Preek zondag 1347, voor 3 april 2016mi, doop jongen, nr 512, JWB. Votum en zegengroet Zingen Lb 513 (=LvK 1): 1,2,3,4 Bidden Formulier 3 (zonder belijdenis) eerst gebed, dan vragen Zingen Psalm 105:5 Formulier 3 vervolg Oproep en dankgebed Zingen Gk 124:1,4 Tekst Zondag 47 Preek Galaten 3:15-18 BGT Galaten 3:15-27 Zingen Gk 156:4 Belijdenis Zingen Sela, belijdenis Bidden Collecte Zingen Ps 121:1,2(t),3(t),4 Zegen Gemeente van Christus, gasten, [naam vader, naam moeder], Wat voor ouders gaan jullie zijn? Ontspannen of bezorgd? Zul je [naam jongen] in veel dingen sturen en begeleiden, hem op van alles voorbereiden en helpen of alles een beetje laten gebeuren? Heb je idealen over wat er van hem moet worden? Of laat je hem vooral in alles zelf beslissen? Wat voor moeder word je? Wat voor een vader? 1 Alle ouders zijn anders. Stel je voor, volwassen kinderen kijken terug op hun jeugd. Mijn ouders, zeggen Chris en Jorieke, broer en zus, leefden vooral voor de buren. Wij moesten het ideale gezin uitstralen. Je fatsoenlijk gedragen, als je maar gehoorzaam was, dat was het belangrijkste. Dat zeiden ze niet hardop, maar wat jij vond, hoe jij je voelde, nauwelijks aandacht voor. De buitenkant, daar ging het om. Joop en Charlotte hebben een heel andere jeugd gehad. Als wij terugdenken aan onze jeugd, zeggen ze, ik denk aan gezelligheid. Wij waren een warm gezin, onze ouders hielden van ons, dat was voor alles duidelijk. Er kon van alles, ze hadden tijd voor ons, vonden het fijn te horen wat ons bezig hield. En botste ook wel eens, onze ouders hadden best stevige meningen over wat wel en niet goed was. Maar dat was uit bescherming; ze wilden ons voor allerlei ellende bewaren.
Als u zelf vader of moeder bent, als je zelf oom of tante bent, hoe zou je willen dat je kinderen of neven en nichten je zien? Dat zal duidelijk zijn: liever als Joop en Charlotte. Liefde, warmte, betrokkenheid is belangrijker dan gedrag en fatsoen. (klik) Relatie gaat vooraf aan gedrag. Dat speelt ook in de kerk. Hoe kijk je naar de kerk? Hoe kijk je naar God? Wie is Hij? Wat is je band met de Heer Jezus? Wat is het eerste wat in je opkomt als je aan geloof denkt? Is dat fatsoen, gedrag, regels, starheid, leer, uitleg? Of is dat warmte, liefde, betrokkenheid, gezien worden, je geliefd weten, toekomst, vrolijkheid? Ik spreek wel eens mensen over de kerk en geloof. Ieder heeft daar zijn eigen beeld bij, zijn eigen herinnering. En dat heeft deze twee uitersten en alles er tussen. Wat hoort nu echt bij God zelf? De Heer Jezus heeft zijn leerlingen leren bidden. Het eerste wat we vragen is: laat uw naam geheiligd worden. De catechismus legt dat zo uit: geef ons eerst, dat we U naar waarheid leren kennen. De Heer God leren kennen zoals Hij is. Welk beeld heb je van God? Hoe bedoelt Hij de relatie? Wat zegt Hij zelf over wie Hij is? 2 (klik) Relatie gaat vooraf aan gedrag. Dat is de kern van de boodschap in de kerk. Dat blijkt lastig. Iedere kerkganger hier weet dat onze God is een God van liefde, verbondenheid, genade, betrokkenheid, eeuwig geluk. En toch kan het je gebeuren, dat je de relatie ervaart als star, regels, verplichtingen en zelfs angst. Een gevoel, dat je van alles voor God moet doen en dat Hij met een kritische blik naar je kijkt. Niet de leer van de bijbel, niet de leer van de kerk. Maar het blijkt een valkuil in alle tijden en voor alle christenen. Genade en blijdschap kan zomaar uit je leven verdwijnen. Daarin vraag aan God: Geef ons, dat we U naar waarheid kennen. Hoe we de Heer zien en hoe we geloof beleven; het gaat niet vanzelfsprekend goed. Daarom is het mooi, dat we als gemeente samen een brief lezen. Dat moet ik even uitleggen aan onze gasten. Dit seizoen hebben twee mensen uit onze gemeente een mooie organisatie opgezet. Je meldt je aan via internet, krijgt dan via de mail een aantal data terug, je schrijft in op één van die data.
En dan kom je met een man of 8 op een avond bij iemand thuis om een stuk uit een brief van Paulus te bespreken. Iedere maand een stukje uit die brief. Het mooie van het systeem is, dat je dit bespreekt met steeds andere mensen. Het heet BVI, Bijbelstudie Voor Iedereen 1. We lezen dit jaar de brief van Paulus aan de Galaten. En dat gaat precies hier over: God naar waarheid leren kennen. Het gaat God allereerst om relatie, dan pas om gedrag. Toch neemt gedrag, inzet, dingen doen voor God ook een belangrijke plaats in. In de bijbel; Paulus heeft behoorlijk wat voorschriften in al zijn brieven. In de kerk: de 10 geboden, ze worden iedere zondag voorgelezen. Hoe zit dat? En hoe zorg je ervoor, dat relatie, geliefd weten, blij zijn met God, dat dat het belangrijkste blijft in je geloof? De brief van Paulus aan de Galaten gaat daar over: hoe verhoud geloof zich tot de wet van God? Afgelopen week ging het in de BVI Galaten 3:15-25. Straks willen we dat lezen en wil ik daar een paar dingen over zeggen. Ik lees het uit de Bijbel in Gewone Taal. Relatie gaat vooraf aan gedrag. Daar gaat heel deze brief over. Paulus legt uit, wij geloven en daarom krijgen wij de Heilige Geest (vers 14). Daar zit alles in. Er komt een nieuwe wereld; alle onrecht zal rechtgezet worden en alle verdriet en dood zal verdwijnen. Mensen zullen na hun dood weer opstaan en met plezier voor altijd samen met God leven. 3 Dat is de belofte van God. Hoe krijg je die? Door van alles voor God te doen? Nee, zegt Paulus in iedere alinea van deze brief. Nee, door te geloven; tegen God zeggen: ja, ik wil dit graag. Ik geloof dat U het geeft. Maar altijd ben je als mens geneigd te zeggen: dat is te makkelijk. Je komt in de hemel, omdat je je goed gedraagt. Ik moet iets doen voor God; proberen naar zijn wet te leven. Wij geloven, daarom krijgen we alles van God. En dan zegt Paulus: (klik) [Galaten 3:15-18 BGT]. (klik) Een paar dingen. Eerst het voorbeeld van oom Jaap. Dat stond in het boek van Tim Keller wat we bij deze Bijbelstudie gebruiken 2. 1 Aanmelden via bvi.gkvoost@gmail.com 2 Tim Keller, Galaten blz. 102
Dat sprak me wel aan. Verschil tussen belofte en wet. Om een belofte uit te laten komen dat je voor eeuwig gelukkig met God leeft om een belofte uit te laten komen, hoeft ze alleen geloofd te worden. Een wet is anders, die moet gehoorzaamd worden. Dat zijn twee verschillende dingen: belofte vraagt om geloof. Een wet vraagt om gehoorzaamheid. Proef het verschil. Dit is belofte (voorbeeld uit het boek): Mijn oom Jaap wil dat je naar hem toegaat zodat hij je 10 miljoen euro kan geven. Geloof je deze belofte, dan loop je naar hem toe en 10 miljoen zijn voor jou. Als je het niet geloof, ga niet en kan oom Jaap het je niet geven. Dit is wet: mijn oom Jaap is bereid om je zijn vermogen van 10 miljoen na te laten, maar dan moet je wel bij hem gaan wonen en op zijn oude dag voor hem zorgen. Wil je deze tien miljoen, moet je er wat voor doen. Belofte is aanpakken om te ontvangen, wet is doen, gehoorzamen om te ontvangen. Het christelijk geloof is belofte; aanpakken, krijgen, genade, gewoon omdat God ons als oom Jaap het gewoon wil geven. En dan heeft Paulus een voorbeeld. Het is het voorbeeld van een testament. Een testament is niet te veranderen. Stel die oom Jaap schrijft in zijn testament dat zijn nicht Alice 10.000 euro krijgt en nicht Monica de rest. Alice heeft een steenrijke man, die heeft het geld niet nodig, denkt oom Jaap. Notaris legt alles vast. En oom Jaap overlijdt, testament gaat open en zo moet het uitgevoerd worden. Ook al is de man van Alice net failliet gegaan en heeft Monica net van een andere suikeroom 20 miljoen gekregen, na het overlijden van oom Jaap kan je het testament niet veranderen. 4 (klik) Dat voorbeeld gebruikt Paulus om uit te leggen dat Gods belofte niet te veranderen is. En dat laat een mooie lijn in de bijbel zien; ik ga even met hele grote stappen. Alles op aarde was na Adam en Eva verkeerd gelopen. Moord, doodslag, verdriet, onrecht was op aarde op allerlei manier doorgedrongen. Dan komt God bij Abraham met de belofte. Jij krijgt een nakomeling. Hij gaat jou en alle mensen redden. Dat is al die ellende opruimen en zorgen voor geluk, liefde en een goede band tussen God en mens. Die nakomeling, zegt Paulus hier, dat is Jezus.
Die zou zo n 1700 jaar later komen. Maar eerst, 430 jaar na Abraham komt Mozes. Na zoveel eeuwen leven met dood en onrecht, je went er aan. Je kunt je voorstellen, het paradijs is allang vergeten. Ieder mens gaat dood, je weet niet anders; er is onrecht; de sterkste en slimste mensen winnen altijd; je moet er maar mee dealen. Het verlangen naar redding en goed contact met God, het verdampt op aarde. (klik) En dan komt Mozes en geeft de wet. De wet laat zien wat goed is. Je mag niet stelen, niet moorden, wees eerlijk, leef in liefde met God en met elkaar. Adam Abraham Mozes Jezus wij 430 jaar wet belofte voor altijd Als je dat hoort en probeert, dan zie je dat je dat niet kan. Dat is de geschiedenis van het volk Israel: proberen met God te leven, maar dat lukt niet. De wet houden, zelf proberen zo te zijn als God is, dat kan niet. Dat was de bedoeling, terug naar het verlangen naar redding, nieuwe wereld, paradijs. Terug naar het verlangen naar Gods belofte. Wat moet het mooi zijn als iemand wel Gods niveau kon halen. Wat geweldig dat God dit beloofd heeft. Dat was de reden dat God de wet gaf. 5 Maar dat zegt Paulus hier die belofte van toen, 430 jaar voor de wet, die geldt nog steeds. Net als een testament: niet te veranderen. Een belofte van God om dat mooie nieuwe leven aan te pakken, te ontvangen. De wet laat zien, dat zelf proberen, zelf doen, dat dat heel veel inspanning is. En vooral, dat dat niet lukt. Kies maar, zegt Paulus, wat wil je? Naar God toelopen en aanpakken. Of zelf proberen perfect te zijn, zelf proberen, je inspannen, gehoorzamen aan de wet en kijken of je zo de wereld verbetert, onrecht wegneemt en de dood ongedaan maakt? Ik lees Galaten nog een keer en lees direct een stukje verder. (klik) [Galaten 3:15-27] (klik) Relatie gaat vooraf aan gedrag. Dat is de kern van de boodschap, waarin je steeds kunt oefenen. Mooi, dat Paulus schrijft over de doop. [naam jongen] is gedoopt. Hij heeft de belofte gekregen. Hij heeft niet alleen het leven gekregen van God, bescherming tijdens
zwangerschap en bevalling. God belooft ook, dat Hij voor altijd met plezier naar hem kijkt en dat hij welkom is in de hemel. Moet hij wat doen? Gehoorzamen of voorwaarden naleven? Nee, [naam jongen] heeft een belofte gekregen, aanpakken. Dat is het. Geen voorwaarden. Maar hoe zit het dan met de wet? Nog steeds voorgelezen in de kerk, over gepreekt. Paulus is in zijn brieven ook niet vies van stevige oproepen. Hoe zit dat? Ik begon de preek met Chris en Jorieke en hun opvoeding: buitenkant en gehoorzaamheid, zo vatten ze hun jeugd samen. Niemand wil zo opgevoed worden. Beter is het met Joop en Charlotte; warmte, liefde, relatie. Ik hoop dat [naam jongen] later als Joop of Charlotte terug zal kijken op zijn jeugd. Maar zullen jullie je kind nooit eens iets verbieden? Mag hij altijd alles, zul jullie hem nooit eens corrigeren? Ik mag hopen van niet. Maar proef het verschil: Chris moest van vader vriendelijk zijn voor iedereen. Doe je het niet, dan sla ik je op gezicht. En denk erom, dat ik nooit klachten over je krijg. Charlotte s ouders waren zelf vriendelijk, geduldig, liefdevol. Zo leerde Charlotte vriendelijkheid, geduld, eerlijkheid. En ook de ouders van Charlotte zeiden wel eens: en nu luister je gewoon. Wil je niet naar school, jammer dan. Het moet toch. Geen zin in afwassen, pech, het gebeurt toch. Met je goede voorbeeld en met overreden kun je als ouders niet alles bereiken. Hier zullen ook wel kinderen en jongeren in de kerk zitten, die gewoon meegenomen worden. 6 Is dat liefdeloos? Nee. En moet het zo blijven? Dat al helemaal niet. Wat je wilt als ouders, dat kinderen in de loop van de tijd zelf gaan beslissen. Dat ze zelf dingen als eerlijkheid, geduld, aandacht voor anderen, behulpzaamheid belangrijk vinden en in praktijk brengen. Wat jij als goed aanwees en soms afdwong, dat ze dat verinnerlijken. Vroeger moest ik afwassen, nu ben ik behulpzaam. Vroeger moest ik naar school; nu blij om dingen te leren. Vroeger moest ik naar de kerk, nu ben ik de Heer Jezus gaan liefhebben en vind ik het fijn over Hem te weten en voor Hem te zingen.
Als de opvoeding klaar is, gooi je niet alle waarden en normen overboord. Maar je hebt de geboden en aanwijzingen van je ouders niet meer nodig. Je doet dingen vanzelf, vanuit je eigen overtuiging. Dat is nu de functie van de wet. Niet om overboord te gooien, maar om te verinnerlijken. En.met onze volwassenheid valt het nog wel een beetje tegen. Nog steeds aanwijzingen nodig om aan te leren voelen wat goed is, wat rechtvaardigheid is, wat liefde is. Maar de belofte van God gaat vooral. De kern van Gods boodschap is relatie, liefde tot God. Dat aanpakken en daar blij mee zijn. Daarin oefenen, niet als voorwaarde, maar om je leven mooi te houden. Hoe lastig blijft dat. Daar leert de Heer Jezus ons om bidden. Geef ons eerst dat we U naar waarheid leren kennen. Help ons vanuit genade te leven: vrijwillig, persoonlijk, blij. Leer ons aanvoelen, dat U met plezier naar ons kijkt. De Heer begon met de belofte, die blijft voor altijd gelden. In de doop laat God het zien. Zo is Hij met ons begonnen. Net als ouders beginnen met liefde, met zorg. En als het goed is: aanwijzingen, opvoeding, correctie, het komt voort uit liefde voor je kind. Zo is de Heer. 7 (klik) Relatie gaat vooraf aan gedrag. Dat is de kern van Gods boodschap, waarin je steeds kunt oefenen door het bidden ermee te beginnen. Vanuit Galaten heb ik stilgestaan bij genade, belofte en wet. Dit is Gods wijsheid, dit is Gods barhartigheid, zijn goedheid en rechtvaardigheid. Daar blij om zijn, vanuit dat geloof leven, dat is Gods naam heiligen. Daarom is dit ons eerste gebed: Heer, help me aanpakken wat U belooft. Help me ontspannen met U te leven, evenwichtig, volwassen, persoonlijk, liefdevol. En het blijft moeilijk voor ons; je valt zomaar terug in afstand, onzekerheid, plichtmatigheid. En je raakt het evangelie kwijt. Daarom, begin je gebed met bewondering. Wat is God geweldig. Vorige week was het Pasen; stel je voor dat je er bij was toen. Dat je één van de 500, 600 mensen was die Jezus levend gezien hebben. Als alles op zijn plaats valt en iets ziet van wat God nu eigenlijk belooft 3. Dan is het wat makkelijker om het aan te pakken, Gods liefde te zien, 3 Preek 1 Korinte 15:1-8 (27 maart 2016)
enthousiast te raken. De Heer Jezus leert ons bidden: geef ons eerst, dat we U naar waarheid kennen en zien, dat U zoveel van ons houdt. Daarom: voed je bewondering voor de Heer. De catechismus heeft een lijstje met Gods eigenschappen. Misschien mooi om van al die woorden een voorbeeld te bedenken. Help ons voorbeelden te zien van uw almacht, wijsheid, goedheid, eerlijkheid, barmhartigheid en waarheid. (klik) Ik laat het lijstje even zien, bedenk eens voorbeelden van Gods almacht, wijsheid, goedheid, eerlijkheid, barmhartigheid en waarheid... Ik geef een paar voorbeelden; Gods almacht; God die nieuw leven geeft. Ons geeft Hij het vermogen nieuw leven te laten beginnen. Heel de wereld laat Hij bestaan, het voorjaar, de zon. Gods wijsheid: je kijkt terug op je leven, heb God om dingen gevraagd. Niet gekregen, achteraf zie je soms Gods wijsheid ervan. Gods goedheid, zijn barmhartigheid, daar ging de hele preek over: God belooft eeuwig leven, liefde. Zomaar, aanpakken alleen. Daar je gebed mee beginnen, dat weer voor jezelf bedenken; het zet je anders in je leven. Gods eerlijkheid en waarheid; overal waar de Heer Jezus kwam, daar werd het leven mooi en goed. Mensen leefden op. Dat is wat er bij Hem gebeurt. 8 Maak je van deze dingen bewust. Laat je bidden daar mee beginnen. Het zet je in de juiste verhouding met de Heer. Heerlijk om je geliefd te weten, heerlijk een band te ervaren, een toekomst te hebben. Zo bidden, het helpt ons om aan te pakken. Amen.