RBS Markets Nummer 430, 19 augustus 2014 Turbo s & Trading Grondstoffenweekoverzicht In de kijker: Zilver P3 Overzichten Overzicht markten Randstad en USG People Herstel voor de uitzenders In deze bijdrage neem ik twee Nederlandse uitzenders, te weten Randstad en USG People onder de loep. De afgelopen weken hebben beide fondsen flinke klappen te verwerken gekregen, maar thans ziet het er naar uit dat ze flink gaan herstellen. Ik zal beide weekgrafieken voor u duiden en aangeven tot hoe ver het herstel de komende weken kan reiken. P4 In januari van dit jaar noteerde de koers van Randstad nog tegen de 50 euro. Op dat moment werd er weliswaar een hogere top gevormd, maar dit ging gepaard met negatieve divergentie op de RSI. De opwaartse kracht nam zodoende flink af. In februari ging er een correctie in de uptrend van start, ingeluid door de swingteller die op -1 sprong. Op dat moment verscheen er een XL (Exit Long) conditie op mijn Dashboard. De downswing werd afgerond ter hoogte van de sleepkabel en zo bleef de uptrend ternauwernood intact. In juni sprong de swingteller opnieuw in een minstand, nu onder de gemiddeldelijn. Zo startte er zowaar een downtrend, hetgeen keurig werd aangegeven met een DOWN-signaal op mijn Dashboard. Thans is de -9 downswing afgerond en deze week wordt er een witte candle gevormd. Bij deze voortgang verschijnt er een XS-signaal op mijn lijstje, ofwel het moment om shortposities te sluiten. Tot zover mijn lesje Dashboard Beleggen. Hoe nu verder? Thans is Weekgrafiek Randstad Figuur 1. Weekgrafiek Randstad Bron: BTAC Visuele Analyse, 19 augustus 2014 een opleving richting de Fibo-zone op 38-40 zeer aannemelijk. Voorwaarde is wel dat de steun op 33,52 blijft liggen, hieronder wordt de downtrend immers vervolgd. Vanaf de huidige koers biedt Lees verder op pagina 2 1
Technische Analyse Randstad en USG People - Herstel voor de uitzenders De wekelijkse TA van Nico Bakker Nico Bakker is hofleverancier van technische analyse binnen RBS Markets. Hij publiceert regelmatig artikelen in allerlei media. Ook verzorgt hij diverse trainingen en workshops en is hij een graag geziene spreker tijdens beleggingsevenementen. Voor de uitleg van technische analyse termen verwijzen wij u naar www.rbs.nl/markets. dit bovendien een zeer aantrekkelijke risk-reward ratio van zo n 1:3. Een interessante propositie voor reboundspelers. Niet onbelangrijk om te vermelden is dat de koers op het moment van schrijven op de dagchart door de 35,05 barrière is gebroken. Hierdoor is er veel ruimte ontstaan om de komende dagen te kunnen versnellen. Van 33,50 naar 40,00, dat is het ideale plaatje. Weekgrafiek USG People Voor USG people geldt eenzelfde scenario als voor de grote broer Randstad. Er zijn diverse indicaties die melden dat de koers steun vindt boven de sterke steungrens op 8,50. Deze week wordt immers de -9 downswing afgerond met een witte candle. De RSI keert hierbij terug uit OS-gebied. Alle reden voor een XS-signaal (short winsten veiligstellen). Een opleving in de downtrend richting de sleepkabel op 310,00 is thans zeer aannemelijk. Daar wordt het spannend of de trendbreuk van enkele weken geleden wordt bevestigd, of dat de spelers in staat zijn een nieuwe uptrend te starten. Voor USG People ligt de chart er wel een stuk minder aantrekkelijk bij wat betreft risk management. De koers staat immers midden op het speelveld tussen de steun op 8,55 en de sleepkabelweerstand op 10,00. Hoe het ook zij, de bulls genieten het voordeel van de twijfel. Komende week nog een witte candle is een duidelijke bevestiging van de thans gestarte rebound. De uitzenders zijn charttechnisch gezien klaar voor een significante opleving in de downtrend. Reboundspelers komen dan ook in actie om bij Randstad het herstel richting de Fibo-zone op 38-40 mee te spelen. Voorwaarde is dat de steun op 33,52 blijft liggen. Bij USG People is een herstel richting 10,00 aannemelijk zolang de steun op 8,55 blijft liggen. Figuur 2. Weekgrafiek USG People Bron: BTAC Visuele Analyse, 19 augustus 2014 Selectie aanbod Randstad Met Turbo's kunt u inspelen op een stijging en/of daling van Randstad. Voor een compleet overzicht van het aanbod kijkt u op www.rbs.nl/markets. Selecteer in het Turbo/Booster pull down menu linksboven 'Randstad. Naam ISIN code Hefboom Randstad Turbo Short 39,90 NL0010763835 3,9 Randstad Turbo Short 44,30 NL0010657441 2,5 Randstad Turbo Long 31,60 NL0010443347 5,3 Randstad Turbo Long 28,80 NL0010379558 3,8 Figuur 3. Een selectie van het aanbod Randstad Turbo's. Bron: RBS, 19 augustus 2014 2
Grondstoffenweekoverzicht In de kijker: zilver 15 augustus 2014 was een belangrijke mijlpaal in de mondiale zilverhandel, een markt met een omvang van 5000 miljard of 5 biljoen dollar. Op die dag vond er voor het eerst in 117 jaar geen klassieke zilverfixing meer plaats. Het hele proces van fixings op de edelmetaalmarkten kwam de laatste tijd sterk onder vuur te liggen. Na verschillende manipulatieschandalen op de financiële markten (Libor, Forex, goud, ) werd er gezocht naar een moderner en meer transparant systeem om de prijzen vast te leggen. De klassieke manier hield in dat de fixing werd bepaald door een aantal banken die als market maker optraden. Na het afhaken van Deutsche Bank eerder dit jaar bleven enkel HSBC Holdings en de Bank of Nova Scotia nog over. Dit was te weinig om tot een referentieprijs te komen. De overkoepelende London Bullion Market Association (LBMA) schreef daarop een aanbesteding uit voor een nieuw systeem van prijsvorming en publicatie ervan. Verschillende partijen dienden een voorstel in en uiteindelijk koos de LBMA vorig jaar voor de oplossing van de Chicago Mercantile Exchange Group (CME) en Thomson Reuters GFMS waarbij deze laatste voor de publicatie zal zorgen en CME voor het systeem van prijsvorming. CME is de grootste beurs ter wereld voor afgeleide producten. Op Comex, een onderdeel van de CME, werden vorig jaar 14,48 miljoen zilvercontracten verhandeld. Het voorstel van Thomson Reuters GFMS en CME haalde het onder meer van deze van de London Metal Exchange, Bloomberg, de Intercontinental Exchange (ICE), ETF Securities, Autilla en Platts. De dagelijkse fixingprijs dient als referentie voor verschillende partijen die actief zijn op de globale zilvermarkt: het gaat daarbij om banken en handelshuizen (voor eigen rekening en/ of voor die van de klant), raffinagebedrijven en natuurlijk ook de producenten zelf. Dit blijft ook zo in het nieuwe systeem. De nieuwe prijsvorming maakt gebruik van een elektronisch systeem van CME Group waarbij een computeralgoritme de zilverprijs zal voorstellen. Deelnemers aan het proces kunnen ingeven hoeveel zilver ze bereid zijn te kopen of te verkopen waarna het algoritme nagaat of vraag en aanbod bij de voorgestelde prijs een evenwicht benaderen. Is dit niet het geval, dan zal het algoritme een nieuwe prijs voorstellen. Dit proces wordt herhaald tot een evenwicht wordt bereikt. Daarbij wordt een verschil van minder dan 300.000 troy ounce tussen vraag en aanbod als evenwicht beschouwd. De deelnemers kunnen vervolgens aan de evenwichtsprijs orders doorgeven waarbij alle transacties en de totale verhandelde volumes voor elke deelnemer real-time zichtbaar zijn. Dit nieuwe systeem moet tegemoet komen aan de vraag naar een hogere transparantie. Het nieuwe prijsvormingsysteem heeft een tijdje proefgedraaid met een beperkt aantal deelnemers. De echte test zal echter komen naarmate het aantal deelnemers aan het proces stijgt. De eerste zes maanden kunnen de verschillende marktpartijen kosteloos aan de elektronische fixing deelnemen. Daarna moeten ze een betaalde licentie nemen. Wellicht zullen de banken die lid zijn van de 11 banken die lid zijn van LBMA allemaal deelnemen aan de fixing. Bij verschillende kleinere spelers (gespecialiseerde handelshuizen bijvoorbeeld) moeten eerst nog zaken zoals de IT-infrastructuur en het juridische kader in orde worden gebracht. De LBMA verwacht dat het aantal deelnemers de komende maanden verder zal toenemen. In principe mag het nieuwe prijsvormingsysteem geen effect hebben op de zilverprijs. De gebruikte methode is namelijk identiek aan de vorige gebaseerd op vraag aan aanbod. Alleen zal het proces nu elektronisch gebeuren wat voor een grotere transparantie moet zorgen. Wat er op dit moment bij zilver gebeurt, is in feite een testcase voor goud. Ook de prijsvorming van goud gaat op de schop. Momenteel verloopt de fixing van goud sinds 1919 op ongeveer dezelfde manier als bij zilver. Bij goud blijven na het afhaken van Deutsche Bank wel nog vier partijen over, nl. Barclays, HSBC, Bank of Nova Scotia en Société Générale. Net als bij zilver accepteert de LBMA sinds deze maand voorstellen over een nieuw prijsvormingsysteem voor goud. Het is daarbij de bedoeling dat er voor het einde van het jaar een beslissing komt. Een succesvolle elektronische fixing bij zilver zou de kans op een gelijkwaardig systeem bij goud sterk doen toenemen. Bronnen: Bloomberg, LBMA (11/8-15/8) 3
Overzichten Top 5 Stijgers Turbo s en Boosters ISIN code Rendement Rendement sinds introductie DAX Booster Long NL0010764866 165,49% 176,40% 11 aug 2014 DAX Booster Long NL0010519872 116,33% 47,14% 21 okt 2013 AEX Booster Long NL0010654398 98,22% 67,96% 26 mrt 2014 Goud Booster Short NL0010764411 96,00% 10,58% 5 aug 2014 DAX Booster Long NL0010519039 85,39% 234,90% 11 okt 2013 Certificaten ISIN code Rendement Rendement sinds introductie NYSE Arca Biotech Certificaat DE0006106701 5,05% 243,30% 20 feb 2001 Oost-Europa Certificaat NL0000455343 4,81% 61,65% 26 feb 2004 Rusland Certificaat NL0000458180 4,73% 65,55% 29 nov 2004 India Total Return Certificaat NL0000290302 4,59% 25,58% 2 dec 2005 India Certificaat NL0000456465 4,42% 142,40% 26 feb 2004 Figuur 4. Top 5 stijgers periode periode 11 augustus t/m 18 augustus 2014. Deze tabel is gebaseerd op het gemiddelde van de bied- en laatkoers van RBS. Een actueel overzicht vindt u op de website: www.rbs.nl/markets. Bron: RBS, 18 augustus 2014. Overzicht markten AEX 1,3% 395,35 404 402 400 398 396 394 392 390 388 386 Bund Future 0,6% 150,41 151,0 150,5 150,0 149,5 149,0 148,5 148,0 147,5 Webinars Momenteel is er een zomerstop voor wat betreft de webinars. Vanaf september 2014 zal u weer de mogelijkheid hebben u in te schrijven voor webinars met verschillende onderwerpen en uiteenlopende beleggings- en productspecialisten. U kunt eerdere webinars in het archief terugzien. Dat is met name interessant als u op zoek bent naar productuitleg. Kijkt u daarvoor op www.webinar.nl/rbs en klikt u vervolgens op het tabblad archief. EUR/USD -0,1% 1,34 1,350 1,345 1,340 1,335 1,330 1,325 1,320 1,315 1,310 1,305 Brent Crude Olie Future -2,0% 103,53 106,5 106,0 105,5 105,0 104,5 104,0 103,5 103,0 102,5 102,0 Figuur 5. De prestaties van belangrijke markten van 8 augustus t/m 15 augustus 2014. Bron: Bloomberg, 15 augustus 2014. 4
Risico s De aanschaf van Turbo s en Certificaten brengen bepaalde risico s met zich mee, zoals prijsrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico. Turbo s en Certificaten zijn daarom niet geschikt voor iedere belegger. Het is van belang dat u de kenmerken en risico s van deze producten begrijpt voordat u een beleggingsbeslissing neemt. Tevens dient u zorgvuldig af te wegen of de Turbo s en Certificaten geschikt zijn voor u gezien uw ervaring, beleggingshorizon, overige beleggingen, financiële positie, risico-bereidheid en andere relevante omstandigheden. In geval van twijfel, dient u professioneel advies in te winnen. Deze nieuwsbrief dient slechts ter informatie en is geen aanbieding of een uitnodiging tot het doen van een aanbieding van Turbo s of Certificaten. Het aanbod van Turbo s en Certificaten vindt uitsluitend plaats op basis van het respectievelijke basisprospectus, eventuele bijbehorende supplementen en de definitieve voorwaarden. De beslissing om Turbo s en Certificaten te kopen moet dan ook op basis van deze documenten worden gemaakt. Deze documenten zijn kosteloos verkrijgbaar via www.rbs.nl/ markets. Deze paragraaf bevat slechts een overzicht van de belangrijkste risico s. Lees voor een volledig overzicht het respectievelijke basisprospectus. Turbo s en Warrants zijn beleggingsinstrumenten voor actieve en ervaren beleggers. Door de hefboom is een belegging in Turbo s en Warrants risicovoller dan een directe belegging in de onderliggende waarde. Hoe hoger de hefboom die men kiest, hoe sneller een beweging van de onderliggende waarde doorwerkt in de waarde van de Turbo en de Warrant. Het stop loss-niveau van een Turbo kan wijzigen, waardoor bij een wijziging het stop loss-niveau dichter bij de koers van de onderliggende waarde kan komen. Bij indices zullen deze wijzigingen in periodes waarin veel dividend wordt uitgekeerd, groter zijn. De koers van een Certificaat volgt in principe één-op-één de prestaties van de onderliggende waarde, maar kan hiervan afwijken doordat de beheerkosten (jaarlijks) in rekening worden gebracht en door de marktbeweging van vraag en aanbod. Bij alle beleggingsinstrumenten kan gedurende zowel de looptijd als op de afloopdatum de volledige inleg verloren gaan. Veranderingen van de wisselkoersen van onderliggende waarden die niet in euro zijn genoteerd, beïnvloeden de waarde van de in euro genoteerde producten. Een stijging van de lokale valuta ten opzichte van de euro zal een positief effect hebben, een daling een negatief effect. Beleggen in aandelenmarkten van opkomende markten gaan gepaard met extra risico s op politiek, economisch, de sociaal en juridisch gebied. Daarnaast ontbreekt door gebrekkige beschikbaarheid van financiële verslaggeving en andere data in sommige markten transparantie. Ongunstige ontwikkelingen hebben hierdoor vaak een sterk negatieve invloed hebben op de waarde van beleggingen in opkomende markten. Beleggen in grondstoffen gebeurt meestal door middel van termijncontracten Door te beleggen in termijncontracten en deze op tijd te verkopen kan fysieke levering van een grondstof worden voorkomen. Wanneer een belegger voor lange termijn in een bepaalde grondstof belegt, dient hij/zij het termijncontract voor het aflopen door te rollen naar een termijncontract met een langere looptijd. Het doorrollen van termijncontracten kan rendement opleveren of juist rendement kosten. Dit is afhankelijk van de termijnmarkt en staat los van veranderingen van de spotprijs van de desbetreffende grondstof. Wanneer een termijncontract afloopt, zal de prijs daarvan de actuele spotprijs benaderen. Bij het doorrollen wordt het aflopende contract verkocht en het volgende contract gekocht. Het verschil tussen opeenvolgende termijnprijzen kan een negatief rendement opleveren voor de belegger. Turbo s en Certificaten worden uitgegeven door The Royal Bank of Scotland [plc. Beleggers lopen kredietrisico op deze bank. Dit betekent dat in geval van insolventie van de uitgevende instelling beleggers in Turbo s en Certificaten mogelijk minder terugkrijgen dan hun initiële belegging en in het slechtste geval zelfs hun gehele belegging verliezen. Turbo s en Certificaten worden gehouden via het bewaringssysteem van Euroclear Nederland en zijn daardoor afgescheiden van het vermogen van de uitgevende instelling. Het Nederlandse depositiogarantiestelsel is niet op Turbo s en Certificaten van toepassing. Beleggers krijgen met een belegging in Turbo s en Certificaten geen eigendom in onderliggende waarde daarvan. Turbo s en Certificaten worden genoteerd op Euronext Amsterdam met RBS als market maker. Dat wil zeggen dat RBS onder normale marktomstandigheden tijdens beursuren van Euronext Amsterdam, van 9:05 uur tot 17:30 uur bereid is om Turbo s en Certificaten te kopen en te verkopen. Hierdoor is het mogelijk om onder normale marktomstandigheden tijdens genoemde beursuren de Turbo s en Certificaten te kopen of verkopen. De prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te kopen wordt de biedprijs genoemd en de prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te verkopen wordt de laatprijs genoemd. Het verschil tussen de bied- en laatprijzen wordt de spread genoemd. Gedurende de looptijd van een Turbo of een Certificaat kan de spread aan rbs.nl/markets wijziging onderhevig zijn. Bijvoorbeeld, indien er belangrijke cijfers worden gepubliceerd zoals jaarcijfers of macroeconomische cijfers kan de spread (tijdelijk) wordt vergroot. Actuele informatie over de bied- en laatprijzen gehanteerd durende de looptijd van Turbo s en Certificaten treft u aan op de relevante product pagina van de website www.rbs.markets. nl. Door bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat RBS geen prijzen afgeeft. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren indien de handel in de onderliggende waarde wordt stilgelegd, een Turbo of een Certificaat is uitverkocht, indien in korte tijd een groot aantal orders wordt geplaatst, er een storing in het handelssysteem van RBS is opgetreden, er een storing is opgetreden in het handelssysteem van Euronext Amsterdam of de beurs waarop de onderliggende waarde wordt verhandeld of indien er extreme marktomstandigheden zijn. Indien RBS geen prijzen afgeeft kan het zijn dat het niet mogelijk is om een Turbo of een Certificaat te kopen of te verkopen of niet tegen de door u gewenste prijs. Dit laatste kan zich voordoen omdat u in dergelijke situaties voor koop en verkoop afhankelijk bent van andere beleggers die willen kopen of verkopen. Disclaimer RBS Dit document is opgesteld door The Royal Bank of Scotland plc of haar dochtervennootschappen of groepsondernemingen ( RBS ). Alle informatie in dit document is gebaseerd op informatie afkomstig van RBS en van andere instellingen die als betrouwbaar gelden. RBS geeft in dit document een getrouwe reproductie van dergelijke informatie, echter RBS biedt geen garantie voor de juistheid van de getoonde gegevens verkregen van derden. Geen garantie of zekerheid in welke vorm ook, expliciet of impliciet, wordt gegeven met betrekking tot de volledigheid en juistheid van de informatie opgenomen in dit document. RBS accepteert geen enkele verplichting om enige informatie opgenomen in dit document te herzien of te corrigeren. Geen handelen of nalaten van RBS of haar directeuren, werknemers, agenten of andere vertegenwoordigers met betrekking tot de informatie opgenomen in dit document vormt, of wordt geacht te vormen, een verplichting of garantie van RBS of enig ander persoon. Indicatieve prijzen of analyses in dit document zijn ter goede trouw opgesteld, uitgekozen en beoordeeld en derhalve wordt geen garantie gegeven ten aanzien van de juistheid, volledigheid en redelijkheid van deze prijsopgaven of analyses. Onverminderd de juridische verantwoordelijkheid voor informatievoorziening, accepteert RBS geen enkele vorm van aansprakelijkheid voor kosten, schade en claims ontstaan uit, of in verband met, een belegging in effecten beschreven in dit document. RBS en/of haar dochtervennootschappen of groepsvennootschappen, verbonden vennootschappen, werknemers of klanten kunnen een belang in financiële instrumenten hebben zoals de effecten beschreven in dit document of daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Een dergelijk belang kan omvatten het handelen, aanhouden, onderhouden van een markt in zulke instrumenten als ook het verschaffen van bank-, krediet- en andere financiële diensten aan een vennootschap of de uitgevende instelling van de effecten en financiële instrumenten beschreven in dit document. RBS treedt met betrekking tot een transactie, de effecten of andere verplichtingen beschreven in dit document, niet op als financiële adviseur of in een fiduciaire rol. RBS geeft met betrekking tot geen enkele jurisdictie een garantie of advies over fiscale, juridische en boekhoudkundige zaken. Dit document is niet bedoeld voor de distributie of het gebruik door enig persoon of enititeit in een jurisidictie of land waarin een dergelijke distributie of gebruik in strijd is met locale wet- en regelgeving. De informatie opgenomen in dit document is eigendom van RBS en is verstrekt op verzoek van een geselecteerd aantal ontvangers en mag niet (geheel of gedeeltelijk) worden verstrekt of anderszins gedistributeerd aan een andere derde partij zonder de schriftelijke toestemming van RBS. Verenigde Staten van Amerika: Dit document is uitsluitend bestemd voor verstrekking aan major institutional investors zoals gedefinieerd in Rule 15a-6 van de Amerikaanse Exchange Act van 1934, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Exchange Act ) en mag niet worden verstrekt aan andere Amerikaanse ingezetenen. Elke Amerikaanse major institutional investor die deze informatie ontvangt en komt door het ontvangst ervan overeen dat hij de informatie in dit document niet zal verstrekken of anderszins distributeren aan anderen. De effecten zoals hierin beschreven zijn en zullen niet worden geregistreerd zoals bedoeld in de de Amerikaanse Securities Act van 1933, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Securities Act ) en mogen niet worden aangeboden of verkocht in de Verenigde Staten van Amerika, tenzij aan qualified institutional buyers (gekwalificeerde institutionele beleggers) in lijn met Rule 144A of op grond van een andere vrijstelling van of het niet van toepassing zijn van de registratieverplichting van de Securities Act. De aanbieding of verkoop van de effecten of transacties in de effecten kunnen verder beperkt worden door toepasselijke wet- en regelgeving van de Verenigde Staten of van haar afzonderlijke staten. Potentiële beleggers dienen zichzelf daarom op de hoogte te stellen van en juridische beperkingen bij het aangaan van transacties na te leven. Potentiële beleggers dienen zich te realiseren dat de effecten mogelijk niet geschikt zijn voor alle beleggers. The Royal Bank of Scotland plc staat in het Verenigd Koninkrijk onder toezicht van de Prudential Regulation Authority en de Financial Conduct Authority en haar activiteiten in Nederland vallen onder het gedragstoezicht van de Autoriteit Financiële Markten. Behalve in landen waarin dit wettelijk is vereist is de inhoud van dit document is niet beoordeeld door toezichthouders in de landen waarin dit document wordt verstrekt. In geval van twijfel over de inhoud van dit document dient onafhankelijk professioneel advies te worden ingewonnen. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze nieuwsbrief is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. De nieuwsletter bevat merken van The Royal Bank of Scotland Group plc en andere vennootschappen binnen de RBS groep. De merken omvatten onder andere het logo van The Royal Bank of Scotland en de merknamen The Royal Bank of Scotland en RBS. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de indices genoemd in dit document behoren toe aan de relevante Index sponsoren (de Index Sponsoren ). De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van de producten genoemd in dit document, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van deze producten gegeven. TURBO en BOOSTER zijn geregistreerde merknamen. Disclaimer Technische Analyse & Turbo Tip / Grondstoffen Weekoverzicht / Marktfocus Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. ("BTAC") en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van BTAC en is een onafhankelijk analist. RBS en BTAC zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Bakker TAC in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analyses van BTAC zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Het onderdeel Grondstoffenweekoverzicht wordt verzorgd door Falesia bvba ("Falesia") en uitgebracht door RBS. Koen Lauwers is bestuurder van Falesia en is een onafhankelijk analist. RBS en Falesia zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Falesia in ruil voor een financiële vergoeding de grondstoffen weekoverzichten verzorgd. De grondstoffen weekoverzichten van Falesia zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies (de grondstoffen weekoverzichten en de technische analyses worden hierna gezamelijk de "artikelen" genoemd). Het onderdeel Marktfocus wordt verzorgd door Active Hedge Group B.V. en uitgebracht door RBS. De in dit document opgenomen standpunten en vooruitzichten zijn door Active Hedge Group B.V. gegeven in haar hoedanigheid van onafhankelijk analist. RBS en Active Hedge Group B.V. zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Active Hedge Group B.V. in ruil voor een financiële vergoeding analyses verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De analyses van Active Hedge Group B.V. zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de artikelen genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door respectievelijk BTAC gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist, door Koen Lauwers gegeven in zijn hoedanigheid als intermarket analist en door Active Hedge in hun hoedanigheid als onafhankelijk analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de artikelen. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de artikelen van of namens respectievelijk BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de artikelen van BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon.". 5