Draaiboek infectiebeleid in het woonzorgcentrum (WZC)

Draaiboek infectiebeleid in het woonzorgcentrum (WZC) Dag van de ziekenhuishygiëne - UZ Gent 10 december 2013 Dr. Tessa Van Houtte CRA WZC Wissekerke te Bazel

Doel: 1. Voorstellen Inhoud Nieuwe accenten 2. Werken met Bril CRA (Coördinerend Raadgevend Arts) Bedenkingen UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 2

Hoe? Historiek Inhoud overlopen Toepassing Bewoner met diarree Vervolgverhaal UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 3

Historiek: groeiproces! DRAAIBOEK : INFECTIEBELEID IN RVT - ROB 2006 REGIO WAASLAND 2006 2009 2012 UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 4

Historiek: verschillende invalshoeken CRA waasland later ook andere CRA s Huisartsen Rusthuiskoepels en woonzorgcentra Ziekenhuishygiëne Vaccinatie en epidemiologie Arbeidsgeneeskunde WIV (Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid) Hoge School Gent (opleiding verpleging) Academisch centrum huisartsgeneeskunde(kul) Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 5

Eindelijk van start 2012!? 22 mei 2012 Handhygiëne campagne Brussel UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 6

Project 2011: eindresultaat Doe kaft + interactieve PC-versie Acco Idewe On line gratis aangeboden www.zorginfecties.be interactieve PDF-versie UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 7

Inhoudstafel Woordkeuze 1. Inleiding 2. Algemene Maatregelen 3. Bijkomende Maatregelen 4. Vaccinaties 5. Arbeidsgeneeskunde 6. Aanvullende informatie 7. Materiaal voor navorming 8. Bronnen, links en bijlage HGR UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 8

1. Inleiding Algemene maatregelen = preventie Bijkomende maatregelen = verspreiding voorkomen UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 9

1. Inleiding Werkinstrument Uniformiteit Tijdwinst Toegankelijk Correcte actuele informatie Voorkomen paniekreactie Communicatiemiddel steekkaarten Kaft met interactieve CD-rom UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 10

Werkinstrument: hulpmiddel CRA Bestaande infectiebeleid Toetsen Bijsturen Integreren in het kaft Raadplegen Vb bij epidemie Maken van afspraken Bijscholingen UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 11

2. Algemene maatregelen Restrictief antibioticabeleid Algemene voorzorgsmaatregelen Vaccinatie Infectiebeleid WZC Staande orders Verwittigingsdiagram UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 12

Restrictief antibioticabeleid Stop: opmars Multiresistente ziekteverwekkers Basisprincipes = juist Aangewezen product Dosis Duur Diagnose CRA overleg met huisartsen WZC formularium beperkte lijst antibiotica werken met 1 labo UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 13

2. Algemene maatregelen Restrictief antibioticabeleid Algemene voorzorgsmaatregelen Vaccinatie Hygiëneplan WZC Staande orders Verwittigingsdiagram UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 14

Algemene voorzorgsmaatregelen Toepassen Bij alle bewoners Ziek of niet ziek Door alle zorgverstrekkers Ook bezoekende huisartsen! UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 15

Algemene voorzorgsmaatregelen 2.1.Handhygiëne Handhygiëne = hoeksteen! UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 16

Algemene voorzorgsmaatregelen 2.1.Handhygiëne Handen wassen met water en zeep Handen ontsmetten met handalcohol Niet-steriele latexvrije wegwerphandschoenen Overzicht in de praktijk Verzorging van de huid Praktische uitvoering Techniek UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 17

Algemene voorzorgsmaatregelen 2.2. Persoonlijke hoest - nieshygiëne UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 18

Algemene voorzorgsmaatregelen 2.2. Persoonlijke hoest - nieshygiëne UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 19

Algemene voorzorgsmaatregelen 2.3. Onderhoud Productkeuze bij ontsmetting oppervlakten en voorwerpen Linnen, afval, kamer, instrumenten, bedpan en urinaal 2.4. Prikaccidenten Bewoner met hepatitis B, glycemiebepalingen, afval Kapper, pedicure en manicure UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 20

2. Algemene maatregelen Restrictief antibioticabeleid Algemene voorzorgsmaatregelen Vaccinatie Hygiëneplan WZC Staande orders Verwittigingsdiagram UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 21

Staande orders Doel: Herkennen infectie Inschatten ernst van een infectie Algemene richtlijnen vermoeden infectie 1) Algemene symptomen = 5 vitale parameters 2) Specifieke symptomen NKO, luchtwegen, urineweg, maag-darm, 3) Alarmsymptomen Werkschema s koorts, braken, diarree,.. Vb Bewoner met diarree en koorts UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 22

Staande orders UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 23

2. Algemene maatregelen Restrictief antibioticabeleid Algemene voorzorgsmaatregelen Vaccinatie Hygiëneplan WZC Staande orders Verwittigingsdiagram + stappenplan Vb bewoner met diarree en koorts! vermoeden van clostridium UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 24

Stappenplan = eenvoudig! Melding Opvolging Bijsturen Evalueren UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 25

STAP 1 = melding Hoofdverpleegkundige en/of huisarts verwittigt CRA Verwittigingsdiagram bij infectieziekten met besmettingsgevaar Hoofdverpleegkundige Dagelijks verantwoordelijke Huisarts Coördinerend en Raadgevend arts CRA:.. Tel:. E-mail:.. Toezicht volksgezondheid Huisartsen Arbeidsgeneesheer Provincie:. Wacht: 02/512.93.89 FAVV: Bezoekende huisartsen:. Dr: Tel:..... E-mail:... Personeel Bewoners UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 26

STAP 1 = melding Volstaan algemene voorzorgsmaatregelen? Steeds overlopen en aandacht op vestigen = nee Bijkomende voorzorgsmaatregelen afspreken? Steekkaart opstellen = ja UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 27

STAP 1 = melding Hoofdverpleegkundige verwittigt dagelijkse verantwoordelijke Checken aangifteplicht verwittig Toezicht Volksgezondheid = niet nodig behalve bij vermoeden epidemie = meer dan 2 gevallen UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 28

Aanmaak Individuele steekkaart Individuele steekkaart: algemene voorzorgsmaatregelen blijven toepassen! NAAM: START: STOP: Bijkomende voorzorgsmaatregelen Besmettelijk materiaal Snel info uitwisselen Verzorgend team Onderhoud Keuken Transport Bezoek Valkuil = beroepsgeheim! Eenpersoonskamer Duur isolatie Handhygiëne Masker Handschoenen Overschort Veiligheidsbril Linnen Afval Instrumentaria Bedpan/urinaal/toilet Eetgerei Excreta/secreta Onderhoud Transport Bezoek Einde isolatie Opmerkingen IN OVERLEG MET: UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 29

3. Bijkomende maatregelen UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 30

3.1. Bijkomende Voorzorgsmaatregelen Discussie 1)Dragen van beschermende kledij 2)Linnen 3)Afval UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 31

Afval risicohoudend afval: gele containers of naaldcontainer niet-risicohoudend afval: gewone vuilniszakken vuilniszak slechts tot 2/3 vullen dagelijks verwijderen vuilniszak eerst sluiten voor het verwijderen hygiëneplan WZC UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 32

3.1. Bijkomende Voorzorgsmaatregelen Beschermende kledij: overschort handschoenen masker Veiligheidsbril Isolatie bronisolatie beschermende isolatie Vorm van isolatie en beschermende kledij UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 33

3.1. Bijkomende Voorzorgsmaatregelen Overdrachtswegen rechtstreeks / onrechtstreeks contact druppels aerogeen Beschermende kledij Vorm van isolatie UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 34

Diarree met koorts vermoeden clostridum! Individuele steekkaart: algemene voorzorgsmaatregelen blijven toepassen! NAAM: START: STOP: Bijkomende voorzorgsmaatregelen Besmettelijk materiaal Individuele steekkaart Algemene Voorzorgsmaatregelen Blijven toepassen! Eenpersoonskamer Duur isolatie Handhygiëne Masker Handschoenen Overschort Veiligheidsbril Linnen Afval Instrumentaria Bedpan/urinaal/toilet Eetgerei Excreta/secreta Onderhoud Transport Bezoek Einde isolatie Opmerkingen IN OVERLEG MET: UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 35

UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 36

Linnen steeds handschoenen dragen bij manipulatie van linnen dat duidelijk bevuild is met bloed, stoelgang, urine en andere lichaamsvochten minimaal manipuleren: niet uitschudden direct in linnenzak niet tegen beroepskledij houden steeds vervangen bij zichtbare bevuiling systematisch wekelijks verschonen aandacht handhygiëne: steeds handen ontsmetten met handalcohol vooraleer naar de volgende kamer steeds wassen op 60 C of meer delicaat linnen: voorwas, lang wasprogramma, voldoende wasproduct, niet te veel in wasmachine UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 37

Welke steekkaart? overzicht Symptoom Diarree Hoest Huidinfectie Infectieziekten Flash info ziekten Bijkomende voorzorgsmaatregelen UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 38

Bijkomende voorzorgsmaatregelen: DIARREE incontinentie voor stoelgang slechte lichaamshygiëne Besmettelijk materiaal = stoelgang = voorwerpen, voedsel en handen met stoelgang bevuild Eenpersoonskamer ja Duur isolatie afhankelijk van diagnose afhankelijk van klinische evolutie Handhygiëne basishouding Masker neen Handschoenen altijd bij het betreden van de kamer Overschort enkel bij zorgcontacten Veiligheidsbril neen UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 39

MAAR Einde isolatie aandachtspunten bij eindschoonmaak kamer: zie hygiëneplan WZC Opmerkingen! bij vermoeden Clostridium: zie andere fiche Clostridium difficile o.a. iedereen die de kamer betreedt, draagt handschoenen en overschort! bij epidemie-outbreakanalyse: kweken stoelgang afnemen! bij vermoeden voedselintoxicatie: cultuur besmet voedsel en Toezicht Volksgezondheid contacteren UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 40

Opmerking geen paniek het belang van handhygiëne onderstrepen stoelgang voor onderzoek moet binnen de 2 uur in het labo zijn, anders in de koelkast bewaren bepalen van Clostridiumtoxine is belangrijker dan de cultuur want patiënt met positieve toxines is besmettelijk patiënt met positieve cultuur is niet noodzakelijk besmettelijk UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 42

Interactieve CD - rom UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 44

Individuele steekkaart: algemene voorzorgsmaatregelen blijven toepassen! NAAM: Mister X START: 16/06/2012 STOP: Bijkomende voorzorgsmaatregelen: CLOSTRIDIUM DIFFICILE Besmettelijk materiaal = voorwerpen of handen met stoelgang bevuild, eventueel onzichtbare sporen Eenpersoonskamer ja Duur isolatie 2 tot 3 dagen na het stoppen van de diarree; cultuur stoelgang hoeft niet negatief te zijn UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 45

Bijkomende voorzorgsmaatregelen: CLOSTRIDIUM DIFFICILE (vervolg) Handhygiëne Masker Handschoenen Overschort basishouding + eerst handen wassen met water en zeep en nadien ontsmetten! (handalcohol alleen helpt onvoldoende) neen altijd bij het betreden van de kamer! Eerst aandoen, dan pas overschort aan! Eerst handschoenen uit, dan overschort uit! altijd bij het betreden van de kamer met lange mouwen (of goed nadien de voorarmen wassen met water en zeep en daarna met handalcohol UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 46

Bijkomende voorzorgsmaatregelen: CLOSTRIDIUM DIFFICILE (vervolg) bij verschonen lakens en kleding: steeds handschoenen + overschort aan Linnen naargelang vervuiling: bedlinnen en kledij verversen linnen en kledij verzamelen op de kamer en dagelijks verwijderen Afval geen bijkomende voorzorgsmaatregelen UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 47

Bijkomende voorzorgsmaatregelen: CLOSTRIDIUM DIFFICILE (vervolg) Instrumentaria verplicht individueel houden (inclusief stethoscoop, thermometer, ) onmiddellijk ontsmetten na gebruik: zie hygiëneplan WZC persoonlijk houden Bedpan/urinaal/toilet normale ontsmettingsprocedure steeds doorspoelen met gesloten deksel! UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 48

Bijkomende voorzorgsmaatregelen: CLOSTRIDIUM DIFFICILE (vervolg) als laatste afruimen, met handschoenen aan Eetgerei kar of eetgerei direct naar de keuken brengen materiaal onmiddellijk in de afwasmachine doen Excreta/secreta verwijderen via sanitaire afvoer en gewone afvalprocedure UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 49

Bijkomende voorzorgsmaatregelen: CLOSTRIDIUM DIFFICILE (vervolg) overschort en handschoenen dragen kamer als laatste poetsen Onderhoud reinigen en ontsmetten: met chlooroplossing van minimaal 1000 ppm volgens hygiëneplan WZC! volgorde respecteren: van proper naar vuil: eerst horizontale oppervlakken, dan contactpunten, daarna de vloer en als laatste het sanitair! onderhoudsmateriaal in de kamer houden UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 50

Knipperlichtkaart UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 51

Bijkomende voorzorgsmaatregelen: CLOSTRIDIUM DIFFICILE (vervolg) Transport toegelaten, tot een minimum beperken dienst verwittigen, bij voorkeur onderzoek of ingreep als laatste plannen isolatiemaatregelen blijven respecteren de bewoner draagt beschermende kledij voor vervoer hoofd- en voeteinde bed en/of rolstoel ontsmetten en linnen verversen transferdocument invullen en meegeven UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 53

Bijkomende voorzorgsmaatregelen: CLOSTRIDIUM DIFFICILE (vervolg) toegelaten Bezoek informatiekaart bezoekers invullen en toelichten: - eerst handen wassen met water en zeep en goed naspoelen en daarna de handen ontsmetten voor het verlaten van de kamer - zwangeren: toegelaten - kinderen: niet toegelaten zich steeds eerst melden aan de verpleging deze bewoner als laatste bezoeken en direct naar huis UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 54

Bijkomende voorzorgsmaatregelen: CLOSTRIDIUM DIFFICILE (vervolg) Mister X 19/06/12: eindelijk uitslag: clostridium toxines positief gezondheidstoestand ging achteruit opgenomen in het ziekenhuis voor hoelang????? Einde isolatie heel de kamer reinigen en ontsmetten met een chlooroplossing 5000 ppm, contacttijd 7 minuten (scheidings)gordijnen wassen op 60 C UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 55

Bijkomende voorzorgsmaatregelen: CLOSTRIDIUM DIFFICILE (vervolg) Bij elke nieuwe diarree Clostridium difficile in overweging nemen en eventueel cohorteren (miniquarantaine) Opdrijven van de onderhoudsfrequentie Opmerkingen! Chlooroplossingen (aanbevelingen HGR 05/2008) bijvoorbeeld chloramine 0,5% oplossing voor 1250 ppm! bij overschort zonder lange mouwen: extra aandacht: voorarmen mee reinigen en ontsmetten na het uitdoen van de overschort en handschoenen IN OVERLEG MET: UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 56

STAP 2 = opvolging Hoofdverpleegkundige volgt het goed toepassen van de maatregelen op Nieuwe gevallen worden aan de CRA gemeld Bij vermoeden epidemie CRA verwittigt Toezicht volksgezondheid Bijkomende maatregelen bijsturen? UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 57

STAP 3 = afronden Besmettingsgevaar geweken Opheffen bijkomende maatregelen Meedelen: Dagelijkse verantwoordelijke Verplegend personeel Onderhoud Ander personeel WZC UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 58

STAP 4 = evaluatie Aanpak Doorspelen info Implementeren genomen maatregelen Vlot verlopen? Bijsturen naar de toekomst! UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 59

Vervolgverhaal = uitdaging! Implementatie WZC: teach the teacher Huisartsen: LOK CRA: CRA - BasisVorming Ziekenhuizen: ZH hygiëneplatforms Arbeidsgeneeskunde Overheid Vervolgverhaal = update houden Toetsen Bijsturen Aanvullen UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 60

Tot Slot Discussie op gang gebracht tussen verschillende partners betrokken bij het infectiebeleid in WZC Meer ondersteuning, transparantie, uniformiteit Evenwichtsoefening WZC versus ziekenhuis Vertrouwd geraken met algemene en bijkomende maatregelen Haalbaar en nodig dagdagelijkse praktijk Prijskaartje en belasting voor het milieu UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 61

Wordt vervolgd UZ Gent 10-12-2013 draaiboek infectiebeleid wzc 62