U heeft onlangs een operatie gehad waarbij uw eigen blaas is vervangen door een nieuwe blaas gemaakt van dunne darm. Binnenkort kan de katheter eruit en gaat u proberen zelf weer te plassen. Dit gaat anders dan u tot nu toe gewend was. In deze brochure staan hiervoor een aantal adviezen. In het ziekenhuis komt de bekkenfysiotherapeut bij u langs voor oefentherapie en adviezen. Hoe vaak plassen? Nadat de katheter is verwijderd moet u zes weken lang elke twee uur gaan plassen. Dit geldt zowel voor overdag als s nachts. Dit betekent dus dat u s nachts de wekker moet zetten. Dit is nodig omdat de naadjes van de nieuwe blaas nog erg teer zijn. Als de blaas te vol zit, komt er teveel spanning op de blaas en kunnen de naadjes scheuren. Let op: pijn in de onderbuik of flanken kan een teken zijn dat uw blaas vol is: dan moet u eerder gaan plassen. Na de eerste zes weken na de operatie mag u de periodes tussen het plassen wat langer maken. Het is wel belangrijk dat dit langzaam gebeurt, bijvoorbeeld elke twee weken de periode tussen het plassen vijftien minuten langer maken. Op deze manier wordt uw blaas langzaam opgerekt zonder dat er teveel spanning op komt. Zorgt u ervoor dat u niet teveel urine in uw blaas heeft, omdat een te volle blaas moeilijk ledigt, infecties kan veroorzaken en schade aan de nieren kan veroorzaken. Dit betekent dat u overdag minimaal vijf tot zes keer gaat plassen en s nachts minimaal één keer. Het duurt zes maanden voordat uw nieuwe blaas voldoende is opgerekt. - 1 - MCL Patiënteninformatie
Toiletgedrag voor het plassen Uitgangshouding: Voor zowel mannen als vrouwen is het het beste om zittend te plassen. Zet de voeten plat op de grond en de heupen en knieën in een hoek van 90 graden. Om te plassen zit u goed rechtop met een wat holle rug. De handen liggen op de bovenbenen of knieën. Het plassen: Houd de bekkenbodem ontspannen en adem rustig door. Voel of de plas spontaan komt. Anders kunt u het beste uw handen op de onderbuik leggen, adem in en buk rustig voorover. Dit kunt u een paar keer herhalen. Ook kunt u kleine beetjes persen vanuit de buik (niet hard meepersen, dit kan de plasbuis dichtduwen). De straal is minder hard dan u gewend was. Als er geen urine meer komt kantelt u rustig uw bekken van voor naar achter. Zo kunnen de laatste restjes urine door de plasbuis stromen. Herhaal dit totdat er geen urine meer komt. Van voor naar achter droogdeppen. Na afloop bekkenbodemspieren matig krachtig aanspannen en ontspannen. Als u nog opgenomen bent moet u de verpleegkundige waarschuwen als u geplast hebt. Hij/zij zal dan met een bladderscan (soort echo apparaat) controleren of uw blaas helemaal leeg is. Als blijkt dat u uw blaas niet goed kan leeg plassen kan het nodig zijn dat u een of meerdere keren uw blaas zelf leegmaakt met een katheter. Dit wordt u aangeleerd op de verpleegafdeling of polikliniek urologie. - 2 - MCL Patiënteninformatie
Soms hebben patiënten het gevoel dat ze na lang zitten of liggen hun blaas niet goed kunnen leegplassen. Even bewegen of een stukje lopen kan dan helpen. Uw blaas is gemaakt van darm en hierdoor zit er slijm in de urine. Om ervoor te zorgen dat dit slijm de blaasuitgang niet kan verstoppen krijgt u slijmoplossers voorgeschreven. Toiletgedrag bij het ontlasten Uitgangshouding: Zowel mannen als vrouwen wordt geadviseerd om zittend op de bril te ontlasten. Zet de voeten plat op de grond en de heupen en knieën in een hoek van 90 graden. Om te ontlasten zit u met een wat bolle rug iets naar voren geleund. De handen liggen op de bovenbenen of knieën met de schouders ontspannen. Indien nodig de voeten op een verhoging (stoofje oid.). Het ontlasten: Ga niet direct persen. Ontspan eerst de bekkenbodem en adem rustig door. Wacht af tot er aandrang komt. Zo nodig kunt u kleine beetjes persen vanuit de buik op de uitademing waarbij er druk op de anus komt. De billen en anus blijven hierbij ontspannen. Na ontlasting schoonvegen van voor naar achter. - 3 - MCL Patiënteninformatie
Variatie: Indien u geregeld obstipatie (verstopping) heeft, kunt u de volgende oefeningen na iedere maaltijd doen: Wanneer de ontlasting niet komt, ademt u tien keer rustig in en uit door middel van een buikademhaling. Hierna kantelt u het bekken 10 keer (dit is een holle en bolle rug maken). Als u een holle rug maakt ademt u rustig in en bij een bolle rug ademt u rustig uit. Komt de ontlasting dan nog niet terwijl u wel goede aandrang heeft? Ga dan tien minuten intensief bewegen zoals traplopen. Probeer daarna op het toilet weer de oefeningen te doen om de ontlasting te krijgen. Niet persen. Oefeningen voor de bekkenbodem Oefening 1 Ga rustig op de rug liggen. Neem de tijd om te voelen hoe u ligt. Voel de ondergrond waar u op ligt en laat de spieren ontspannen en wordt bewust van de spieren in uw lichaam. Concentreert u zich op uw lichaam. Adem rustig door de buik. Bij de inademing gaat de buik omhoog en bij de uitademing komt de buik omlaag en wordt vlak. Voel hoe de buik beweegt. De bovenzijde van de buik is het middenrif en de onderzijde is de bekkenbodem. Probeer nu de ademhaling ver onder in de buik te brengen in de richting van de bekkenbodem. Let op een ontspannen adembeweging en een ontspannen adempauze na de uitademing. - 4 - MCL Patiënteninformatie
Oefening 2 Span rustig de bekkenbodem aan en voel dat deze wordt ingetrokken. Doe dit 3 tellen en ontspan daarna weer volledig. Doe dit 10x in een rustig tempo. Oefening 3 Ga op uw rug liggen en trek de knieën op. U kantelt rustig het bekken waardoor u afwisselend een bolle en een holle rug maakt. Doe dit 10 keer rustig en ontspan hierbij de bekkenbodemspieren. Oefening 4 Trek de onderbuik boven het schaambeen in. Doe dit 10 x rustig en gedoseerd. U gebruikt hierbij uw dwarse buikspier. Let op dat u blijft doorademen en dat u niet de bovenbuik aanspant. Deze oefening kan liggend, zittend en staand geoefend worden. Advies bij het oefenen: Oefen elke dag ongeveer 15 minuten lang. Neem er de tijd voor. Doe niet alle oefeningen snel achter elkaar. Voel wat er gebeurt. De kwaliteit is belangrijker dan de kwantiteit. De bekkenfysiotherapeut leert u de oefeningen toepassen in het dagelijks leven. - 5 - MCL Patiënteninformatie
Wanneer contact opnemen? Het is belangrijk dat u contact opneemt met het ziekenhuis of uw huisarts wanneer u: niet kunt plassen u het gevoel heeft dat u de blaas niet goed leeg kunt plassen koorts heeft met pijn in de flanken www.mcl.nl Polikliniek urologie tijdens kantooruren: 058 286 61 50 Verpleegafdeling urologie: 058 286 34 10 Afdeling fysiotherapie: 058 286 64 26 MCL januari 2015 Docnr. 21023 (2) - 6 - MCL Patiënteninformatie