Gelderhorst biedt dove mensen met en zonder dementie een thuis

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Gelderhorst biedt dove mensen met en zonder dementie een thuis"

Geert Christiaens
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Gelderhorst biedt dove mensen met en zonder dementie een thuis Voor veel mensen voelt het echt als thuiskomen als ze in De Gelderhorst in Ede komen wonen, het enige woonzorgcentrum voor oudere doven

1 Gelderhorst biedt dove mensen met en zonder dementie een thuis Voor veel mensen voelt het echt als thuiskomen als ze in De Gelderhorst in Ede komen wonen, het enige woonzorgcentrum voor oudere doven in ons land. Er is zelfs plek voor mensen die doof zijn én dementie hebben. Voor deze doelgroep groeit het aantal plaatsen in De Gelderhorst de komende jaren. Zelfs tot uit Japan komen ze op werkbezoek in Ede om te zien hoe je goed voor oudere doven zorgt. De Gelderhorst bestaat uit 81 zelfstandige woningen en 76 plekken in het zorghuis en op de verpleegafdeling. Er worden 36 nieuwe appartementen gebouwd. Er staan 125 mensen op de wachtlijst en de inschatting is dat 3500 dove ouderen in De Gelderhorst zouden willen samenwonen. In dit centrum is doof zijn de norm. Daarom is de voertaal in het centrum gebarentaal, voor iedereen. Het is een visuele leefwereld, met open gebouwen en een niet te felle lichtinval, ronde galerijen die communiceren makkelijk maakt, flitslichten als deurbel en veel beeldtelefoons.

2 Op hun plek Mevrouw Schöler vertelt waarom ze graag in De Gelderhorst woont. De innemende vrouw kwam 61 jaar geleden gezond ter wereld, maar werd direct na de geboorte door de rhesusziekte spastisch en doof. Inmiddels woont ze 14 jaar in Ede en voelt zich er helemaal op haar plek. Via een gebarentolk vertelt ze: Tot mijn dood blijf ik hier. Hiervoor woonde ik samen met mijn man, op wie ik verliefd werd omdat hij zo goed gebarentaal kende. Na zijn overlijden ben ik hier gekomen, omdat ik door mijn spasticiteit niet voor mezelf kon koken. Daarom is het voor mij beter hier. Als er geen tolk bij is, probeer ik zelf goed te gebaren. En ik kan goed liplezen. Aan de activiteiten, zoals een spelletje doen of bewegen met de andere bewoners doe ik graag mee.

3 Doof zijn: vroeger en nu Nederland telt 1,5 miljoen slechthorenden en doven, een aantal dat stijgt doordat we ouder worden. Elk jaar komen circa 150 kinderen doof ter wereld. Zij krijgen al snel een cochleair implantaat (CI) aangeboden, een apparaat dat de mogelijkheid biedt iets te horen. Dat biedt hen de kans om op te groeien in de horende wereld. Voor veel ouderen was dat vroeger niet weggelegd. Veel oudere doven gingen vanaf hun derde tot hun achttiende naar een internaat voor doven. Weg bij het gezin. De beroepskeuze was beperkt tot een vak waar horen en communiceren minder van belang waren, zoals het schilders- of kleermakersvak. Na hun opleiding leefden ze vaak geïsoleerd in de horende wereld. Het internaatleven en later het onderlinge contact binnen de welzijnsvereniging voor doven zorgden voor het ontstaan van een eigen cultuur. Veel doven zien zichzelf als een volk, met een eigen identiteit en een eigen taal. In De Gelderhorst werken we vanuit de missie: respect voor de dovencultuur, aldus bestuurder Judith Reiff. Bijna de helft van de medewerkers is ook doof Bijzonder is dat niet alleen de bewoners doof zijn. Veertig procent van de 185 medewerkers is ook doof. Gebarentaal is de eerste taal in De Gelderhorst. Ook horende medewerkers ondersteunen hun onderlinge communicatie met gebaren, zodat niemand wordt buitengesloten. Iedereen die in De Gelderhorst komt werken als medewerker of vrijwilliger volgt de tweedaagse training Onderdompeling in de dovenwereld, gevolgd door een intensieve training in Nederlandse gebarentaal en cultuur. Organisatieverpleegkundige Dorien Munkalia vertelt dat ze na twaalf jaar nog steeds bijleert: Het eerste jaar was pittig om gebarentaal te leren, maar ook om anders te gaan werken. Zo moet je leren om niet tegen iemand te praten als je achter de persoon loopt. Maar ook leren dat een dove niet voor dom wil worden aangezien en daarom eerder ja zegt, terwijl hij het misschien nog niet goed heeft begrepen. Verder is het een uitdaging om een goede balans te vinden tussen zorgen en pamperen. In het verleden hebben we te veel overgenomen van mensen. Daarom zetten we nu meer in op eigen regie.

Doof zijn en dementie In De Gelderhorst zien ze de diversiteit en zorgzwaarte toenemen. Verpleegafdeling De Horizon biedt dertien plekken voor mensen met zwaardere dementie.

4 Doof zijn en dementie In De Gelderhorst zien ze de diversiteit en zorgzwaarte toenemen. Verpleegafdeling De Horizon biedt dertien plekken voor mensen met zwaardere dementie. Mensen met lichte dementie wonen een verdieping hoger, in een open maar besloten afdeling. Nog een verdieping hoger wonen mensen met een dubbeldiagnose, zoals doof en een psychiatrische aandoening. De leeftijd waarop mensen binnenkomen stijgt: van 60+ in de jaren negentig, naar mensen van 80 met zwaardere problematiek. Wat maakt zorgen voor dove mensen met dementie anders dan zorgen voor horende ouderen met dementie? De Gelderhorst valt onder de gehandicaptenzorg maar biedt dezelfde zorg als in normale verpleeghuizen, met steeds meer elementen uit het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg. Maar op De Horizon werken vraagt nóg meer een-op-een-contact en nog meer geduld. Ook moet het team creatief zijn in wat het voor bewoners inzet. Met muziek of liedjes werken, zoals vaak gebeurt bij dementie, gaat niet op bij doven. Daarom zetten medewerkers zintuigen in zoals voelen, geur en beeld (van bijvoorbeeld een visuele tovertafel of een fotodoos) om de bewoners te bereiken. Een bewoner met dementie die naast doof ook bijna blind is, krijgt tactiele prikkels via een handmassage. Met andere doven samenleven werkt goed, ook als je dementie hebt. De verzorging haalt het voorbeeld van een bewoner aan die een andere instelling agressief was, maar na zijn verhuizing naar De Gelderhorst heel

rustig werd. Verpleegkundige Dorien Munkalia vindt zorgen voor dove mensen met dementie niet per se moeilijker: Door hun doofheid hebben ze geen last van roepende medebewoners.

5 rustig werd. Verpleegkundige Dorien Munkalia vindt zorgen voor dove mensen met dementie niet per se moeilijker: Door hun doofheid hebben ze geen last van roepende medebewoners. Daardoor zetten wij veel minder rustgevende medicatie in. Buitenwereld verkennen De Gelderhorst was lange tijd een naarbinnen gekeerde wereld. Bestuurder Judith Reiff is bezig om de buitenwereld naar binnen te halen, en andersom. Naast samenwerken met dovenscholen wordt er nu ook samengewerkt in een moestuin met buurtkinderen uit het reguliere onderwijs. Met als doel dat horenden iemand die doof is normaal gaan vinden. Ook andere zorginstellingen kunnen bij De Gelderhorst terecht om te leren, over doof zijn én over persoonsgerichte zorg. Daarom groeit de afdeling Training en Advies. Judith Reiff: Niet alleen voor hun slechthorende of dove cliënten, maar ook om waardigheid en trots met elke cliënt om te gaan. In De Gelderhorst moet je in de communicatie altijd iemand aankijken. Hier moet je wel écht contact maken met mensen. Door Anja Klein Meer weten

6 Bekijk de video over De Horizon, de Gelderhorst-verpleegafdeling voor doven. Lees meer over de verpleegafdeling De Horizon. Meer info en video s over De Gelderhorst in Ede. thema: Persoonsgerichte zorg (108)

Vergelijkbare documenten

Het klopt hier gewoon

Het klopt hier gewoon Jaarverslag 2016 De Gelderhorst Landelijk Centrum voor oudere Doven Colofon Tekst Peter van Veen Van Veen Communicatie Foto s Monte Gardenier De Gelderhorst Vormgeving Paula Dingler