08OKT.2014 Gemeente Delft Preventie- en handhavingsplan Voor de uitvoering van de Drank en Horecawet - 2014 Astrid Lensink & Irma Lauwers 14-04-2014
Inleiding Op I januari 2014 is de Drank- en Horecawet aangepast: de minimumleeftijd voor het verkopen en schenken van alcohol aan jongeren is verhoogd van 16 jaar naar 18 jaar. Dit betreft zwakalcoholhoudende drank met minder dan 15% alcohol. Voor sterke drank met 15% alcohol of meer was de minimumleeftijd al 18 jaar. Naast bovengenoemde leeftijdsgrensverhoging is in artikel 43a van de wet een nieuwe verplichting voor gemeenten opgenomen dat een preventie- en handhavingsplan alcohol moet worden opgesteld. Uiterlijk I juli 2014 moet de gemeenteraad het eerste preventieen handhavingsplan hebben vastgesteld. Vervolgens dient dit plan gelijktijdig met de vaststelling van nota gemeentelijk gezondheidsbeleid, bedoeld in artikel 13 van de Wet publieke gezondheid, vastgesteld te worden. Het plan moet aan de volgende eisen voldoen: Het plan bevat de hoofdzaken van het beleid betreffende de preventie van alcoholgebruik, met name onder jongeren, en de handhaving van de wet. In het plan wordt in ieder geval aangegeven: wat de doelstellingen zijn van het preventie- en handhavingsbeleid alcohol; - welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, met name onder jongeren, te voorkomen, al dan niet in samenhang met andere preventieprogramma's de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen - welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen te worden Leeswijzer Het plan gaat beknopt in op de volgende onderdelen: Probleemanalyse (I), Beleidsfocus en doelstellingen (2) en Activiteitenplan (3) I -5
I Probleemanalyse Het alcohol gebruik onder jongeren is een landelijk probleem waar de laatste jaren steeds meer aandacht voor is, zowel in de politiek als in de media. Ook in Delft drinken jongeren te vaak en te veel alcohol en regelmatig op te jonge leeftijd. Uit het jongerenonderzoek 12-18 jaar 2010 van de GGD Haaglanden wordt duidelijk dat in Delft: 29% van de jongeren onder de 16 wel eens alcohol heeft gedronken Er wordt vooral in thuissituaties gedronken, bij anderen thuis dan wel thuis met anderen Van de jongeren doet 25% wel eens aan binge drinken Alcohol is slecht voor de ontwikkeling van het jonge brein. Dit kan gevolgen hebben voor de leerprestaties op school en uiteindelijk voor maatschappelijke carrière. Blj jongeren die regelmatig drinken is de kans op alcoholverslaving op latere leeftijd groter. Daarnaast zorgt overmatig drankgebruik vaak voor overlast op straat en speelt bij vernielingen, verkeersongevallen en vechtpartijen een grote rol. Er wordt dus veel in thuissituaties gedronken. Om duidelijk te krijgen of het voor jongeren makkelijk is om alcohol verstrekt te krijgen is er in 2013 een nalevingsonderzoek uitgevoerd in de gemeente Delft. Mysteryshoppers hebben in ca. 50 horecagelegenheden, slijterijen, cafetaria's, supermarkten, avondwinkels en sportverenigingen 4 aankooppogingen gedaan, 2 voor en 2 na de zomer. Na de eerste twee aankooppogingen is er door de gemeente Delft een sessie gehouden met de bezochte ondernemingen waarin de resultaten zijn gepresenteerd. Onderstaande tabel geeft de naleving van de gemeente Delft in verhouding tot het landelijk gemiddelde aan. Opgemerkt moet worden dat van de sportkantines mede door seizoensluitingen geen representatieve groep onderzocht is en daarmee de cijfers niet representatief zijn voor de naleving van de sportkantines in Delft. Vergelijking naleving landelijk nalevingsonderzoek met gemeente Delft Type verkooppunt Landelijk Delft Delft (»«(nulmeting 2013) (h*hmaltn«tlnc 201S) Horeca 14% 15% 41% Supermarkten 55% 17% 29% Cafetaria/grill 15* 0% 17% Slijterijen 63% 67% IOON Sportkantines 15% OK 0% De aanbevelingen vanuit het nalevingsonderzoek zijn vervolgens uitgewerkt in het activiteitenplan, zie hoofdstuk 3. Het onderzoek is als bijlage bij dit plan toegevoegd. 1 Dit houdt in, dat in de 4 weken voor het onderzoek bij één gelegenheid vijf of meer alcoholische drankjes zijn gedronken. 2-5
Preventie- en handhavingsplan 2 Beleidsfocus & doelstellingen 2. / Uitgangspunten en onderbouwing van beleid Dit plan is gebaseerd op een integrale beleidsvisie. Er is immers sprake van een preventie én handhavingsplan. Dat impliceert dat meerdere afdelingen binnen de gemeenten - en dus ook meerdere type maatregelen - worden ingezet bij de aanpak van de alcoholproblematiek. Een integrale aanpak van alcoholproblemen richt zich niet alleen op individuele jongeren en probleemdrinkers, maar ook op hun omgeving. Er worden verschillende soorten maatregelen en interventies in samenhang ingezet. Daarvoor is een werkgroep jeugd & Alcoholpreventie ingericht die bestaat uit de volgende kernpartners: GGD Haaglanden Brijder Verslavingszorg Jongeren Informatie Punt-JIP GGZ-Delfland/DOEL Reinier de Graaf - alcoholpoli Sport Evenementen Haaglanden / Sportraad Delft Gemeente Delft - afdeling Samenleving & Veiligheid 2.2 Beleidsdoelgroep en -setting Einddoelgroep van dit preventie- en handhavingsbeleid zijn jongeren en jongvolwassenen tot 24 jaar en hun ouders/verzorgers. Het accent ligt nadrukkelijk op de groep onder de 18 jaar. Ook is bekend dat de gezondheidsschade van alcoholgebruik het grootst is onder de 18 jaar. Jongeren onder de 18 jaar zijn fysiek nog niet geheel volwassen en met name de hersenen zijn nog volop in ontwikkeling tot 23 jaar. Alcohol kan deze ontwikkeling schaden. Met dit gegeven in het achterhoofd heeft de centrale overheid de leeftijdsgrens voor verkoop én bezit van alcohol verhoogd naar 18 jaar. 3 - S
2.3 Doelstellingen van beleid Ook schrijft artikel 43a van de DHW voor dat de doelstellingen van het beleid duidelijk moeten zijn. De doelstellingen ten aanzien van jeugd en alcohol zijn vastgelegd in het lokaal gezondheidsbeleid. Het gemeentelijke kader voor het lokaal gezondheidsbeleid wordt gevormd door de uitgangspunten van de Sociale Visie. Centraal hierin staan (het versterken van) de eigen kracht en mogelijkheden van alle burgers om te kunnen 'doen, meedoen en ertoe doen' in onze samenleving. Een goed sociaal klimaat en een goede structuur van samenlevingsvoorzieningen zijn in de sociale visie van essentieel belang. Alle burgers dragen daar ook weer naar eigen vermogen aan bij. De gemeente neemt hierin haar regisserende, stimulerende en faciliterende rol. Het lokaal gezondheidsbeleid formuleert de volgende doelstelling ten aanzien van alcoholgebruik en jeugd: "In een gezonde wijk groeit jeugd gezond op en stelt zij het drinken van akohol zo lang mogetijk uit." Bovenstaande doelstelling wordt hieronder gespecificeerd. De genoemde percentages zijn ontleend aan het jongerenonderzoek 12-18 jaar van GGD Haaglanden. Uitgangspunt is dat activiteiten leiden tot een vermindering van 20% van deze percentages. Specificatie doelstelling Het percentage jongeren tussen de 12 en 15 jaar dat in de voorgaande 4 weken alcohol gedronken heeft is in 2018 gedaald van 19% naar 15% Het percentage jongeren tussen de 16 en 18 jaar dat in de voorgaande 4 weken alcohol gedronken heeft is in 2018 gedaald van 46% naar 37% Het percentage jongeren 12 en 15 jaar dat binge-drinkt is in 2018 gedaald van 8% naar 6,5% Het percentage jongeren 16 en 18 jaar dat binge-drinkt is in 2018 gedaald van 46% naar 37% Het aantal jongeren dat opgenomen wordt op de alcoholpoli met een alcoholintoxicatie blijft in 2015 gelijk aan dat van 2014 Naar verwachting brengt GGD Haaglanden in 2016 een onderzoeksrapport uit. De cijfers kunnen op basis daarvan worden geactualiseerd. 4-5
Activiteitenplan Met de werkgroep Jeugd & Alcoholpreventie is een activiteitenplan opgesteld. Om de integrale aanpak lokaal vorm te geven, worden onderstaande pijlers voor een integrale aanpak als hulpmiddel gebruikt. Per pijler worden activiteiten benoemd die worden uitgevoerd. Pijler I: fysieke & sociale omgeving Pijler 2: regelgeving & handhaving Pijler 3: voorlichting & educatie Pijler 4 : signalering, advies & ondersteuning Uitgangspunten van het activiteitenplan zijn de aanbevelingen vanuit het nalevingsonderzoek en de resultaten uit het gezondheidsonderzoek: - Jongeren drinken het meest in thuissituaties Communiceer met alcoholverstrekkers - focus op sportkantines, cafetaria's en supermarkten Gebruik leeftijdsgrenzencontrolesystemen Train verkopers van alcohol Onderzoek de sportsector Partners uit de werkgroep Jeugd & Alcoholpreventie hebben plannen ingediend en samen is er een keuze gemaakt welke van het beschikbare budget kunnen worden uitgevoerd. Vervolgens is er met vertegenwoordigers van de alcoholverstrekkers - Koninklijke Horeca Nederland (KHN), Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), supermarkten en avondwinkels - samenwerking gezocht en zijn afspraken gemaakt over de activiteiten die zij ondernemen om de naleving te verhogen. Sportverenigingen zijn al vertegenwoordigd in de werkgroep Jeugd & Alcoholpreventie, ook hier zijn activiteiten voor ontwikkeld. Met het overkoepelend orgaan van de studentenverenigingen VeRa hebben gesprekken plaatsgevonden waarin VeRa zich committeert aan oplevering van actuele bestuursreglementen voor de verantwoorde verstrekking van alcohol van de individuele verenigingen in 2014. Het activiteitenplan is als bijlage toegevoegd. Dit plan wordt jaarlijks geëvalueerd en geactualiseerd. Voor het handhavingscenario wordt verwezen naar het Handhavingscenario Horeca, dat in samenwerking met Politie en Openbaar Ministerie is opgesteld en voor I juli 2014 ter vaststelling wordt voorgelegd aan de burgemeester. 5-5