TKN 2 PSB Logius Contactpersoon Sander Zwienink T 070 888 79 18 Samenhang aansluitvoorzieningen basisregistraties Inleiding Overheidsorganisaties zijn belast met het uitvoeren van publieke taken. Om deze taken uit te voeren moeten zij gegevens uitwisselen met burgers, bedrijven en elkaar. In de achterliggende jaren is een aantal voorzieningen voor het uitwisselen van gegevens gerealiseerd. Een deel van het berichtenverkeer heeft betrekking op het uitwisselen van gegevens met de basisregistraties. Dit document verschaft duidelijkheid over: De samenhang tussen deze voorzieningen, De afhankelijkheid tussen deze voorzieningen Eventuele overlap tussen deze voorzieningen Gegevensuitwisseling binnen de overheid In de kern gaat het bij gegevensuitwisseling om het versturen en ontvangen van gegevens tussen 2 of meer overheidsorganisaties. Gegevensuitwisseling kan op 3 manieren: 1. Mensen die met elkaar communiceren langs niet-elektronische weg, bijvoorbeeld met een brief of per telefoon. 2. Mensen die met systemen communiceren, bijvoorbeeld via een website. 3. Systemen die met elkaar communiceren. Scope De scope van dit document is beperkt tot de derde categorie: gegevensuitwisseling tussen systemen. Pagina 1 van 9
Om gegevens uit te kunnen wisselen tussen systemen moet op verschillende niveaus het een en ander geregeld worden. De zender en ontvanger van het bericht moeten afspraken over: - Gegevens. De betrokken partijen moeten dezelfde betekenis toekennen aan de inhoud van het bericht. Dat gaat zowel over het formaat als ook de betekenis van het bericht. 1 Als een gemeente en de Belastingdienst een adres van een burger uitwisselen, dan maken zij een afspraak over het formaat ( een straatnaam bestaat uit 64 karakters) en een afspraak over de betekenis: bedoelen we het woonadres of het verblijfadres? - Techniek. Zender en ontvanger moeten het eens zijn hoe zij het bericht naar elkaar versturen. Dat betekent dat zij een netwerkverbinding nodig hebben en systemen die met elkaar kunnen communiceren. 2 Gegevensuitwisseling uitgelegd aan de hand van de metafoor post. Bij het versturen van een brief is het op de eerste plaats nodig dat de ontvanger de brief begrijpt. Begrijpt de lezer de taal van de brief en kan de lezer de letters ontcijferen? (gegevens). Daarnaast is het nodig dat als de zender een brief verstuurt dat deze ook aankomt (techniek). We hebben afgesproken hoe een envelop er uit ziet, waar de postzegel geplakt moet worden en hoe de envelop verzegeld moet worden Daarvoor is een brievenbus, een postbode en een postkantoor nodig. Het aanleggen van een brievenbus en het bezorgen van het bericht moet de organisatie zelf regelen. Daarnaast moeten zender en ontvanger ook afspraken maken over organisatorische aspecten. Denk aan garanties over de kwaliteit van de gegevens in het bericht of hoe vaak een bericht wordt verstuurd. Dit zijn afspraken over het proces en worden in dit document niet verder behandeld. Binnen de overheid bestaan op elk van deze niveaus (gegevens & techniek) afspraken: Gegevens. Afspraken over de betekenis van gegevens maken zender en ontvanger met elkaar. Wet- en regelgeving zijn uiteraard leidend. Als veel partijen betrokken zijn dan is het verstandig niet van geval tot geval afspraken te maken maar in plaats daarvan standaarden te gebruiken. Voorbeelden van dergelijke standaarden zijn: - StUF. Gemeentes gebruiken StUF voor het uitwisselen van gegevens met elkaar en met bijvoorbeeld het UWV. - XL. XL wordt toegepast voor het uitwisselen van financiële rapportages zoals jaarverslagen. Techniek. Op dit niveau hebben we binnen de overheid afgesproken 3 Digikoppeling te gebruiken. Digikoppeling is een afspraak hoe we met elkaar communiceren. Voor netwerkverbindingen zijn er twee opties: Internet of Diginetwerk. Internet Internet is een open en onbeveiligd netwerk. Partijen kunnen wel zelf beveiliging op internet regelen. Digikoppeling kent een optie die in die beveiliging voorziet. 1 Dit heet ook wel semantische interoperabiliteit 2 Techniek laat zich vertalen naar technische interoperabiliteit. 3 Zie NUP en besluit College Standaardisatie Pagina 2 van 9
Diginetwerk Diginetwerk is een besloten netwerk voor gebruik binnen de overheid met beveiliging en garanties ten aanzien van betrouwbaarheid. Partijen maken zelf de afweging of en hoe hun gegevens te beveiligen, uiteraard binnen de kaders van wet- en regelgeving. Onderdeel van die afweging is de keuze voor internet of Diginetwerk. Er is geen afhankelijkheid tussen Diginetwerk en Digikoppeling, dat wil zeggen dat Digikoppeling ook te gebruiken is over Internetverbindingen. Ontsluiting basisregistraties Het ontsluiten van basisregistraties is in de kern niets anders dan communicatie tussen 2 overheidspartijen of partijen met een publieke taak. Als de GBA gegevens levert aan bijvoorbeeld Justitie dan is in het model van paragraaf 1 de GBA de zender en Justitie de ontvanger. Voor de basisregistraties zijn wel enkele bijzondere berichtstromen gedefinieerd: Terugmelden. Op het moment dat een overheidsorganisatie vermoedt dat de gegevens uit een basisregistratie niet (meer) kloppen dan meldt de organisatie dit terug aan de betreffende basisregistratie. Voor terugmelden bestaat een centrale voorziening waar iedere overheidsorganisatie gebruik van maken: Digimelding. Bij een bezoek aan een bedrijf constateert de arbeidsinspectie dat het bedrijf een nieuwe bestuurder heeft. De inspectie meldt via Digimelding aan de NHR dat de gegevens uit de NHR onjuist zijn Abonnementen. Op het moment dat een gegeven in een basisregistratie verandert, willen veel partijen actief geïnformeerd worden in plaats van toevallig achter de wijziging te komen. Voor abonnementen op deze veranderingen is Digilevering ontwikkeld. Pagina 3 van 9
Een bedrijf geeft een verhuizing door aan de Kamer van Koophandel. Deze wijziging wordt verwerkt in de NHR. Via Digilevering wordt de wijziging doorgestuurd aan relevante afnemers zoals belastingdienst e.d. Bevragen en wijzigen. Naast voornoemde communicatie bestaat er tussen de basisregistraties en overheidsorganisaties ook ad hoc bevraging en wijziging van gegevens. Dergelijke communicatie vindt rechtstreeks plaats tussen partijen met behulp van Digikoppeling. Het pensioenregister beschikt over gegevens van de pensioenen die de burger heeft opgebouwd. Het pensioenregister haalt met behulp van Digikoppeling deze gegevens op bij de pensioenfondsen en de SVB. Samenhang van de voorzieningen Voor het ontsluiten van de basisregistraties zijn de voorzieningen Digimelding, Digilevering, Digikoppeling en Diginetwerk in onderlinge samenhang nodig. Digimelding en Digilevering maken gebruik van de Digikoppeling standaard om te kunnen communiceren. In samenhang ziet dat er als volg uit: Digikoppeling maakt op haar beurt gebruik van Diginetwerk of Internet. Diginetwerk en Internet zijn niet opgenomen in het schema. Pagina 4 van 9
Bijlage 1. Implementatie ondersteuning Gebruik maken van de voorzieningen Digikoppeling, Digimelding betekent de nodige inspanning van alle betrokken partijen. De overheidsorganisatie die bijvoorbeeld Digikoppeling gaat gebruiken zal zelf het nodige moeten investeren in tijd en geld. Deze bijlage geeft een beknopt overzicht van 1. Is er een platform, FAQ en/of community waarop ervaringen kunnen worden uitgewisseld? Logius is de beheerder van de Digikoppeling standaarden en verzorgt daarnaast ook ondersteuning bij het toepassen van deze standaarden. De algemene / officiële Digikoppeling wordt beschikbaar gesteld via de website: Op http://www.logius.nl/producten/gegevensuitwisseling/digikoppeling/ vindt u de basis rondom Digikoppeling en de overige Digi's; wat zijn het, wat doet ze, en wat moet je als organisatie doen om er gebruik van te maken. 2. Bestaat er een overzicht en een woordenboek van de voorzieningen in lekentaal. Deze notitie bevat een uitleg op hoofdlijnen van de voorzieningen en hun onderlinge samenhang. Naast deze notitie bestaat het nodige achtergrondmateriaal. De productwebsites vindt u onder http://www.logius.nl/producten/gegevensuitwisseling/. De productwebsites lenen zich beperkt voor interactie / betrokkenheid met/van de gebruikers. Om hieraan tegemoet te komen staat in het stelselhandboek onder https://wiki.noiv.nl/xwiki/bin/view/stelselhandboek/generiekevoorzieningen het concept, de standaarden en de implementatieondersteunende producten plus het complete aansluittraject van Digikoppeling nader beschreven. Naast de door Logius toegevoegde vindt u hier ook externe bronnen of door collega's beschikbaar gestelde templates en documenten zodat we maximaal kunnen profiteren van elkaars kennis en ervaring. Zo vind u hier o.a. de best practice van LNV, een template RFI. Ook biedt het stelselhandboek de mogelijkheid tot een open discussie en vraag / antwoord waardoor we ervaringen sneller kunnen delen. 3. Zijn er integrale teams of is er een helpdesk, waardoor je niet meer van het kastje naar de muur wordt gestuurd. Logius vult een deel van de ondersteuning zelf in, maar omdat onze capaciteit hiervoor beperkt is, zijn wij de afgelopen periode met een 30-tal marktpartijen in de slag geweest om hun aanbiedingen "Digikoppeling-proof" te maken. Deze leveranciers hebben allen de Masterclass Digikoppeling doorlopen. Hun aanbod varieert van leveranciers van systemen, hardware en adviesdiensten. Op verzoek is een overzicht beschikbaar waarin de verschillende marktpartijen hun Digikoppeling aanbod nader toelichten. Dit voorjaar worden in vervolg op de Masterclasses Digikoppeling sessies georganiseerd voor o.a. Digimelding / Digilevering en DigiD. Maar inderdaad papier is geduldig. Daarom staat naast al deze documentatie de Logius Servicedesk klaar om al uw 1 op 1 vragen te beantwoorden. Als het kan direct aan de telefoon, als het nodig is kunnen zij u ook in contact brengen met onze implementatie ondersteuners die indien nodig ook bij u op locatie komen. De servicedesk is tijdens kantooruren te bereiken onder 0900 555 4555 (10 ct./minuut). Pagina 5 van 9
4. Bestaan er best practices van afnemers die al wel e.e.a. bereikt hebben en hierover anderen kunnen vertellen en enthousiasmeren. Naast presentaties door en voor gebruikers op diverse bijeenkomsten (vrienden van de basisregistraties, BAG congres,) zijn het afgelopen najaar zijn er o.a. een aantal landelijke bijeenkomsten georganiseerd waar zo'n 80 toekomstige gebruiksorganisaties zijn bijgepraat over de laatste ervaringen met Digikoppeling. Niet door Logius alleen maar ook door collega's van VROM en de gemeente Amsterdam in het kader van het Omgevingsloket Online, het toenmalige Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid in kader van e-factureren en de Stichting ICTU m.b.t. de Berichtenbox van het Antwoord voor Bedrijven. Daarnaast zijn de ervaringen uit de verschillende aansluittrajecten zoveel mogelijk opgenomen in het stelselhandboek opgenomen in het stappenplan. Hierin zijn al onze implementatie ervaringen van de eerste kleine Proof of Concept aansluitingen ( 6 provincies met 3 leveranciers) tot aan het grootschalige aansluittraject met het OmgevingsloketOnLine (1 landelijke voorziening met > 15 gemeenten en 6 gemeentelijke leveranciers) en alle tussenliggende aansluitingen opgenomen. Pagina 6 van 9
Bijlage 2. Beschrijving producten en afhankelijkheden Naam product Digikoppeling Omschrijving Digikoppeling is te zien als de 'postbode' voor de overheid. Digikoppeling bestaat uit een set standaarden voor elektronisch berichtenverkeer tussen overheidsorganisaties. Als u deze standaarden implementeert in uw eigen software, dan kunt u eenvoudig digitaal berichten uitwisselen met collegaoverheidsorganisaties. Via internet of met een andere verbinding. De standaarden zijn eind 2007 vastgesteld door het College Standaardisatie. Van overheidsorganisaties wordt verwacht dat ze deze standaard gaan implementeren en gebruiken. Wordt Digimelding, Digilevering en gegevensuitwisseling binnen de gebruikt door overheid. Maakt gebruik Een netwerkverbinding, dus Diginetwerk of Internet van Hoe gebruiken Toelichting Partijen kunnen gebruik van Digikoppeling door: - Zelf software te implementeren die Digikoppeling ondersteunt - Gebruik te maken van diensten waarmee zij aansluiten op Digikoppeling (RINIS, diensten van marktpartijen als Gemnet) A1 A2 A3 Digikoppeling leidt tot een zogenoemde Many-to-many koppeling. Als een overheidsorganisatie met 20 partijen zaken doet implementeert zij 1 keer Digikoppeling en kan zij in beginsel met elk van de partijen op basis van Digikoppeling communiceren. Ondersteunende centrale diensten zijn het service register (welke diensten worden aangeboden) en de compliance voorziening (voldoet een bericht ook aan de Digikoppeling specificatie. http://www.logius.nl/producten/gegevensuitwisseling/digikoppeling / Naam product Digimelding Omschrijving Basisregistraties moeten zo betrouwbaar mogelijk zijn. De kwaliteit van gegevens is een voortdurend aandachtspunt. Gebruikers moeten daarom melding maken van mogelijk onjuiste gegevens. Dat kan met Digimelding. Digimelding is één centraal punt voor melden van onjuistheden, aan basisregistraties. Door terugmelding verbetert de kwaliteit van de gegevens wat baten oplevert voor betrokken partijen. Wordt - gebruikt door Maakt gebruik Digikoppeling, Diginetwerk. Tijdens de bouw van Digimelding is er van voor gekozen om alleen transacties over een besloten netwerk te Pagina 7 van 9
Hoe gebruiken Toelichting ondersteunen. Dit aspect is onderdeel van de discussie over de toekomst van Digimelding. Partijen maken gebruik van het Digimelding portaal of sluiten op basis van Digikoppeling aan op Digimelding A1 A2 A3 Stelsel voorziening Digimelding is een ster-model. De voorziening is een centrale hub waarlangs de terugmeldingen verstuurd worden http://www.logius.nl/producten/gegevensuitwisseling/digimelding/ Naam product Digilevering Omschrijving De eerste versie van Digilevering is een abonnementen voorziening waarmee afnemers zich kunnen abonneren op gebeurtenissen, bijvoorbeeld het starten van een bedrijf. Wordt - gebruikt door Maakt gebruik Stelselcatalogus, Digikoppeling, Diginetwerk. van Hoe Partijen sluiten op basis van Digikoppeling aan op Digilevering. gebruiken Toelichting A1 A2 Stelsel voorziening A3 Digilevering is een ster-model. De voorziening is een centrale hub waarlangs de terugmeldingen verstuurd worden https://wiki.noiv.nl/xwiki/bin/view/stelselhandboek/digilevering Naam product Diginetwerk Omschrijving Diginetwerk verbindt (bestaande) fysieke netwerken van overheidsorganisaties met elkaar. Zo ontstaat er één besloten netwerk van overheidsnetwerken. Daarbinnen kunnen overheidsorganisaties veilig gegevens uitwisselen. Wordt Digikoppeling, Digimelding, Digilevering gebruikt door Maakt gebruik - van Hoe Partijen sluiten op 1 van de 4 gekoppelde netwerken (Gemnet, OT, gebruiken Suwinet, Haagse Ring) aan op Diginetwerk Pagina 8 van 9
Toelichting http://www.logius.nl/producten/gegevensuitwisseling/diginetwerk/ Naam product Stelselcatalogus Omschrijving Gebruikers van basisregistraties - zoals overheden en instellingen - moeten weten welke gegevens ze precies in handen hebben. De Stelselcatalogus is een online catalogus die de structuur van het stelsel van basisregistraties en de definities van soorten objecten, gegevens en berichten beschrijft. Met die kunnen gebruikers gegevens uit de basisregistratie(s) makkelijk inpassen in hun eigen werkprocessen. De definities in de Stelselcatalogus zijn overgenomen uit de verschillende basisregistraties. De beheerders van de basisregistraties onderhouden de definities zelf. Wordt Digimelding, Digilevering gebruikt door Maakt gebruik - van Hoe Onderdeel van de Stelselcatalogus is een website die gebruikers gebruiken kunnen raadplegen. Zie www.stelselcatalogus.nl Toelichting - http://www.logius.nl/producten/gegevensuitwisseling/stelselcatalog us/ Bijlage 3. Status aansluitvoorzieningen in relatie tot de basisregistraties Zie bijgevoegd document. Bijlage 4. Bronnen : Stelselhandboek: https://wiki.noiv.nl/xwiki/bin/view/stelselhandboek/ Website Logius: http://www.logius.nl/producten/gegevensuitwisseling/ Pagina 9 van 9