COP 21: analyse van het nieuwe klimaatakkoord en de mogelijke beleidsmatige en economische impact. 2 februari 2016 Tomas Wyns,

Vergelijkbare documenten
Klimaatverandering en internationaal beleid: de weg van Kyoto naar Kopenhagen.

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Klimaatverandering en Ontwikkeling

De Europese Energie Unie

d) EUR-Lex uri=celex:52016dc0860

Werkblad 3. Klimaatconferentie Parijs december 2015

Energiedossiers tijdens het Italiaanse voorzitterschap

Tweede Kamer der Staten-Generaal

NL In verscheidenheid verenigd NL. Amendement. Julia Reid namens de EFDD-Fractie

ESD 2030 Vlaams perspectief. Pieter-Willem Lemmens Dienst Klimaat bij Departement LNE

CIR-Isolatie Raad vzw

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Klimaatbeleid en hernieuwbare energie: het EU pakket voor Ger Klaassen DG Milieu Europese Commissie

KLIMAATBELEID. Joke Schauvliege Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw. 20 maart 2015, Drongen. Joke Schauvliege

BBL DOSSIER. KlimaatBELEID The basics

De Energie Unie en haar governance. Presentatie: Peter Van Kemseke (Europese Commissie) Vlaams Parlement, 14 maart 2016

Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein

SOHO!-dag Stimuleer Ondernemend Hoger Onderwijs

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0258/36. Amendement. Peter Liese namens de PPE-Fractie

Broeikasgasemissies Landbouw en Visserij: cijfers en beleid

COP15 Volgende stappen

Aggiornamento. Bedreigingen en uitdagingen voor de. industrie VWEC. Een perspectief voor Vlaanderen. Een perspectief voor Vlaanderen

20% of naar 30% BKG reductie

Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol?

SonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Effort Sharing Regulation

Want als er in Marrakech iets duidelijk is geworden dan is het wel dat we inmiddels in een andere wereld leven dan in 2001.

2016D25989 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

ENERGIEDOSSIERS tijdens het ESTSE voorzitterschap

Klimaatbeleid van het Ministerie van Arbeid, Technologische Ontwikkeling en Milieu

BRIEFADVIES 22 septtember

De vakbonden en de Klimaattop in Kopenhagen

Ecodesign. Invloed voor onze bedrijfstak Henk Kranenberg Senior Manager Daikin Europe NV

Het Europese Klimaat en Energiebeleid voor 2030

Actuele milieu-, klimaat- en energiedossiers

Wat betekent het klimaatakkoord van Parijs voor de Europese reductiedoelstellingen

Workshop J De kracht van een klimaatfonds. 05 april 2011

Naar een koolstofarme industrie in Vlaanderen binnen een Europese context. Tomas Wyns Connect2Change 25 April 2019, Brussel

Luchtkwaliteit: een Europees perspectief

Klimaat en ontwikkeling

Klimaatbeleid na Kyoto

COP18: Doha. Standpunten van de milieubeweging CCIM stakeholderoverleg: 19 november Presentation to Company Name 18 November

452 ( ) Nr juli 2015 ( ) ingediend op. Ontwerp van decreet

Vraag 1 Bent u bekend met het bericht National Parliaments should approve Paris Climate Agreement before it is a done deal? 1)

Milieu- en klimaatprioriteiten van het Maltese EU Voorzitterschap

Departement Leefmilieu, Natuur en Energie. Departement Leefmilieu, Natuur en Energie. Energiedossiers tijdens het Griekse voorzitterschap

Directie Europese en Internationale Zaken Bezoekadres Postadres Overheidsidentificatienr Ons kenmerk Bijlage(n)

Klimaatverandering: beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

Energiedossiers +jdens het Letse voorzi2erschap

Toelichting klimaatbeleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

Beslissing van de Europese Raad over het 2030 klimaat-energiekader

Klimaat en ontwikkeling

d) EUR-lex:

VERSTERKING VAN DE KLIMAATGOVERNANCE IN BELGIË

Fiche 6: Mededeling Een snellere overgang van Europa naar een koolstofarme economie

VERSTERKING VAN DE KLIMAATGOVERNANCE IN BELGIË GRONDWETTELIJKE EN INSTITUTIONELE MOGELIJKHEDEN

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen

Datum 21 mei 2019 Betreft Beantwoording vragen over een nieuw onderzoek naar de impact van de ongekende veranderingen rond de Noordpool

Achtergrondinformatie toelichtingen bij ppt1

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

Berekening van de standaard CO 2 -emissiefactor aardgas t.b.v. nationale monitoring 2016 en emissiehandel 2016

EU als speler in milieu en duurzaamheidsbeleid. 22 januari 2015 Dr. Louise van Schaik, lezing voor Vlaamse ambtenaren

Hernieuwbare energie in Nederland

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 4 juli 2016 Betreft Verslag Milieuraad, 20 juni 2016

Berekening van de standaard CO 2 -emissiefactor aardgas t.b.v. nationale monitoring 2014 en emissiehandel 2014

CO2-opslag: oplossing of gevaar? Utrecht 6 december 2006, Symposium Schoon Fossiel Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu

Waterstof. Waterstof en Utrecht. Waterstof in Utrecht?

Milieu-actualiteit NON-ETS. 3 mei 2018

Stand van zaken onderhandelingen COP21

Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk. Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Vlaamse ambitie op VN-Klimaattop in Kopenhagen

Vragen voor burgers die deelnemen aan WWViews

Klimaatbeleid en bodem C vastlegging

Klimaat(les)marathon. Leren voor en over het klimaat

Het kabinet is verheugd dat het akkoord voorziet in een eigentijdse vorm van

Het Europese Emissiehandel systeem ( ETS) Speerpunt van het Europese klimaatbeleid Impact op de Europese Staalsector

Actuele Europese Milieudossiers

EU ETS herziening post Standpunt van de elektriciteitssector. FEBEG. Silvie Myngheer CCIM Stakeholders dialoog

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Wat wordt onder klimaatrisico s verstaan en hoe kunnen deze de beleggingsportefeuille

Het Vlaams energie- en klimaatbeleid

Doelgroepenoverleg scheepvaart en klimaat Recente evoluties inzake beleid rond scheepvaart en klimaat

INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG. De waarnemend voorzitter van de commissie, Van Veldhoven

BIJEENKOMST VNO NCW Macro-ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en energieverbruik

CIR-Isolatie Raad vzw

Toelichting EU ETS herziening

De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid

CO 2 - EMISSIEHANDEL BKG-INSTALLATIES INDIRECTE EMISSIEKOSTEN

Het nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION

6981/17 ASS/sl 1 DG C 1

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105

betreffende een duidelijk nationaal en internationaal engagement van Vlaanderen in de voorbereiding van de nieuwe klimaattop in Warschau

Energiedossiers tijdens het Nederlandse voorzitterschap

Actuele Europese energiedossiers onder het Roemeense voorzitterschap

12807/16 mak/sl 1 DG E 1B

Open Data laten stromen Nederland in Europees perspectief

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven

Geachte commissarissen, leden van het Europees Parlement, collega s,

Water crisis - kunnen ingenieurs nog iets bijbrengen?

Transcriptie:

COP 21: analyse van het nieuwe klimaatakkoord en de mogelijke beleidsmatige en economische impact 2 februari 2016 Tomas Wyns, tomas.wyns@vub.ac.be

Overzicht Internationale klimaatonderhandelingen (UNFCCC) COP 21en het akkoord van Parijs Impact op Europees/Belgisch klimaatbeleid

Internationale klimaatonderhandelingen sinds 1992

2 C

CO2 emissies per land

1992 UNFCCC 1997 Kyoto Protocol Raamverdrag VN klimaatverandering Gevaarlijke door mens veroorzaakte klimaatverandering vermijden Geen bindende doelstellingen Reductiedoelstellingen (enkel) voor industrielanden (2008-2012, ) Mechanisme voor schone ontwikkeling (CDM) VS ratificeerde niet, Canada stapte uit protocol

2009 Copenhagen 2011 Durban Top mislukt Geen akkoord over 2020 doelstelli ngen bindend voor alle partijen $100 Bn steun vr ontwikkelingslan den Nieuwe aanpak: process om wett elijk akkoord uit te werken (tegen 2015) Alle partijen nemen deel (rekening houdend met verschille nde mogelijkheden)

We have a deal!

Belangrijke elementen in Akkoord van Parijs Bindend akkoord voor alle partijen Lange-termijn doelstelling (<+2 C en <+1.5 C), decarbonisatie in 2de helft 21ste eeuw Nationaal bepaalde verbintenissen (NDCs) 5 jaarlijkse cyclus met hoger ambitieniveau Partijen moeten ook lange-termijn plannen maken Monitoring, rapportering, review van plannen en actie (Financiele) steun aan ontwikkelingslanden ($ 100 Bn

NDCs van 185 landen 98.6% van globale emissies! Source WRI

Maar Implementatie wordt uiterst belangrijk Ambitieniveau moet omhoog Huidige plannen +3 C Volgende stappen April 2016: officiële ondertekening Akkoord v Parijs 2018: globale stocktake kijken in hoeverre meer actie noodzakelijk is 2020: Nieuwe/aangepaste NDCs + lange-termijn strategie naar UNFCCC

20 20 20 20% GHG reducties 20% Hernieuwbare tegen 2020 ref. 1990 energie tegen 2020 20% Energie-efficientie tegen 2020 ref. BAU Door middel van ESD (-10% ref. 2005) EU ETS (-21% ref. 2005) Implementatie door RE Directieve Impelementatie door EED EPBD Ecodesign CO2 & cars Bindend Bindend Indicatief EU doelstelling voor EU ETS (LRF 1.74%) Nationale doelstellingen onder ESD Nationale doelstellingen onde RE-directieve Indicatieve doelstellingen voor Lidstaten (EED) Bindende maatregelen (EED, EPBD, )

ESD Effort Sharing Decision 2020

Hernieuwbare energie doelstellingen 2020

Source EEA 2015 Hoe doen we het?

40 27 27 40% GHG reducties(*) tegen 2030 ref. 1990 27% Hernieuwbare energie tegen 2030 27% energie-efficientie tegen 2030 ref. BAU Implementatie dmv ESD (-30% ref 2005) EU ETS (-43% ref 2005) Implemented through new governance system National Energy Plans Review of RE directive?! Implemented through new governance system National Energy Plans Herziening van EED, EPBD, Ecodesign CO2 & cars Bindend Bindend(op EU niveau) Indicatief EU doelstelling voor EU ETS (LRF to 2.2%) Nationale doelstellingen onder ESD (*) minstens 40% binnenlands GEEN nationale bindende doelstellingen Mogelijk : indicatieve doelstellingen voor lidstaten of bindende maatregelen Nieuw (EU) governance systeem

EU 2050 doelstelling -80% to -95% (ref. 1990) Source EEA

De groene industriële revolutie begint (enkele voorbeelden)

Hernieuwbare energie investeringen in 2015: $329 Bn 64 GW wind 57 GW zon 30% hoger dan 2014 Source: Bloomberg NEF

wanson effect voor PV vergelijkbaar met Wet van Moore (IT) 2015: $0.34 watt Source: Bloomberg NEF, Economist

Sources: Bloomberg NEF, Cleantechnica

Oude versus nieuwe economie?

Batterij-oplag nadert Tipping point Source: Nature

Conclusies Parijs = historisch akkoord Succes zal afhangen van implementatie en opschroeven ambitieniveau Acties/maatregelen in landen zelf zijn motor voor verande (en lijken veelbelovend)!! Groene energie-revolutie is begonnen Groei- en ontwikkelingslanden nemen hier het voortouw (i.e. risico s voor Europa/Belgie) Dit is maar het begin

"Twenty years from now you will be more disappointed by the things you didn't do than by the ones you did. So throw off the bowlines, sail away from the safe harbor, catch the trade winds in your sails. Explore. Dream. Discover." Mark Twain