audicien een slechthorende attent maakt op die extra hulpmiddelen, dan krijgt hij al snel het predikaat commercieel opgeplakt. Dit is niet terecht u geeft slechts voorlichting. Immers de doorsnee slechthorende kent alle bijproducten simpelweg niet. En onbekend maakt onbemind. Het zou dus goed mogelijk zijn, dat uw cliënt door een product niet te kennen tekort wordt gedaan in zijn dagelijks functioneren. Sterker zelfs, hij zou u kunnen verwijten dat u een bepaald hulpmiddel niet onder zijn aandacht hebt gebracht als hij daar later toch kennis van krijgt. Kortom het is uw plicht goede voorlichting te geven. Goede voorlichting over alle bestaande hulpmiddelen die voor uw cliënt van belang kunnen zijn. En wie kan dat beter dan u.. zijn specialist, zijn aanspreekpunt op het gebied van hoorrevalidatie. Om die reden dient u voor uzelf een goed overzicht te hebben van alle mogelijkheden en juist ook van de onmogelijkheden, terwijl u in staat dient te zijn alle hulpmiddelen te bespreken, uit te leggen, te demonstreren, te installeren en/of aan te sluiten. Signaal Ruis verhouding (SR) Je luistert naar een geluid, laten we zeggen een televisie, dan vang je niet alleen het geluid van de tv op, maar ook van de afzuigkap, omdat je een open keuken hebt en je vrouw zojuist begonnen is met koken. Je vangt ook het geluid op dat van buiten komt, want de deur staat open, het is mooi weer. Je hoort buiten spelende kinderen en nu komt er ook juist een brommer langs. In bovenstaand voorbeeld willen we graag de tv verstaan, maar het zit er dik in dat we zoveel last van storende omgevingsgeluiden hebben, dat we hiertoe niet in staat zijn. In dit geval is de tv het signaal en alle storende geluiden vormen samen de ruis. De verhouding tussen de luidheid van het signaal en de luidheid van de stoorgeluiden, de ruis, noemen we de signaal ruisverhouding. Wil je de tv beter verstaan, dan zul je hem harder moeten zetten, de afzuigkap moeten saboteren en/of de deur moeten dichtschroeven. Figuur Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document.-1 Signaal Ruis verhouding volgens Plomp 1

2 Mensen met een perfect gehoor kunnen in bovenstaand geval de tv waarschijnlijk nog wel verstaan. Ook al is het geluid, afhankelijk per persoon, 3-8 db zachter dan de omgevingsgeluiden, hij verstaat het nog steeds. Een slechthorende kan dit niet. Hij mag blij zijn als hij nog iets kan verstaan als de tv 0-15 db harder staat dan het omgevingsgeluid. M.a.w. de signaal ruisverhouding is voor een goedhorende veel beter dan voor een slechthorende, hetgeen nog eens geïllustreerd wordt met Figuur Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document.-1 waarin u kunt zien hoeveel harder het signaal zou moeten zijn bij een bepaald gehoorverlies om toch goed te kunnen blijven verstaan. (Plomp) Om die tv voor die slechthorende nou toch verstaanbaar te maken, zouden we er voor moeten zorgen dat hij het geluid te horen krijgt zonder toevoeging van omgevingsgeluiden. We verbeteren dan de signaal ruisverhouding. Er zijn een groot aantal manieren om dat te bewerkstelligen. De meeste bewerkingen komen neer op het aftappen van het geluid van de tv, waarna we het via een omweg naar de slechthorende toe brengen zonder dat het signaal vervuild raakt met allerlei ruis. In een hoop gevallen maken we van de gelegenheid gebruik om het geluid dan gelijk nog maar een beetje te versterken zodat de signaal ruis verhouding nog iets verder verbeterd wordt. Brengen we dat proces schematisch in beeld, dan zien we het volgende. Figuur Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document.-2 Blokschema van hulpmiddelen bij tv Zouden we ter verbetering van bovenstaande situatie gebruik maken van een draadloze koptelefoon, zou het verduidelijkende verhaal als volgt klinken. Het geluid van de bron, in dit geval de tv, wordt van de Audio-input van de tv afgetapt. Dit signaal wordt aangeboden aan de zender. Voordat het signaal verzonden kan worden moet het nog omgezet worden van een elektrisch signaal in bijvoorbeeld een infrarood signaal. Dit infrarode signaal, dat in dit geval als medium wordt gebruikt, wordt uitgezonden en opgevangen door de ontvanger. In de ontvanger wordt het infrarood signaal weer omgevormd tot een elektrisch signaal. Dit signaal wordt versterkt en weergegeven op de telefoons van de luisteraar. Wellicht een wat omslachtige manier om het werkingsprincipe uit te leggen, maar er zijn opleidingen in Nederland die hier veel waarde aan hechten. Waar het ons echter om gaat is dat u begrijpt dat de signaal ruis verhouding voor een slechthorende erg belangrijk is en dat u, ook als uw cliënt reeds hoortoestellen draagt altijd open staat voor een verdere verbetering van de signaal ruis verhouding door de toepassing van accessoires en hulpmiddelen. Het is uw plicht om de cliënt van het bestaan op de hoogte te brengen. Tot slot melden we dat er voor een hoop hulpmiddelen tegemoetkomingen van de Zorgverzekeraars zijn bij de aanschaf van hulpmiddelen. En wat is er nou leuker dan om Sinterklaas te spelen. Het aansluiten van apparatuur Om hulpmiddelen aan te sluiten op de bron (lees tv) heb je enige kennis nodig omtrent de mogelijkheden. We kennen twee hoofdgroepen t.w. akoestisch en galvanisch. Beide hebben voor en nadelen, die hieronder besproken worden Akoestisch Als we een spreker duidelijker willen verstaan zullen we het door hem gesproken woord op moeten vangen met een microfoon. Het daardoor verkregen signaal wordt versterkt en weergegeven door de luidsprekers en is daardoor harder geworden In bovenstaand geval kan gebruik worden gemaakt van een handmicrofoon, een tafelmicrofoon, een reversmicrofoon of een dasspeld microfoon. 2

3 De gemakkelijkste manier om het geluid van de tv op te vangen is door een microfoon voor de luidspreker te houden. We maken dan gebruik van een plakmicrofoon. In beide voorgaande gevallen wordt het geluid door een microfoon opgevangen en naar het hulpmiddel geleid. We spreken dan van een akoestische koppeling. Zo n zelfde akoestische koppeling, maar dan omgekeerd, kunnen we toepassen bij het weergeven van het geluid. We denken dan aan luidsprekers en telefoons in allerlei vormen en maten. Galvanisch Als we de tv willen aansluiten op een ringleidingversterker, kunnen we het ook aftappen. We maken daarbij gebruik van één of andere output die af fabriek al op de tv aanwezig is, zoals de scartplug, de koptelefoon uitgang of de line output. In geval van een elektrische koppeling spreken we van een galvanische verbinding. Dus ook lasdoppen of kroonsteentjes zijn galvanische verbindingen. Deze galvanische verbindingen kunnen ook worden toegepast op de uitgang van de versterker. Bijvoorbeeld door het aansluiten van de luidspreker middels een jackplug. Connectoren De meest voor de hand liggende manier om een apparaat aan te sluiten is gebruik te maken van connectors. Voor u is het van belang de namen van een aantal veelgebruikte connectoren te kennen, teneinde hier met collega s en cliënten op een goede manier over te kunnen communiceren. De scartplug. Deze plug wordt thans wel het meest gebruikt om ringleidingen en draadloze koptelefoons op de tv aan te sluiten. Het makkelijkste gebruikt u pasklare snoeren, of zoals hiernaast afgebeeld een verloopplug. Figuur Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document.-3 Scartplug De Jackplug Ook deze plug wordt veel gebruikt en zit standaard aan de meeste draadloze koptelefoons. De bedoeling daarbij is deze in de koptelefoon uitgang van de tv te steken. Helaas valt bij een hoog tv s dan het geluid weg, waardoor de andere gezinsleden niets meer kunnen horen. U bent dan aangewezen op de hierboven genoemde scartuitgang of een lijn uitgang zoals hieronder genoemd. De jackplug wordt geleverd in mono en stereo uitvoering en kent diameters van 3.5 en 6,3 mm. Op dit principe worden thans vele varianten gebouwd, tot wel 4-polig en diameters kleiner dan 2 mm. Figuur Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document.-4 Jackplug Voor deze pluggen zijn ook contrapluggen in oploop, waar o.a. verlengsnoeren mee gemaakt worden. We spreken over male en female of over mannetjes en vrouwtjes. De tulpplug 3

4 Ook deze connector wordt veel gebruikt in ons vak. Hij is slechts 2-polig waardoor je hem vrijwel altijd met z n tweeën ziet. Eén voor het linker kanaal en één voor het rechter kanaal. Figuur Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document.-5 Tulppluggen, links female / rechts male Samen kunnen ze dan een stereo signaal doorgeven. We kennen ze weer in mannetjes en vrouwtjes, waarmee o.a. verlengsnoeren gevormd worden. De stekkers geven een goede verbinding. Het gebruikte draad is net zoals bij de vorige connectors afgeschermd met een mantel die aan aarde ligt. waardoor storingen geen kans krijgen. Op toestellen wordt eveneens gebruik gemaakt van male en female aansluitingen. Daardoor moet u goed oppassen welk snoer u nodig heeft, zo kan het voorkomen dat u twee keer male aan een snoer treft of juist 2 keer female. DIN-pluggen Deze pluggen komen niet zo veel meer voor. In ons beroep haast helemaal niet meer. Het is een vijfpolige plug, bedoeld voor het aansluiten van band- of cassetterecorders, waarmee je zowel kunt afspelen als opnemen. Twee draden waren dan als ingaand signaal en twee als uitgaand signaal bedoeld. De laatste was de gezamenlijke massa. Figuur Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document.-6 DIN-plug Verlooppluggen Om u het aansluiten zo makkelijk mogelijk te maken, zijn er een groot aantal verlooppluggen en snoeren in de handel. U kunt deze stekkers ongelimiteerd combineren. We brengen wel onder uw aandacht dat iedere stekker of ieder snoertje dat u extra in de installatie opneemt een extra bron is waar storingen in of mee kunnen optreden. Op een gegeven ogenblik loont het de moeite om zelf een goed passend snoer in elkaar te solderen. Figuur Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document.-7 Verloopplug van stereo jack naar tulp/tulp female Figuur Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document.-8 Verloopplug van scart naar tulp / tulp male Magnetische koppelingen Bij de laatste manier waarop we een signaal van een bron kunnen halen maken we gebruik van inductie. Als de bel gaat, wordt er in die bel een magnetisch veld opgewekt doordat er een stroom door een spoel gaat lopen. Als we een andere spoel tegen die bel plakken, zal in die spoel een magnetisch veld opgewekt worden door transformatie als er gebeld wordt. Dit opgewekte signaal zou gebruikt kunnen worden om een flitslamp mee aan te sturen, die een ernstig slechthorende laat zien dat er iemand voor de deur staat. Deze vorm van aansluiten heet een magnetische koppeling. 4

5 Het Medium Hierboven spraken we al even over het medium. Daaronder verstaan we de manier waarmee het signaal van de ene naar de andere plaats getransporteerd wordt. We kunnen denken aan draadgebonden oplossingen (er zit een snoer tussen). Een andere oplossing is gebruik te maken van een magnetisch veld, zoals bij ringleidingversterkers. Ook kunnen we een infrarood signaal gebruiken of FM modulatie zoals bij draadloze koptelefoons. Al deze manieren om signaal te vervoeren worden mediums genoemd. Schematisch overzicht Alle hierboven genoemde zaken kunnen samengevat worden in onderstaand schema Figuur Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document.-9 Schematisch overzicht van mogelijke koppelingen Slotopmerking Het oeuvre aan hulpmiddelen en accessoires dat de Nederlandse audicien kan leveren is groot. Zeer groot. De belangstelling om klanten te adviseren en hulpmiddelen te leveren verschilt enorm per audicien. Met name de drukte in de audiciensvestigingen wordt hier vaak als oorzaak voor aangewezen. Wij denken echter ook dat de onbekendheid met deze materie bij veel audiciens onbemind maakt. Ook de service aan huis, die vaak aan hulpmiddelen gekoppeld is, is niet erg populair bij audiciens omdat die doorgaans erg tijdrovend is. Toch moeten we als branche oppassen, daar er reeds verschillende bedrijven zijn die in dit gat van de markt springen. Zij weten met een smalle lijn producten tegen vaak iets lagere prijzen, exclusieve leveringsovereenkomsten bij Zorgverzekeraars binnen te slepen. U bent op dat moment niet meer in beeld. Op die manier bent u niet alleen uw handel kwijt, maar wordt uw klant wellicht warm gemaakt voor een ander audiciensbedrijf waarmee deze leverancier een goede band heeft. Wij raden u aan de in deze hoofdstukken behandelde range aan producten een juiste plek in uw activiteiten te gunnen en er serieus mee om te gaan. 5