Zijn er mogelijkheden om tijdelijk te stoppen met werken? Mijn vader gaat de laatste tijd erg achteruit, zeker nu hij onlangs zijn heup gebroken heeft. Hij kan de deur niet meer uit om voor zijn duiven te zorgen en zit moederziel alleen weg te kwijnen. Ik zou zo graag wat meer tijd voor hem willen vrijmaken, op zijn minst tot zijn heup weer wat beter is. Ik werk fulltime, maar ik wil later niet het gevoel hebben dat ik geen tijd gemaakt heb voor mijn vader. Zou ik geen loopbaanonderbreking kunnen nemen? Je hebt tenslotte maar één vader Irene, 46 jaar Wil je tijd vrijmaken voor je kinderen of familie? Dat kan via een loopbaanonderbreking of je kunt tijdskrediet opnemen. Zo is het mogelijk om je privéleven en je professionele loopbaan beter op elkaar af te stemmen. 1 Verlof voor medische bijstand Een thematisch verlof dat de mogelijkheid biedt om de arbeidsprestaties tijdelijk te schorsen. Zo kun bijstand je verlenen aan je gezins- of familielid tot de tweede graad, dat lijdt aan een zware ziekte. Als zware ziekte wordt beschouwd: elke ziekte of medische ingreep die de behandelend geneesheer als zodanig beoordeelt en waarvoor hij meent dat elke vorm van sociale, familiale of mentale bijstand noodzakelijk is voor het herstel. De aanvraag gebeurt bij je werkgever aan de hand van een medisch attest waaruit tevens blijkt dat je als werknemer bereid bent om de zieke persoon bij te staan. Als je je loopbaan onderbreekt dan heb je recht op een onderbrekingsvergoeding van de RVA. Er zijn drie vormen van verlof voor medische bijstand: Volledige onderbreking. De arbeidsprestaties kunnen volledig onderbroken worden, ongeacht een deeltijdse of een voltijdse tewerkstelling. den indien het verlof wordt aangevraagd door een alleenstaande ouder voor een kind dat maximum 16 jaar is. Indien je verlof aanvraagt voor een minderjarig kind dat gehospitaliseerd is, kun je hiervoor gedurende één week voltijds thematisch verlof opnemen. Dit kan tijdens of aansluitend op de periode van hospitalisatie. Dit verlof kan éénmalig met één week verlengd worden. Deze periode van twee weken kan verlengd worden met het verlof om medische bijstand uit de algemene regeling. In die situatie dient de minimumperiode van één maand niet gerespecteerd te worden. Deze verlenging kan enkel in de vorm van volledige onderbreking. Indien de werknemer deze periode wenst te verlengen onder de vorm van een halftijdse vermindering of een vermindering met 1/5 de dan dient de minimumperiode wel gerespecteerd te worden. Vermindering van de prestaties tot een halftijdse betrekking Per zwaar zieke patiënt kun je de arbeidsprestaties verminderen met met ½ per periode van minimum 1 maand tot maximum 3 maanden. Deze periodes kunnen verlengd worden tot maximum 24 maanden, al dan niet opeenvolgend. De maximumduur kan verlengd worden tot 48 maanden indien het verlof wordt aangevraagd door een alleenstaande ouder voor een kind dat maximum 16 jaar is. Vermindering van de prestaties met 1/5 Per zwaar zieke patiënt kun je de arbeidsprestaties verminderen met 1/5 per periode van minimum 1 maand tot maximum 3 maanden. Deze periodes kunnen verlengd worden tot maximum 24 maanden, al dan niet opeenvolgend. De maximumduur kan verlengd worden tot 48 maanden indien het verlof wordt aangevraagd door een alleenstaande ouder voor een kind dat maximum 16 jaar is. Vermindering van de prestaties tot een halftijdse betrekking. De arbeidsprestaties kunnen verminderd worden tot een halftijdse tewerkstelling indien de tewerkstelling minstens 3/4 van een voltijdse betrekking bedraagt Vermindering van de prestaties met 1/5. De arbeidsprestaties kunnen verminderd worden tot een 4/5 tewerkstelling indien er een voltijdse tewerkstelling is. Volledige onderbreking Per zwaar zieke patiënt kun je de arbeidsprestaties volledig onderbreken per periode van minimum 1 maand tot maximum 3 maanden. Deze periodes kunnen verlengd worden tot maximum 12 maanden, al dan niet opeenvolgend. De maximumduur kan verlengd worden tot 24 maan- 58 Zijn er mogelijkheden om tijdelijk te stoppen met werken?
Brutobedragen vanaf 1 december 2012 - Thematische verloven (privésector) Minder dan 50 50 of ouder Voltijdse onderbreking 786,75 euro 786,78 euro Deeltijdse onderbreking (50 %) 393,38 euro 667,27 euro Deeltijdse onderbreking (20 %) 133,45 euro 179,47 euro (enkel voor alleenstaande werknemers die uitsluiten samenwonen met kinderen ten laste) 266,91 euro CM-Thuiszorgtip Alle belangrijke informatie vind je op de website van de RVA: www.rva.be, je vakbond of bij de dienst Maatschappelijk Werk van CM. 2 Palliatief verlof Werknemers Palliatief verlof is een thematisch verlof dat je de mogelijkheid biedt, tijdelijk geheel of gedeeltelijke de arbeidsprestaties te schorsen om palliatieve zorgen te verstrekken aan een ongeneeslijk zieke persoon die zich in een terminale fase bevindt. Als werknemer heb je recht op loopbaanonderbreking in kader van palliatief verlof op voorwaarde dat je een attest van de behandelend geneesheer kan voorleggen waaruit blijkt dat je als werknemer bereid bent om palliatieve zorgen te bieden. De aanvraag gebeurt bij de werkgever. Wanneer je je loopbaan onderbreekt omwille van palliatief verlof, dan heb je recht op een onderbrekingsvergoeding van de RVA. Er zijn twee vormen van palliatief verlof: Volledige onderbreking: je onderbreekt je arbeidsprestaties volledig, ongeacht je deeltijds of voltijds bent tewerkgesteld. Vermindering van de prestaties: - Je vermindert je arbeidsprestaties tot een halftijdse tewerkstelling indien je minstens voltijds bent tewerkgesteld. - Of met 1/5 bij een voltijdse tewerkstelling. Volledige onderbreking Zowel bij een deeltijdse als een voltijdse tewerkstelling kunnen de arbeidsprestaties volledig onderbroken worden gedurende 1 maand. De periode kan éénmalig verlengd worden met 1 maand. De overheid voorziet een onderbrekingsvergoeding. Het gaat om een maandelijkse forfaitaire uitkering. Vermindering van de prestaties tot een halftijdse betrekking De arbeidsprestaties kunnen verminderd worden tot een halftijdse tewerkstelling gedurende 1 maand. De periode kan éénmalig verlengd worden met 1 maand. Vermindering van de prestaties met 1/5 De arbeidsprestaties kunnen verminderd worden met 1/5 gedurende 1 maand. De periode kan éénmalig verlengd worden met 1 maand. Brutobedragen vanaf 1 december 2012 - Thematische verloven (privésector) - Zie tabel bovenaan. Zelfstandigen Ook als zelfstandige kun je in aanmerking komen voor palliatief verlof, wanneer je palliatieve zorgen geeft aan je kind of partner. Als zelfstandige kun je voor een periode van minimum 4 opeenvolgende weken en maximum 3 opeenvolgende maanden je activiteit stopzetten. De activiteit kan door een derde verder gezet worden. Voor het kwartaal volgend op het begin van de onderbreking (minstens 4 weken) wordt er vrijstelling van sociale bijdragen toegestaan. Dit kwartaal blijft meetellen in de pensioenloopbaan. Deze rechten zijn weggelegd voor zelfstandigen in hoofdberoep en voor meewerkende echtgenotes (m/v). Voorwaarden waaraan de patiënt moet voldoen: de patiënt is de echtgeno(o)t(e) of wettelijk samenwonende partner of een kind Zijn er mogelijkheden om tijdelijk te stoppen met werken? 59
het kind moet recht geven op kinderbijslag en in het gezin verblijven. Vóór het kwartaal waarin je als zelfstandige tijdelijk stopt moet je minstens 2 kwartalen onderworpen zijn geweest aan het sociaal statuut. De aanvraag wordt ingediend bij het sociaal verzekeringsfonds binnen de 4 weken vanaf de onderbreking van je activiteit, dit kan met een aangetekende brief of een verzoek tegen ontvangstbewijs. De aanvraag gebeurt bij het sociaal verzekeringsfonds aan de hand van een attest opgesteld door de behandelend geneesheer van de patiënt met volgende vermeldingen: de identiteit van de patiënt; dat hij palliatieve zorgen nodig heeft; dat de aanvrager zich bereid verklaart deze zorgen te geven. Het forfaitair bedrag wordt betaald in drie schijven en bedraagt 2 121,88 euro. 3 Tijdskrediet (nieuwe regeling geldig vanaf 1 januari 2015) Tijdskrediet past binnen de reglementering op de loopbaanonderbreking en is enkel van toepassing als je werknemer bent, tewerkgesteld in de privé-sector. Tijdskrediet zorgt ervoor dat je meer mogelijkheden krijgt om over vrije tijd te beschikken voor familiale of sociale verplichtingen of om een persoonlijk project te realiseren. (bv. opvoeding van kinderen, wereldreis maken ) Voor aanvragen na 01-01-2015 kun je enkel nog een onderbrekingsvergoeding ontvangen (RVA) indien je een tijdskrediet met motief hebt aangevraagd en in het stelsel eindeloopbaan. De verschillende soorten tijdskrediet zijn: Tijdskrediet zonder motief Tijdskrediet met motief Eindeloopbaan Tijdskrediet zonder motief Wie, voorwaarde en duur Als werknemer heb je gedurende je loopbaan recht op 1 jaar voltijds equivalent (VTE) tijdskrediet. een voltijdse schorsing tot maximum 1 jaar; een vermindering tot een halftijdse schorsing tot maximum 2 jaar; een vermindering met 1/5de tot maximum 5 jaar. De werknemer dient: verbonden te zijn met de werkgever door een arbeidsovereenkomst gedurende de 24 maanden die voorafgaan aan de schriftelijke aanvraag; een loopbaan als werknemer te hebben van minstens 5 jaar op het moment van de aanvraag. Tewerkstellingsvoorwaarde Voor het voltijds tijdskrediet is er geen tewerkstellingsvoorwaarde. Voor het haltijds tijdskrediet dient de werknemer gedurende 12 maanden voorafgaand aan de schriftelijke aanvraag minstens 3/4 VTE tewerkgesteld te zijn geweest. Voor de 1/5 loopbaanvermindering dient de werknemer gedurende 12 maanden voorafgaand aan de schriftelijke aanvraag voltijds tewerkgesteld te zijn geweest in een arbeidsregeling van 5 dagen of meer. Er zijn minimumperiodes vastgelegd: voor het voltijds tijdskrediet is de minimumperiode 3 maanden voor het halftijds tijdskrediet is de minimumperiode eveneens 3 maanden voor de vermindering met 1/5 is de minimumperiode 6 maanden. Tijdskrediet met motief Wie, voorwaarde en duur Wanneer je als werknemer je aanvraag tot het bekomen van tijdskrediet kan motiveren met één van de motieven binnen de reglementering, dan kun je een bijkomend recht op tijdskrediet verkrijgen. Dit is een aanvullend recht, dit komt bovenop het tijdskrediet zonder motief. Het motief bepaalt de maximumduur. De duur is maximum 36 maanden voor de volgende motieven om: een opleiding te volgen (erkend door de gemeenschappen of de sector, de opleiding moet voldoen aan de voorwaarden van artikel 4 d van CAO nr. 1031). Dit kan in verschillende vormen opgenomen worden: 60 Zijn er mogelijkheden om tijdelijk te stoppen met werken?
De duur is maximum 48 maanden voor de volgende motieven om: voor een eigen kind te zorgen tot de leeftijd van 8 jaar, het tijdskrediet dient aan te vangen voor het kind 8 jaar is; palliatieve zorgen te verlenen; een zwaar ziek gezins- of familielid bij te staan of te verzorgen; voor een eigen gehandicapt kind te zorgen tot de leeftijd van 21 jaar, het tijdskrediet dient aan te vangen voor het kind 21 jaar is; bijstand of verzorging te verlenen aan een eigen minderjarig zwaar ziek kind of aan een minderjarig zwaar ziek kind dat deel uitmaakt van het gezin. Dit tijdskrediet kan in verschillende vormen opgenomen worden: een voltijdse schorsing; een vermindering tot een halftijdse schorsing; een vermindering met 1/5. Opgelet! Bij tijdskrediet met motief gaat het om een termijn van 36 of 48 kalendermaanden. Dit is niet te begrijpen als voltijds equivalent. Indien bv. het tijdskrediet opgenomen wordt onder de vorm van vermindering met 1/5, dan blijft het maximum 36 of 48 maanden. Het recht op het voltijds en halftijds tijdskrediet met motief van 48 maanden geldt pas indien hierover een sectorale of ondernemings-cao is. Het recht op tijdskrediet met motief van 36 maanden en het recht op tijdskrediet met motief van 48 maanden is niet cumulatief. De werknemer dient verbonden te zijn met de werkgever door een arbeidsovereenkomst gedurende de 24 maanden die voorafgaan aan de schriftelijke aanvraag Indien je voldoet aan de toekenningsvoorwaarden, heb je recht op een maandelijkse onderbrekingsuitkering (RVA). Deze voorwaarde is niet van toepassing indien het tijdskrediet onmiddellijk volgt op een ouderschapsverlof én de volledige rechten op ouderschapverlof voor alle begunstigde kinderen zijn opgebruikt. Tewerkstellingsvoorwaarde Voor het voltijds tijdskrediet is er geen tewerkstellingsvoorwaarde. Voor het 1/2 tijdskrediet dient de werknemer gedurende 12 maanden voorafgaand aan de schriftelijke aanvraag minstens 3/4 VTE tewerkgesteld te zijn geweest. Voor de 1/5 loopbaanvermindering dient de werknemer gedurende 12 maanden voorafgaand aan de schriftelijke aanvraag voltijds tewerkgesteld te zijn geweest in een arbeidsregeling van 5 dagen of meer. Om tijdskrediet te bekomen dienen er een aantal formaliteiten vervuld te worden bij de werkgever en bij de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening: de werknemer dient de werkgever schriftelijk op de hoogte te brengen. In de schriftelijke kennisgeving moeten volgende elementen staan: het gekozen stelsel tijdskrediet, de gewenste begindatum en de gewenste duur van de periode van tijdskrediet. de werknemer dient de RVA (bevoegd voor zijn woonplaats) op de hoogte te brengen via het formulier C61- tijdskrediet, afhankelijk van het tijdregime tijdskrediet dat wordt gevraagd. Stelsel eindeloopbaan Dit tijdskrediet is enkel van toepassing indien je als werknemer bent tewerkgesteld in de privé-sector en je arbeidsprestaties wenst te verminderen tot je met pensioen gaat. Leeftijdsvoorwaarde Algemene regel Vanaf 60 jaar heb je als werknemer met minstens 25 jaar beroepsloopbaan als loontrekkende recht op een vermindering tot 1/2 of met 1/5 tot aan de pensioenleeftijd. Afwijkende voorwaarden Vanaf 55 jaar kan je recht openen in volgende situaties: je bent tewerkgesteld in een onderneming in herstructurering of in moeilijkheden; je hebt 35 jaar beroepsverleden als loontrekkende; je oefent een zwaar beroep uit; je werkt of hebt gewerkt in een stelsel met nachtarbeid; Zijn er mogelijkheden om tijdelijk te stoppen met werken? 61
je bent tewerkgesteld in de bouwsector en je bent, wegens gezondheidsredenen, niet in staat om jouw activiteit verder te zetten. De toegangsleeftijd voor het genieten van onderbrekingsuitkeringen in het kader van de voornoemde afwijkende voorwaarden zal worden opgetrokken tot: 56 jaar vanaf 01 januari 2016; 57 jaar vanaf 01 januari 2017; 58 jaar vanaf 01 januari 2018; 60 jaar vanaf 01 januari 2019. Duur Er is geen maximumduur van toepassing. Anciënniteitsvoorwaarde De werknemer dient minstens 24 maanden anciënniteit te hebben bij de werkgever bij wie het tijdskrediet wordt aangevraagd. Afwijkingen hierop kunnen worden toegestaan door de werkgever. Tewerkstellingsvoorwaarde De werknemer dient tijdens de 24 maanden die voorafgaan aan de schriftelijke kennisgeving bij aanvraag tot: een halftijds tijdskrediet minstens 3/4 gewerkt te hebben; een vermindering met 1/5 voltijds gewerkt te hebben (of 4/5 in het kader van het algemeen stelsel van tijdskrediet). Om tijdskrediet te bekomen dienen er een aantal formaliteiten vervuld te worden bij de werkgever en bij de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening. de werknemer dient de werkgever schriftelijk op de hoogte te brengen. In de schriftelijke kennisgeving moeten volgende elementen staan: het gekozen stelsel tijdskrediet, de gewenste begindatum en de gewenste duur van de periode van tijdskrediet. de werknemer dient de RVA (bevoegd voor zijn woonplaats) op de hoogte te brengen via het formulier C61- tijdskrediet, afhankelijk van het tijdregime tijdskrediet dat wordt gevraagd. 62 Zijn er mogelijkheden om tijdelijk te stoppen met werken?
Bedragen tijdskrediet Bedragen van toepassing sinds 1 december 2012 Algemeen stelsel, ongeacht de leeftijd van de werknemer Voltijds tijdskrediet, met of zonder motief Minder dan 5 jaar anciënniteit 5 jaar anciënniteit of meer Brutobedrag 481,02 euro 641,37 euro Nettobedrag 432,30 euro 576,40 euro 1/2-tijdskrediet, met of zonder motief Minder dan 5 jaar anciënniteit 5 jaar anciënniteit of meer Brutobedrag 240,51 euro 320,68euro Nettobedrag Alleenwonend (2) Alleenwonend (2) 168,36 euro 199,27 euro 224,48 euro 265,69 euro Tijdskrediet 1/5, zonder of met motief Alleenwonend Brutobedrag 158,38 euro 204,39 euro Nettobedrag 102,95 euro 132,86 euro 169,34 euro Stelsel eindeloopbaan, vanaf 55 jaar (of 50 jaar bij uitzondering) Minder dan 5 jaar anciëniteit Werknemer tussen 50 en 51 jaar 5 jaar anciëniteit of meer Werknemer van 51 jaar of ouder Bruto 240,51 euro 320,68 euro 479,06 euro Netto Alleenwonend (2) Alleenwonend (2) Alleenwonend (2) 163,34 euro 199,27 euro 208,45 euro 265,69 euro 311,39 euro 396,91 euro Zijn er mogelijkheden om tijdelijk te stoppen met werken? 63
Tijdskrediet 1/5 Werknemer tussen 50 en 51 jaar Werknemer van 51 jaar of ouder Alleenwonend (2) Alleenwonend (2) Bruto 158,38 euro 204,39 euro 222,52 euro 268,53 euro Netto 102,95 euro 132,95 euro (3) 169,34 euro (4) 144,64 euro 174,55 euro (3) 222,48 euro (4) Een samenwonende werknemer is hij die met andere volwassenen samenwoont en eventueel één of meerdere kinderen ten laste heeft (2) Een alleenwonende werknemer is of een werknemer die alleen woont, of een werknemer die enkel samenwoont met één of meerdere ten laste (3) Nettobedrag voor de werknemer die alleen woont (4) Netto bedrag voor de werknemer die enkel samenwoont met één of meerdere kinderen die hij ten laste heeft De werknemer kan zijn dossier opvolgen via www.socialsecurity.be, rubriek Online diensten op via de website van de RVA. De werknemer dient hiervoor te beschikken over een burgertoken of een electronische identiteitskaart. 64 Zijn er mogelijkheden om tijdelijk te stoppen met werken?
4 Aanmoedigingspremie van de Vlaamse overheid Bij tijdskrediet of loopbaanonderbreking betaalt de federale overheid (concreet: de RVA) een onderbrekingsuitkering. Die uitkering kan aangevuld worden met een aanmoedigingspremie van de Vlaamse overheid. Er zijn drie stelsels: privé sector; openbare sector; social profitsector. Om in aanmerking te komen voor een aanmoedigingspremie, is het nodig dat de RVA de goedkeuring gegeven heeft voor een stelsel van tijdskrediet of van één van de thematische verloven. Er zijn mogelijk nog bijkomende voorwaarden afhankelijk van de sector van tewerkstelling en het type tijdskrediet. Het bedrag van de premie hangt af van de sector waarin je werkt, het soort onderbreking (zorg, opleiding,...) en de mate waarin je het werk onderbreekt. 5 Sectorale premie of ondernemingspremie De sector of de onderneming kunnen ook nog beslissen om supplementair een premie toe te kennen. Vraag informatie bij je vakbond of de personeelsdienst van je werkgever. CM-Thuiszorgtip Alle belangrijke informatie vind je op de website van de RVA: www.rva.be, je vakbond of bij de dienst Maatschappelijk Werk van CM. Contact FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen Ernest Blerotstraat 1, 1070 Brussel 02 233 41 11 iab@werk.belgie.be www.werk.belgie.be Vlaamse Overheid Departement Werk & Sociale Economie Koning Albert II laan 35 bus 20, 1030 Brussel Tel. 1700 (gratis telefoonnummer, elke werkdag van 9 tot 19 uur) aanmoedigingspremie@vlaanderen.be www.vlaanderen.be www.werk.be Zijn er mogelijkheden om tijdelijk te stoppen met werken? 65