Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Anne Frank
Inleiding Voor u ligt het pedagogisch werkplan voor de BSO-locatie BSO Anne Frank van KMN Kind & Co. Dit pedagogisch werkplan vormt samen met het Algemeen Pedagogisch Beleid één geheel en is bestemd als leidraad voor ons als medewerkers van BSO Anne Frank. Tevens is dit pedagogisch werkplan bedoeld als informatie voor ouders, zodat zij weten hoe er bij ons op de BSO wordt gewerkt. Zoals u in onze brochure Welkom bij KMN Kind & Co kunt lezen, ziet KMN Kind & Co zichzelf als pedagogisch partner. Zijn in het Algemeen Pedagogisch Beleid de vier speerpunten uit de Mission Statement nader toegelicht, in dit pedagogisch werkplan werken wij de vier basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen verder uit: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen KMN Kind & Co is HKZ-gecertificeerd (ISO 9001) hetgeen o.a. betekent dat wij werken vanuit richtlijnen, protocollen en werkinstructies. Deze documenten zijn opgenomen in ons kwaliteitshandboek. Het kwaliteitszorgsysteem ondersteunt de pedagogisch medewerkers bij het dagelijkse handelen. Onze locaties worden (jaarlijks) geïnspecteerd door de GGD. Ons inspectierapport is te vinden op onze eigen websitepagina. Dit pedagogisch werkplan wordt 1 x per 2 jaar bijgesteld en ter advisering voorgelegd aan de oudercommissie. Mocht u toch nog informatie missen, dan kunt u hier altijd naar vragen bij de pedagogisch medewerker, senior of clustermanager. Ook is in de brochure Welkom bij KMN Kind & Co en op de website www.kmnkindenco.nl veel algemene en aanvullende informatie terug te vinden. Wij wensen u veel leesplezier. Team BSO Anne Frank Datum december 2014 Pedagogisch werkplan BSO Anne Frank PWP Anne Frank december 2014 1
Inhoudsopgave Inleiding... 1 Inhoudsopgave... 2 Algemene informatie... 3 Onze accommodatie, de groepsruimten en basisgroepen... 3 Onze buitenruimte... 3 Onze openingstijden... 3 Het afnemen van een extra dag(deel)... 3 Onze (mid)dagindeling... 4 Eten en drinken... 6 Persoonlijke hygiëne... 6 Oudercontacten: eerste kennismaking, overdracht en ouderavonden... 6 De oudercommissie... 6 Observeren... 7 Zorgkinderen... 7 Onze buitenschoolse opvang in de wijk; onze externe samenwerkingspartners... 7 Pedagogische uitgangspunten... 7 Het bieden van (emotionele) veiligheid... 7 De pedagogisch medewerkers... 8 De groepsruimte... 8 De buitenspeelruimte... 8 Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties... 9 Spel & Speelgoed... 9 Activiteiten... 9 Zelfstandigheid bevorderen... 9 Gewenst en ongewenst gedrag... 10 Pestgedrag... 10 Afspraken, regels en omgangsvormen... 11 Rituelen... 11 Tot slot... 12 Pedagogisch werkplan BSO Anne Frank PWP Anne Frank december 2014 2
Algemene informatie Wij vinden het belangrijk dat de kinderen zich kunnen ontplooien in een warme, veilige en stimulerende omgeving. Wij gaan uit van de behoefte van het kind, ingepast in de groep. Daarbij kijken wij vooral naar de mogelijkheden van het kind. Dit betekent dat wij op een positieve en uitnodigende manier met kinderen omgaan. Wij bewaken de kwaliteit van onze opvang en proberen voortdurend deze kwaliteit te verbeteren. Dit doen wij door te werken volgens interne en externe kwaliteitseisen. Wij staan open voor op- en aanmerkingen van ouders. Wij kijken kritisch naar ons zelf en spreken elkaar aan op ons handelen. Onze deskundigheid vergroten wij door het bijwonen van professionaliseringsbijeenkomsten en door collegiale consultatie tijdens onze teambesprekingen. Maar bovenal vergroten wij onze deskundigheid door te blijven kijken naar ieder kind dat aan onze zorg is toevertrouwd. Onze accommodatie, de groepsruimten en basisgroepen BSO Anne Frank zit in de Anne Frankschool. Binnen deze ruimte gebruiken we het BSO/ouderlokaal, wat ingericht is met allerlei speelhoeken. We mogen gebruik maken van het lokaal van de voorschool. Daarnaast gebruiken wij de gymzaal van de school en het grote buitenterrein. Binnen onze BSO hebben wij één basisgroep van 20 kinderen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar. Kinderen van 8 jaar en ouder kunnen een zelfstandigheidscontract hebben waarin zij zich binnen onze binnen en buitenruimtes zich zelfstandig kunnen bevinden. In vakanties kunnen er locaties worden samengevoegd. Ouders worden tijdig geïnformeerd over de samenvoeging van groepen, welke vaste pedagogisch medewerker aanwezig is en waar de kinderen worden opgevangen. Tijdens de vakanties worden de kinderen van 4-8 jaar opgevangen op BSO de Boog en de kinderen van 8 jaar en ouder op BSO Strandlopers. Onze buitenruimte Onze buitenruimte is ingericht om naar hartenlust in te kunnen spelen. Er is voor elk wat wils. Het buitenterrein bevindt zich aan de achterzijde van de school. Op het afwisselende plein is een zandbak, duikelrek en klimhuis te vinden. Er is voldoende ruimte om spelletjes te doen, te fietsen of te voetballen. Onze openingstijden Wij zijn vijf dagen per week, aansluitend op school, geopend tot 18.30 uur. Tijdens de algemeen erkende feestdagen zijn wij gesloten; zo ook eens in de vijf jaar op bevrijdingsdag. In de schoolvakanties zijn wij geopend op alle dagen vanaf 7.30 uur. Dan vragen wij de ouders hun kind tussen 7.30 en 9.30uur te brengen. In de schoolvakanties voegen wij samen met BSO de Boog en BSO Strandlopers. Ouders dienen hun kind dan naar die BSO te brengen en daar ook weer op te halen. Vanaf 16.30 uur is er gelegenheid om de kinderen te komen halen. Mochten ouder(s) hun een kind een keertje later willen brengen (in een schoolvakantie) of eerder willen halen, dan is dat geen probleem. Wel vragen wij dit door te geven aan de pedagogisch medewerkers van desbetreffende groep. Als het kind door iemand anders dan door de ouder(s) wordt opgehaald, dan dienen ouders dat aan ons door te geven, anders geven wij het kind niet mee! Het afnemen van een extra dag(deel) Wanneer ouders incidenteel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan een pedagogisch medewerker en/of clustermanager van de locatie. Deze bepaalt of het kan. Behalve dat zij hierbij rekening houdt met het aantal kinderen en pedagogisch medewerkers op de groep, bekijkt zij ook of het goed is voor het welzijn van het kind/de groep. Een toegekende extra- of ruildag(deel) wordt altijd schriftelijk vastgelegd; ook wanneer dit op een andere groep plaatsvindt. Pedagogisch werkplan BSO Anne Frank PWP Anne Frank december 2014 3
Wanneer ouders structureel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan de afdeling planning.. Onze (mid)dagindeling De kinderen worden lopend of met de (taxi)bus opgehaald van school. Bij binnenkomst gaan de kinderen hun handen wassen en aan tafel Een aantal kinderen heeft een zelfstandigheidscontract en mag zelf van school naar de BSO komen. Als kinderen worden opgehaald door een pedagogisch medewerkster streven we ernaar, zeker voor de jongste kinderen, om met de leerkracht informatie uit te wisselen, want het is prettig om te weten hoe de schooldag is verlopen en of er bijzonderheden zijn. Onze (mid)dagen op de BSO verlopen via een vast ritme. De middag van 15:00 uur tot 18:30 uur Dagindeling Acties 14:45 uur Luisteren de voicemail af voor eventuele afmeldingen of andere De pm ers starten met hun bijzonderheden en nemen de middag met elkaar door. werkzaamheden. 15:00/15.15 uur De pm ers vertrekken naar de scholen om de kinderen op te gaan Ophalen van kinderen uit school. halen. 15:30 uur Aankomst op locatie. 15:45-16:00 uur Drinken, fruit eten 16:15 uur Vrijspel / activiteit. De kinderen arriveren op de locatie. De kinderen en pm ers begroeten elkaar. Pm ers noteren de aanwezigheid / afwezigheid van kinderen op de aanwezigheidslijst. De kinderen hangen hun jassen en tassen aan de kapstok en bergen eventueel persoonlijke spulletjes op in hun laatje. Er is voor het drinken nog gelegenheid om even te spelen. Fruit en crackers en drinken worden aangeboden. De crackers kunnen ook vervangen door een ander tussendoortje. Regelmatig wordt er een verjaardag gevierd en dan geldt de traktatie als tussendoortje. De ervaringen van die dag worden door kinderen en pm ers uitgewisseld. Na het eten kunnen de kinderen zelf de handen en mond even schoon maken. De kinderen gaan na het eten hun eigen gang. Samen met vriendjes en vriendinnetjes gaan zij lekker binnen / buiten spelen. De pm ers verdelen zich over de verschillende lokalen / speelplein voor het houden van toezicht en het beantwoorden van vragen. 17:00 uur Drinken, tussendoortje. 17:15-18:30 uur Vrijspel. Kinderen worden opgehaald. 18:30 uur Sluiting groep. Regelmatig wordt er een sport-, spel- of knutselactiviteit georganiseerd aan de hand van een leuk thema. Ook geven kinderen zelf vaak aan wat zij graag willen maken. Tevens vinden kinderen het leuk om voorgelezen te worden of met de pm ers een gezelschapspel te spelen. Ook is er ruimte om huiswerk te maken. Er staat drinken klaar op de tafels en de kinderen krijgen fruit of een cracker (of een ander tussendoortje) aangeboden. De kinderen gaan weer verder met spelen totdat zij worden opgehaald. Wanneer ouders hun kinderen komen ophalen vertelt de pm er in het kort hoe de middag is verlopen en of er bijzonderheden zijn. Pm ers noteren op de aanwezigheidslijst welke kinderen opgehaald zijn. Voordat de pm ers naar huis gaan hebben zij met elkaar de groep opgeruimd en schoongemaakt. Pedagogisch werkplan BSO Anne Frank PWP Anne Frank december 2014 4
De middag van 11:30 uur tot 18:30 uur Dagindeling Acties 11:30 uur Luisteren de voicemail af voor afmeldingen of andere De pm ers starten met hun bijzonderheden en nemen de middag met elkaar door. werkzaamheden. Er worden alvast voorbereidingen getroffen voor de lunch. 12:00-12.30 uur Ophalen van kinderen uit school. 12:15-12:45 uur Aankomst op locatie. 12:45 uur Lunch. 13:30 uur Vrijspel / activiteit. 15:00 uur Drinken, fruit eten De pm ers halen de kinderen van school. De kinderen hangen hun jassen en tassen aan de kapstok en bergen eventueel persoonlijke spulletjes op in hun laatje. Zij hebben even een moment van vrijspel totdat de tafel is gedekt en er geluncht kan worden. Pm ers noteren de aanwezigheid / afwezigheid van kinderen op de aanwezigheidslijst. Voor het eten gaan de kinderen naar het toilet, wassen hun handen en gaan aan tafel zitten. Er wordt ruim de tijd genomen om gezellig met de kinderen aan tafel een boterham te eten. De ervaringen van die dag worden door kinderen en pm ers uitgewisseld. Na het eten wassen de kinderen zelf de handen en mond even met een washandje of bij de wasbak. Na het eten kunnen kinderen samen lekker binnen / buiten spelen of kunnen de kinderen deelnemen aan een activiteit. De pm ers houden toezicht buiten en in de verschillende lokalen. Regelmatig wordt er een sport-, spel- of knutselactiviteit georganiseerd aan de hand van een leuk thema. Ook geven kinderen zelf vaak aan wat zij graag willen maken. Tevens vinden kinderen het leuk om voorgelezen te worden of met de pm ers een gezelschapspel te spelen. Zie verder dagindeling vanaf 15:00 uur. Vakantiedag van 7.30 uur tot 18:30 uur Dagindeling Acties 7:30-10:00 uur Voicemail wordt afgeluisterd m.b.t. afmeldingen of bijzonderheden. De pm ers starten met hun Kinderen worden op de locatie gebracht en gaan lekker vrij spelen. werkzaamheden. Pm ers noteren de aanwezigheid / afwezigheid van kinderen op de aanwezigheidslijst. 10:00 uur Voor het aan tafel gaan wassen de kinderen hun handen en gaan Drinken, fruit eten of tussendoortje. indien nodig naar het toilet. 10:30 uur Vrijspel / activiteiten. 12:30 uur Lunch. In vakanties wordt er gewerkt met een thema. Aan de hand hiervan worden er allerlei activiteiten georganiseerd. Kinderen zijn natuurlijk ook in de gelegenheid om vrij te spelen. Tijdens vakanties wordt indien mogelijk een uitstapje gemaakt. Wanneer een uitstapje de hele dag betreft lunchen de kinderen elders. 13:30 uur Vrijspel / activiteiten. dagindeling vanaf 13.30 uur In schoolvakanties zijn aan het begin en einde van de dag minder kinderen aanwezig op de BSO, waardoor op die momenten niet alle pedagogisch medewerkers aanwezig hoeven te zijn. Wij houden hier rekening mee bij het inroosteren van personeel. De vroege dienst begint om 7.30 uur en werkt tot 16.30 uur. De late dienst begint om 9.30 uur en werkt tot 18.30 uur. Dit kan betekenen dat de vroege dienst van 7.30 uur tot 9.30 uur alleen staat met KDV Waterpret als achterwacht. Ook de late dienst kan mogelijk alleen staan van 16.30 uur tot 18.30 uur met KDV Waterpret als achterwacht. De opvang is dan niet op BSO Anne Frank, maar op BSO de Boog (4-8 jaar) en BSO Strandlopers (8 jaar en ouder) Pedagogisch werkplan BSO Anne Frank PWP Anne Frank december 2014 5
Tijdens het ophalen van de kinderen kan het voorkomen dat er meer dan 10 kinderen onder een pedagogisch medewerker vallen. We proberen altijd te voorkomen dat dit gebeurd en/of krijgen ondersteuning van de stagiaire. Eten en drinken Samen eten/drinken is belangrijk. Samen eten/drinken is gezellig en versterkt het onderlinge contact. Deze momenten geven structuur aan de dag. Zodra alle kinderen op de BSO zijn aangekomen gaan we met elkaar aan tafel om crackers te eten en wat te drinken. Tijdens dit eetmoment is er aandacht voor ieders verhaal. Sommige kinderen willen graag wat vertellen of laten zien aan de andere kinderen. Rond 16.30 uur wordt er fruit gegeten, ook staat er weer drinken klaar voor de kinderen. Persoonlijke hygiëne Wij leren de kinderen persoonlijke hygiëne, door hen na wc-gebruik en voor het aan tafel gaan, de handen met zeep te laten wassen. Wij geven hierin natuurlijk het juiste voorbeeld. Oudercontacten: eerste kennismaking, overdracht en ouderavonden Als een kind voor het eerst bij ons komt, nemen wij de tijd voor een kennismakingsgesprek met de ouders en het kind, zodat wij van hen zoveel mogelijk informatie krijgen. Bovendien kunnen wij dan ook vertellen hoe wij op onze BSO werken en informatie met elkaar uitwisselen waardoor een goede onderlinge afstemming ten behoeve van het kind mogelijk is. Vaak hebben de ouders en het kind dan al een rondleiding gehad door het gebouw, zodat zij zich al een voorstelling hebben kunnen maken van de BSO en hoe er gewerkt wordt. Daarna is er de gelegenheid om het kind desgewenst te laten wennen. De wenafspraken worden tijdens het kennismakingsgesprek genoteerd op het formulier Checklist kennismakingsgesprek. Tijdens het kennismakingsgesprek worden er desgewenst wenafspraken met de ouder gemaakt. Deze kunnen per kind verschillend zijn. Gedurende twee weken kan het kind een oplopend aantal uren op de groep waarin het kind geplaatst is, wennen. Bijvoorbeeld de eerste dag 1,5 uur en de tweede dag 3 uur. Overigens heeft elk kind een eigen laadje waarin zijn persoonlijke spullen worden bewaard zoals een setje schone kleding e.d. Ook als een kind doorstroomt naar de 8+ groep, zal het kind vast een middag gaan wennen. Dit wordt gepland, in overleg, op een middag dat het kind naar de BSO komt. Wij vinden een goede en regelmatige overdracht essentieel en nemen hiervoor de tijd. Deze overdracht vindt plaats tijdens het ophaalmoment. Vaak worden kinderen betrokken in het gesprek door hen zelf te laten vertellen wat ze gedaan hebben. Als er een onderwerp is, wat meer tijd vraagt maken wij hiervoor een aparte afspraak. Elk jaar word er een ouderavond georganiseerd voor alle ouders. De oudercommissie De mening van de ouders is voor ons een vanzelfsprekende zaak. Wij willen graag hun mening en visie horen. Daartoe hebben wij een oudercommissie opgericht. Deze heeft ten minste drie keer per jaar overleg met de clustermanager. De oudercommissie heeft een adviserende functie in onderwerpen zoals voedingsaangelegenheden, pedagogisch werkplan, risico inventarisatie veiligheid en gezondheid. Tevens organiseert de oudercommissie elk jaar een avond voor de ouders en medewerkers waarin een thema behandeld wordt. De oudercommissie nodigt daartoe een deskundige uit. Thema s die de laatste jaren aan de orde zijn geweest: Belonen en corrigeren Voorleesboeken Omgaan met (probleem)gedrag Naast de oudercommissie van de BSO is er nog een overkoepelende centrale oudercommissie (COC). Deze vertegenwoordigt alle oudercommissies binnen KMN Kind & Co, die de COC hebben Pedagogisch werkplan BSO Anne Frank PWP Anne Frank december 2014 6
gemandateerd. Deze centrale oudercommissie adviseert over beleidsmatige onderwerpen en (gevraagd en ongevraagd) over voor ouders belangrijke onderwerpen (coc@kmnkindenco.nl). Observeren Kijken naar kinderen en de groep geeft iedere dag stof tot praten met collega s en ouders. Om het praten en kijken naar gerichter te doen, maken wij gebruik van de observatiemethode Werken aan Welbevinden. Deze observatiemethode richt zich zowel op de individuele kinderen als op de groep. Met behulp van observatielijsten beschrijft de pedagogisch medewerker het kind in zijn omgeving, het kind in relatie tot de volwassene en het kind in relatie tot andere kinderen. Zo kan het welzijn van het individuele kind en de kinderen in de groep goed worden gevolgd. Kinderen vanaf 8 jaar vullen hun eigen lijst in. Ook ouders worden uitgenodigd om een beeld te schetsen van hun kind en zijn/haar ervaringen in de groep. Aan de hand van de observaties, vinden één keer per jaar 10-minutengesprekken plaats met de ouders. Zorgkinderen Als wij ons zorgen maken over een kind zullen wij dat zo snel mogelijk met de ouders bespreken en overleggen hoe hier (met elkaar) mee om te gaan. Als de zorg blijft voortbestaan kan de clustermanager een van de medewerkers kwaliteit raadplegen om gezamenlijk te overleggen wat mogelijke vervolgstappen zijn waarbij de procedure zorgkinderen gevolgd zal worden. Indien nodig kunnen wij externe hulp inroepen ( bijvoorbeeld het Centrum voor Jeugd en Gezin). Ook dit gebeurt bij voorkeur in samenspraak met de ouders. In geval van ernstige zorg over een kind, welke niet gedeeld wordt door de ouders, kunnen na intern overleg, vervolgstappen gezet worden en wordt dit meegedeeld aan de ouders. De zorg kan ook gemeld worden in de Verwijs Index Ricicojongeren (VIR). In geval van vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling maakt KMN Kind & Co gebruik van de landelijke Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling. De meldcode is een stappenplan waarin staat hoe een professional moet omgaan met het signaleren en melden van huiselijk geweld en kindermishandeling. Onze buitenschoolse opvang in de wijk; onze externe samenwerkingspartners. Er is goede samenwerking met de school waarin de BSO zich bevind. Daarnaast zijn er contacten met Doenja, harten voor sport en de andere scholen in de wijk. Pedagogische uitgangspunten Binnen KMN Kind & Co werken wij vanuit de vier pedagogische basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen In de volgende paragrafen hebben wij uitgewerkt hoe wij in de praktijk vorm geven aan deze pedagogische basisdoelen. Het bieden van (emotionele) veiligheid Wij willen de kinderen in de gelegenheid stellen om zich bij ons te ontwikkelen en te ontspannen in een veilige omgeving. Daarom hechten wij veel belang aan het scheppen van een zowel fysieke als emotionele veilige omgeving voor het kind. Wij sluiten aan bij datgene waar het kind mee bezig is, begeleiden het daarin en prikkelen het kind door het in nieuwe situaties te brengen. Pedagogisch werkplan BSO Anne Frank PWP Anne Frank december 2014 7
De pedagogisch medewerkers Om te bereiken dat een kind zich bij ons emotioneel zo veilig mogelijk voelt, vinden wij het belangrijk dat vertrouwde personen het kind begeleiden. Daarom werken wij zoveel mogelijk met vaste pedagogisch medewerkers en vaste invalkrachten. Al onze pedagogisch medewerkers, stagiaires en vrijwilligers zijn in het bezit van een geldige Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Op BSO Anne Frank worden er geen vrijwilligers ingezet voor de begeleiding van de kinderen op de groep. Wij hechten groot belang aan professioneel, deskundig opgeleid personeel. Om goede zorg te waarborgen krijgen de pedagogisch medewerkers regelmatig trainingen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van zowel interne als externe deskundigen. Verder zijn wij elkaars coach. Regelmatig zijn er teambijeenkomsten. Ook wordt er 1x per jaar met iedere pedagogisch medewerker een functioneringsgesprek gehouden, waardoor wij onze kwaliteit en de deskundigheid bevorderen en vergroten. KMN Kind & Co is een door Calibris erkend leerbedrijf. Daarom werken er bij ons soms leerlingpedagogisch medewerkers, de zogeheten BBL-ers. Zij worden begeleid door een praktijkbegeleider van KMN Kind & Co. Afhankelijk van het leerjaar en leerproces is het mogelijk dat een BBL-er binnen de formatie op de groep werkt. Wij hebben ook regelmatig een stagiaire op de groep. Deze werkt boventallig, tenzij hij/zij incidenteel binnen de formatie mag worden ingezet, conform de CAO-bepaling. De pedagogisch medewerkers spreken de kinderen aan vanuit een positieve houding. Bij ongewenst gedrag wordt het gedrag afgekeurd (en uitgelegd waarom) maar niet het kind. Van onze pedagogisch medewerkers verwachten wij dat zij: - open staan voor de kinderen en op de juiste manier ingaan op hun signalen en ontwikkeling; - persoonlijke betrokkenheid tonen en gericht positieve gevoelens naar de kinderen uiten - de kinderen de ruimte geven zich te ontwikkelen in een veilige context - respect hebben voor de kinderen en hun sociale en culturele achtergrond - de kinderen kunnen en zullen motiveren, stimuleren en instrueren - in staat zijn tot een open communicatie met ouders en collega s Achterwacht: als het rustig is op BSO Anne Frank, kan het zijn dat een medewerker alleen staat op de BSO. Op deze middagen is de Boog achterwacht, zij bevinden zich dichtbij en kunnen dus snel ter plaatse zijn. De groepsruimte Wij zorgen ervoor dat alles goed beveiligd is, zoals afdekplaten voor de verwarming, plaatjes op de stopcontacten, beschermstrips voor de scharnieren van de deur, beveiliging in de kasten. Jaarlijks voeren wij een risico-inventarisatie uit. Ook registreren wij (kleine) ongevallen om tijdig te anticiperen op eventuele onveilige situaties. Wij houden minimaal 1x per jaar een ontruimingsoefening met als doel dat wij precies weten wat te doen wanneer er een calamiteit plaatsvindt. Wij zorgen voor veilige groepsruimtes, maar sluiten sommige risico s bewust niet uit. Wij vinden het namelijk belangrijk om kinderen kennis te laten maken met voor hen gevaarlijke situaties, zoals klimmen. Dit stimuleert hun gevoel van zelfredzaamheid en zelfvertrouwen en is goed voor hun ontwikkeling. De buitenspeelruimte Het buitenterrein grenst aan de BSO en bevind zich achter de school. Om dit plein staan hekken. Op het terrein bevinden zich volop speeltoestellen om zicht te vermaken. Daarbij maken wij gebruik van het buitenspelmateriaal van de school Pedagogisch werkplan BSO Anne Frank PWP Anne Frank december 2014 8
Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Als wij spreken over persoonlijke competenties, bedoelen wij dat het kind zich ontwikkelt tot een persoon die in staat is om allerlei soorten problemen op te lossen en die zich goed kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Dit bereikt het door persoonlijkheidskenmerken als zelfvertrouwen, veerkracht, flexibiliteit, zelfstandigheid, creativiteit en weerbaarheid op te bouwen. Onze pedagogisch medewerkers begeleiden de kinderen hierin door ruimte te bieden aan de ontwikkeling van ieder kind, waarbij zij rekening houden met de eigenheid van ieder kind. Alle ontwikkelingsgebieden worden hierbij gestimuleerd zoals taal, grove en fijne motoriek, cognitie, creativiteit. Spel & Speelgoed Spelen is bij uitstek een manier om de wereld en jezelf te ontdekken. Het is een veel omvattend middel om verschillende aspecten van de persoonlijkheidskenmerken te stimuleren en te ontwikkelen. Denk aan het ontdekken van verschillende materialen, leren hoe speelgoed gebruikt moet worden, hoe je kunt delen, hoe je rekening met elkaar kunt houden, leren op elkaar te wachten. Kortom, spelen stelt het kind in staat te leren hoe materialen en speelgoed, de mensen en de wereld in elkaar steken. Maar niet te vergeten betekent spelen ook plezier maken, samen of alleen! Wij zorgen ervoor dat er afwisselend speelgoed op de groepen is. In het kader van de kinderparticipatie mogen kinderen mede bepalen welk speelgoed wordt aangeschaft. Wij hebben zoveel mogelijk open kasten en laten het kind zelf bepalen waarmee het wil spelen. Natuurlijk stimuleren wij een kind dat altijd hetzelfde kiest, om ook eens iets anders te gaan doen, maar wij dwingen niet. Ook stimuleren wij de kinderen om in iedere geval even buiten te gaan spelen. We maken geen onderscheid tussen jongens- of meisjesspeelgoed. Zo voetballen de meisjes ook en spelen de jongens met poppen. Wij zorgen voor uitdagend speelgoed. Het moet aansluiten bij de ontwikkelingsfase van het kind en op zijn behoefte om te onderzoeken, te ontspannen en te ontdekken. Spelen is leuk en daarom moet het niet te moeilijk zijn, maar ook niet te makkelijk. De kinderen krijgen bij ons de gelegenheid om zowel individueel als in groepsverband te spelen. Activiteiten Op BSO Anne Frank wordt elke dag een activiteit aangeboden. Het kan een sport/spel activiteit, knutsel, kook of andere activiteit zijn. De kinderen worden gestimuleerd om hieraan mee te doen. Natuurlijk is er ook ruimte voor initiatief van de kinderen. Tijdens de begeleiding van het spel zal er altijd een pedagogisch medewerker aanwezig zijn bij deze activiteit. Hierbij word rekening gehouden met de leidster kind-ratio Zelfstandigheid bevorderen Op BSO Anne Frank wordt dagelijks een activiteit aangeboden aan de kinderen. De kinderen worden aangemoedigd om hieraan deel te nemen, maar een kind mag ervoor kiezen om iets anders te gaan doen. Veel groepsactiviteiten gaan in overleg met de kinderen, zodat ieder kind met regelmaat een activiteit kan doen die hij of zij leuk vind om te doen. Bij onenigheid wordt eerst geprobeerd of de kinderen het samen kunnen oplossen. Lukt dit niet dan helpt de pm er hierbij. Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties De mens is een sociaal wezen. In de praktijk betekent dit dat een kind al vanaf de geboorte samen met anderen dingen doet, immers zonder de ander (lees: ouder/verzorger) zou het kind niet (kunnen) overleven. Bij het ontwikkelen van de sociale competenties gaat het om samenzijn en samen dingen doen. Kinderen leren veel van wat ze zien, zowel van andere kinderen als van ons. Wij hebben hierin een voorbeeldfunctie en ons sleutelwoord hierbij is wederzijds respect. Voorop staat bij ons dat het kind zich kan ontplooien. Wij stimuleren dan ook dat het initiatieven neemt waardoor het zelfvertrouwen kan groeien. Wij zorgen er hierbij voor dat het kind zichzelf en/of een ander geen schade berokkent. Pedagogisch werkplan BSO Anne Frank PWP Anne Frank december 2014 9
Naarmate een kind ouder wordt leert het steeds beter om rekening te houden met de ander. Dat betekent dat hij zich meer zal kunnen inleven in de ander. Anderen hebben ook gevoelens. Dus leren wij het kind om te wachten op elkaar, om geen speelgoed af te pakken, om te delen en samen te spelen. Soms leren wij het kind om juist wat meer voor zichzelf op te komen. Bij conflicten stimuleren wij dat de kinderen die zelf oplossen. Lukt dat niet of moeilijk, dan ondersteunen wij hen. De rol van de pedagogisch medewerkers verandert met het stijgen van de kinderleeftijd van zorgen voor, naar steeds meer begeleiden van de kinderen. Overdracht van waarden en normen Op de buitenschoolse opvang maken kinderen deel uit van een groep. Deze is vaak breder en meer divers dan een doorsnee gezin. Dit betekent dat het kind al vroeg kennis maakt met de verscheidene aspecten van de verschillende culturen in de Nederlandse samenleving. Wij vinden het belangrijk om op respectvolle wijze met elkaar om te gaan en dragen er zorg voor dat de kinderen elkaar (leren) respecteren. Wij zijn hun voorbeeld hierin. Dit uit zich onder andere in hoe wij dagelijks met elkaar en met de kinderen omgaan Zo zijn wij in de omgang met elkaar beleefd en noemen elkaar bij de naam. Wij leren het kind om op zijn beurt te wachten, andere kinderen niet te onderbreken, groepsregels na te leven. Maar ook in wat wij doen zijn wij hun voorbeeld, zoals niet op meubulair gaan staan, voorzichtig met de spullen en het speelgoed omgaan, etc. Kortom, wij leren het kind regels, zodat het kan functioneren in een groep en later in de maatschappij. Wij houden rekening met de eigenheid van ieder kind en met de eigenheid van de cultuur waarin het kind opgroeit. Dat betekent dat wij het kind benaderen als individu, maar ook vragen rekening te houden met de afspraken en regels binnen de buitenschoolse opvang. Gewenst en ongewenst gedrag Wij gaan ervan uit dat gedrag over het algemeen aangeleerd is en dat het dus ook weer afgeleerd kan worden. Wij proberen gewenst gedrag te bereiken door het te stimuleren, door daaraan aandacht te schenken en/of te prijzen. Vinden wij gedrag storend (ongewenst), dan wordt dit benoemd en proberen wij dit te voorkomen of om te buigen door grenzen te stellen, te corrigeren of te negeren. Het belonen en stimuleren van gewenst gedrag heeft meer effect dan het corrigeren van ongewenst gedrag en is daarom een belangrijk uitgangspunt in ons pedagogisch handelen. Soms ontkomen wij er echter niet om in te grijpen. Wij wijzen dan niet het kind af, maar wel het (ongewenste) gedrag. Wij corrigeren het kind dan door het uit de situatie te halen of door het even apart te nemen. Na enkele ogenblikken maken wij het weer goed en kan het kind weer verder spelen. Pestgedrag Om pestgedrag te doorbreken moeten we als pedagogisch medewerksters de verantwoordelijkheid nemen voor het pestgedrag. Hiervoor hanteren wij de No Blame Approach. 1. Gesprek met het slachtoffer. In dit gesprek probeert de pm er zoveel mogelijk te weten te komen over de situatie en wie erbij betrokken zijn. Om dit te weten te komen zal de pm er het slachtoffer garanderen dat het de dader(s) niet zal straffen maar alleen zal praten over de gevoelens van het slachtoffer. 2. Gesprek met de dader(s). De pm er regelt een gesprek met alle betrokken daders, zowel de hoofddader als de mededaders. Het slachtoffer is niet bij dit gesprek aanwezig. 3. Het probleem duidelijk maken. De pm er legt aan de daders uit hoe het slachtoffer zich voelt. De pm er maakt de daders geen verwijten. Als de kinderen vertellen wat er gebeurt is, zal de pm er hier nauwelijks op in gaan. In plaats daarvan zal de pm er benadrukken dat het doel van het gesprek is, dat de daders begrijpen hoe het slachtoffer zich voelt. 4. De verantwoordelijkheid verdelen. Hoewel er geen beschuldigingen worden geuit, benadrukt de pedagogisch medewerkster dat de dader er verantwoordelijk voor zijn dat het slachtoffer zich weer goed gaat voelen. Pedagogisch werkplan BSO Anne Frank PWP Anne Frank december 2014 10
5. De dader naar ideeen vragen. Één voor één wordt aan alle betrokken kinderen gevraagd welke ideeen zij hebben om het slachtoffer te helpen, zodat het zich op de BSO weer prettig voelt. 6. De verantwoordelijkheid op de daders overdragen. Het gesprek eindigt zodanig dat de pm er de verantwoordelijkheid om het probleem op te lossen op de daders overdraagt. Er wordt een vervolggesprek gemaakt, waarin wordt besproken wat er veranderd is. 7. Evaluatie. Ongeveer een week later praat de pedagogisch medewerkster met alle betrokkenen afzonderlijk, ook met het slachtoffer, over hoe het gegaan is. Zo krijgt zij inzicht in de verandering. Afspraken, regels en omgangsvormen In elke groep zijn regels nodig om het leefbaar te maken en te houden. Daarom hebben ook wij, samen met de kinderen regels opgesteld, zodat de kinderen op een goede respectvolle manier met elkaar om (leren) gaan. De algemene regels van KMN Kind & Co, die natuurlijk ook voor onze buitenschoolse opvang gelden, staan beschreven in het boekje Welkom bij KMN Kind & Co. Rituelen Er zijn veel gelegenheden in een jaar om bij stil te staan, zoals verjaardagen, afscheid, Sinterklaas, Suikerfeest, Kerst. Dit doen wij dan ook en het maakt een jaar overzichtelijk en feestelijk. Het vieren van verjaardagen en feesten versterkt het gevoel van bij elkaar horen. Op de BSO wordt een verjaardag als volgt gevierd: De kinderen zitten met elkaar aan tafel of in een kring en de jarige mag op een kruk staan. Dan zingen we met elkaar diverse verjaardagsliedjes. Het kind mag vertellen hoe zijn/haar verjaardag op school is geweest en of het zijn/haar verjaardag thuis al heeft gevierd. Misschien wil het kind ook nog vertellen over alle cadeautjes die het heeft gehad. Dan mag de jarige zijn/haar traktatie uitdelen. Jonge kinderen vinden het vaak erg leuk om in het middelpunt te staan en toegezongen te worden. De oudere kinderen voelen zich soms al wat te groot voor een dergelijke viering en vinden het soms helemaal niet prettig wanneer er voor hen gezongen wordt. Bij het vieren van een verjaardag wordt dit dan ook aan de jarige gevraagd. Tot slot krijgt de jarige een cadeautje van de BSO. Een afscheidsfeest verloopt in grote lijnen hetzelfde als bij een verjaardag. Het kind dat afscheid neemt, staat in het middelpunt en ontvangt een leuk afscheidscadeautje. Bij het suikerfeest wordt stilgestaan door lekkere hapjes voor elkaar te maken en die dan aan elkaar te geven. Op de BSO s wordt ook sinterklaas gevierd. Er worden activiteiten georganiseerd, zoals pietengym en wortelhappen. Ook krijgen de kinderen cadeautjes van de Sint op de BSO. Kerst wordt in de kerstvakantie gevierd, door met elkaar te genieten van een lekkere kerstlunch en worden er activiteiten georganiseerd in een kerstsfeer. Pedagogisch werkplan BSO Anne Frank PWP Anne Frank december 2014 11
Tot slot Wij hopen dat u dit pedagogisch werkplan met plezier heeft gelezen en dat voor u duidelijk is hoe wij binnen BSO Anne Frank werken. Mocht u toch nog vragen hebben, dan zullen onze pedagogisch medewerkers, de senior of de clustermanager hier graag antwoord op geven. Ook tips en adviezen horen wij graag. Dit pedagogisch werkplan zal regelmatig worden besproken binnen de teams en minimaal eens in de twee jaar worden bijgesteld. Met vriendelijke groeten, Team BSO Anne Frank Pedagogisch werkplan BSO Anne Frank PWP Anne Frank december 2014 12