Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Ronald Schillemans Sunday

Vergelijkbare documenten
ZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen

Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016

Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)

ZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO)

Resultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG

Energie voor de toekomst I TVVL Kennisplein

ZEN en BENG Op weg naar de praktijk

Nieuwbouw wordt BENG. - van EPC naar BENG - Jacqueline Hooijschuur / Klaas de Vries

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0

EPC concepten 0,4. Trias Energetica...2 EPC 0,4 concepten - Vrijstaande woning...3 EPC 0,4 concepten - Geschakelde woning...4.

Inhoud. Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures. Uitdagingen richting energieneutraal

Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie

INNAX Gebouw & Omgeving

Aardgasvrij en BENG gaat goed samen

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst

Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen

Is bodemenergie (B)ENG? Rik Molenaar 17 april 2018 Esther Gerritsen 18 april 2018

W.2.3 BENG. Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit geregeld. 12 oktober ing. P.J. (Johan) van der Graaf

BENG. Bijna Energie Neutrale Gebouwen

ZEN en BENG Workshop onderzoeksresultaten

Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:

BENG! Energieprestatie van gebouwen

DUCO SEMINARS Natuurlijk naar nul-op-de-meter. juni 2015 Jérôme Eijsackers

Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober

Energieneutraal via de Passief bouwen route

@Home Amstelkwartier. Eerste energieneutrale woontoren in Nederland. Stefan de Ruijter

Rapport. Energievisie ontwikkeling Haagstede Maarssen. projectnaam Haagstede Maarssenbroek te Maarssen projectnummer

NTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1

installatie-arm ontwerpen verleden tijd?

BENG definitieve eisen

BENG, de concept-eisen. inzichten, mogelijkheden en knelpunten

De Woonmensen is een woonzorgorganisatie

Informatieavond. Kaveluitgifte Salland II te Raalte fase 3

Duco Seminar 2018 Jérôme Eijsackers Peutz

Integrale duurzame gebiedsontwikkeling

BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw. 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs

Overal Energie Neutraal

Rapport. Energievisie ontwikkeling Haagstede Maarssen. projectnaam Haagstede Maarssenbroek te Maarssen projectnummer

Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw

De BEN- woning : de woning van de toekomst. Energieconsulent Bouwunie & BVA arch. Luc Dedeyne

Appartementencomplex

Regiodagen BWT 2017 Van EPC naar BENG

BCRG. Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen. Kees Arkesteijn, secretaris CGE

Duurzaam bouwen is innovatief denken... slim clubhuis.nl

Consultatieversie Besluit houdende wijziging van het Bouwbesluit 2012 inzake bijna energie-neutrale nieuwbouw

Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink

BENG en NTA. Stand van zaken

energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe

Energielabel en Bodemenergie

BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je?

De corporatiedag 2017

Energiezuinig bouwen; Wat is wat?

Marsaki: Het projectmanagementbureau van de woningcorporaties en voor IEDEREEN! Onze aandeelhouders: RWS partner in wonen. L escaut woonservice

Passiefbouwen. Waarom Passiefbouwen? Wat is Passiefbouwen? Wat zijn de voordelen van Passiefbouwen? Wat zijn de (meer)kosten van Passiefbouwen?

Het kan minder! ing. P. Hameetman

Symposium duurzaamheid Portaal. Nu aan de slag met het oog op toekoms7ge ontwikkelingen

BENG. Update

Energie-efficiënt ontwerpen met BENG. Een waaier van mogelijkheden

ZEN Platformbijeenkomst. Bouw op onze kennis

Kleinschalige energetische renovatie

Schilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII

EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?,

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Ondanks dat deze presentatie met zorg gemaakt is kunnen aan de kostenramingen en besparingen geen rechten ontleend worden

Omschrijving. EPC 0-woning Leek, Groningen, Projectsamenvatting

Concepten voor nieuwbouw woningen EPC 0,4. 20 september 2013 Han Verheul

Hans Bosch Hogeschool Rotterdam / Ex ambtenaar BWT

Het isoleren van de spouwmuur

ONDERZOEK CONSEQUENTIES NTA 8800 / concept BENG-eisen

Referentiegebouwen utiliteitsbouw

Variantberekeningen voor eisen aan BENG. Resultaten verkennende studie voor eisen aan Bijna EnergieNeutrale Gebouwen

Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool?

Advies BENG eisen woningbouw. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Dirk Vanhoudt. Onderzoeker. VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek)

All-electric woningconcept

Introductie. Ernst van Tongeren. Directeur Besseling Installatietechniek

Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020

Verkenning Utiliteitsbouw

EPV IN GESTAPELDE BOUW KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN

OP WEG NAAR 2020 Bijna-Energieneutrale gebouwen?

Eteck maakt het nu al mogelijk voor projectontwikkelaars. tegen geringe kosten energieneutraal of zelfs Nul op Meter te maken.

Energiesprong concepten

De wijk als inspiratiebron voor de lange termijn

ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN

RENOVATIE KANTOOR NOTITIE ENERGIEBESPARING EN INVESTERINGEN INHOUDSPOGAVE

Energieverspilling is zinloos

WONEN IS MEER DAN EEN DAK BOVEN JE HOOFD DUURZAAMHEID IS ONZE TOEKOMST

ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN

Gezondheid en Energie in 2020: toekomstperspectief?

Doelen duurzaam bouwen

Bewoners ervaringen verduurzamen woning. 8 mei 2019 Frans den Braber

Steek Energie in je huis

ACTIVE HOUSE ACTIVE HOUSE. In 10 stappen. ir. Anne Struiksma Energie, duurzaamheid, circulariteit Utrecht

TVVL Eindedaglezing 21 november 2018

Verduurzaming Rijksvastgoed en Bodemenergie (WKO)

Financiële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit. RVO.nl. VvE-bijeenkomst Haarlem Dinsdag 25 juni Constan Custers. RVO.

Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050

Transcriptie:

Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen Ronald Schillemans Sunday

Inhoudsopgave Achtergrond Voorgenomen Eisen Voorbeelden Positionering Zon opties

Achtergrond (1) Richtlijnen energieprestatie gebouwen 2002 en 2010(EPBD)

H9 Achtergrond (2) Variantenstudie DGMR Workshops Woningbouw/Utiliteit Brief aan de Tweede Kamer dd 2 juli 2015

Dia 4 H9 Hoefnagel; 1-7-2014

Voorgenomen eisen (1) indicatoren 3 zuivere, fysische beleidsvrije indicatoren uitgedrukt in kwh/m2.j en percentage. bijna-energieneutraal gebouw: gebouw met zeer hoge energieprestatie (..) De dichtbij nul of zeer lage hoeveelheid energie [1] die is vereist, dient in zeer aanmerkelijke mate te worden geleverd uit hernieuwbare bronnen en dient energie die ter plaatse of nabij uit hernieuwbare bronnen [2] wordt geproduceerd te bevatten 1 2 3 Tenslotte blijft een maximale resterende vraag aan fossiele energie [3] over.

Voorgenomen eisen (2) Top gebouwen 2014 > Algemeen haalbaar vanaf 2020

Voorgenomen eisen (3) Resultaat variantberekeningen DGMR Energie Behoefte (kwh/m2 GO) Primair (kwh/m2 GO) Hernieuwbare energie (%) Woongebouwen 15-30 10-45 30-80 Grondgebonden 10-40 <20 80-160

Voorgenomen eisen (4) randvoorwaarden Haalbaar/realistisch Innovatie impuls Technologie neutraal Voldoet aan EU eisen Bijna energieneutraal geen belemmering voor Energieneutrale Gebouwde Omgeving in 2050 Geen negatieve impact op gezondheid goed binnenmilieu Overall milieuwinst (inclusief materiaalgebruik Herkenbaar Eenvoudig Robuust Kosten optimaal Flexibel tav functies Locatie onafhankelijk

Voorgenomen eisen (5) Functie Energie Behoefte (kwh/m2 GO) Primair (kwh/m2 GO) Hernieuwbare energie (%) Woningbouw* 25 25 50 *studio< 50 m2 en gebouwen > 5 verdiepingen afhankelijk nader onderzoek

Energiebehoefte (kwh/m2 GO) 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Woongebouwen Grondgebonden Pierik Zuid Velve-Lindenhof

Praktijkvoorbeeld (1) Velve-Lindenhof Bouwjaar 2013 EPC 0,36 Energiebehoefte 12 kwh/m2 Primair Energiegebruik 38 kwh/m2 Aandeel Hernieuwbaar 25%

Praktijkvoorbeeld (1) Velve-Lindenhof Maatregelen 3-voudig glas Installatie:HR 107 Rc vloer: 9,6 m2k/w Rc gevel: 8,9 m2k/w Rc dak: 9,2 m2k/w Qv10: 0,15 dm2s/m2 Gebalanceerde ventilatie met WTW en CO2 sturing Zonneboiler

Aandeel Duurzaam (%) 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Woongebouwen Grondgebonden Pierik Zuid Velve-Lindenhof

Praktijkvoorbeeld (2) Pierik Zuid Bouwjaar 2014/2015 EPC 0,25 Energiebehoefte 42 kwh/m2 Primair Energiegebruik 47 kwh/m2 Aandeel hernieuwbaar 36%

Praktijkvoorbeeld (2) Pierik zuid Maatregelen 3-voudig glas Installatie:HR 107 Rc vloer: 4,0 m2k/w Rc gevel: 5,1 m2k/w Rc dak: 6,0m2K/W Qv10: 0,15 dm2s/m2 Gebalanceerde ventilatie met WTW 252 PV panelen

H10 Positionering zon opties Zon PV en Zon thermisch zijn opties om het minimale percentage van 50% D.E. te realiseren De voorgenomen eisen zijn opgesteld uitgaande van gebouwgebonden opties, voor gebouwen > 5 verdiepingen voorzien we een knelpunt voor minimaal 50% D.E. vanwege onvoldoende dakoppervlakte

Dia 16 H10 Hoefnagel; 1-7-2014

Bepalingsmethode Aandacht naar gerealiseerd gebouw i.p.v. preventieve toetsing van het bouwplan Betere aansluiting bij de beleving van de consument/gebruiker en betere relatie tussen energieprestatie woning/gebouw en rekening Stimuleren verschillende bepalingsmethoden

Primair Energiegebruik (kwh/m2 GO) 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Woongebouwen Grondgebonden Pierik Zuid Velve-Lindenhof

Praktijkvoorbeeld (3) De Tuinen van Sion Bouwjaar 2012 EPC -0,12 Energiebehoefte 19 kwh/m2 Primair Energiegebruik -11 kwh/m2 Aandeel hernieuwbaar 131 %

Praktijkvoorbeeld (3) De Tuinen van Sion Maatregelen 3-voudig glas Installatie: combiwarmtepomp + douche WTW Rc vloer: 3,5 m2k/w Rc gevel: 4,1 m2k/w Rc dak: 5,1 m2k/w Qv10: 0,4 dm2s/m2 Gebalanceerde ventilatie met WTW met CO2 sturing 19 m2 PV panelen

Resultaat variantberekeningen DGMR Functie Energie Behoefte (kwh/m2 GO) Primair (kwh/m2 GO) Hernieuwbare energie (%) Kantoor 25-65 < 25 25-180 Zorg, zonder bedgebied 45-60 < 0 100-160 Zorg, met bedgebied 60-80 50-150 20-50 Onderwijs 30-60 < 75 25-150 Cel en logies 25-45 10-45 50-80 Winkel 50-70 < 0 125-175 Sport 40-60 < 10 80-180 Bijeenkomst 40-60 < 35 60-200

Voorgenomen eisen Functie Kantoor/onderwijs/zorg zonder bedgebied/cel/logies/wink el/sport/bijeenkomst Energie Behoefte (kwh/m2 GO) Primair (kwh/m2 GO)** Hernieuwbare energie (%)** 50* 25 50 Zorg, met bedgebied 65 120 50 Onderwijs 50 60 50 *gebouwen < 50 m2 afhankelijk nader onderzoek **gebouwen > 5 verdiepingen afhankelijk nader onderzoek

Praktijkvoorbeeld (1) Gemeentekantoor Utrechtse Heuvelrug Bouwjaar 2013, 6000 m2 EPC kantoor 0,46 EPC bijeenkomst 0,84 Energiebehoefte 30 kwh/m2 Primair Energiegebruik 60 kwh/m2 Duurzame Energie 23%

Praktijkvoorbeeld (1) Gemeentekantoor Utrechtse Heuvelrug Maatregelen 3-voudig glas Installatie: warmtepomp en WKO Rc gemiddeld 5 m2k/w U waarde open geveldelen 1,40 W/m2K Gebalanceerde ventilatie

Primair Energiegebruik (kwh/m2 GO) 250 200 Velthuizer School Ede 150 100 50 0 Gemeentehuis Utrechtse Heuvelrug