AANDACHTSPUNTEN EN PRAKTISCHE TIPS NAAR BEGELEIDING VAN PERSONEN MET AUDITIEVE PROBLEMEN. Carrein Dominique en Ella Ingenito 15/03/2016

Vergelijkbare documenten
COMMUNICATIE- EN OMGANGTIPS

Maarten heeft een fors perceptief gehoorverlies. Sanne heeft auditieve verwerkingsproblemen.

Toegankelijkheid van ziekenhuizen voor dove personen. Filip Verstraete vzw Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties

Iedereen wordt graag respectvol behandeld, dus ook de persoon met een handicap. Enkele algemene tips voor het omgaan met personen met een handicap:

SPORTERS MET EEN BEPERKING?

Zestien tips voor dove personen in contact met de politie en justitie

21/01 Fevlado vzw & Fevlado-Diversusvzw Verschillende visies op doofheid Dovengemeenschap Dovencultuur Communicatietips Oefeningen

HULPMIDDELENINFO COMMUNICEREN MET DOVEN EN SLECHTHORENDEN COMMUNICATIETIPS EN HULPMIDDELEN

Surf gerust naar > vormingen. Datum Titel Spreker Locatie code. Initiatiecursus Vlaamse Gebarentaal Stefaan Denekens Gent 201

Inleiding...1. Correctie Terminologie...2. Vlaamse Gebarentaal...3. Belangrijke woorden...4. Tips voor de leerkracht...7. Tips voor trainer/coach...

Altijd en overal bellen en gebeld worden KPN Teletolk. Ook als u een auditieve beperking of spraakbeperking heeft

Horen, Verstaan en Begrijpen met een CI

Dysartrie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

DOEL. Informatie en weetjes over tweetalig en bicultureel opgroeien. Ontmoeting tussen ouders.

Gespreksrichtlijnen tussen goeden slechthorenden

SLECHTHORENDHEID IN HET BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS. Informatiepakket slechthorenden

1. ONDERZOEK. Voorwaarden bij onderzoek:

Hoe kun je meertalige ouders bereiken en ondersteunen? Tips voor schoolteams

Dove Ouders Vlaanderen DOV

Communicatie is meer dan spreken: Over communicatie met mensen met cognitieve gevolgen na niet aangeboren hersenletsel

Evolutie in het. Studiedag VGTC Hilde Nyffels 08 november 2008 Lessius Hogeschool, Antwerpen

PERSMAP VIJFTIEN VINGERS EN TWEE HOOFDEN DVD MET KINDERRIJMPJES EN LIEDJES IN VLAAMSE GEBARENTAAL

Vrijdag 18 november 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Jubileum 25 jaar Fevlado-Diversus - Gent

Welkom op het Informatiemoment Standaard gehoor oktobercyclus

lichaam is gestopt met groeien? De groei zou gemiddeld 0,2 millimeter per jaar bedragen. Dit komt neer

Diensten- en begeleidingscentrum Openluchtopvoeding vzw OLO

Wanneer communiceren moeilijk wordt

Omgaan met mensen met een beperking

Gastcollege Grenzen van taal Vroegbehandeling Doof/Slechthorend - Kentalis Haren Juni 2018 Nina Osterloh

Beroepsprofiel Schrijftolk

Gehoorverlies bij kinderen

Prof. Mieke Van Herreweghe

kalender 2012 Kant-en-klare tips voor klare taal

Taalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014

We geven informatie en advies aan je werkgever en collega s. Samen zoeken we naar oplossingen. We geven je informatie over verenigingen en diensten.

Filip Verstraete. Adviescommissie Vlaamse Gebarentaal Fevlado vzw

TELEFONEREN NAAR DE BIBLIOTHEEK

SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD. Informatie en advies voor de praktijkbegeleider

Enquête Resultaten gebruikersonderzoek online woordenboek Vlaamse Gebarentaal 21 februari-16 maart 2013

Aandacht door aanspreken. Afdeling logopedie

Schrijftolken in onderwijs.

Opleiding. Tolk Vlaamse Gebarentaal. Code + officiële benaming van de module. Module Vlaamse Gebarentaal B. Academiejaar

Unilateraal gehoorverlies bij kleuters: enkele tips

Beter door de dag. met doofheid of hoorproblemen

Voorstelling Onafhankelijk leven

Checklist Duidelijk Nederlands spreken

HUN GEVOLGEN VOOR DE LEER- (COCHLEAIRE IMPLANT EN

2. Algemene informatie. Bilateraal gehoorverlies bij kleuters: enkele tips

Omgaan en communicatie met personen met een verstandelijke beperking

Ik was er zelf bij toen hier, in het Vlaams Parlement, precies 5 jaar. geleden, de Vlaamse Gebarentaal (VGT) unaniem en met veel

ENKELE WENKEN IN DE OMGANG MET SLECHTHORENDE EN DOVE LEERLINGEN

Centrum voor begeleiding van kinderen en volwassenen met een visuele handicap

Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor ouders

Inleiding communicatie

Gevolgen van slechthorendheid voor de ontwikkeling, gezinsbegeleiding en samenwerking met het CB

Mensen met afasie hebben moeite met taal, maar zij zijn niet gek!

29/11/2016. De wereld van dementie. PERSOON met dementie. Expertisecentrum Dementie Paradox. Besef en beleving. Dementerenden.

Knelpunten zorg migranten en etnische minderheden

Voorstellingsronde. Programma. Programma. Universal Design. Universal Design. Vorming Gidsen en begeleiden van personen met een handicap

Toegankelijke evenementen voor personen met een handicap. een voorstelling door Intro vzw

E-book Presenteren met

VVKBuO scholen type 7

Inclusie Rating Scale voor Slechthorende Leerlingen

Adviestekst. tolken Vlaamse Gebarentaal in het onderwijs. 15 september 2009

Checklist duidelijk geschreven taal

Wat na cochleaire implantatie?

Sociaal tolken en vertalen. Trefdag diversiteit 22 februari 2018

Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking

Accent op verhaal. Aan al deze doelen wordt gewerkt, toch duidt u best aan welke u in de verf wil zetten.

TWEETALIG ONDERWIJS (VGT-NED)

Het onderwijs voor dove en slechthorende mensen uitgedaagd

Gebaren volgens weerklankmethodiek. Wilma Scheres 16 juni 2011

Charter voor onderzoek en behandeling van spraak-, taal- en communicatieproblemen bij de ziekte van Huntington Versie voor logopedisten

Kinderen met een CI bilinguaal opgevoed

(H)OORZAKEN OUDERDOMS- SLECHTHORENDHEID

Audiologische zorg na prenatale CMV infectie Yvonne Simis, Cas Smits, Theo Goverts

MDT - HET VEER - CAR HOE KAN ONS MDT U HELPEN?

Wat als je minder begint te horen? INFORMATIE VOOR PATIËNTEN

MDT TER KOUTER- CAR HOE KAN ONS MDT U HELPEN? In deze brochure leest u hoe multidisciplinair team Ter Kouter

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers

Pento Vroegbehandeling Auditief

Beter door de dag met doofheid of hoorproblemen

Indicatie cluster 2 bij kinderen met een CI. Rens Leeuw CI-team Nijmegen Sint-Michielsgestel Viataal

OPDRACHTEN BIJ THEMA 9 FEEDBACK

Het hele verhaal in Gebarentaal

Over de grenzen van de Audiologie. NGT of CI? Stijn Tilanus Ad Snik

Jongeren en internet. Wifi generatie/ generatie swipe - Altijd en overal online

Hoe verloopt de muzikale ontwikkeling bij dove en slechthorende kinderen En de invloed die de ontwikkeling van het Cochleair Implant daar op heeft

Studiedag Vlor - vormen van ondersteuning- voorstelling SOL

3.3. Doelgroep Identiteit. Tools en en instructies. halve dag. Praktisch

Gelderhorst biedt dove mensen met en zonder dementie een thuis

Doofblinde cliënten in een Audiologisch Centrum. Steffie Hendriks-Buurman, 2014

Wie-ik-ben-document. Extra informatie bij het referentiekader voor kwaliteit van leven, wonen en zorg voor personen met dementie

Ondersteuning bij leven met een beperking

Libra R&A locatie AC Tilburg/Breda. Slechthorend en in gesprek? Tips voor alle betrokkenen

Antwoordkaart blauwe vragen

Activiteiten ter verbetering van de. maatschappelijke rol van de Vlaams- Belgische Gebarentaal met het oog op. een grotere integratie van (vroeg)doven

TWEETALIGE KLASSEN INFOMOMENT. 25 mei 2018 De Nekker, Mechelen Publiek infomoment

Omgaan met een taalstoornis bij hersenbeschadiging

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. Voor verwijzers

Transcriptie:

AANDACHTSPUNTEN EN PRAKTISCHE TIPS NAAR BEGELEIDING VAN PERSONEN MET AUDITIEVE PROBLEMEN Carrein Dominique en Ella Ingenito 15/03/2016 1

Communicatie: een divers verhaal Goed: Spreken, gebruik maken van hoorresten, spraakafzien Goed: Schrijven en lezen Goed: Gebaren VGT ZWAK

1. Horen met een congenitaal bilateraal perceptieverlies? Verminderd horen Detecteren In stilte In ruis van geluid, stem- spraak

Gesproken communicatie Kom eerst dichterbij Vraag de aandacht visueel + auditief Begin dan pas te spreken

1. Horen met een congenitaal bilateraal perceptieverlies? Verminderd horen Detecteren In stilte In ruis van geluid, stem- spraak Vervormd horen : fragmentair

Vervormd = fragmentair horen beperkte waarneming van klanken: Wnnr j slchthrnd bnt, vrst j vk d mdklnkrs nt Wanneer je slechthorend bent, versta je vaak de medeklinkers niet. In het bijzonder de hoge tonen : i- i- -a--i-e- -a- -e aa----ij--ij- -ou -e--e- Dit is lastiger dan je waarschijnlijk zou denken.

1. Horen met een congenitaal bilateraal perceptieverlies? Verminderd horen Detecteren In stilte In ruis Vervormd horen : fragmentair Lokaliseren Horen versus verstaan waarnemen: wat is er precies gezegd? van geluid, stem- spraak => Identificeren van geluid, klanken, woorden => Discrimineren (kleine verschillen horen) In stilte - In ruis 1-1 versus groep ijsje - eitje Paard - baard Man - mand Contant - constant Koffie - koffer Auditief Spraakverstaan in ruis: Belangrijke indicator voor: hoe functioneel het gehoor is in taal en spraakontwikkeling informeel, incidenteel leren

Gesproken communicatie Praat ritmisch melodisch: In groepen met duidelijke woordaccenten Niet luider, wel ietsje trager 1-1 versus groep Niet door elkaar, om beurt Geef het woord aan.., wijs de spreker aan, maak oogcontact met de spreker.

De oplossing: Een apparaat? Ja, Maar AHO en CI: Geen volledig herstel of correctie tot een normaal horen! geluidsopvoeding is cruciaal! leren detecteren leren discrimineren van Leren herkennen geluid stem spraak = intensief proces van meerdere jaren op weg naar spraakverstaan

Spraakverstaan varieert: taalkennis voorkennis Gekende woorden M-cr-t- b-l- -ij- pr-t--n-n d-- z-ch s-m-nv--g-n t-t p-l-m-r-n. Microtubili zijn proteïnen die zich samenvoegen tot polymeren. Moedertaal 2 de of 3 de taal Niet gekende woorden Concrete Abstracte taal fragmentair horen is cognitief proces

Let op je taalgebruik: Check: Korte, eenvoudige zinnen Concrete taal Herhaal met andere woorden Niet: Heb je het begrepen? Maar: Wat moet je nu doen? Wat hebben wij afgesproken?

2. Belangrijke parameters in niveaus van auditief functioneren Ernst van het gehoorverlies: 1. Uitgedrukt in een Hoorindex maat om de ernst/graad van het gehoorverlies aan te geven berekend op het beste oor Flechterindex verlies op frequenties 500, 1000 en 2000 Hz IPA verlies op de frequenties 500, 2x 1000 en 2000 Hz 2. Uitgezet t.a.v. categorieën

Graden van gehoorverlies: 5 categorieën S H D o o f

2. Belangrijke parameters : in niveaus van auditief functioneren Ernst van het gehoorverlies Leeftijd of Tijdstip van appareillering: hersenplasticiteit Soort hoorapparaat

Tot 1998:

tot 1998: Aud Spraakperceptie Visueel 30-50 db Auditief 50-70 db Auditief 70-90 db Auditief > 90 db Selectief spraakafzien Continu spraakafzien Continu spraakafzien spraakafzien Gesproken taal is niet toegankelijk voor doven, NL kan geen L1 zijn!

Op vandaag: slimme digitale AHO

CI: cochleaire implant

1998 = keerpunt! door de combinatie CI en neonatale screening neonatale screening =>vroege diagnose=> vroege implantatie d.i. < CL 14 maanden! Spraakperceptie Aud Visueel 30-50 db Auditief 50-70 db Auditief 70-90 db Auditief > 90 db Selectief spraakafzien Continu spraakafzien Continu spraakafzien spraakafzien Gesproken taal is toegankelijk voor doven: NL kan L1 zijn

2. Belangrijke parameters : in niveaus van auditief functioneren Ernst van het gehoorverlies Leeftijd of Tijdstip van appareillering: hersenplasticiteit Soort apparaat Drempels met apparaat Discriminatie tss spraakklanken Spraakverstaan in ruis (versus in stilte) Vaardigheid om cognitief- Visueel te compenseren en aan te vullen

t.b.v. het liplezen: Dichtbij ( 1 m) Face à face Let op lichtinval Op gelijke ooghoogte Niet rondlopen Houd je gezicht vrij Levendige Mimiek Volgens leeftijd: Voorwerpen Pictura schriftbeeld Bron: http://www.nowedo.be/clt/info/tips.php Gebruik de gehoorapparatuur AHO- CI- FM Vraag hoe het moet! Let op: werkt het? Wees alert voor signalen van dyscomfort!

2. Andere parameters : in niveaus van functioneren Kindkenmerken: Intelligentie Taalaanleg/taalgevoeligheid Executieve functies: ritme successief geheugen motoriek intermodale integratie visuele functies: simultaan geheugen Bijkomende taal- of spraakstoornis Andere problemen of handicaps: mentaal motorisch visuele ass -.. Omgevingskenmerken Taalaanbod: kwalitatief kwantitatief aangepast/op maat? Kwaliteit van aanpassing Aho/CI

3. Wat mogen we verwachten? Onderzoek 2002 A u d f u n c t o n e r e n Unilaterale CI Voor CI Na CI 0m 6m 1j 2j 3j 4j 5j Telefoneren met een gekende spreker Volgen van conversatie zonder liplezen Begrijpen van gekende, dagelijkse woorden en uitdrukkingen Discriminatie van spraakklanken zonder liplezen Identificatie van sommige omgevingsgeluiden Reactie op sommige spraakklanken Waarnemen van omgevingsgeluid 1% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 4% 7% 12% 12% 6% 8% 9% 21% 14% 4% 9% 51% 54% 15% 3% 1% 1% 1% 15% 2% 4% 41% 9% 9% 24%

3. Wat mogen we verwachten? Onderzoek 2014 Leo de Raeve Spraakperceptie op 45 db % correct S/N db Bilaterale CI Sinds 2010I Unilaterale CI 36% 12% x 2-1,6 x Passieve woordenschat 24 21 - Actieve woordenschat 89 85 - Verbale intelligentie na 5j 92 74 x Significantie

4. Impact : vanuit een ontwikkelingsperspectief Congenitaal niet goed horen heeft een invloed op: Je verbondenheid met de wereld Veiligheid - voorspelbaarheid! Dk HO versus Dk Do Voor 1998 na 1998! Hoe je spreekt eigen stem horen; je stemsterkte aanpassen; stemkwaliteit articulatie, spraakverstaanbaarheid Hoe je taal ontwikkelt, gebruikt en begrijpt Beperkte woordenschat, syntax, morfologie => taalachterstand In gesproken taal, in begrijpend lezen: geschreven communicatie is vaak geen alternatief Hoe je communiceert met de omgeving

4. Impact : vanuit een ontwikkelingsperspectief Niet goed horen heeft een invloed op: Je sociale contacten erbij horen- participatie - normen en waarden! Dk HO versus Dk Do Voor 1998 na 1998! je mogelijkheden m.b.t. onderwijs, vorming, opleiding Je mogelijkheden m.b.t. je beroepskeuze en mogelijkheden Hoe je in de wereld staat Welbevinden zelfbeeld - weerbaarheid

Voorbeeld: beperkte taalimput => beperkte taalbeheersing Dag ik weet niet als jij op de vergadering zal komen? Bedankt Gerarda alles goed ben ik ook goed mama veel kussen aan u mama Rachel ja of neen Erwin goed mama

Voorbeeld: stelopdracht : transport, 13j zw SH Transport Je weet dat transport wordt gebruik met een vrachtwagen. In de vrachtwagen sitten bepaalde voedingsmiddelen of produckten. Het is dat produckt dat vervoerd wordt naar een ander land. Maar transport kan ook anderszijn bv. het transportmiddel van de plant. Dat btekent het voedsel dat vervoerd wordt naar het (gebruik nemen). Een ander vb. Het voedsel van de mens dat vervoerd wordt voor het bloed. Die omwisseling heet transport. Samengevat: transport is (=) gelijk als een vervoermiddel voor produckten of stoffen

voorbeeld Vraag: Hoe denk je dat men vroeger huizen bouwde? Antwoord: met mijn verstand. Vraag: waarom drijft olie op water? Antwoord: frietjes bakken gevaarlijk warm moet wassen vuil- veel water Leg uit: We zijn naar Westouter geweest. antwoord: Wij stout

5. Doelen: communicatie en taal Functionele communicatie Non-verbaal - verbaal TAAL uw keuze: NL én/of gebarentaal Geschreven taal => spraak/liplezen 0 m 9m 11m 2;6j

Specifieke didaktiek: modaliteiten en symbolisatie In interactie, in dialoog, Tijdens samen handelen, spelen, voeden, verzorgen Bij psychologisch onderwerp Wat K zelf wil zeggen: Vangme Van Uden, VAT Imput: Rijk en aangepast taalaanbod: VGT NL Waarneembaarheid en toegankelijkheid: Visuele en auditieve strategieën Auditief Visueel expressief: mimiek en pantomimiek, aantikken, wuiven, Nl: Ritmischprosodische blik vangen, zich verplaatsen of een voorwerp taal verplaatsen in blikveld, wachten tot kind je opkijkt,. Gestes, gebaren, VGT, 0 m 6m 9m 11m. 2;6j Vroege detectie en diagnose Vroege app Vold draagtijd Vold uitdaging en comfort

voorbeeld 1 ste filmpje: prille begin doof kindje, 1 CI, op leeftijd van 1 jaar Prosodie en ritme Muziek Ooghoogte- van dichtbij 2 de filmpje: doof kindje, 2 CI s, op leeftijd van 2 jaar

voorbeeld 3 de filmpje: als het niet zo vlot ontwikkelt : andere modaliteiten gebaren en pictura = > Pictura: Grafisch vastleggen van een gesprek

6. Werken met pictura: belangrijke parameters Betekenisgeving: Vastleggen: samen in de situatie, in de beleving Keuze van Symbolen : symbolisatieniveau Verwijzers = deel van d e situatie Omtrektekeningen Prentje uit een tijdschrift Picto : let op: zeer grote verschillen in abstractie Welke taal? Gesproken en geschreven taal Emotionele taaluitingen vaak van 1 woord Woorden Accentgroep Eenvoudige, korte zinnetjes en vraagjes dialoog enkele gebaren vastleggen op papier foto i-pad Zwakke communicatie

Rooster met picto s

Goed: Spreken, gebruik maken van hoorresten, spraakafzien Goed: Schrijven en lezen Goed: Gebaren VGT ZWAK

7. Perspectief van de volwassen dove Aantallen 1.054.399 Vlamingen met een gehoorprobleem (VUB, 2003). Personen in het Vlaamse Gewest met een of andere vorm van gehoorstoornis: <18 jaar: 4.276 kinderen (1.222 heeft vroegtijdig aangeboren gehoorverlies). 18-65 jaar: 484.958 volwassenen (3.725 heeft een vroegtijdig aangeboren gehoorverlies). Ter info: 1 op de 4 festivalgangers loopt op een festival blijvende gehoorschade op (UGent, 2006)! 65 79 jaar: 570.904 ouderen (994 heeft een vroegtijdig aangeboren gehoorverlies). 6.000 Vlaamse Gebarentaligen. West - Vlaanderen: elk jaar 10 kinderen met een aangeboren bilateraal perceptief gehoorverlies.

Context 90% regel: 90% van de doven heeft horende ouders. 90% van de doven kiest een dove partner. 90% van de doven krijgt horende kinderen. Term doven en slechthorenden NIET : doofstom, gehoorgestoorden, auditief gehandicapten Dovengemeenschap en Dovencultuur Doven G Horende G

gedicht

Dovencultuur: Doof met een D Dovengemeenschap = culturele en taalkundige minderheidsgroep. Eigen taal: VGT Eigen cultuur: omgangsvormen, regels, normen en waarden Aandacht trekken door met hand wuiven, aan/uitschakelen van licht, op tafel slaan om trillingen te veroorzaken, aanraken (arm, schouder) Wijzen is niet onbeleefd; Direct en langdurig oogcontact (ogen afwenden = beëindigen gesprek/desinteresse); Meer lichaamscontact; Directe communicatiestijl (snel intieme/privévragen)

Gemeenschap die opkomt voor zijn/haar (taal) rechten. Tolken in onderwijs Tolken voor werk- en leefsituaties Toegankelijkheid van diensten (gemeente - veiligheidsdiensten - reguliere zorg) Bvb Fevlado (www.fevlado.be) Missie: Bereiken van volwaardig "burgerschap" met gelijke rechten en kansen voor iedere dove en slechthorende persoon; Behouden en verbeteren van taalkundige en culturele identiteit van doven; Streven naar beter zelfbewustzijn van onze groep zodat ze meer voor zichzelf kunnen opkomen en zelf beslissen over eigen leven; Bereiken van wederzijds respect voor iedere persoon, zowel doof, slechthorend als horend.

Dovengemeenschap Zeer heterogene groep generatiedoven dk HO sh HO horenden Opm.: Mate van gehoorverlies is niet belangrijk om tot de dovengemeenschap te behoren!

Gaan behoren tot Dovengemeenschap: Natuurlijk opvoedingsmilieu: dk DO Jongeren en volwassenen: thuis komen in een toegankelijke wereld erbij horen participeren op gelijkwaardige basis - relax Visie keuzes ontwikkelen/maken

Visies keuzes: Sociaal-cultureel discours medisch discours Genezen- herstellen revaliderennormaliseren Geen handicap wel een culturele minderheid VGT is moedertaal: volledig toegankelijk! Dovengemeenschap = thuis Wij zij verhaal: onder gelijken Door: Vroege detectie Vroege appareillering/ci Vroege begeleiding Belang van dove en sh rolmodellen - begeleiders Belang van contacten met dove of sh leeftijdsgenoten Behoud van VGT als moedertaal voor alle dove en sh kinderen Eenzijdige oriëntering: Geluidsopvoeding Gesproken taal Louter auditief GO Opvoeding en onderwijs: Keuze voor L1 = VGT Combinatie met geschreven of gesproken taal Gebaren: geen plaats Visuele: geen plaats

Goed: Spreken, gebruik maken van hoorresten, spraakafzien Goed: Schrijven en lezen Goed: Gebaren VGT ZWAK Of combinaties

VGT Wat is VGT? Visuele taal: ruimte beweging richting - positie Andere taal dan gesproken Nederlands, met andere grammatica. Ieder land heeft een eigen gebarentaal. Standaardisatie verloopt moeilijk. Grote verschillen in begrijpen van VGT, in maken van VGT 53

Tips voor gebarencommunicatie

Waar kan je VGT leren? In dovenclubs Gebarenkring Oostende De zeester (Nowedo) Brugge Nowedo De Brugse gebarenkring Ieper Stil en Blij (De Haerne Club) Kortrijk De Haerne Club De Kortrijkse gebarenkring

Goed: Spreken, gebruik maken van hoorresten, spraakafzien Goed: Schrijven en lezen Goed: Gebaren VGT ZWAK Of combinaties

Tips voor geschreven communicatie Duidelijke titel Eenvoudig taalgebruik: Korte zinnen Concrete woorden Wat kan mij helpen om de geschreven boodschap te verduidelijken? Zorg voor visuele ondersteuning (voorwerp tonen, ). Noteer zelf afspraken (en geef dit blad mee) Hoe controleer ik of het juist begrepen werd? Probeer een zicht te krijgen op wat de dove begrepen heeft. Vraag: schrijf jij op : Wat is de afspraak?

Voorbeelden Vergelijk 2 teksten: Voorbeeld 1. Uitnodiging Beste, Met deze brief nodigen we jullie van harte uit voor onze uitstap naar Brussel! Noteer alvast de datum: 1 juni. We hebben er met zijn allen lang naar uitgekeken! We gaan met het openbaar vervoer, vanuit het station in Brugge: 7u30 verzamelen in de hal. We bezoeken het Atomium. Daarna voorziet het programma een keuzeactiviteit: zwemmen in Oceade en bezoek aan mini-europa. Lunchpakket en drank meebrengen,

Voorbeelden Voorbeeld 2. Uitnodiging Eindelijk. Het is het zover! Op 1 JUNI gaan we samen naar Brussel. We nemen de trein in Brugge. Je moet om 7u30 in de hal zijn van het station. We bezoeken het Atomium. Daarna kan je kiezen: of Mini-europa bezoeken of zwemmen in Oceade. Je moet je lunchpakket en drank meebrengen.

Communicatie: Wie heb je voor je????? Goed: Spreken, gebruik maken van hoorresten, spraakafzien Dat kan je niet zien: Zodra je vermoedt dat de persoon niet goed hoort: Goed: Schrijven en lezen Goed: Gebaren VGT ZWAK Kom dichterbij Vraag de aandacht visueel Bevraag: moet ik gebaren,praten of schrijven? In een ziekenhuis: Bij Opname of consultatie: zichtbaar signaal afspreken!

Communicatie: Wie heb je voor je????? Uit voorzorg: veledabord/ schriftje/ i-pad Noteer afspraken voor familie en anderen Zorg voor: Picto s Themabord: go talk now (app van apple) Afbeelding uit google Boekjes uit bib Gebarenwoordenboek/ site Zaklamp Wekken, naderen

Dank voor uw aandacht!

Websites Algemeen http://www.fevlado.be (Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties) http://www.vaph.be (Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap) Vlaamse Gebarentaal (VGT) http://www.vgtc.be (Vlaams Gebarentaal Centrum) http://www.vlaamsegebarentaal.be http://www.vgtdoemee.be http://gebaren.ugent.be (woordenboek Ned VGT en VGT Ned) http://kaatje.ketnet.be (gebaren leren met Kaatje van Ketnet) http://www.mamakangebaren.be http://ketnet.be/karrewiet/nieuws/040512-gebarentaal (Karrewiet in VGT) http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/videozone/programmas/journaalvgt (dagelijks Het journaal in VGT om 19u)

Communicatiecursus Fevlado diversus vzw (in elke Vlaamse provincie) http://www.fevlado.be/diversus-vzw/lessenreeksen-vlaamse-gebarentaal-en-deafhood/vlaamsegebarentaal/vgt-algemeen VSPW Gent VGT Basis en VGT Intens (voor personen werkzaam in de dovengemeenschap) http://www.vspw.be/opleidingen/vlaamse_gebarentaal/vlaamse_gebarentaal/programma CVO Crescendo Mechelen http://www.cvo-crescendo.be/aanbod/page.php?file=lesfiche&id=66&sid=66&tid=1 SNT Brugge http://www.snt.be/cursus/vlaamse_gebarentaal/vlaamse_gebarentaal VSPW Hasselt http://vspwhasselt.be/lazarij/?page_id=278 CVO Meise Jette http://vspwhasselt.be/lazarij/?page_id=278 Opleiding Tolk VGT VSPW Gent (graduaatsdiploma) http://www.vspw.be/opleidingen/vlaamse_gebarentaal/tolk_vlaamse_gebarentaal CVO Crescendo Mechelen (graduaatsdiploma) http://www.cvo-crescendo.be/hbo/page.php?file=vakfiche_hbo&id=1&sid=18&pid=18&page=1 KULeuven, campus Antwerpen (masterdiploma) http://onderwijsaanbod.kuleuven.be/2013/opleidingen/n/sc_51230640.htm#bl=11

Belangen organisaties Fevlado Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties Missie: Bereiken van volwaardig "burgerschap" met gelijke rechten en kansen voor iedere dove en slechthorende persoon; Behouden en verbeteren van taalkundige en culturele identiteit van doven; Streven naar beter zelfbewustzijn van onze groep zodat ze meer voor zichzelf kunnen opkomen en zelf beslissen over eigen leven; Bereiken van wederzijds respect voor iedere persoon, zowel doof, slechthorend als horend. 66

Boeken Boeken Scheiris, I.(2002). Hoe zoenen doven? Een antwoord op de meest gestelde vragen over doofheid.gent: Cultuur voor Doven. Van Herreweghe,M. & Vermeerbergen, M. (1998). Thuishoren in een wereld van gebaren.gent: Academia Press. Van Herreweghe, M & Vermeerbergen, M. (2004). 30 vragen over gebarentaal in Vlaanderen en 29 antwoorden.gent: Fevlado-Diversus en Academia Press. Verhelst F. & Verhelst H. (2013). Gebarentaal redt. Gent: Fevlado Diversus (kinderboek) 67

Teletolken Afstandtolken

Tolk Recht op: Tolkuren per dove persoon: 18u Functie vertaler geen begeleider, bemiddelaar Hoe contacteren? CAB: Communicatie Assistentie Bureau (=CAB) www.cabvlaanderen.be Mogelijkheden Gebarentolk schrijftolk -afstandstolk

Werken met een tolk Vooraf: Informeer de dove medewerker dat er tolk komt. Spreek af waar de tolk best staat, informeer of je verwijst naar bord, dia s enz Reserveer plaats voor dove medewerkers zodat ze de tolk goed kunnen zien. Laat de tolk zijn plaats kiezen i.f.v. de situatie! Hoe spreek ik? Spreek in korte, niet samengestelde zinnen. Spreek duidelijk zodat de tolk je goed kan verstaan. Spreek op een rustige manier zodat de tolk je gemakkelijk kan volgen. Bedenk dat de tolk voor veel woorden geen gebaren heeft

Werken met een tolk Hoe stel ik mij op? Richt je in het gesprek steeds rechtstreeks tot de dove persoon. De tolk is slechts een hulpmiddel (cfr de blindegeleidestok voor blinden). Blijf gerust doorspreken. Je moet niet na elke zin stoppen om de tolk de kans te geven om te tolken. De tolk tolkt simultaan. Geef de tolk de tijd om te verwijzen naar een boek, Probleem van verdeelde aandacht (gebaren aflezen en tegelijk iets anders bekijken of doen is onmogelijk). Schrijf nieuwe begrippen op. Hou er rekening mee dat de vaardigheden inzake VGT verschillend kan zijn bij iedere dove. Onthoud ook dat de vertrouwdheid met het onderwerp en de gebruikte taal ook belangrijk is inzake het snel begrijpen.

Teletolken www.teletolk.be Telefoonbemiddelingsdienst maakt communicatie mogelijk tussen dove personen en horende personen, met de Teletolk als tussenpersoon. Kan bijvoorbeeld gebruikt worden om doktersafspraken vast te leggen. Werkwijze: Dove persoon neemt via de website contact op met Teletolk omdat de dove (kort) wil communiceren met een horende; Dove laat via de chat (enkel schriftelijk!) aan de tolk weten wat hij/zij wil laten weten of vragen aan de horende; Teletolk belt de horende persoon op; Tolk typt het antwoord in van de horende. Indien gewenst kan de dove hierop reageren en een nieuwe vraag/mededeling typen; Als het gesprek beëindigd is, sluit de dove het programma. Teletolk is elke werkdag bereikbaar van 9u tot 19u en op zaterdag van 10u tot 18u. Gratis.

Knelpunten: Beperkte openingsuren van de dienst; Omdat horenden geen uitleg krijgen van de teletolk over wat er gaande is als de horende de telefoon opneemt, snappen ze niet wat er gaande is en haken ze in; Vertraging in de communicatie (want het neemt tijd in beslag om alles te typen. Gevolg: de horende haakt soms de telefoon in omdat het te lang duurt); Geschreven taal is niet voorkeurstaal voor doven; Doven kunnen bellen naar horenden, niet omgekeerd.

Afstandstolken Afstandstolken of videotolken. Gebruiken een (ingebouwde) webcam (+ geluid) (pc, laptop of smartphone) en het internet om tolkdiensten in gebarentaal aan te bieden. Dit gebeurt door middel van een tolk VGT die zich in een callcenter of thuis bevindt en is bedoeld voor dove mensen die met een horend persoon willen communiceren. Communicatie tussen VGT gebruiker en tolk gebeurt via webcam (+ geluid). Eerst software downloaden. http://www.cabvlaanderen.be/f_tolkpermanentie.aspx?pag=tolkenpermanentie Ideaal voor korte werk of privésituaties (max. 40 minuten, indien langer moeten er 2 tolken aangevraagd worden). Alle doven of VGT gebruikers met recht op tolkuren kunnen dit gebruiken. Het is gratis tot lente 2014.

Ook horenden kunnen de doven bereiken via een afstandstolk. Bel het nummer: 02 5033210. Horende betaalt enkel zonetarief. Voorwaarde: dove moet het programma voor afstandstolken geïnstalleerd hebben en open hebben staan! Filmpje: http://www.afstandstolkenvgt.be/node/13 Afstandstolken in VGT in de gezondheidszorg (bepaalde huisartsen en ziekenhuizen).

Werkwijze: Je surft naar: http://www.health.belgium.be/internet2prd/groups/public/@public/documents/ie2divers/19088217.pdf en kijkt of je gewenste ziekenhuis werkt met afstandstolken. In West Vlaanderen: AZ Sint Jan (Brugge) AZ Groeninge (Campus Vercruysselaan en Campus Kennedylaan) (Kortrijk) AZ Damiaan (Oostende) Je vult de tolkaanvraag in (5dagen op voorhand!) op http://papplb.health.belgium.be/apexex/f?p=dovensourd_nl:1:1010968473635019. Je krijgt een mail waarin staat of de afstandstolk beschikbaar is of niet. Tolk is te zien op de computer van de arts.

Videochat http://www.oovoo.com/home.aspx oovoo is een videochatprogramma (vergelijkbaar met Skype) waarmee men over het internet (via computer, smartphone of tablet) kan communiceren. Je kan deelnemen aan groepsgesprekken (max. 12 leden), smsjes verzenden, videoboodschap verzenden, documenten doorsturen, De software is gratis te downloaden via het internet.

Veelheid aan partners en ondersteunende diensten Thuisbegeleiding CAB Privé-logopedie CAR zorgteam CLB netwerk gezin kind school Vrij tijd MFC 0 21j BO type 7 FAM + 18j GON T7