OPLEIDINGSCATALOGUS ACUTE PSYCHIATRIE Focusgroep Acute Psychiatrie ROAZ Brabant Versie 1.0 20 april 2012
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Psychiatrische beelden... 4 2.1 Zicht op mensen met psychische en psychiatrische problematiek... 4 2.2 Basiscursus psychopathologie voor ondersteunend personeel... 5 2.3 De borderline persoonlijkheidsstoornis... 6 2.4 Delier... 7 2.5 Specifieke module OMA training - Suïcidepreventie... 7 2.6 Specifieke module OMA Training - Werken met signaleringsplannen... 8 2.7 Veranderd gedrag... 9 3. Verslavingszorg... 11 3.1 Basiscursus Verslavingszorg...11 3.2 Verslaving en psychiatrie...12 3.3 KVO (Kinderen van Verslaafde Ouders)...13 3.4 Middelen, verslaving en psychiatrie...13 4. Medicatie... 15 4.1 Medicatieverstrekking / psychofarmaca...15 4.2 Autorisatie Cursus medicatie...16 4.3 Autorisatiecursus ZALV...17 4.4 Autorisatie ZALV - vervolgcursus...18 5. Injecteren... 20 5.1 Injecteren...20 5.2 Injecteren beginners...21 5.3 Injecteren gevorderden...22 6. Levensreddend handelen... 23 6.1 Levensreddend handelen - basis voor NIET verpleegkundigen...23 6.2 Levensreddend handelen - herhaling voor NIET verpleegkundigen...23 7. Veiligheid... 25 7.1 Voorkomen van en omgaan met agressie...25 7.2 Omgaan met agressie (basis en folluw up)...25 7.3 Omgaan met agressie (ondersteunende diensten)...27 7.4 Module dwang en drang...28 7.5 Training conflicthantering...29 7.6 Training medewerkerveiligheid...29 7.7 Specifieke module OMA training - Omgaan met de eigen agressie en weerstandgevoelens en deze professioneel hanteren...30 7.8 Specifieke module OMA training - Collegiale opvang na schokkende en traumatische gebeurtenissen...31 7.9 Specifieke module OMA training - Separeren en fixeren...32 7.10 Training Dreigend Destructief Gedrag (DDG)...33 7.11 Omgaan met agressie...34 7.12 Agressietraining...35 8. Communicatie... 37 8.1 Effectief communiceren - inleiding en verdieping...37 8.2 RET inleiding (rationeel emotieve therapie)...38 8.3 RET verdieping (rationeel emotieve therapie)...39 8.4 Groepssupervisie niveau 5 (basis en fu)...40 2
1. Inleiding De focusgroep Acute Psychiatrie, bestaande uit zowel 1 e als 2 e lijns professionals uit de provincie Noord-Brabant, heeft verbeter- en verankeringspunten ontwikkeld rondom de zorgketen van de gecombineerd acuut psychiatrische/somatische patiënt. Eén van deze punten omschrijft dat betrokken zorgverleners getraind dienen te zijn in het omgaan met agressie en het herkennen dan wel uitsluiten van somatiek en psychiatrie. Diverse instellingen in Brabant verzorgen reeds trainingen in delier, acute psychose, IBS, psychopathologie, medicatieverstrekking, verslaving en psychiatrie, suïcidaliteit, maar ook in het omgaan met agressie. Er bestaan echter ook instellingen die niet zelf in deze cursussen voorzien. De focusgroep heeft hier toe besloten het beschikbare cursus- en opleidingsaanbod in kaart te brengen, te bundelen en in de vorm van een catalogus beschikbaar te stellen aan andere instellingen in de regio. Onderliggend document biedt de opleidingscatalogus die voor de acute psychiatrie relevante cursussen, opleidingen en training omschrijft die voor eenieder, die voldoet aan de beschrijving van de doelgroep, beschikbaar zijn. Disclaimer Netwerk Acute Zorg Brabant (NAZB) is niet aansprakelijk voor eventuele onjuiste of onvolledige informatie in dit document of voor schade ontstaan door gebruik van de hier in vermelde informatie. Daarnaast is NAZB niet verantwoordelijk voor de inhoud van de genoemde opleidingen die via deze catalogus worden aangeboden. Colofon Dit document wordt beheerd door Netwerk Acute Zorg Brabant. Mocht u zaken in dit document willen aanpassen of aanvullen dan kunt u een verzoek hiertoe mailen naar secretariaatnazb@elisabeth.nl of telefonisch contact opnemen via 013-539 2332. 3
2. Psychiatrische beelden 2.1 Zicht op mensen met psychische en psychiatrische problematiek GGZ Breburg Medewerkers zonder opleiding in psychiatrie die wel te maken hebben met cliënten. Doel Globale kennis van psychiatrische stoornissen en inzicht in verschillende gedragingen, die met een stoornis samenhangen. Handvatten in het omgaan met deze doelgroep. Goede communicatie met mensen met een psychische beperking of een psychiatrische ziekte. Context Deze training is gericht op het aanreiken van globale kennis van psychiatrische ziektebeelden en van het bijbehorende gedrag wat mede ontstaan is ten gevolge van het ziektebeeld. Deelnemers krijgen handvatten hoe om te gaan met dit, soms moeilijk, gedrag. Zij leren wat belangrijk is in het contact en wat valkuilen kunnen zijn. Inhoud/programma De training bestaat uit twee bijeenkomsten, één bijeenkomst waarin vooral aandacht is voor uitleg over psychiatrische problematiek en één bijeenkomst die geheel gericht is op het oefenen op basis van praktijksituaties. Eerste bijeenkomst; kennismaking met psychische en psychiatrische problematiek: - Beknopte uitleg van veel voorkomende psychiatrische ziektebeelden. - Verschil tussen psychiatrische en psychosociale problematiek in de indicering. - Handvatten in het herkennen van gedrag; welk gedrag komt voor, welk gedrag geeft problemen. - Gesprekstechnieken: hoe kan men doorvragen, wat zijn de onderliggende vragen en hoe krijgt men problemen helder. Tweede bijeenkomst; verdieping in de praktijk: Kennismaken met houdingsaspecten; welke houding roept wat voor gedrag op, wat is de eigen houding en wat voor effect heeft dat op de ander. - Voorbeelden uit de praktijk oefenen in casuïstiekbesprekingen en praktijksimulatie. Instituut/Docent GGZ Gezond Twee bijeenkomsten van 3.5 uur. Minimaal 8 - maximaal 12 Cursuslocatie GGz Breburg, interne locatie Certificaat/diploma Certificaat Contactgegevens voor aanmelding en informatie Wendy Verhagen, administratief medewerker w.verhagen@ggzbreburg.nl / 088-0167133 4
2.2 Basiscursus psychopathologie voor ondersteunend personeel GGZ WNB (Geestelijke Gezondheidszorg Westelijk Noord Brabant) Omschrijving inhoud/programma Tijdens de training worden de volgende onderwerpen behandeld: - de 7 psychische functies die als kapstok dienen in de training - het begrip psychopathologie, de vier criteria t.a.v. gestoord gedrag en de visies hierop - uitleg van de ziektebeelden (psychotische stoornissen, stemmingsstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, angststoornissen, somatoforme stoornissen). In deze opleidingscatalogus zijn standaard trainingsprogramma s opgenomen. Voor deze cursus kan echter in overleg een maatwerktraject opgezet worden. Leerdoelen Na de training heeft de cursist basiskennis over psychiatrische ziektebeelden en de daarbij horende terminologie die de cursist tegenkomt in het dagelijkse werk. Na afloop van de training kan de cursist specifiek: - uitleggen wat het begrip psychopathologie inhoudt - de 7 psychische functies benoemen - de globale definities en kenmerken en van de ziektebeelden (psychotische stoornissen, stemmingsstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, angststoornissen, somatoforme stoornissen) benoemen - zich op hoofdlijnen een beeld vormen van het werk van begeleiders in de psychiatrie. Onderwijsvorm Theoretische kennisoverdracht middels powerpoint, reader, en interactieve casuïstiekbespreking. Toetsing & certificering Deelnemer heeft recht op een certificaat indien alle dagdelen zijn bijgewoond. Deze cursus is bedoeld voor ondersteunend personeel dat werkzaam is binnen de psychiatrie die in hun werk te maken hebben met de terminologie maar geen kennis hebben van psychiatrische ziektebeelden. Benodigde voorkennis n.v.t. 1 dagdeel (3 uur). Minimaal 8; maximaal 15 deelnemers Locatie GGZ WNB (interne locatie) of op locatie bij andere instelling (bij externe trainingen). Accreditatie GGZ WNB is geaccrediteerd door V&VN. Kosten Informatie is op aanvraag beschikbaar. Contactgegevens voor aanmelding en informatie Femke van Kaam, consulent Front Office/Opleidingen 0164-289087 / femke.van.kaam@ggzwnb.nl 5
2.3 De borderline persoonlijkheidsstoornis GGZ WNB (Geestelijke Gezondheidszorg Westelijk Noord Brabant) Omschrijving inhoud/programma: Tijdens de training worden de volgende onderwerpen behandeld: - psychopathologie van de BPS - begeleidingsmogelijkheden m.b.t. BPS, wat doe je wel en niet in het contact met een cliënt met BPS - omgaan met gevoelens van tegenoverdracht en transparantie in relatie tot een cliënt met BPS - richtlijnen in de onderhandeling met een cliënt met de BPS - inhoud en vorm van lichaamswerk in de begeleiding van een cliënt met de BPS - getuigenis van een ervaringsdeskundige. In deze opleidingscatalogus zijn standaard trainingsprogramma s opgenomen. Voor deze cursus kan echter in overleg een maatwerktraject opgezet worden. Leerdoelen Na de training zijn de cursisten in staat om de binnen de cursus opgedane kennis, inzichten en vaardigheden toe te passen in de begeleiding van cliënten met BPS. Na afloop van de training kan de cursist specifiek: - het ziektebeeld BPS beschrijven - een begeleidingsplan opzetten voor een cliënt met BPS - eigen ervaringen en gevoelens in relatie tot de BPS bespreekbaar maken - een onderhandelingssituatie met een cliënt met BPS tot een goed einde brengen - het belang en toepassingsmogelijkheden van lichaamswerk in de begeleiding van de BPS uitleggen - aangeven wat het effect is van het verhaal van een ervaringsdeskundige op de eigen beeldvorming over BPS. Onderwijsvorm Afwisseling tussen theorie (m.b.v. PowerPoint en dvd s), casuïstiekbespreking en oefeningen. Dagdelen worden ingevuld door verschillende docenten met specifieke competenties op verschillende deelgebieden rondom de BPS. Toetsing & certificering 100% aanwezigheid geeft recht op een certificaat. Deze cursus is bedoeld voor begeleiders/hulpverleners in de psychiatrie. Benodigde voorkennis Basiskennis psychopathologie 5 dagdelen (van 3 uur). Minimaal 8; maximaal 20 deelnemers Locatie GGZ WNB (interne locatie) of op locatie bij andere instelling (bij externe trainingen). Accreditatie GGZ WNB is geaccrediteerd door V&VN. Kosten Informatie is op aanvraag beschikbaar. 6
Contactgegevens voor aanmelding en informatie Femke van Kaam, consulent Front Office/Opleidingen 0164-289087 / femke.van.kaam@ggzwnb.nl 2.4 Delier Intern consulent ouderenzorg en PA geriatrie van het Elkerliek Ziekenhuis Omschrijving inhoud/programma Theorie delier en bespreken van casuïstiek. Leerdoelen Na afloop van de training kunt u een patiënt met (een verhoogd risico op) een delier herkennen en de bijbehorende verpleegkundige observaties en interventies uitvoeren. Onderwijsvorm Theorie Toetsing & certificering Nee, nu nog niet. Dit volgt op het moment dat leerlink (digitaal vaardigheidsinstrument en portfolio) gereed is. Verpleegkundigen Benodigde voorkennis Protocollen doornemen zoals aanwezig binnen ziekenhuis. 2 uur Aantal deelnemer Ongeveer 12, afhankelijk van inschrijvingen en ruimte. Locatie Te bepalen ruimte in het Elkerliek Ziekenhuis, in de regel het opleidingslokaal. Accreditatie Nee Kosten Informatie is op aanvraag beschikbaar. Contactgegevens voor aanmelding E. Vogels: evogels@elkerliek.nl / 0492-593161 2.5 Specifieke module OMA training - Suïcidepreventie GGZ WNB (Geestelijke Gezondheidszorg Westelijk Noord Brabant) Omschrijving inhoud/programma Tijdens de training worden de volgende onderwerpen behandeld: - theoretische achtergrond van het thema zelfdoding - de eigen houding ten opzichte van depressie en zelfdoding en de invloed daarvan op het gedrag naar cliënten toe - signalen van suïcidaliteit en wat te doen na een tijdige detectie - instrument voor risicoanalyse, waarmee de mate van suïcidaliteit kan worden ingeschat 7
- specifieke situaties zoals chronische cliënten, suïcidaal gedrag op de werkvloer, zelfbeschadigend gedrag en repetitief suïcidaal gedrag - de eigen draagkracht en grenzen als hulpverlener. Leerdoelen Na afloop van de training is de cursist in staat de signalen van suïcidaliteit te herkennen en weet de cursist hoe te handelen. Onderwijsvorm De verschillende thema s/onderwerpen worden ingeleid met een mix van werkvormen. Door onder meer simulatie en audiovisuele ondersteuning wordt de praktijksituatie zo dicht mogelijk benaderd. Vaardigheidstraining staat centraal. Toetsing & certificering 100% aanwezigheid geeft recht op een certificaat. Deze cursus is bedoeld voor begeleiders/hulpverleners (in de psychiatrie) die in de directe cliëntenzorg werkzaam zijn. Benodigde voorkennis n.v.t. 1 dagdeel Minimaal 8; maximaal 20 deelnemers. Locatie GGZ WNB (interne locatie) of op locatie bij andere instelling (bij externe trainingen). Accreditatie GGZ WNB is geaccrediteerd door V&VN. Kosten Informatie is op aanvraag beschikbaar. Contactgegevens voor aanmelding en informatie: Femke van Kaam, consulent Front Office/Opleidingen 0164-289087 / femke.van.kaam@ggzwnb.nl 2.6 Specifieke module OMA Training - Werken met signaleringsplannen GGZ WNB (Geestelijke Gezondheidszorg Westelijk Noord Brabant) Omschrijving inhoud/programma Tijdens de training worden de volgende onderwerpen behandeld: - theoretische inleiding methodiek signaleringsplannen en bijbehorende stappen (voorbereiding, inventarisatie vroegsignalen en opstellen van een actieplan) - uitgangspunten voor het succesvol werken met signaleringsplannen - kenmerken van cliënten, sociaal netwerk en de fases waarin de cliënt kan verkeren. In deze opleidingscatalogus zijn standaard trainingsprogramma s opgenomen. Voor deze cursus kan echter in overleg een maatwerktraject opgezet worden. Indien de cursus aan een team wordt gegeven kan de inhoud aangepast worden aan de specifieke werkomgeving. Leerdoelen Na afloop van de training kan de cursist: - de werkwijze horend bij de methodiek signaleringsplannen beschrijven en toepassen 8
- een aantal specifieke kenmerken van de cliënt en het sociaal netwerk beschrijven en analyseren die van invloed zijn op een effectieve toepassing van voegsignalering en vroege interventie - een introductiegesprek voeren met cliënt en familie met als inhoud: o uitleg geven over doelstelling, inhoud, positieve effecten en de bijdrage van cliënt, sociaal netwerk en hulpverlener o beschrijven van de ziektegeschiedenis van de cliënt en terugval in de o psychiatrische problematiek uitleg geven over vroege voortekenen van een terugval geïllustreerd met een aantal voorbeelden en het belang hiervan bij de preventie van een terugval - een actieplan opstellen waarin de acties opgenomen zijn die uitgevoerd kunnen worden door cliënt, leden van het sociaal netwerk en de hulpverlener wanneer vroege voortekenen optreden. Onderwijsvorm De verschillende thema s/onderwerpen worden ingeleid met een mix van werkvormen. Door onder meer simulatie en audiovisuele ondersteuning wordt de praktijksituatie zo dicht mogelijk benaderd. Vaardigheidstraining staat centraal. Toetsing & certificering 100% aanwezigheid geeft recht op een certificaat. Deze cursus is bedoeld voor begeleiders/hulpverleners (in de psychiatrie) die in de directe cliëntenzorg werkzaam zijn. Benodigde voorkennis n.v.t. 3 dagdelen Minimaal 8; maximaal 14 deelnemers. Locatie GGZ WNB (interne locatie) of op locatie bij andere instelling (bij externe trainingen). Accreditatie GGZ WNB is geaccrediteerd door V&VN. Kosten Informatie is op aanvraag beschikbaar. Contactgegevens voor aanmelding en informatie: Femke van Kaam, consulent Front Office/Opleidingen 0164-289087 / femke.van.kaam@ggzwnb.nl 2.7 Veranderd gedrag RAV Brabant Midden-West-Noord Omschrijving inhoud/programma Deze cursusdag wordt gehouden in het kader van het vrije keuzeprogramma voor ambulancemedewerkers. Ingegaan wordt op de relevante wetgeving, het herkennen en behandelen van de somatische oorzaken van veranderd gedrag, kennis van enkele in de ambulancezorg veelvoorkomende psychiatrische ziektebeelden. 9
Leerdoelen - Aan het eind van deze dag kan de deelnemer de kenmerken in gedrag van een aantal veel voorkomende psychiatrische ziektebeelden uit de DSM IV. en hun globale behandelingen benoemen. - Ook kan de deelnemer een aantal somatische ziektebeelden/aandoeningen benoemen die kunnen leiden tot een veranderd gedrag. - Deelnemers weten aan het eind van deze dag de verschillen aan te geven tussen de BOPZ en de WGBO en dan met name ten aanzien van de aspecten van drang en dwang. - De deelnemer heeft aan het eind van deze dag kennis opgedaan om om te gaan met gedragveranderingen van een patiënt en kan benoemen wat een juiste attitude zou kunnen zijn. Onderwijsvorm Theorie (m.b.v. powerpoint en dvd s) en casuïstiekbespreking worden afgewisseld. Toetsing & certificering Er vindt geen toetsing plaats. Deze cursus is bedoeld voor ambulancechauffeurs en ambulanceverpleegkundigen van de RAV in Brabant. Benodigde voorkennis SOSA-vervolgopleiding ambulanceverpleegkundige of ambulancechauffeur. Een dag. Minimaal 6, maximaal 8 deelnemers. Locatie Een van de scholingslocaties binnen RAV Brabant MWN. Accreditatie Interne accreditatie voor medewerkers van RAV. Kosten Informatie is op aanvraag beschikbaar. Contactgegevens voor aanmelding en informatie: Yvonne Neyman, staffunctionaris opleiden y.neyman@ravbrabantmwn.nl / 073-6804050 10
3. Verslavingszorg 3.1 Basiscursus Verslavingszorg Novadic-Kentron Alle nieuwe zorggebonden medewerkers en leidinggevenden die instromen in de verslavingszorg. Doel Belangrijke doelen van de training zijn kennisvergroting en attitudeverbetering. Medewerkers uitrusten met basiskennis en (in mindere mate) -vaardigheden op het terrein van de verslavingsproblematiek en zaken die daar direct mee samenhangen. Dit is een eerste voorwaarde voor het uitvoeren van de zorgfunctie binnen de verslavingszorg. Na afronding van de Basiscursus Verslavingszorg - Heeft de medewerker inzicht in de ontwikkeling van de visie op en begripsvorming van verslaving. - Is de medewerker zich bewust van zijn/haar eigen visie op verslaving, verslavende middelen en verslaafden. - Is de medewerker in staat te omschrijven wat met verslaving bedoeld wordt vanuit biopsychosociaal perspectief. - Is de medewerker bekend met verslavingspreventie en onderkent het belang hiervan. - Is de medewerkers bekend met de middelen die verslaving veroorzaken, hun werking en de indeling in 3 groepen. - Heeft de medewerker inzicht in de neurochemische werking van diverse verslaafde middelen. - Heeft de medewerkers kennis van de somatische gevolgen van verslaving en is in staat deze gevolgen te herkennen. - Onderkent de medewerker het gevaar van infectieziekten bij verslaafde cliënten. - Is de medewerkers in staat tot het signaleren van waarschijnlijke aanwezigheid van infectieziekten bij cliënten. - Is de medewerker in staat tot veilig handelen in de omgang met patiënten met een of meer infectieziekten. - Is de medewerker in staat verslaafde cliënten en betrokkenen te adviseren over preventief handelen m.b.t. infectieziekten. - Heeft de medewerker inzicht in het wettelijk kader van de verslavingszorg. - Is de medewerkers zich bewust van de wettelijke implicaties van zijn/haar dagelijks handelen in de praktijk van de verslavingshulpverlening. - Heeft de medewerker inzicht in de positieve bijdrage die zelfhulp kan hebben in de behandeling en begeleiding van cliënten met verslavingsproblemen. - Is de medewerker geïnformeerd over de diverse zelfhulpgroepen en in staat cliënten hiernaartoe te verwijzen. - Onderkent de medewerker het belang van een respectvolle bejegening van cliënten. - Erkend de medewerker het belang van het betrekken van cliënten in de tot stand komen van behandelvoorstellen maar ook van instellingsbeleid. - Kan de medewerker veel voorkomende behandel- begeleidingsprogramma s in de verslavingszorg beschrijven. - Is de medewerker bekend het doel van Resultaten Scoren en kan enkele richtlijnen die uit het project voort gekomen zijn noemen. - Heeft de medewerker inzicht in de diverse stadia van gedragsverandering volgens Prochaska en DiClemente en is in staat deze op basis van gedrag en uitspraken bij cliënten te herkennen. - Is de medewerker bekend met de Motiverende Gespreksvoering volgens Miller en zich bewust van de positieve bijdrage die deze houding en techniek heeft in de omgang met cliënten. - Heeft de medewerker inzicht in de 5 communicatiestrategieën en gesprekstechnieken van Miller Rollick. - Is de medewerker in staat om op beginniveau volgens de principes van Motiverende Gespreksvoering met cliënten te communiceren. 11
Onderwerpen per dagdeel 1. Introductie, kennismaking, en achtergronden en ontwikkelingen van verslaving 2. Middelen 3. Neurochemie en (psycho)somatiek van verslaving 4. Preventie infectieziekten 5. Wetgeving met betrekking tot de verslavingszorg 6. Zelfzorg en cliëntenparticipatie 7. Inleiding behandeling 8. Oefenen met Motiverende Gespreksvoering en afsluiting en evaluatie van de cursus 24 uur verdeeld over 4 dagen van ongeveer 2 x 3 uur Vught: maximaal 14 + 2 inhalers Breda: maximaal 12 + 2 inhalers Organisatie De training wordt verzorgd door het LeerNetWerk. Contactgegevens voor aanmelding en informatie opleidingen@novadic-kentron.nl 3.2 Verslaving en psychiatrie Novadic-Kentron Doel In staat zijn bij patiënten/cliënten te herkennen dat er van een psychiatrische aandoening sprake is, zodat deze patiënten bijtijds verwezen worden naar collegae die hierin meer bekwaam zijn. Doelstellingen - Kennis van de actuele definiëringen van verslaving. - Kennis over psychiatrische stoornissen. - Basaal inzicht in de samenhang tussen middelengebruik, verslaving en andere psychiatrische stoornissen. - Het leren herkennen en signaleren van diverse psychiatrische stoornissen en in het verlengde daarvan het verkennen van behandelings(on)mogelijkheden. - Vaardigheden vergroten in de omgang met patiënten met verslavingsproblemen en psychiatrische stoornissen. - Het oriënteren op de eigen positie en mogelijkheden in de diagnostiek en behandeling van verslaafde cliënten met psychiatrische problematiek. Hulpverleners met MBO + HBO werk en denkniveau, die werkzaam zijn in de verslavingszorg. Onderwerpen - Inleiding en begrippenkader - Psychosen en schizofrenie, bipolaire stoornis en depressie - Angststoornissen en persoonlijkheidsstoornissen - Korte toelichting op overige stoornissen: Eetstoornissen, organische stoornissen als Korsakov, ADHD en autisme. 2 dagen, met 1 week ertussen. Vught: maximaal 14 + 2 inhalers Breda: maximaal 12 + 2 inhalers 12
Organisatie De training wordt verzorg door het Leernetwerk. Contactgegevens voor aanmelding en informatie opleidingen@novadic-kentron.nl 3.3 KVO (Kinderen van Verslaafde Ouders) Novadic-Kentron Doel - Deelnemers zijn op de hoogte van de Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld en bekend met de werkwijze van Bureau jeugdzorg en andere jeugdzorginstellingen. - Deelnemers kennen hun eigen taak en verantwoordelijkheid. - Deelnemers zijn geoefend in eigen vaardigheden omtrent het bespreken van goed genoeg ouderschap. De hulpverleners die werkzaam zijn in de ambulante/poliklinische setting, in justitieel en nietjustitieel kader. Omvang Twee dagdelen van drie uur. Ochtendprogramma - Informatie Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld die per 1 januari 2011 van kracht is. - Informatie over Bureau jeugdzorg en andere jeugdzorginstellingen waarvoor voor kinderen en ouders in aanmerking kunnen komen als ze ondersteuning nodig hebben. Middagprogramma - Praktijksimulaties met inzet van trainersacteur. Werkwijze tijdens de scholing Informatief, interactief en demonstratief zijn de kernwoorden van de werkwijze van deze scholingsdag. Minimaal 10, maximaal 15 Organisatie Extern Contactgegevens voor aanmelding en informatie opleidingen@novadic-kentron.nl 3.4 Middelen, verslaving en psychiatrie GGZ Breburg Verpleegkundigen, SPV-ers, behandelaren (bij voorkeur in teamverband) Doel - Het bevorderen van kennis over en de effecten van alcohol en drugs - Het bevorderen van kennis en vaardigheden in het herkennen van problematisch middelengebruik en omgaan met voorkomende problemen rond middelengebruik 13
- Vergroten van kennis over co-morbiditeit van middelengebruik en psychiatrische ziektebeelden - Vergroten van de vaardigheid in het omgaan met cliënten met dubbel diagnose. Inhoud/programma Voorbereiding: vooraf inleveren van leerwens en praktijkcasus Verslaving; ontstaan, verloop, gedrag en prognose. - Herkennen van gebruik: signalen bij overmatig drugs- en alcoholgebruik - Wat te doen bij een vermoeden van gebruik - Checken van gebruik: U.C. s - Stoppen van gebruik als onderdeel van het behandelplan (de lange adem). Middelen; effecten op gedrag en psychiatrische stoornissen Co-morbiditeit; begrippen en behandeling - Psychiatrische ziektebeelden en verslavingsproblemen - Het verband - Diagnostiek. Houdingsaspecten: - bewustwording van de persoonlijke houding versus de professionele houding - bewustwording eigen middelengebruik in relatie tot andermans gebruik - eigen waarden en normen - uitgangspunten van een professionele houding bij behandeling van dubbeldiagnose - carrouseloefening casuïstiek en uitwerking Roos van Leary: - Het gedragsmodel - Zelftest - Gedragssegmenten en hun onderlinge wisselwerking - Inzetbaarheid en werken met de Roos van Leary - Praktijkcasuïstiek met acteur. Follow-up met rendementmeting - Rendement: Wat heeft de basistraining je concreet opgeleverd in de praktijk? - Vragen en ervaringen: Wat loopt goed en wat is nog voor verbetering vatbaar? - Aan de hand van vragen verdieping theorie en praktijk - Uitspelen praktijkcasuïstiek met acteur - Evaluatie met terugblik en inventarisatie van behoefte voor onderhoud vaardigheden Instituut/ docent Croan Consult, externe trainer In totaal 4-6 dagdelen, exclusief follow-up (aanbod kan ook op maat gemaakt worden) minimaal 8 - maximaal 12 Cursuslocatie GGz Breburg, interne locatie Certificaat/diploma Certificaat Contactgegevens voor aanmelding en informatie Wendy Verhagen, administratief medewerker w.verhagen@ggzbreburg.nl / 088-0167133 14
4. Medicatie 4.1 Medicatieverstrekking / psychofarmaca GGZ WNB (Geestelijke Gezondheidszorg Westelijk Noord Brabant) Omschrijving inhoud/programma Tijdens de training worden de volgende onderwerpen behandeld: - wet BIG en andere richtlijnen en regelgeving - geneesmiddelen en hun toepassing - soorten medicijnen en algemene bijwerkingen - algemene farmacologie en psychofarmaca - de rol van de begeleider bij farmacotherapie. In deze opleidingscatalogus zijn standaard trainingsprogramma s opgenomen. Voor deze cursus kan echter in overleg een maatwerktraject opgezet worden. Leerdoelen Na de training heeft de cursist basiskennis over medicatie en psychofarmaca en kan dit toepassen in de praktijk. Na afloop van de training kan de cursist specifiek: - de belangrijkste voorwaarden benoemen voor zowel voorbehouden als risicovolle handelingen die de Wet BIG stelt - benoemen wat de termen farmacologie, farmacotherapie, farmacokinetiek en metabolisme betekenen - medicijnen /psychofarmaca indelen en de belangrijkste groepen medicatie /psychofarmaca met hun werking benoemen - benoemen op welke manieren medicijnen / psychofarmaca hun werking kunnen doen en benoemen en herkennen van bijwerkingen die in algemene zin kunnen optreden - de belangrijkste neurotransmitters en hun werking benoemen - benoemen hoe de prikkelgeleiding in het centrale zenuwstelsel verloopt - algemene en interne regels/richtlijnen rondom geneesmiddelen/toediening van medicijnen / opioiden benoemen en toepassen in de praktijk - benoemen wat men minimaal moet weten en doen wanneer medicatie wordt verstrekt - de rol van de begeleider bij het verstrekken van psychofarmaca benoemen en toepassen. Onderwijsvorm Theorie (m.b.v. PowerPoint en dvd s) en casuïstiekbespreking worden afgewisseld. Toetsing & certificering 100% aanwezigheid en het met een voldoende afleggen van de proeve van bekwaamheid en multiple choice toets geeft recht op een certificaat. Deze cursus is bedoeld voor niet BIG geregistreerde medewerkers die medicatie uitzetten en/of verstrekken. Benodigde voorkennis n.v.t. Anderhalf dagdeel (exclusief toets en proeve van bekwaamheid). Minimaal 8; maximaal 15 deelnemers. Locatie GGZ WNB (interne locatie) of op locatie bij andere instelling (bij externe trainingen). Accreditatie GGZ WNB is geaccrediteerd door V&VN. 15
Kosten Informatie is op aanvraag beschikbaar. Contactgegevens voor aanmelding en informatie: Femke van Kaam, consulent Front Office/Opleidingen 0164-289087 / femke.van.kaam@ggzwnb.nl 4.2 Autorisatie Cursus medicatie GGZ Breburg Niet-BIG geregistreerde medewerkers die medicatie uitzetten en/of verstrekken Doel De deelnemer wordt na afloop van de cursus, als praktijkopdrachten en schriftelijke toets met een voldoende zijn beoordeeld, gedurende vier jaar bekwaam en bevoegd verklaard voor het uitvoeren van de taken, beschreven in het cluster medicatieverstrekking. Context Er is voor niet BIG-geregistreerde medewerkers die medicatie uitzetten en/of verstrekken geen wettelijke verplichting tot het volgen van scholing daarin. De Raad van Bestuur heeft, op aangeven van de Managers Behandelzaken, vanuit kwaliteitsoogpunt desondanks besloten deelname aan een interne autorisatie cursus medicatie scholing in deze verplicht te stellen Inhoud/programma basishandelingen vallende onder het takenpakket cluster medicatieverstrekking : - Uitzetten medicijnen - Verstrekken medicijnen. Onderwerpen die behandeld worden: - Wet BIG - Farmacologie - Farmacokinetiek - Belangrijke controles in de praktijk bij het uitzetten - Veel voorkomende werkingsmechanismen - Wat zijn interacties? - Waar op te letten in de praktijk? - Omgaan met risicovolle stoffen - Administratieve procedure bij opiaten- en insulineverstrekking - Praktijkopdrachten - Toetsing kennisniveau. Instituut/Docent Apotheker ZALV 3 lessen van 2,5 uur, verdeeld over ca. 6 weken. De laatste les staat grotendeels in het teken van de eindtoets. minimaal 8 - maximaal 20 Cursuslocatie GGz Breburg, interne locatie Certificaat/diploma certificaat met geldigheidsduur van 4 jaar Contactgegevens voor aanmelding en informatie Wendy Verhagen, administratief medewerker 16
w.verhagen@ggzbreburg.nl / 088-0167133 4.3 Autorisatiecursus ZALV Novadic-Kentron Doel / doelgroep Bijscholing van niet-verpleegkundigen die medicatie uitzetten en/of verstrekken. Inhoud cursus Basishandelingen vallende onder het takenpakket cluster medicatieverstrekking : - Uitzetten medicijnen - Verstrekken medicijnen. Inhoud les 1 - Korte inleiding van de wet BIG (achtergrond en belang van cursus) - Korte inleiding in de farmacologie toegespitst op het assortiment van de instelling o o Merknaam-stofnaam Farmaceutisch rekenen (welke maten hanteren: microg, mg, g, ml (=cc), liter, geen eetlepels) - Korte inleiding in de farmacokinetiek o Verschillen tussen toedieningswegen (oraal, rectaal, intraveneus, intramusculair) o Toedieningsfrequentie (3dd1mg is niet gelijk aan 1dd3mg!) o Gereguleerde afgifte en maagsapresistentie o Slikproblemen en toediening via sonde (wel/niet malen, andere oplossingen) - Farmacodynamiek o Veel voorkomende werkingsmechanismen - Wat is een interactie + voorbeelden - Bespreken werking/bijwerkingen/interacties geneesmiddelen assortiment van de instelling Inhoud les 2 - Uitgebreide bespreking protocol Farmaceutische Dienstverlening o Belangrijke controles in de praktijk bij uitzetten - Bespreking praktijkopdrachten met terugkoppeling naar stof vorige les - Farmacotherapeutisch kompas - Waar op te letten in de praktijk, zoals scheiden tijd van inname - Omgaan met risicovolle stoffen - Medicatie malen - Administratieve procedure bij opiaten- en insulineverstrekking Inhoud les 3 - Inleveren praktijkopdrachten - Toetsing kennisniveau (schriftelijke eindtoets) - Evaluatie 3 halve dagdelen (circa 2 uur elk); de lessen liggen ongeveer 2 weken uit elkaar. Maximaal 20 Voorbereiding / huiswerk De cursisten krijgen na les 1 een praktijkopdracht mee. De opdracht zal gebaseerd zijn op de tijdens les 1 behandelde stof en heeft als doel de theorie in praktijk te plaatsen. Tijdens les 2 is er tijd om aan de praktijkopdracht te werken. Tijdens les 3 worden de praktijkopdrachten definitief ingeleverd en indien akkoord, geparafeerd door de apotheker. Toets Het opgedane kennisniveau wordt schriftelijk getoetst. De toets wordt nagekeken en indien akkoord, geparafeerd door de apotheker. 17
Certificaat Bij goed gevolg van praktijkopdrachten en schriftelijke toets verklaart de apotheker de cursist bekwaam voor het uitvoeren van de taken, beschreven in het cluster medicatieverstrekking voor de periode van 4 jaar. De bekwaamheidsverklaring, getekend door de apotheker, wordt naar de instelling verzonden (bijv. aan de personeelsafdeling en/of de eerste geneeskundige), die de cursist bevoegd verklaart voor het uitvoeren van de taken, beschreven in het cluster medicatieverstrekking voor een door de instelling nader te bepalen periode. Geldigsheidsduur certificaat Het certificaat heeft een geldigheidsduur van 4 jaar. De geldigheidsduur kan na 4 jaar worden verlengd door het volgen van vervolgcursus. Diversen De training wordt gegeven door een apotheker en een apothekersassistent van Apotheek ZALV. De cursus is praktijkgericht en leermomenten worden vaak herhaald tijdens de les. Lesmateriaal: sheets worden uitgedeeld tijdens lessen. Contactgegevens voor aanmelding en informatie opleidingen@novadic-kentron.nl 4.4 Autorisatie ZALV - vervolgcursus Novadic-Kentron Doel / doelgroep Bijscholing verpleegkundigen en niet-verpleegkundigen die een autorisatiecursus ZALV hebben gevolgd en waarvan de looptijd van het certificaat is verstreken. Algemeen De cursus is gebaseerd op onderwerpen die in de autorisatiecursus aan bod zijn geweest en nieuwe ontwikkelingen in farmaceutische dienstverlening. Inhoud cursus Basishandelingen vallende onder het takenpakket cluster 'medicatieverstrekking': - Uitzetten medicijnen - Verstrekken medicijnen. Inhoud les - Bespreking protocol Farmaceutische Dienstverlening + updates - Administratieve procedure bij opiaten- en insulineverstrekking\ - Farmaceutisch rekenen - Bestellen van geneesmiddelen - CITO-regeling - Ambulante patiënten - Ontwikkelingen geautomatiseerde dienstverlening ZALV - ZALV website - EVS (Elektronisch Voorschrijf Systeem) klantspecifiek - Klinicom - FarmedRx - Praktische zaken ZALV klantspecifiek - Toetsing kennisniveau (schriftelijke toets) - Evaluatie. 1 dagdeel bestaande uit: 2,5 uur theorie gevolgd door een schriftelijke toets van 1 uur. Aantal cursisten maximaal 20 18
Certificaat Na de theorieles volgt aansluitend een schriftelijke toets. De toets wordt nagekeken en, indien akkoord bevonden, geparafeerd door de apotheker. Bij goed gevolg van de schriftelijke toets verklaart de apotheker de cursist opnieuw bekwaam voor het uitvoeren van de taken, beschreven in het cluster 'medicatieverstekking' voor de periode van 4 jaar. De bekwaamheidsverklaring, getekend door de apotheker, wordt naar Opleidingen Novadic- Kentron verzonden. Daarna wordt deze getekend door de Eerste Geneeskundige, die de cursist bevoegd verklaart voor het uitvoeren van de taken, beschreven in het cluster 'medicatieverstrekking' voor een door de instelling nader te bepalen te periode. Zodra dit is gebeurd wordt het door Opleidingen naar de cursist gestuurd. Geldigheidsduur certificaat Het certificaat blijft 4 jaar geldig. Om de geldigheidsduur te behouden dient na 4 jaar een nieuwe vervolgtraining te worden gevolgd. Lesmateriaal Sheets worden uitgedeeld tijdens de les. Contactgegevens voor aanmelding en informatie opleidingen@novadic-kentron.nl 19
5. Injecteren 5.1 Injecteren GGZ Breburg De verpleegkundigen en ziekenverzorgenden die binnen GGz Breburg, volgens geldend protocol, deze voorbehouden handeling mogen uitvoeren. Een opleidingsgroep wordt samengesteld met medewerkers uit de diverse onderdelen van GGz Breburg. Doel - De deelnemer beheerst de vaardigheid van het subcutaan injecteren van medicijnen met conventionele spuiten. - De deelnemer beheerst de vaardigheid van intramusculair injecteren van medicatie. - De deelnemer kan de werking met een insuline pen omschrijven. Context In het kader van de wet BIG moeten verpleegkundigen bekwaam blijven in het uitvoeren van voorkomende voorbehouden handelingen. Binnen GGz Breburg worden alleen injecteren en blaasen maagcatheteriseren als voorbehouden handeling uitgevoerd. In het intern protocol Wet BIG staat vermeld wie deze voorbehouden handelingen moeten beheersen. Om verpleegkundigen belast met de uitvoering van deze voorbehouden handelingen de gelegenheid te bieden om de vaardigheid in de uitvoering van deze voorbehouden handelingen op peil te houden, voelt GGz Breburg zich verplicht scholing op dit gebied aan te bieden Inhoud/programma De training omvat een vaardigheidstraining waarbij aan de hand van een vijftal fasen naar beheersingsniveau wordt gewerkt. De 5 fasen zijn: - De oriëntatiefase - De oefenfase - De beheersfase - Toetsing - Evaluatie Ter voorbereiding en ondersteuning ontvangen deelnemers een reader met daarin de uit te voeren handelingsschema s. Leidraad in de oefenfase zijn het binnen de GGZ geldende protocol en de materialen die binnen de GGZ ter beschikking staan. Instituut/Docent Docent P3-transfer (GGZ Breburg) De training omvat 1 dagdeel. minimaal 8, maximaal 12 Cursuslocatie skillslab P3-Transfer Breda, Nieuwe inslag Certificaat/diploma Certificaat Contactgegevens voor aanmelding en informatie Wendy Verhagen, administratief medewerker w.verhagen@ggzbreburg.nl / 088-0167133 20
5.2 Injecteren beginners Novadic-Kentron Beginnende beroepsbeoefenaren 2 dagdelen van 3,5 klokuur Inhoud Dagdeel 1: - Wettelijke kaders t.a.v. injecteren (beknopt) - Algemene theorie rondom injecteren - Specifieke theorie m.b.t. subcutaan injecteren - Demonstratie/ oefenen en instructie. Dagdeel 2: - Specifieke theorie omtrent intramusculair injecteren - Demonstratie/ oefenen en instructie - Gelegenheid tot het extra inoefenen van de vaardigheid subcutaan injecteren. Aantal cursisten Minimaal 10, maximaal 15 Voorbereiding De deelnemers ontvangen voor aanvang van de training een reader met daarin de literatuur betreffende de theoretische achtergronden van het onderwerp en/of de vaardigheid. Er zal -indien nodig- worden verwezen naar de protocollen van de opdrachtgever. De deelnemers lezen de literatuur en maken de eventuele bijgevoegde studieopdracht m.b.t. een bepaald onderdeel. De deelnemer formuleert leervragen. De leervragen zijn uitgangspunt voor de contacturen tijdens de training. Werkwijze tijdens de scholing De docent geeft verduidelijking omtrent de leervragen en aanvullende informatie vanuit eigen deskundigheid. Als didactische werkvormen kiest men voor het onderwijsgesprek en de groepsdiscussie. Met betrekking tot het verpleegtechnisch handelen wordt de skillslabmethodiek gehanteerd: - Oriëntatiefase: ingaan op leervragen / verduidelijking van de theorie door de docent. - Demonstratiefase: demonstratie van de (deel)vaardigheid binnen de cursussituatie met behulp van materialen uit de school door een verpleegkundig vaardigheidsinstructeur. - Oefenfase: de deelnemers gaan in groepjes van maximaal 3 personen aan de slag met het inoefenen van de vaardigheid en de instructeur geeft eventuele aanwijzingen en/of instructies. Locatie De scholing wordt gegeven in een van de lokalen van de School voor de Zorgsector, Karel Martelweg 2, 5616 JJ Eindhoven. Bij de ingang van de centrale hal staat een bordje waarop aangegeven is in welk lokaal de deelnemers worden verwacht. Bewijs van deelname De deelnemers ontvangen na afloop van de gevolgde scholing een bewijs van deelname. Deze worden samen met een kopie integraal naar de opdrachtgever gezonden die voor verdere verspreiding zal zorgen. Organisatie Extern Contactgegevens voor aanmelding en informatie opleidingen@novadic-kentron.nl 21
5.3 Injecteren gevorderden Novadic-Kentron Gevorderde beroepsbeoefenaren 1 dagdeel van 3,5 klokuur Inhoud - Ingaan op leervragen theorie omtrent subcutaan en intramusculair injecteren - Demonstratie / oefenen en instructie. Aantal cursisten Minimaal 10, maximaal 15 Voorbereiding De deelnemers ontvangen voor aanvang van de training een reader met daarin de literatuur betreffende de theoretische achtergronden van het onderwerp en/of de vaardigheid. Er zal -indien nodig- worden verwezen naar de protocollen van de opdrachtgever. De deelnemers lezen de literatuur en maken de eventuele bijgevoegde studieopdracht m.b.t. een bepaald onderdeel. De deelnemer formuleert leervragen. De leervragen zijn uitgangspunt voor de contacturen tijdens de training. Werkwijze tijdens de scholing De docent geeft verduidelijking omtrent de leervragen en aanvullende informatie vanuit eigen deskundigheid. Als didactische werkvormen kiest men voor het onderwijsgesprek en de groepsdiscussie. Met betrekking tot het verpleegtechnisch handelen wordt de skillslabmethodiek gehanteerd: - Oriëntatiefase: ingaan op leervragen / verduidelijking van de theorie door de docent. - Demonstratiefase: demonstratie van de (deel)vaardigheid binnen de cursussituatie met behulp van materialen uit de school door een verpleegkundig vaardigheidsinstructeur. - Oefenfase: de deelnemers gaan in groepjes van maximaal 3 personen aan de slag met het inoefenen van de vaardigheid en de instructeur geeft eventuele aanwijzigingen en/of instructies. Locatie De scholing wordt gegeven in een van de lokalen van de School voor de Zorgsector, Karel Martelweg 2, 5616 JJ Eindhoven. Bij de ingang van de centrale hal staat een bordje waarop aangegeven is in welk lokaal de deelnemers worden verwacht. Bewijs van deelname De deelnemers ontvangen na afloop van de gevolgde scholing een bewijs van deelname. Deze worden samen met een kopie integraal naar de opdrachtgever gezonden die voor verdere verspreiding zal zorgen. Organisatie Extern Contactgegevens voor aanmelding en informatie opleidingen@novadic-kentron.nl 22
6. Levensreddend handelen 6.1 Levensreddend handelen - basis voor NIET verpleegkundigen Novadic-Kentron Doel In staat zijn om bij (levensbedreigende) plotselinge gezondheidsproblemen de juiste Eerste Hulp aan een slachtoffer te verlenen en om deskundige hulp in te schakelen. NIET verpleegkundigen Inhoud De cursist leert de belangrijkste levensreddende handelingen toe te passen, zoals: - Reanimatie - Bewusteloze slachtoffers in veiligheid brengen - Handelen bij brandwonden, verslikking, botbreuken, bloedingen - Aanbrengen van de juiste verbanden, etc. Verder zijn de theoretische en praktische vaardigheden van volwassenenreanimatie een standaard onderdeel van elke basiscursus. Bovendien wordt bij elke cursist de zogenaamde 'Berdentest' afgenomen. Dit is een meting d.m.v. een computerprogramma van alle handelingen en hoeveelheden (en beademingen en thoraxcompressies), die een cursist in bepaald tijdsbestek verricht. Dit geeft met name aan de cursist een goed en objectief inzicht in zijn reanimatievaardigheden. Minimaal 12, maximaal 15 basiscursus 8 uur Voorbereiding Ongeveer 3 weken tevoren krijgen de cursisten een reader toegestuurd. Deze dient voorafgaand aan de cursus te worden doorgenomen. Certificaat Deze cursus wordt afgesloten met een theorie-examen. Bij voldoende beoordeling van zowel de theorie als de praktijk ontvangen de deelnemers het Medac-certificaat Basis Levensreddend Handelen. Geldigheidsduur certificaat Het certificaat blijft 2 jaar geldig. Om de geldigheidsduur te behouden dient daarna een Levensreddend handelen Herhaling te worden gevolgd. Organisatie Extern Contactgegevens voor aanmelding en informatie opleidingen@novadic-kentron.nl 6.2 Levensreddend handelen - herhaling voor NIET verpleegkundigen Novadic-Kentron 23
Doel In staat zijn om bij (levensbedreigende) plotselinge gezondheidsproblemen de juiste Eerste Hulp aan een slachtoffer te verlenen en om deskundige hulp in te schakelen. NIET verpleegkundigen Inhoud De herhalingscursus bestaat, naast een korte herhaling van de theorie, voornamelijk uit praktijktraining. Aan de orde komen: - Vijf taken in de EHBO - Bewustzijnsstoornissen zoals epilepsie, flauwte, (onge)val - Ademhalingsstoornissen (met speciale aandacht voor COPD) - Circulatiestoornissen inclusief reanimatie (maar zonder baby-/kinderreanimatie). Voor de praktijktraining wordt in casuïstiekvorm gebruik gemaakt van een LOTUS-slachtoffer (LOTUS = Landelijke Organisatie Ter Uitbeelding Slachtoffers). Verder zijn de theoretische en praktische vaardigheden van volwassenenreanimatie een standaard onderdeel van elke reanimatiecursus. Bovendien wordt bij elke cursist de zogenaamde 'Berdentest' afgenomen. Dit is een meting d.m.v. een computerprogramma van alle handelingen en hoeveelheden (beademingen en thoraxcompressies) die een cursist in een bepaald tijdsbestek verricht. Dit geeft met name aan de cursist een goed en objectief inzicht in zijn reanimatievaardigheden. Minimaal 12, maximaal 15 Herhalingscursus 4 uur Certificaat Bij voldoende beoordeling van de praktische vaardigheden ontvangen de deelnemers het MEDACherhalingscertificaat Levensreddend Handelen. Geldigheidsduur certificaat Het certificaat blijft 2 jaar geldig. Om de geldigheidsduur van het certificaat te behouden dient de training opnieuw te worden herhaald. Organisatie Extern Contactgegevens voor aanmelding en informatie opleidingen@novadic-kentron.nl 24
7. Veiligheid 7.1 Voorkomen van en omgaan met agressie Trainings- en opleidingscentrum Bernhoven Omschrijving inhoud/programma Niveaus van communicatie, verbale en nonverbale communicatie, accepteren en diskwalificeren, verbaal en nonverbaal geweld en protocollen. Leerdoelen Het voorkomen van agressie en hoe te handelen als de situatie escaleert. Onderwijsvorm Blended learning: Theorie vooraf m.b.v. e-learning en vaardigheidstraining met een trainingsacteur. Toetsing & certificering Bewijs van deelname Medewerkers die met zorgvragers en hun naasten in contact komen. Benodigde voorkennis n.v.t. 1.5 uur e-learning en een halve dag vaardigheidstraining In de trainingsgroep maximaal 10 Locatie In overleg Accreditatie Mogelijkheid voor accreditatie bij o.a. V&VN Kosten Nader overeen te komen Contactgegevens voor aanmelding Brigitte Marschalk: 0412-621755 7.2 Omgaan met agressie (basis en folluw up) GGZ WNB (Geestelijke Gezondheidszorg Westelijk Noord Brabant) Omschrijving inhoud/programma Tijdens de training worden de volgende onderwerpen behandeld: - Theoretische inleiding; - Matrix agressie; - Agressiecirkel (systeem om tot de juiste interventie/attitude te komen bij oplopende fases van agressief gedrag); - Gedragscode agressiehantering; - Formele en persoonlijke grenzen; - Confrontatietechniek; - Agressiebronnen; 25
- Noodscenario; - Collegiale opvang na een schokkende gebeurtenis; - Seksuele intimidatie; een vorm van agressief gedrag; - Meldingsprocedure; - Fysieke training. In deze opleidingscatalogus zijn standaard trainingsprogramma s opgenomen. Voor deze cursus kan echter in overleg een maatwerktraject opgezet worden. Indien de cursus aan een team wordt gegeven kan de inhoud aangepast worden aan de specifieke werkomgeving. Leerdoelen Medewerkers herkennen negatieve vroegsignalen bij cliënten en kunnen hier adequaat, preventief en waar nodig de-escalerend de passende begeleiding bij bieden, zodat ongewenst gedrag in een vroeg stadium omgebogen wordt naar gewenst gedrag. De medewerkers zijn competent en bieden door hun aanwezigheid binnen de cliënten populatie veiligheid en hanteren op passende wijze de juiste methodiek om preventief te werken en waar nodig de-escalerend om te gaan met (beginnend) agressief gedrag van cliënten. Na afloop van de training kan de cursist specifiek: - In een vroeg stadium de aard, oorzaken, achtergronden en gevolgen herkennen van spanningsvolle situaties en ongewenst gedrag en adequaat met het ongewenste gedrag (de-escalerend) omgaan - Een (empathisch) verband leggen tussen de psychische stoornis en het ongewenste gedrag - Een juiste interventiemethode / strategie (ontwijkend, confronterend, de-escalerend) kiezen om het ongewenste gedrag om te buigen naar gewenst gedrag, en dit verantwoorden/ beargumenteren - De-escalerende gesprekstechnieken hanteren, o.a. B.R.A.A.M. (Begrip tonen, ruimte geven aan reacties, argumenten geven, afstand bewaren, maak afspraken) - De confrontatietechniek toepassen - Gebruik maken van het noodscenario P.A.R.A. (persoonlijke veiligheid, andermans veiligheid, ruimte bewerken en alarmeren) - Het eigen handelen (schriftelijk) evalueren en verantwoorden, en indien nodig aanpassingen doorvoeren in het signalering/begeleidingsplan - Omgaan met angstige dan wel vijandig gedrag van een cliënt of cliëntsysteem, en dit op een adequate en de-escalerende wijze begrenzen - Grensoverschrijdend gedrag verbaal en indien nodig fysiek bewerken en begrenzen op een voor zowel de cliënt als dienst doende verantwoorde wijze, zodat er een veilig woon werk klimaat ontstaat - Stevig en elegant blijven bij eigen missers of niet gelukte interventies, met het behoud van zelfvertrouwen - Zich op proportionele wijze verweren en verplaatsing technieken hanteren als het gaat om zelfverdediging en het overmeesteren van een agressieve cliënt. Onderwijsvorm De verschillende thema s/onderwerpen worden ingeleid met een mix van werkvormen. Door onder meer simulatie en audiovisuele ondersteuning wordt de praktijksituatie zo dicht mogelijk benaderd. Vaardigheidstraining staat centraal. Toetsing & certificering 100% aanwezigheid geeft recht op een certificaat. Indien een cursist om dringende redenen een dagdeel absent is bestaat de mogelijkheid om deze in overleg met de docent in te halen op een andere dag. Deze cursus is bedoeld voor begeleiders/hulpverleners (in de psychiatrie) die in de directe cliëntenzorg werkzaam zijn. Benodigde voorkennis Voordat de follow up gevolgd kan worden dient eerst de basistraining afgerond te zijn. Basis: 6 dagdelen verdeeld over 3 dagen (2 dagen snel na elkaar; laatste dag na 4 weken). Follow up: jaarlijks 2 dagdelen (1 dag) Minimaal 8; maximaal 14 deelnemers. 26
Locatie GGZ WNB (interne locatie) of op locatie bij andere instelling (bij externe trainingen). Accreditatie GGZ WNB is geaccrediteerd door V&VN. Kosten Informatie is op aanvraag beschikbaar. Contactgegevens voor aanmelding en informatie: Femke van Kaam, consulent Front Office/Opleidingen 0164-289087 / femke.van.kaam@ggzwnb.nl 7.3 Omgaan met agressie (ondersteunende diensten) GGZ WNB (Geestelijke Gezondheidszorg Westelijk Noord Brabant) Omschrijving inhoud/programma Tijdens de training worden de volgende onderwerpen behandeld: - theoretische inleiding; - agressiecirkel (systeem om tot de juiste interventie/attitude te komen bij oplopende fases van agressief gedrag); - formele en persoonlijke grenzen; - agressiebronnen; - collegiale opvang na een schokkende gebeurtenis; - seksuele intimidatie; een vorm van agressief gedrag; - fysieke training. In deze opleidingscatalogus zijn standaard trainingsprogramma s opgenomen. Voor deze cursus kan echter in overleg een maatwerktraject opgezet worden. Indien de cursus aan een team wordt gegeven kan de inhoud aangepast worden aan de specifieke werkomgeving. Leerdoelen Na afloop van de training: - Kunnen de cursisten verwoorden wat agressie is en dit herkennen in de praktijk. Tevens weten zij wat er van hen verwacht wordt wanneer zij agressie signaleren en kunnen zij daarnaar handelen - Weten de cursisten wat zij zelf kunnen doen en wat ze juist beter kunnen nalaten, om agressie te voorkomen en ze houden daar rekening mee in hun dagelijks werk - Geven de cursisten aan dat zij met meer zelfvertrouwen en minder angst hun werk kunnen doen. Middels houding, attitude en fysieke vaardigheden tonen zij aan niet machteloos te staan tegenover fysieke agressie die zich op hen persoonlijk richt - Kunnen de cursisten benoemen wat in de organisatie hun taken en verantwoordelijkheden zijn in geval van agressie, schokkende gebeurtenissen en onveilige situaties. Zij zijn in voorkomende situaties in staat hiernaar te handelen. Onderwijsvorm De verschillende thema s/onderwerpen worden ingeleid met een mix van werkvormen. Door onder meer simulatie en audiovisuele ondersteuning wordt de praktijksituatie zo dicht mogelijk benaderd. Vaardigheidstraining staat centraal. Toetsing & certificering 100% aanwezigheid geeft recht op een certificaat. Deze cursus is bedoeld voor medewerkers die niet in de directe cliëntenzorg werkzaam zijn. Benodigde voorkennis n.v.t. 27