T Zaak: Z-16-38327 / 46762 Versie: april 2016 Maatschappelijk (inkoop- en aanbestedings-)beleid In het maatschappelijk (inkoop- en aanbestedings-)beleid van de gemeente Noordwijkerhout worden de maatschappelijke doelstellingen, uitgangspunten en kaders waarbinnen de gemeentelijke inkoop plaatsvindt transparant gemaakt.
Inhoudsopgave Definities... 3 Inleiding... 4 1. Ethische en ideële uitgangspunten... 4 1.1 Duurzaam Inkopen... 4 1.2 Gemeenten hebben een voorbeeldfunctie op het gebied van duurzaam inkopen.... 4 1.3 Duurzaam Inkopen... 5 1.4 Milieu Aspecten... 5 1.5 Sociale Aspecten... 5 1.6 Integriteit... 6 2. Economische Uitgangspunten... 7 2.1 Lokale en regionale ondernemingen... 7 2.2 Innovatie... 7 3. Communicatie... 7 Pagina 2 van 8
Definities In dit Model Maatschappelijk (inkoop-)beleid wordt verstaan onder: Diensten Diensten als bedoeld in artikel 1.1 Aanbestedingswet A-Wet. Duurzaam inkopen Gemeente Inkoop Leveringen Leverancier Producten, bouwwerken en diensten aanschaffen die nu en later goed zijn voor de inkopende partij, mens én milieu (people, planet, profit benadering). De Gemeente Noordwijkerhout, gevestigd aan de Herenweg 4 te Noordwijkerhout. (Rechts)handelingen van de Gemeente gericht op de verwerving van Werken, Leveringen of Diensten en die een of meerdere facturen van een Ondernemer met betrekking tot bedoelde Werken, Leveringen of Diensten tot gevolg hebben. Leveringen als bedoeld in artikel 1.1 Aanbestedingswet. De in de overeenkomst genoemde wederpartij van de Gemeente. MVI Offerte Offerteaanvraag Ondernemer Werken Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Een aanbod in de zin van het Burgerlijk Wetboek. Een enkelvoudige of meervoudige aanvraag van de Gemeente voor te verrichten prestaties of een (Europese) aanbesteding conform de Aanbestedingswet en de Europese aanbestedingsrichtlijnen 2004/17/EG en 2004/18/EG Een aannemer, een leverancier of een dienstverlener. Het product van het geheel van bouwkundige of civieltechnische werken dat ertoe bestemd is als zodanig een economische of technische functie te vervullen. Pagina 3 van 8
Inleiding In dit maatschappelijke beleid wordt behandeld: 1. Ethische en ideële uitgangspunten: hoe gaat de Gemeente om met de maatschappij en het milieu in haar inkoopproces 2. Economische uitgangspunten: hoe gaat de Gemeente om met de markt en Ondernemers (MKB) 1. Ethische en ideële uitgangspunten De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft in november 2007 een akkoord gesloten met het rijk, waarin is afgesproken dat in 2010 gemeenten hun producten en diensten voor 75% duurzaam inkopen. In 2015 moet dat 100% zijn. De gemeente Noordwijkerhout volgt de landelijke doelstelling voor overheden op om 100% duurzaam in te kopen. Zie hiervoor: VNG handreiking Duurzaam Inkopen 1.1 Duurzaam Inkopen De gemeente Noordwijkerhout neemt verantwoordelijkheid voor het personeel, de omgeving waarin wordt ondernomen, global warming, de herkomst van producten etc. Het gaat om de balans tussen milieu, mens en middelen en dat is een integrale verantwoordelijkheid van de gehele organisatie. De gemeente Noordwijkerhout vraagt dat ook van zijn partners, leveranciers etc. Uitgangspunt is het effectief en efficiënt inzetten van Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) als instrument, om een bijdrage te leveren aan de realisatie van beleidsdoelen. Beleidsdoelen waaraan MVI een bijdrage levert zijn onder andere: - Het tegengaan van klimaatverandering - Het stimuleren van hernieuwbare energieopwekking en energie-efficiëntie - Hergebruik van grondstoffen - Toepassing van bio-based grondstoffen en materialen - Leefbaar loon en het verbeteren van arbeidsomstandigheden - Verminderen van milieudruk - Beschermen en duurzaam benutten van natuurlijk kapitaal - Het stimuleren van innovatie, waarbij de overheid als lead customer optreedt - Verduurzamen van de bedrijfsvoering van overheden - Het verduurzamen van product- en marktketens 1.2 Gemeenten hebben een voorbeeldfunctie op het gebied van duurzaam inkopen. 1.2.1. Duurzaam inkopen is een onderdeel van MVI. Bij maatschappelijk verantwoord inkopen worden producten en diensten getoetst op het effect dat ze hebben op bijvoorbeeld het milieu, de welvaart en de gezondheid. Criteria als duurzaam grondstoffengebruik, de uitstoot van broeikasgassen en sociale voorwaarden worden daarmee onderdeel van het inkoopbeleid. Bij duurzame inkoop kan het uiteenlopen van kantoorartikelen tot het gebruik van bouwmaterialen bij nieuwbouw en renovatie. Pagina 4 van 8
1.2.2. Het CROW (nationaal kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte) heeft duurzaamheidscriteria, die betrekking hebben op de GWW-sector, geschikt gemaakt voor toepassing in RAW-bestekken door middel van het opstellen van de RAW-Catalogus Bepalingen Duurzaam Inkopen: CROW-RAW catalogus bepalingen duurzaam inkopen 1.2.3. Duurzaamheidcriteria met betrekking tot een aantal andere productgroepen zijn door Pianoo opgesteld, zie hiervoor: PIANOO productgroepen duurzaam inkopen. Deze duurzaamheidcriteria worden door de gemeente Noordwijkerhout meegenomen in selectieen gunningscriteria. Bij uitzonderlijke gevallen kan de gemeente hierop, voldoende gemotiveerd en onderbouwd, afwijken. 1.3 Duurzaam Inkopen Duurzaam Inkopen is het meenemen van sociale en milieuaspecten in het inkoop- en aanbestedingsproces. Dit komt o.a. tot uitdrukking door het volgende: Bij de product- en marktanalyse inventariseert de Gemeente welke criteria er voor Werken, Leveringen of Diensten op het gebied van duurzaamheid op de markt worden aangeboden. In de aanbestedingsstukken (bijvoorbeeld in de selectie- en gunningcriteria) en in de te sluiten overeenkomst worden duurzaamheidcriteria opgenomen. De Gemeente kiest ervoor om zo veel mogelijk digitaal in te kopen (E-procurement zoals Tenderned, gebruik van e-mail etc.). De Gemeente zal de aangeboden duurzame oplossingen monitoren. Op deze wijze kan zij een duurzame oplossing inbedden in de eigen organisatie en in haar werkwijze. De besteller is verantwoordelijk voor het opnemen van duurzaamheidsaspecten in de specificatiefase van de aanbesteding, of bestelling (een enkelvoudige offerteprocedure). Tevens is de besteller verantwoordelijk voor de eventuele financiële consequenties bij het implementeren van duurzaamheidsaspecten voor een product of dienst. 1.4 Milieu Aspecten De gemeente Noordwijkerhout geeft uitvoering aan het beleid op- en vastgesteld in het milieubeleidsplan. De gezamenlijke overheden (rijk, provincies, waterschappen en gemeenten) kopen per jaar voor bijna 60 miljard euro in. De overheid heeft daardoor invloed op ecologische en sociale omstandigheden van leveringen, diensten en werken. Duurzaam inkopen vormt een krachtig instrument om belangrijke duurzaamheiddoelstellingen te bereiken, zoals o.a. energiebesparing, de reductie van uitstoot van broeikasgassen en de transitie naar duurzame energiebronnen. 1.5 Sociale Aspecten Gemeenten hebben een voorbeeldfunctie op het gebied van arbeidsre-integratie, social return en arbeidsomstandigheden. De Gemeenten hebben oog voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en stimuleert daarom - waar mogelijk en doelmatig - de participatie in het arbeidsproces. Dat wil zeggen dat de gemeente Noordwijkerhout zich inspant, ook bij inkopen en aanbesteden, om de arbeidsmogelijkheden voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt 1 te stimuleren. 1 Deze doelgroep bestaat uit o.a.: alle uitkeringsgerechtigden uit de WWB, WW, WIA/WAO, WAJONG of WSW en jongeren zonder startkwalificatie of nog in opleiding op een BBL- of BOL-plek. Pagina 5 van 8
Onder andere Social Return on Investment (SRoI) en het Convenant bouwen en opleiden (Holland Rijnland) zijn hier de instrumenten voor. De beleidsmatige uitgangspunten zijn beschreven in de verordening re-integratie en loonkostensubsidie Participatie wet (PW) - ISD Bollenstreek 2015. Daarnaast worden Werken, Leveringen en/of Diensten geweerd, die onder niet aanvaardbare arbeidsomstandigheden (zoals kinderarbeid, dwangarbeid, discriminatie van werknemers, nietbetaling van leefbaar loon) tot stand komen of zijn gekomen. 1.5.1 Social Return on Investment (SRoI) Social return levert een bijdrage aan het vergroten van de arbeidsparticipatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het wordt als onderdeel bij aanbestedingen verplicht gesteld. Bij uitzonderlijke gevallen kan de gemeente hierop, voldoende gemotiveerd en onderbouwd, afwijken. Op deze manier vraagt de gemeente als opdrachtgever iets terug aan haar opdrachtnemers: mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt helpen deze weer te betreden. Hierbij zijn 3 zaken van belang. Ten eerste succesvolle werkgeversdienstverlening, ofwel een goed relatienetwerk en het kunnen adviseren van werkgevers. Ten tweede goede matching van beschikbare kandidaten op SRoI plekken. En ten derde de gemeentelijke organisatie moet zijn ingericht op het herkennen van kansen voor SRoI bij inkooptrajecten en op een helder werkproces van aanbesteding tot monitoring. De praktijkervaring, die in de sub-regio vanuit het Werkgeversservicepunt duin en bollenstreek al is opgedaan, betreffende effectieve werkgeversdienstverlening, zal verder worden uitgebouwd in een Servicepunt Werk voor de Duin- en Bollenstreek (SPW). De focus van het SPW richt zich op het creëren van win-win situaties en een optimaal samenspel tussen vraag en aanbod van werk. Dit kan bijvoorbeeld door inzet van loonkostensubsidie, door het helpen creëren van banen uit de banenafspraak (voorheen: garantiebanen) voor mensen uit het doelgroepenregister, en door het vormgeven van social return on investment (SRoI) bij een aan te besteden opdracht. 1.5.2 Convenant bouwen en opleiden De missie van dit convenant is: het behoud en stimuleren van vakmanschap en werkgelegenheid in de bouw & infra; betere afstemming van onderwijs en praktijk in de bouw & infra; het realiseren van sociaal rendement in de bouw & infra. Het convenant heeft tot doel om in samenwerking van betrokken partijen deze missie te gaan realiseren, door het verwezenlijken van leerlingbouw- en reguliere opleidingsplaatsen in de regio Holland Rijnland. Conform het convenant bouwen en opleiden neemt de Leerling bouwplaats een bijzondere plaats in. Het inrichten van en uitvoering geven aan een Leerling bouwplaats wordt gezien als Social Return en toegepast bij opdrachten in de werken sfeer bij een opdrachtwaarde > 200.000 Bij uitzonderlijke gevallen kan de gemeente hierop, voldoende gemotiveerd en onderbouwd, afwijken. 1.6 Integriteit 1.6.1 De Gemeente Noordwijkerhout stelt bestuurlijke en ambtelijke integriteit voorop. De Gemeente heeft hoog in het vaandel dat haar bestuurders en ambtenaren integer handelen. De gemeente Noordwijkerhout heeft gedragscodes vastgesteld, waaraan raads-, collegeleden en ambtenaren zich moeten houden. De raads- en collegeleden handelen in overeenstemming met de Gedragscode Bestuurders Noordwijkerhout 2003. Pagina 6 van 8
Ambtenaren houden zich aan de Gedragscode integriteit van ambtenaren van Noordwijkerhout 2006. Indien op enig moment nieuwe gedragscodes worden opgesteld, dan gelden deze als norm voor integer bestuurlijke en ambtelijk handelen. 1.6.2. Uitgangspunt van de gemeente Noordwijkerhout is dat zij geen zaken doet met criminelen en dat zij alles in het werk stelt om criminele activiteiten binnen de gemeente geen kans te geven. Om aan dit uitgangspunt invulling te geven is de wet Bibob in 2003 tot stand gekomen. Bibob staat voor de Wet Bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur. Een toetsing van de integriteit van Ondernemers is bij Inkoop in beginsel mogelijk, bijvoorbeeld door de toepassing van uitsluitingsgronden of het hanteren van de Gedragsverklaring Aanbesteden GVA. Zie ook Aanvragen GVA. 2. Economische Uitgangspunten 2.1 Lokale en regionale ondernemingen De gemeente Noordwijkerhout stimuleert plaatselijke en regionale economie en ondernemers, door bij onderhandse aanbestedingen in principe ook een plaatselijke partij of ondernemer uit te nodigen om een offerte uit te brengen. 2.2 Innovatie De Gemeente Noordwijkerhout moedigt waar mogelijk innovatiegericht Inkopen (en aanbesteden) aan. Bij innovatiegericht Inkopen wordt gezocht naar een innovatieve oplossing of laat de Gemeente ruimte aan de Ondernemer om een innovatieve oplossing aan te bieden. Het kan bijvoorbeeld gaan om een volledig nieuwe innovatieve oplossing, maar ook om de verdere ontwikkeling van de eigenschappen van een bestaand product. De gemeente Noordwijkerhout volgt het beleid vastgesteld in de economische visie Noordwijkerhout uit 2009. 3. Communicatie De gemeente Noordwijkerhout werkt omgevingsbewust, met toepassing van de Factor-C-methode. De communicatie van de gemeente heeft een open karakter, de organisatie is goed bereikbaar en maakt beleid in samenspraak met haar omgeving. Pagina 7 van 8
Gemeente Noordwijkerhout Eenheid Inkoop Herenweg 4 2211 CC Noordwijkerhout Tel. 0252 343 737 inkoop@noordwijkerhout.nl www.noordwijkerhout.nl Pagina 8 van 8