Veilige Publieke Taak Noord-Holland Plan van aanpak - voortgangsdocument Werknemers met een publieke taak krijgen met grote regelmaat te maken met agressie en geweld tijdens het uitvoeren van hun werkzaamheden. En steeds vaker worden ze ook privé en via social media belaagd vanwege hun werk. Dit is onacceptabel. De opdracht VPT landelijk Het ministerie van BZK heeft al enige jaren geleden het Programma Veilige Publieke Taak opgezet met als doel werkgevers op te roepen deze onacceptabele situatie te veranderen. Het programma ondersteunt het expertisecentrum Veilige Publieke Taak (evpt). Het evpt adviseert, informeert en helpt werkgevers met een publieke taak, opdat hun werknemers veilig hun werk kunnen uitvoeren. Het evpt is een projectorganisatie met als doel om een bijdrage te leveren aan het verminderen van het aantal incidenten tegen mensen die werkzaam zijn in de publieke sector of werkzaamheden verrichten in opdracht van een overheidsorganisatie. Vanaf 2010 stimuleert het programma VPT dat werkgevers met een publieke taak bij de aanpak van agressie en geweld regionaal de samenwerking met elkaar zoeken en met de politie en het Openbaar Ministerie. Hiertoe zijn VPT-regio s gevormd, waaronder VPT regio Noord- Holland. VPT versus Integraal Meerjaren Beleidsplan Veiligheid (IMBV) Op 3 december 2014 hebben de 36 burgemeester van de eenheid Noord Holland het IMBV vastgesteld. Dit document beschrijft de inzet van gemeenten, politie en OM op het gebied van integrale veiligheid voor de periode van 2015-2018. In dit IMBV zijn de belangrijkste veiligheidsproblemen geclusterd in vijf (geprioriteerde) veiligheidsthema s. 1. High Impact Crime, 2. Geweld, 3. OGGZ Problematiek, 4. Jeugd en 5. Ondermijning. Het onderwerp geweld tegen mensen met een publieke taak (VPT) is terug te vinden onder het thema geweld. De ambitie van dit thema geweld is het voorkomen en terugdringen van geweld door toepassing en versterking van integrale samenwerking op dit thema. De aanpak voor VPT in het IMBV luidt: Het doorvoeren van maatregelen uit het programma VPT bij overheidsorganisaties en het lokale bestuur, om mensen te leren omgaan met agressie en geweld in de uitoefening van hun beroep. Het eisen van zwaardere straffen door het Openbaar Ministerie. VPT NH Plan van aanpak - voortgangsdocument blz. 1 februari 2015
VPT Regio NH De projectgroep Veilige Publieke Taak Noord-Holland, onder leiding van de heer G. Westerink, is sinds april 2013 actief in de veiligheidsregio s Kennemerland, Noord-Holland Noord en Zaanstreek- Waterland. De projectgroep bestaande uit vijf leden, is voortgekomen uit een convenant gesloten tussen de commissaris van de Koning in Noord-Holland en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. De afgelopen jaren is er al flink geïnvesteerd in het thema VPT door deze projectgroep en is eind 2014 een volgende fase ingegaan voor de periode 2015-2016. Een fase waarbij met name de thema s bewustwording en normstelling centraal staan. Het project VPT is onderdeel van het IMBV en is daarom ondergebracht bij het Samenwerkingsverband Integrale Veiligheid (SIV). De bestuurlijk trekker is de heer N. Meijer, burgemeester van Zandvoort. Aan de heer N. Meijer is eind 2014 een document opgeleverd met als titel: Je laat je toch niet aan je oor trekken!, waarin staat beschreven waar het project VPT NH deze volgende fase zich op gaat richten. Dit document is toegevoegd als bijlage 1. De plannen De projectgroep streeft naar een kleinschalige aanpak waarin de thema s bewustwording en normstelling als rode draad fungeren. Deze bewustwording omhelst het bespreekbaar maken van de problematiek en het onderstrepen van het belang van de landelijke VPT-maatregelen, zodat indien het lontje van mogelijke daders ontbrandt er bewust en repressief wordt gehandeld. Het thema normstelling staat daarnaast hoog in het vaandel. Doordat een deel van de werknemers in een publieke taak stelt dat mogelijke confrontatie met agressie en geweld bij de functie hoort, blijft melding en registratie van een incident vaak achterwege (Monitor Agressie en Geweld Openbaar Bestuur, 2014). De projectgroep acht tijdens haar activiteiten de sleutelrol van gemeentebestuurders met betrekking tot deze problematiek te benadrukken. Door als probleemeigenaar van het thema VTP op te treden kunnen zij een belangwekkend sein afgeven en uitdragen dat agressie en geweld jegens collega s en werknemers zeker niet normaal is en nooit geaccepteerd wordt. Om bovenstaande doelstellingen te realiseren hanteert de projectgroep een kleinschalige en interactieve aanpak waarin de dialoog met doelgroepen en de uitwisseling van ervaringen centraal staan. Gedurende deze activiteiten wordt voortgeborduurd op het bestaande projectprogramma, bestaande uit onder meer themabijeenkomsten en kleinschalige groepsgesprekken. Overzicht doelgroepen De projectgroep heeft een overzicht gemaakt van de doelgroepen en de richtinggevende doelstellingen waarop zij zich gaat richten. Dit overzicht geeft tevens inzicht in de rol die zij ten aanzien van het onderwerp VPT vervullen. Het overzicht is bijgevoegd als bijlage 2. VPT NH Plan van aanpak - voortgangsdocument blz. 2 februari 2015
Uitvoeringsagenda De doelstellingen zijn vervolgens de basis voor de uitvoeringsagenda. De uitvoeringsagenda is het werkdocument van het project waarin per doelgroep, naast de rol in het project en de doelstelling in wordt gegaan op welke wijze zij betrokken worden in het project. Alle informatie zoals artikelen, richtlijnen, persberichten of onderzoeken die over VPT verschijnen worden doorgenomen en indien relevant gekoppeld aan de doelgroepen. Hoe staat het er voor? De voortgang van het project wordt periodiek aan de hand van dit document vastgelegd door gebruik te maken van de standaard projectelementen, tijd, kwaliteit, informatie, organisatie en geld. Voortgang inhoud (Kwaliteit) De projectgroep heeft in de periode eind november tot heden zich vooral gericht op het herformuleren van de opdracht van het project. Vanuit diverse onderzoeken is duidelijk geworden dat er al veel bereikt is de afgelopen jaren op het gebied van VPT en met name het inregelen van de procedures in de organisaties. De opdracht voor deze fase diende zich meer te richten op het openbaar bestuur. De dubbelrol als enerzijds de probleemeigenaar van deze materie, maar anderzijds ook zelf uitvoerende van een publieke taak, vraagt om een herijking van de aanpak. Op dit moment ligt er een uitvoeringsagenda dat zich gaat vullen met informatie waarmee concrete stappen gemaakt kunnen worden. De onderliggende documenten als het overzicht doelgroepen alsmede de screening op diverse onderzoeken levert een kwalitatieve input. De projectgroepleden bezoeken diverse vergaderingen en seminars van evpt over bijvoorbeeld de rol van social media. Invalshoeken die gebruikt worden bij de uitvoering van dit project. De projectgroep heeft de denktank van de eerste fase uit het project nieuw leven ingeblazen. Deze denktank bestaat uit mensen die ervaring hebben met weerbarstige onderwerpen in het openbaar bestuur, dan wel zijn zelf bestuurder. Zij zullen de projectgroep ondersteunen in de zoektocht op welke wijze de doelgroepen zo effectief mogelijk zijn te benaderen. Immers is de wens om op kleinschalige, interactieve wijze de dialoog aan te gaan om zo de bewustwording te vergroten. Communicatie (Informatie) De communicatie over het project heeft nog geen prioriteit gehad, mede gezien de fase waarin het project zich bevindt. Daarentegen wordt al volop gekeken naar welke mogelijkheden er zijn te gebruiken om het project in de volgende fase neer te zetten. Projectorganisatie (Organisatie) De projectgroep bestaat zoals gezegd uit vijf leden die met een frequentie van 1 x per 3 weken vergaderen. Tussentijds vindt er voldoende afstemming plaats om de voortgang van het project te bewaken. Planning (Tijd) Op dit moment is er nog geen gedetailleerde planning beschikbaar. De uitvoeringsagenda laat wel zien dat er zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van bestaande gremia om de doelgroepen te benaderen. Dit zal in grote mate de tijd en tempo gaan bepalen. De planning zal steeds concreter worden naar mate de uitvoeringsagenda zich gaat concretiseren. Overall kan gesteld worden dat voor de zomer het onderwerp zichtbaar op diverse agenda s is verschenen. VPT NH Plan van aanpak - voortgangsdocument blz. 3 februari 2015
Financiën (Geld) Voor de uitvoering van het project VPT NH voor de jaren 2015 en 2016 is van het ministerie van BZK subsidie ontvangen. De heer G. Broekman van de provincie Noord-Holland is als projectsecretaris aangewezen voor het beheer van de financiën. Bijlagen: Bijlage 1: Document Je laat je toch niet aan je oor trekken! Bijlage 2: Overzicht doelgroepen en richtinggevende doelstellingen februari 2015 VPT NH Plan van aanpak - voortgangsdocument blz. 4 februari 2015
Bijlage 1 Je laat je toch niet aan je oor trekken! Inleiding Man vast na doodsbedreigingen aan burgemeester Haarlem (Haarlems Dagblad, 2013), Bredanaar gearresteerd voor bedreigingen Haagse politici (BN De Stem, 2014), Agressieve zwartrijder mishandelt conducteur (RTV Utrecht, 2014). Een greep uit helaas recente nieuwstitels waarin agressie en geweld jegens werknemers in een publieke functie naar voren komt. Onderzoekscijfers illustreren tevens dat de problematiek nog geregeld aan de orde van de dag is en nog steeds veel aandacht behoeft. Zo is ongeveer een kwart van de politieke ambtsdragers en werknemers in het openbaar bestuur het afgelopen jaar in aanraking gekomen met enige vorm van agressie en geweld (Monitor Agressie en Geweld Openbaar Bestuur, 2014). Dit kan en mag niet getolereerd worden. Project Veilige Publieke Taak Noord-Holland Om deze problematiek aan te pakken richt het project Veilige Publieke Taak (VPT) Noord- Holland zich voor de periode 2015-2016 op een regio waarbinnen werknemers in een publieke taak enerzijds het gevoel hebben veilig hun werk te kunnen uitvoeren, en anderzijds daadwerkelijk kunnen werken in een veiligere werkomgeving. Met betrekking tot deze doelstelling richt het project zich hoofdzakelijk op doelgroepen uit het openbaar bestuur. Hoewel agressie en geweld jegens werknemers in een publieke functie in een verscheidenheid aan sectoren voorkomt, ligt het accent van het programma op bestuurders, politici en werknemers die direct of indirect in dienst zijn van een gemeente. Het project beoogt tevens een verbinding met andere sectoren in het publieke domein te maken, indien dit betrekking heeft op het integrale veiligheidsbeleid van de gemeente. Het thema VPT is immers ook opgenomen in het Integraal Meerjarenbeleidsplan Veiligheid 2015-2018 van de politie-eenheid Noord-Holland. Projectgroep VPT Noord-Holland De projectgroep Veilige Publieke Taak Noord-Holland, onder leiding van de heer G. Westerink, is sinds april 2013 actief in de veiligheidsregio s Kennemerland, Noord-Holland Noord en Zaanstreek-Waterland. De projectgroep bestaande uit vijf leden, is voortgekomen uit een convenant gesloten tussen de commissaris van de Koning in Noord-Holland en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. De afgelopen jaren is er al flink geïnvesteerd in het thema VPT door de projectgroep onder leiding van de heer G. Westerink. Gedurende de volgende fase, waarbij de thema s bewustwording en normstelling centraal staan, wordt het project VPT Noord-Holland ondergebracht bij het Programmabureau Integrale Veiligheid Noord-Holland. De bestuurlijk trekker hierbij is de heer N. Meijer, burgemeester Zandvoort. Bewustwording en normstelling als rode draad voor bestuurders De projectgroep streeft naar een kleinschalige aanpak waarin de thema s bewustwording en normstelling als rode draad fungeren. Deze bewustwording omhelst het bespreekbaar maken van de problematiek en het onderstrepen van het belang van de landelijke VPT-maatregelen, zodat indien het lontje van mogelijke daders ontbrandt er bewust en repressief wordt gehandeld. Het thema normstelling staat daarnaast hoog in het vaandel. Doordat een deel van de werknemers in een publieke taak stelt dat mogelijke confrontatie met agressie en geweld bij de functie hoort, blijft melding en registratie van een incident vaak achterwege (Monitor Agressie en Geweld Openbaar Bestuur, 2014). VPT NH Plan van aanpak - voortgangsdocument blz. 5 februari 2015
De projectgroep acht tijdens haar activiteiten de sleutelrol van gemeentebestuurders met betrekking tot deze problematiek te benadrukken. Door als probleemeigenaar van het thema VTP op te treden kunnen zij een belangwekkend sein afgeven en uitdragen dat agressie en geweld jegens collega s en werknemers zeker niet normaal is en nooit geaccepteerd wordt. Om bovenstaande doelstellingen te realiseren hanteert de projectgroep een kleinschalige en interactieve aanpak waarin de dialoog met doelgroepen en de uitwisseling van ervaringen centraal staan. Gedurende deze activiteiten wordt voortgeborduurd op het bestaande projectprogramma, bestaande uit onder meer themabijeenkomsten en kleinschalige groepsgesprekken. Momenteel wordt door de projectgroep VPT Noord-Holland gewerkt aan een uitvoeringsprogramma waarin activiteiten uiteengezet worden voor de periode 2015-2016. Van: Projectgroep Veilige Publieke Taak Noord-Holland Versie: 15 oktober 2014 VPT NH Plan van aanpak - voortgangsdocument blz. 6 februari 2015
Bijlage 2: Doelgroepen en richtinggevende doelstellingen Aanpak: In het document vervolgprogramma VPT 19 augustus 2014 is een opsomming gemaakt van mogelijke doelgroepen. Deze lijst is de basis en is aangevuld n.a.v. de vergaderingen van VPT. Per doelgroep wordt hun rol in het project omschreven en vervolgens is er een richtinggevende doelstelling geformuleerd. In de doelstellingen is als indicator het bereiken van 80% van de doelgroep gebruikt. Dit is een indicator gericht op inspanningsverplichting en niet op effectmeting. Dit heeft te maken met het doel bewustwording. Doelgroep Rol(len) in het project Doelstellingen Burgemeesters 1. Verantwoordelijk voor het onderwerp VPT vanuit veiligheidsbeleid. 2. Verantwoordelijk voor boegbeeld functie, zo doen wij dat niet in onze gemeente. Gedraag je tegen iedereen met een publieke functie (vrijwilliger/professioneel) 1 en 2. Van de 36 burgemeesters in de eenheid Noord-Holland hebben 28 (80%) actief de boodschap uitgedragen van VPT in de eigen gemeenschap door enerzijds bij incidenten te reageren en anderzijds door in het veiligheidsbeleid VPT zichtbaar terug te laten komen in het jaarlijkse uitvoeringsprogramma. OOV-er gemeente Wethouders 3. Hebben zelf een publieke functie. Uitvoerders van het veiligheidsbeleid met daarin thema VPT, waarin zij de rol van ambassadeurs vervullen. 1. Ondersteunen vanuit college het onderwerp VPT vanuit veiligheidsbeleid. 3. Van de 36 burgemeesters in de eenheid Noord-Holland zijn 28 (80%) bewust van het feit dat zij zelf voldoende getraind moeten zijn om ten eerste te weten hoe zij zelf om moeten gaan met geweld in een publieke functie en ten tweede om te weten hoe zij als aanspreekpunt van medebestuurders zich moeten opstellen. Van de 36 gemeenten hebben 28 het onderwerp VPT opgenomen in het veiligheidsbeleid en hebben hier actief een inzet op gepleegd. 1. Van de 36 colleges in de eenheid Noord- Holland onderstrepen 28 (80%) de boodschap van het onderwerp VPT in de eigen gemeenschap door de burgemeester te steunen in zijn rol als boegbeeld bij incidenten en dragen actief de boodschap uit van VPT bij de integrale uitvoering van het veiligheidsbeleid. Griffiers 2. Hebben zelf een publieke functie. Ondersteunen de gemeenteraad en kunnen inschatten in hoeverre onderwerp leeft bij de gemeenteraad. 2. Van de 142 wethouders in de eenheid Noord-Holland zijn er 113 (80%) bewust van het feit dat zij zelf een training moeten of hebben gevolgd over hoe om te gaan met geweld in een publieke functie. Van de 36 griffiers zijn er 28 (80%) op de hoogte van het onderwerp VPT en hebben dit onder de aandacht gebracht bij hun gemeenteraad. Raadsleden Hebben zelf een publieke functie. Van de 857 raadsleden in Noord-Holland zijn er 685 (80%) bewust van het feit dat zij zelf een training moeten of hebben gevolgd over hoe om te gaan met geweld in een publieke functie. VPT NH Plan van aanpak - voortgangsdocument blz. 7 februari 2015
Doelgroep Rol(len) in het project Doelstellingen Gemeentesecretarissen / directeuren gemeenten Verantwoordelijke voor VPT beleid in gemeentelijke organisatie. Van de 36 gemeentesecretarissen in Noord- Holland werken er 28 (80%) aantoonbaar met de 8 maatregelen van het VPT en hebben dit in de organisatie geborgd in het beleid (HRM en Veiligheid). Daarnaast dragen zij dit bij incidenten van het eigen personeel actief uit door zich persoonlijk zichtbaar te maken aan de (betrokken) medewerkers van de Hoofden P&O gemeenten Medewerkers gemeenten (w.o. Toezicht-houders / BOA s / Leerplicht) Verantwoordelijke voor uitvoering van VPT beleid in gemeentelijke organisatie. 1. Zelf een publieke functie. 2. Zorg voor collega s. organisatie. Van de 36 hoofden P&O zijn er 28 (80%) bewust van het feit dat zij de 8 maatregelen moeten doorvoeren en borgen in de HRM processen van de organisatie. Zij zijn zich tevens bewust van het feit dat er een samenspel is met de uitvoering van het veiligheidsbeleid. Medewerkers met een publieke functie zijn beter weerbaar tegen agressie en zijn op de hoogte van de protocollen. Tevens hebben zij oog voor collega s en bewaken de gestelde norm. Onderstaande doelgroepen worden indirect bereikt via andere doelgroepen Beveiligers (extern ingehuurd of vrijwilligers) 1. Zelf een publieke functie vaak in de openbare ruimte. 2. Zorg voor collega s. Medewerkers met een publieke functie zijn beter weerbaar tegen agressie en zijn op de hoogte van de protocollen. Tevens hebben zij oog voor collega s en bewaken de gestelde norm. In de uitvoering van het veiligheidsbeleid zijn dit kwetsbare doelgroepen. Meenemen via de Verkeersregelaars 1. Zelf een publieke functie vaak in de openbare ruimte. 2. Zorg voor collega s. doelgroep OOV-er gemeente. Medewerkers met een publieke functie zijn beter weerbaar tegen agressie en zijn op de hoogte van de protocollen. Tevens hebben zij oog voor collega s en bewaken de gestelde norm. In de uitvoering van het veiligheidsbeleid zijn dit kwetsbare doelgroepen. Meenemen via de doelgroep OOV-er gemeente. VPT NH Plan van aanpak - voortgangsdocument blz. 8 februari 2015