bij ouderen in Nederland (1994-2010) Jeroen Wisselink Help! 'Gun ze toch hun borreltje!?' Congres Ouderen en Alcohol Maandag 23 april 2012, 9.30 uur - 17.00 uur
Inhoud Inleiding Hulpvraag ouderen Vergrijzing Nieuw en bekend Babyboomers 2
Inleiding Landelijk Alcohol- Drugs Informatiesysteem LADIS 25 jaar data. Vanaf 1994 unieke sleutel Totaal aantal inschrijvingen > 1.400.000 Ruim 275.000 unieke cliënten In 2010: ca. 76.000 hulpvragers ; 0.5% van de bevolking 3
Inleiding Hulpvragers Probleemgebruikers Gebruikers Bevolking 4
Aantallen Alcohol in getallen Aantal inwoners 16.575.000 Aantal gebruikers 1 Recent 84% Actueel 76% 14.000.000 12.500.000 Probleemgebruikers 2 Misbruik 3.7% 395.600 Afhankelijkheid 0.7% 82.400 Verslavingszorg 3 Alcohol 0.23% 36.203 Bron: 1. NPO 2009 (Van Rooij et al., 2011) 2. Nemesis-2 2007-2009 (De Graaf et al., 2010). 3. Kerncijfers Verslavingszorg (Ouwehand et al., 2011) 5
Hulpvraag ouderen Hulpvraag 55+ naar problematiek 1994-2010 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 Overig Gokken Amf+XTC Cannabis Medicijnen Cocaine Opiate Alcohol 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Bron LADIS, IVZ 2011 6
Aantal ouderen in de verslavingszorg sterk gestegen. Alcohol bij ouderen veruit meest voorkomende problematiek Groep harddrugverslaafden in zorg vergrijst; aantal 55+ stijgt ondanks algehele daling Ouderen (55-plussers) in de verslavingszorg in Nederland (2000-2009) 7
Aantal alcoholcliënten 1400 1200 1000 800 600 Hulpvraag ouderen Leeftijdsverdeling hulpvragers alcohol in de verslavingszorg 1994 en 2010 Aantal 55+ alcoholhulpvraag 10000 8000 6000 4000 2000 0 1994 2010 2010 1994 400 200 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Bron LADIS, IVZ 2011 8
Alcoholhulpvraag voor alle leeftijdscategorieën gestegen Grootste groei in de groep 40+ Ouderen (55-plussers) in de verslavingszorg in Nederland (2000-2009) 9
Hulpvraag ouderen hulpvraag alcohol naar leeftijdscategorie en geslacht 1994-2010 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Vrouw 55+ Man 55+ Vrouw 25-54 Man 25-54 Vrouw 0-24 Man 0-24 Ouderen (55-plussers) in de verslavingszorg in Nederland (2000-2009) 10
Aandeel 55+ in de verslavingszorg is toegenomen Logisch: Bevolking vergrijst, maar Ouderen (55-plussers) in de verslavingszorg in Nederland (2000-2009) 11
aantal / 10.000 Hulpvraag Hulpvraag alcohol naar leeftijdscategorie per 10.000 (1994-2010) 45 40 35 30 25 20 15 10 0-24 25-54 55+ 5 0 Bron LADIS, IVZ 2011 12
Ook gecorrigeerd voor de vergrijzing neemt de hulpvraag voor alcohol bij ouderen toe Hulpvraag relatief het grootst bij de groep 25-55 jaar Ouderen (55-plussers) in de verslavingszorg in Nederland (2000-2009) 13
55+ en Alcohol Alcohol Hulpvraag ouderen Hulpvraag 2010 alcohol <25 jaar 25-55 55+ Man : Vrouw 77:23 75:25 70:30 Aandeel autochtoon 84% 81% 88% Enkelvoudig : Meervoudig 54:46 67:33 87:13 Eerste inschrijving ooit 40% 19% 21% Bron LADIS, IVZ 2011 14
Bij de groep 55+: Meer vrouwen Meer autochtonen Meer enkelvoudige problematiek Een vijfde voor het eerst in behandeling Ouderen (55-plussers) in de verslavingszorg in Nederland (2000-2009) 15
Aantal Nieuw en bekend Alcoholhulpvraag 55+ 1994-2010 Eerste behandeling vs eerder behandeld 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Eerste behandeling Eerder behandeld Bron LADIS, IVZ 2010 16
Aantal 55+ dat voor het eerst in behandeling komt met alcoholhulpvraag stijgt, maar.. Grootste stijging wordt veroorzaakt door de groep die eerder in behandeling is geweest Ouderen (55-plussers) in de verslavingszorg in Nederland (2000-2009) 17
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Aantal per 10.000 generatiegenoten Babyboomers Aantal hulpvragers alcohol per 10.000 generatiegenoten 1994-2010 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 1950-1959 1960-1969 1970-1979 1980-1989 1990-1999 Bron LADIS, IVZ 2010 18
Babyboomers (geboren 1950-1959) jarenlang relatief grootste groep in verslavingszorg bij hulpvraag alcohol Generatie erna (1960-1969) heeft de babyboomers ingehaald Ouderen (55-plussers) in de verslavingszorg in Nederland (2000-2009) 19
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Aantal per 10.000 generatiegenoten Babyboomers Aantal hulpvragers (alle problematiek) per 10.000 generatiegenoten 1994-2010 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1950-1959 1960-1969 1970-1979 1980-1989 1990-1999 Bron LADIS, IVZ 2010 20
De Babyboomers doen niet meer een beroep op de verslavingszorg dan generaties daarna Ouderen (55-plussers) in de verslavingszorg in Nederland (2000-2009) 21
Conclusies Zowel aantal als aandeel ouderen met een alcohol hulpvraag stijgt Het percentage probleemdrinkers (afhankelijke van de definitie) dat in behandeling komt is in vergelijking met druggebruik laag. Babyboomers (geboren tussen 1950-1960) komen niet vaker in de verslavingszorg terecht dan volgende generaties, maar alcohol is wel veruit de meest voorkomende problematiek Grootste groep zit tussen de 40 en 55 jaar Gezien de vergrijzing en het chronisch karakter van alcoholverslaving zal het aandeel 55+ de komende jaren blijven stijgen 22
Discussie Verslavingszorg staat onder druk door zowel bezuinigingen als door de eigen bijdrage; onduidelijk wat dit voor effect op de trends zal hebben Internettherapie/E-health wordt steeds belangrijker; is dit ook een geschikt voor de 55+ groep? 23
Vragen? Dank voor uw aandacht jeroen.wisselink@sivz.nl 24