COMMISSIE WATERKWALITEIT Delft, 24 juni 2014 AAN DE VERENIGDE VERGADERING VAN DELFLAND Advies van de commissie Waterkwaliteit, tevens conceptverslag van de vergadering op 24 juni 2014 over de aan haar voorgelegde voorstellen van het college van dijkgraaf en hoogheemraden, ter behandeling in de Verenigde Vergadering op 10 juli 2014. Aanwezig: mevr. I.J.A. ter Woorst dhr. J.W.A. van Olphen dhr. drs. P.J.R. Baeten dhr. J.B. van den Berg dhr. dr. ir. G.P.J. Dijkema mevr. drs. M.J. Hilders dhr. J. de Hoog (vanaf 20.10 uur) dhr. A.J. Middendorp dhr. drs. L.W. Nanninga mevr. dr. ir. M.P.M. Ruijgh-van der Ploeg dhr. ir. J.B. Simon* voorts aanwezig: dhr. P. de Been dhr. J. Filius mevr. H. Hangelbroek dhr. R. Hoefnagel dhr. F. Hottinga dhr. J. de Korte afwezig: dhr. J.J.M. Batist dhr. drs. B. Canton hoogheemraad, voorzitter hoogheemraad, vicevoorzitter secretaris categorie ongebouwd categorie ingezetenen, PvdA categorie ingezetenen, VVD categorie ingezetenen, CDA categorie ingezetenen, AWP Delfland categorie ingezetenen, Water Natuurlijk categorie natuurterreinen categorie ingezetenen, PvdD senior beleidsadviseur Zuivering en technisch onderhoud teamleider Watersysteemkwaliteit senior beleidsadviseur senior beleidsadviseur programmamanager Schoon water teamleider Proces-, Contract- en Afvalwaterketenbeheer categorie bedrijfsgebouwd categorie ingezetenen, PvdA * vervangt de heer B. Canton 01 Opening, vaststelling agenda De voorzitter opent om 19.30 uur de vergadering. Omwille van de aanwezigen wordt besloten om voor de openbare bespreekstukken eerst de vertrouwelijke agenda te behandelen. Op verzoek van de commissie wordt agendapunt 05.01 een bespreekstuk. 02 Vaststellen notulen van de vergadering van 20 mei 2014, inclusief toezeggingenlijst De notulen worden ongewijzigd vastgesteld. Naar aanleiding van de bespreking van het strategische deel van het WBP5 in de vorige vergadering vraagt mevrouw Ruijgh-van der Ploeg of de voorzitter tevreden is met de plek die waterkwaliteit heeft gekregen in de strategische nota.
2 De voorzitter bevestigt tevreden te zijn. Vorige week woensdag heeft een Watertafel plaatsgevonden, waarbij de KRW, de samenwerking in de afvalwaterketen en het WBP aan de orde zijn geweest. De voorzitter zegt toe de KRW-stukken van de Watertafel toe te sturen. Toezeggingenlijst In de vorige vergadering heeft de voorzitter toegezegd terug te zullen komen op het one out, all out - principe en na te gaan hoe andere landen met dit principe omgaan. De voorzitter deelt mee dat in het RBO Rijn-West op 19 juni 2014 is vastgesteld dat indien de biologie van een waterlichaam op orde is en dus het doel wordt behaald, niet alle chemische parameters hoeven te voldoen. In antwoord op een vraag van de heer Middendorp bevestigt de voorzitter dat nog wel wordt gerapporteerd over chemische parameters. Op verzoek van mevrouw Ruijgh-van der Ploeg is uitgezocht hoe andere landen omgaan met het one out, all out - principe. De beoordelingsmethodiek van de ecologische en chemische toestand is voor alle Europese landen hetzelfde, maar in de praktijk blijkt dat hier verschillend mee wordt omgegaan, voornamelijk omdat niet alle andere (deel)elementen in andere landen worden gemeten. 03 Mededelingen Watertafel De voorzitter verwijst naar het vorige agendapunt. Vpp De Zeven Gaten De voorzitter deelt mee dat op vrijdag 27 juni 2014 de opening plaatsvindt van de vispaaiplaats De Zeven Gaten. De commissieleden zijn hiervoor uitgenodigd. GR Slibverwerking 2009 Portefeuillehouder Van Olphen deelt mee dat op 23 juni 2014 een vergadering heeft plaatsgevonden van de Gemeenschappelijke Regeling Slibverwerking 2009. Getracht wordt vaart te brengen in de fosfaatterugwinning. Alle betrokkenen zijn zich bewust van het feit dat snel gehandeld moet worden. AQUON De voorzitter deelt mee dat de directeur en de voorzitter van AQUON een presentatie hebben gehouden voor het college van Delfland over de stand van zaken en de toekomstvisie van AQUON. De presentatie gaf het college enerzijds vertrouwen in AQUON. AQUON heeft orde op zaken gesteld en neemt de juiste maatregelen. Anderzijds wijst de stand van zaken uit dat het geprognosticeerde rendement dat destijds werd voorgehouden vanuit de businesscase, waarschijnlijk niet wordt behaald. RBO Rijn-West De voorzitter verwijst naar het vorige agendapunt. De portefeuillehouder zegt toe dat de belangrijkste stukken van het overleg van RBO Rijn-West op 19 juni 2014 worden toegestuurd. Tijdens het overleg is onder meer gesproken over de governance, de stand van zaken en een doorkijk naar het tweede deelstroomgebiedplan. 04 Bespreekstukken B.01 Kadernota 2015 van dit agendapunt worden alleen de programma s Schoon water en Gezuiverd afvalwater behandeld Schoon water (in aanwezigheid van de heren F. Hottinga en J. Filius) Portefeuillehouder Ter Woorst draagt het voorzitterschap over aan portefeuillehouder Van Olphen voor de bespreking van het programma Schoon water.
3 Eerste termijn Mevrouw Hilders noemt de Kadernota 2015 een goed stuk. Daarnaast wijst spreekster op de conclusie van de OESO dat de economische prikkels om efficiënt om te gaan met te veel, te weinig en te vervuild water kunnen worden versterkt. Mevrouw Hilders vraagt het college de mogelijkheden hiertoe te onderzoeken. Daarnaast vraagt spreekster of in het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) ook de nutriënten in de glastuinbouw worden meegenomen. Tot slot leest mevrouw Hilders dat het in 2018 een aantal overschrijdingen van normen met 50 procent dient te zijn afgenomen ten opzichte van 2013. In dit verband vraagt mevrouw Hilders het college na te denken over maatregelen in samenhang met vergunningverlening, handhaving en toezicht. De heer Dijkema wijst op de tabel Mutaties investeringsvolumes per programma op pagina 34 van de Kadernota. De mutatie van het programma Schoon water bedraagt -7,4 miljoen euro. De heer Dijkema vraagt waarom het investeringsvolume in het programma Schoon water ten opzichte van andere programma s relatief sterk is verminderd. Daarnaast vraagt spreker of de doelen van Delfland vanuit dit verminderde volume wel te realiseren zijn. Vervolgens wijst de heer Dijkema op de volgende zin op pagina 6 van de Kadernota: In deze kadernota wordt voor de planperiode 2016-2021 uitgegaan van een extrapolatie van de activiteiten van de huidige planperiode. De heer Dijkema vraagt om een toelichting op de relatie tussen de investeringen die genoemd worden in de Kadernota en de investeringen die in het Stroomgebiedbeheerplan (SGBP) zijn opgenomen. Spreker is van mening dat het SGBP de kaders stelt voor de Kadernota. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg spreekt haar complimenten uit voor de Kadernota 2015, omdat de bezuinigingen worden bereikt en vanwege de samenhang tussen de programma s. Spreekster mist in de Kadernota echter het wenkend perspectief. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg vreest dat op termijn niet voldoende geld is voor het programma Schoon water, mede gezien het feit dat de chemische waterkwaliteit achterblijft, en vraagt waarom de portefeuillehouder denkt met dit bedrag de waterkwaliteit te kunnen verbeteren. De heer De Hoog sluit zich aan bij de opmerking van mevrouw Hilders ten aanzien van het OESO-rapport. Daarnaast merkt de heer De Hoog op dat bepaalde gewasbeschermingsmiddelen lange tijd nodig hebben om af te breken. De heer Van den Berg noemt de Kadernota 2015 goed leesbaar en sluit zich aan bij de complimenten ten aanzien van de samenhang. De fractie ongebouwd volgt de keuzes die gemaakt gaan worden ten aanzien van de lokale knelpunten met belangstelling. De heer Van den Berg benadrukt het belang van kwaliteitsbaggeren om waterbodems snel schoner te maken. Het nutriëntenoverleg vanuit de agrarische sector reikt Delfland de helpende hand. Daarnaast pleit de heer Van den Berg voor gezamenlijk beheer met partners van natuurvriendelijke oevers, vispaaiplaatsen en vispassages. De heer Simon mist in de Kadernota concrete voorstellen voor het verminderen van bestrijdingsmiddelen ten behoeve van het verbeteren van de waterkwaliteit. Daarnaast spreekt de Partij voor de Dieren de zorg uit dat Delfland bij de realisatie van natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen is begonnen bij het laaghangend fruit en de moeilijke plekken nog dient in te richten. Ten aanzien van omgevingsdynamiek vraagt de heer Simon of gesproken is over dwingende juridische maatregelen om de moeilijke locaties toch te ontwikkelen, zoals een onteigeningswet voor natuurvriendelijke oevers. De heer Nanninga spreekt zijn complimenten uit voor de kwaliteit van de Kadernota. Bij de citaten uit het OESO-rapport op pagina 4 van de nota mist de heer Nanninga de uitspraak dat de veroorzaker betaalt. De heer Nanninga heeft vertrouwen in de inzet op vismigratie en natuurvriendelijke oevers, maar om de chemische waterkwaliteit te verbeteren, wordt verwezen naar derden en externe factoren. Spreker vraagt hoe de portefeuillehouder grip denkt te houden op de mogelijkheden om de chemische waterkwaliteit aan te pakken. Verder noemt de heer Nanninga een Zuid-Afrikaans spreekwoord: Filthy water cannot be washed, in relatie tot lozingen van ziekenhuizen en bedrijven. Tot slot vraagt de heer Nanninga ten aanzien van het doorspoelen aandacht voor de plotselinge verandering van de zouthuishouding van het water, waar veel waterdieren gevoelig voor zijn.
4 De heer Middendorp sluit zich aan bij de complimenten voor de Kadernota 2015, maar plaatst ook een aantal kanttekeningen: Ten aanzien van de chemische waterkwaliteit wijst de heer Middendorp op de doelstellingen van het kabinet voor 2018 en 2023. De heer Middendorp verwacht van het college een concreet plan om het aantal overschrijdingen terug te brengen. Spreker mist in het programma Schoon water de ambitie en bevlogenheid. Toen de VV circa zeven jaar geleden geconfronteerd werd met de bezuinigingen op dit programma, is volgens de heer Middendorp nadrukkelijk gezegd dat in een volgende periode weer volop zou worden ingezet op Schoon water. In de Kadernota 2015 wordt nu aangegeven dat wordt uitgegaan van een extrapolatie. De heer Middendorp vraagt de portefeuillehouder de precieze toezegging op te zoeken. Ten aanzien van het zwemwater wijst spreker op een recent persbericht over blauwalg. Volgens de heer Middendorp ontstaat het beeld dat Delfland de zwemwaterkwaliteit niet onder controle kan krijgen. Spreker vraagt om een toezegging ten aanzien van de suggestie om de provincie te vragen enkele zwemwateren van de lijst te halen. Uit de Kadernota blijkt bovendien dat er voor de jaren 2017, 2018 en 2019 geen investeringen zijn gepland voor het zwemwater. De heer Middendorp stelt dat niets verandert zolang er geen investeringen worden gedaan. Spreker is verheugd met de inzet op handhaving, maar mist de concrete ambitie. De heer Middendorp vraagt om een toelichting op de oxidatieplicht van tuinders vanaf 2016. Ook vraagt spreker welke partij de naleving van deze plicht gaat controleren. Ten aanzien van de chemische waterkwaliteit vraagt de heer Middendorp wat het waterschap concreet gaat doen. Portefeuillehouder Ter Woorst reageert op de vragen en opmerkingen in de eerste termijn. Het glas is volgens de portefeuillehouder half vol. Delfland heeft al veel gedaan en bereikt, maar er is nog een lange weg te gaan. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg vraagt per interruptie welk percentage van wat bereikt zou moeten worden in de komende jaren, reeds is bereikt. Spreker wijst op het belang van vooruitblikken. Wat moet nog gedaan worden en heeft Schoon water daar de middelen voor? Portefeuillehouder Ter Woorst vervolgt de beantwoording: Dankzij de programmatische aanpak en de prestatie-indicatoren kunnen het college en de VV de vinger aan de pols houden. In het programma Schoon water is al veel gedaan en bereikt, maar af en toe treden natuurlijke verschijnselen op. Ten aanzien van de waterkwaliteit licht de portefeuillehouder toe dat het afsprakenpakket met concrete maatregelen voor de glastuinbouw eind dit jaar wordt verwacht. De portefeuillehouder zegt toe dat het college zal onderzoeken of het mogelijk is om prijsprikkels mee te nemen in het Afsprakenkader Glastuinbouw en het DAW. In Delfland vallen de melkveehouders onder het DAW. De glastuinbouw valt onder het afsprakenkader glastuinbouw. De samenhang tussen de maatregelen en de handhaving komt aan de orde bij de concretisering van het afsprakenkader glastuinbouw. De VV zal hierbij worden betrokken. De heer Middendorp vraagt per interruptie of Delfland ook geld investeert in de samenhang of enkel afspraken maakt. Portefeuillehouder Ter Woorst antwoordt dat het afsprakenkader naar verwachting eind dit jaar zal worden geconcretiseerd. Delfland zal geen geld investeren in zaken waar andere partijen voor verantwoordelijk zijn. De heer Hottinga reageert op de totstandkoming van de extrapolatie. De kosten van natuurvriendelijke oevers en ecologische voorzieningen blijken aanmerkelijk lager te zijn dan een aantal jaren geleden werd ingeschat. Dit is onlangs aan de orde geweest in een informatieve VV. Dit verklaart waarom de investeringen nu aanmerkelijk lager uitvallen. Bij het opstellen van de Kadernota 2015 was de precieze invulling van de maatregelen voor de periode vanaf 2016 nog niet bekend, dus is een inschatting gemaakt op basis van ervaringscijfers van de afgelopen jaren.
5 Portefeuillehouder Ter Woorst vervolgt de beantwoording. Delfland heeft de afgelopen jaren veel natuurvriendelijke oevers aangelegd. Het waterschap heeft onderzocht of het mogelijk is om natuurvriendelijke oevers te laten groeien door ander beheer. Dat blijkt mogelijk te zijn. Vandaar dat dit, in overleg met de portefeuillehouder Financiën, is meegenomen in de exploitatie. De heer Hottinga vult aan dat de cijfers in het SGBP en in de Kadernota niet een-op-een kunnen worden vergeleken. De cijfers in het SGBP hebben enkel betrekking op de KRW, terwijl de investeringen in de Kadernota betrekking hebben op het gehele programma Schoon water. Portefeuillehouder Ter Woorst vervolgt de beantwoording: Delfland is goed op orde met de afronding van het SGBP1. De komende periode is het SGBP2 aan de orde. Dit komt aan de orde bij agendapunt B.08. In reactie op de opmerking van de heer De Hoog ten aanzien van de chemische waterkwaliteit benadrukt de portefeuillehouder het belang van tijdig beginnen. Delfland zet geld en mankracht in. De portefeuillehouder kan zich vinden in het pleidooi van de heer Van den Berg voor gezamenlijk beheer met partners van natuurvriendelijke oevers, vispaaiplaatsen en vispassages. Delfland werkt in een pilot samen met agrarische natuurvereniging Vockestaert. In reactie op de vraag van de heer Simon naar concrete voorstellen voor het verminderen van bestrijdingsmiddelen ten behoeve van het verbeteren van de waterkwaliteit, verwijst de portefeuillehouder naar pagina 8 van de Kadernota 2015. Deze acties worden aangevuld vanuit het afsprakenkader glastuinbouw. Dwingende maatregelen voor de aanleg van natuurvriendelijke oevers zijn juridisch moeilijk afdwingbaar, maar zijn vooralsnog niet nodig geweest. De portefeuillehouder zegt toe te bespreken hoe het OESO-principe de veroorzaker betaalt opgenomen kan worden in de Kadernota en begroting. Door goed samen te werken met gemeenten en concrete maatregelen af te spreken in het afsprakenkader houdt de portefeuillehouder grip op het verbeteren van de chemische waterkwaliteit. In de pilot doorspoelen zal worden gekeken hoe de biologie reageert op plotselinge zoutgehaltefluctuaties. In reactie op de opmerkingen van de heer Middendorp licht de portefeuillehouder toe zich met hart en ziel in te zetten voor het verbeteren van de chemische en ecologische waterkwaliteit. Het is echter niet de ambitie van Delfland om meer geld uit te geven. Delfland zet zich in voor het realiseren van schoon water en droge voeten tegen maatschappelijk aanvaardbare lasten. Tweede termijn Mevrouw Hilders is tevreden met de toezeggingen, maar zou graag zien dat de inzet op het verbeteren van de chemische waterkwaliteit geïntensiveerd wordt. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg benadrukt dat Delfland een duidelijke taak heeft op het gebied van schoon water, die het waterschap niet bij andere partijen neer kan leggen. Spreekster vraagt of de portefeuillehouder het gevoel heeft dat voldoende geld beschikbaar komt voor het programma Schoon water om aan de taken te voldoen. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg verwacht dat meer moet worden ingezet op het verbeteren van de chemische waterkwaliteit. Tot slot verwijst spreekster naar de uitspraken van de OESO ten aanzien van het creëren van bewustwording. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg had graag een amendement voorgelegd aan de VV voor meer geld voor het programma Schoon water, maar spreekster proeft uit de beantwoording dat de portefeuillehouder het gevoel heeft dat dit niet nodig is. Mevrouw Ruijghvan der Ploeg mist echter de argumenten voor dit gevoel. De heer De Hoog merkt op dat de heer Smits in het fractievoorzittersoverleg zou voorstellen om het OESO-rapport in een informatieve VV aan de orde te stellen. Daarnaast vraagt de heer De Hoog om een toelichting op de mutatie in het programma Organisatie van 6,2 miljoen euro, zoals aangegeven in de tabel op pagina 34 van de Kadernota 2015. De heer Simon merkt op niet geheel tevreden te zijn met de beantwoording van zijn vraag. Spreker heeft expliciet gevraagd naar concrete voorstellen voor het verminderen van bestrij-
6 dingsmiddelen ten behoeve van het verbeteren van de waterkwaliteit. De heer Simon merkt in dit verband op dat de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen in het water niet alleen wordt veroorzaakt door de glastuinbouw. De heer Nanninga benadrukt het belang van handhaving en vraagt om een toelichting op de wijze waarop de handhaving is georganiseerd met betrekking tot de chemische waterkwaliteit. De heer Middendorp is van mening dat de portefeuillehouder haar doelen voorzichtig kiest. Spreker vraagt zich af hoeveel geld nodig is om een klapper te kunnen maken. De heer Middendorp vraagt wat de portefeuillehouder concreet zou doen als de VV zou vragen 5 miljoen euro extra te investeren. Spreker merkt op dat het waterschap er geld voor overheeft om de waterkwaliteit aan te pakken, maar die kans lijkt de portefeuillehouder niet te pakken. Daarnaast mist de heer Middendorp een passage over stedelijk water. Portefeuillehouder Ter Woorst reageert op de vragen en opmerkingen in de tweede termijn: Voor de voorgenomen maatregelen is voldoende geld beschikbaar. Mocht toch meer of minder geld nodig zijn, dan komt het college terug bij de VV. Delfland werkt aan het vergroten van de bewustwording ten aanzien van de kwaliteit van de leefomgeving. Om het belang van schoon water onder de aandacht te brengen, wordt de omgeving bewust betrokken bij de oplevering van vispaaiplaatsen of natuurvriendelijke oevers. In reactie op de vraag van de heer De Hoog licht de secretaris toe dat de mutatie in het programma Organisatie van 6,2 miljoen euro hoofdzakelijk te maken heeft met huisvesting. Portefeuillehouder Ter Woorst vervolgt de beantwoording: In reactie op de opmerking van de heer Simon licht de portefeuillehouder toe dat de glastuinbouw de grootste bron is van bestrijdingsmiddelen in het water. Vandaar dat Delfland vol inzet op de glastuinbouw. De portefeuillehouder noemt de aandacht voor handhaving terecht en wijst op het belang van een kort lijntje met handhaving en toezicht. In reactie op de bijdrage van de heer Middendorp bevestigt de portefeuillehouder dat Delfland zeven jaar geleden voor een bezuinigingsopgave stond en om die reden heeft besloten de inspanningsverplichting niet na te streven. Hierdoor heeft het waterschap zich kunnen richten op de resultaatsverplichtingen. Inmiddels is gebleken dat de gemeenten hun verantwoordelijkheid hebben genomen en de inspanningsverplichting, natuurvriendelijke oevers in stedelijk gebied, hebben opgepakt. Ten aanzien van stedelijk water trekt Delfland samen op met de gemeenten, bijvoorbeeld in de bestuurlijke watertafel. De samenwerking met de gemeenten heeft de afgelopen jaren geleid tot winst. De heer Middendorp vraagt de portefeuillehouder inzichtelijk te maken hoeveel natuurvriendelijke oevers door derden zijn aangelegd. Portefeuillehouder Ter Woorst wijst op de hoeveelheid werk die de ambtelijke organisatie reeds verricht. De heer Nanninga vraagt per interruptie naar de relevantie voor de KRW-doelen van Delfland. Portefeuillehouder Ter Woorst antwoordt dat de inspanningsverplichtingen geen betrekking hebben op de KRW-waterlichamen. De heer Middendorp merkt op dat de portefeuillehouder niet heeft gereageerd op zijn verzoek in de eerste termijn om de toezegging op te zoeken die zeven jaar geleden is gedaan ten aanzien van de inzet op het programma Schoon water. Portefeuillehouder Ter Woorst antwoordt dat destijds is afgesproken dat Delfland de inspanningsverplichte maatregelen niet uitvoert. De precieze politieke uitspraak staat verwoord in de motie Dijkema en de daaropvolgende Kadernota.
7 Portefeuillehouder Van Olphen draagt het voorzitterschap over aan portefeuillehouder Ter Woorst. Gezuiverd afvalwater (in aanwezigheid van de heer J. de Korte) Eerste termijn De heer Middendorp is van mening dat ook in het programma Gezuiverd afvalwater de ambities zeer behoudend zijn. Daarnaast vraagt spreker naar de kosten van een waterharmonica in de Harnaschpolder. Tot slot merkt de heer Middendorp op graag te willen zien dat Delfland beleid ontwikkelt zodat medicijnresten aan de bron worden tegengehouden. Wat weerhoudt de portefeuillehouder hiervan? De heer Nanninga vraagt om een toelichting op de toekomstbestendigheid. Daarnaast herhaalt spreker het eerder aangehaalde spreekwoord Filthy water cannot be washed. De heer Simon verbaast zich over de term bioplastics. Daarnaast vindt spreker het jammer dat microplastics niet worden genoemd. De heer Van den Berg merkt op dat zijn fractie tevreden is met de aandacht in de Kadernota voor het terugwinnen van stoffen. Daarnaast vraagt spreker of de nooduitlaat nabij de AWZI Harnaschpolder naar de boezem of naar zee gaat. De heer De Hoog vraagt om een financiële onderbouwing van de aanleg van de nooduitlaat, zoals genoemd op pagina 21 van de Kadernota 2015. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg vraagt om een toelichting op de samenhang tussen het voorstel voor zuiver water en de strategische nota Waterbeheersplan. Spreekster kan zich niet voorstellen dat de komende jaren slechts een zeer beperkte investering nodig is om het wenkend perspectief in de regio Zuid na te streven. De heer Dijkema noemt het programma Gezuiverd afvalwater in de Kadernota 2015 scherp en helder, maar constateert dat de Kadernota 2015 beleidsarm is. In de nota worden volgens spreker trends en ontwikkelingen gesignaleerd, maar de heer Dijkema constateert dat het college geen aanleiding ziet om in de Kadernota ruimte te reserveren voor investeringen. Spreker vraagt of deze constatering juist is en wat de onderliggende argumenten zijn voor een pas op de winkel -scenario. Tot slot vraagt de heer Dijkema waarom het investeringsvolume in het programma Gezuiverd afvalwater niet net zo sterk is verminderd als in het programma Schoon water. Mevrouw Hilders mist in de Kadernota 2015 een langetermijnvisie en wijst op het belang van een goede aansluiting van de doelen voor korte en middellange termijn op de doelen voor lange termijn. Daarnaast mist mevrouw Hilders de logica in de volgende passage op pagina 21: De kosten voor het toekomstbestendiger maken van de afvalwaterketen lopen veelal voor de baten uit. De voordelen worden pas op langere termijn zichtbaar. Dat betekent dat voor het pakken van kansen voor verduurzaming van de afvalwaterketen een beperkt investeringsbudget gereserveerd is. Tot slot vraagt mevrouw Hilders om een toelichting op de trend met betrekking tot burgerinitiatieven en de projecten BioRio Delft en RINEW, zoals genoemd op pagina 21. Portefeuillehouder Van Olphen reageert op de vragen en opmerkingen in de eerste termijn: De portefeuillehouder meent zich te herinneren dat in een vorige commissievergadering is gevraagd naar de mogelijkheden van een waterharmonica in de Harnaschpolder en de financiële consequenties. De benodigde investering blijkt enkele tientallen miljoenen euro s te bedragen. In de Harnaschpolder kijkt Delfland momenteel samen met Delfluent en Evides naar mogelijkheden om op een andere wijze om te gaan met het effluent, bijvoorbeeld door er gietwater van te maken voor de tuinders. Bij de portefeuille Gezuiverd afvalwater gaat het doorgaans om investeringen op grote schaal voor zeer lange termijn. Zo denkt Delfland na over mogelijkheden om bestrijdingsmiddelen en medicijnresten aan te pakken. De kosten van dit denkwerk zijn niet terug te zien in de investeringen, maar komen ten laste van de exploitatie.
8 Delfland is op dit moment toekomstbestendig. Het waterschap werkt toe naar het sluiten van de afvalwaterketen. Technisch gezien is alles op orde. Delfland heeft de tijd en mogelijkheden om na te denken over slimme manieren om de keten te sluiten. De heer De Korte reageert op de eerste vraag van de heer Simon. Er wordt onderzoek gedaan naar mogelijkheden om vanuit slib bioplastics terug te winnen. Daarnaast licht de heer De Korte toe dat de kosten van de nooduitlaat ongeveer 1 miljoen euro kunnen bedragen, afhankelijk van de uitvoering. In de Kadernota wordt voorgesteld te onderzoeken of de nooduitlaat een dubbele functie kan krijgen, zodat gezuiverd afvalwater kan worden geloosd op de boezem. Portefeuillehouder Van Olphen vervolgt de beantwoording. De portefeuillehouder benadrukt dat de techniek ten behoeve van het programma Gezuiverd afvalwater volledig op orde is. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg vraagt per interruptie of de techniek voor de komende vijf jaar inclusief het transportstelsel op orde is. De heer De Korte antwoordt bevestigend. In het WBP5 zijn echter andere ambities genoemd, zoals de zoetwaterfabrieken, waar wel meer geld voor nodig is. Op dit moment ligt echter niet de meerjarenraming voor, maar de Kadernota 2015. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg merkt per interruptie op dat in de Kadernota 2015 wel een meerjarenbegroting is opgenomen. Spreekster was in de veronderstelling dat hiermee de kaders voor de meerjarenbegroting worden vastgesteld. Portefeuillehouder Van Olphen benadrukt dat het programma Gezuiverd afvalwater voor de komende vijf jaar technisch op orde is, afgezien van onvoorziene zaken waar het waterschap mogelijk tegenaan loopt. Dat betekent niet dat het waterschap stilstaat. Delfland denkt na over slimme manieren om de keten te sluiten. De kosten voor dit denkwerk komen op dit moment ten laste van de exploitatie. De kosten ten laste van de investeringen zijn minimaal. De heer Dijkema vraagt per interruptie hoe lang de Groote Lucht nog meegaat. De heer De Korte antwoordt dat de capaciteit voorlopig volstaat. Qua techniek zullen er van tijd tot tijd vervangingsinvesteringen nodig zijn op onderdelen. Grootschalige vervangingen zijn niet aan de orde. Spreker benadrukt dat in de periode 2005 tot 2010 veel is geïnvesteerd. In antwoord op een vraag van mevrouw Hilders licht de heer De Korte toe dat het project Bio- Rio Delft een decentraal sanitatieproject is, dat vermoedelijk niet haalbaar is gebleken. RINEW is een samenwerkingsproject van twee waterschappen en de gemeente Rotterdam waarbij wordt gekeken of decentrale zuivering haalbaar is. Tweede termijn De heer Middendorp wijst op het primaat van de VV en vraagt namens de burgers op welke wijze de portefeuillehouder zich gaat inzetten voor gezuiverd afvalwater. De heer Nanninga noemt de lumineuze ideeën voor een dubbele functie van de nooduitlaat zonde. De heer Van den Berg wijst op de complexiteit van het proces en roept op de haalbaarheid en betaalbaarheid in het oog te houden. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg merkt op onthutst te zijn door de beantwoording. In de meerjarenbegroting is een groot bedrag opgenomen voor huisvesting. Dat is volgens spreekster enkel mogelijk wanneer geen andere investeringen benodigd zijn dan de investeringen die worden voorgesteld in de kadernota, bijvoorbeeld voor het programma Gezuiverd afvalwater. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg verwacht dat het genoemde denkwerk binnen afzienbare termijn tot belangrijke projecten gaat leiden, met grote gevolgen voor de meerjarenbegroting. Spreekster benadrukt het belangrijk te vinden om te weten welk bedrag benodigd is voor de taakuitvoering van het waterschap. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg noemt het vaststellen van de kadernota een zeer belangrijk moment om hier scherp op te zijn. Spreekster vreest anders
9 een mogelijke stijging van de tarieven. De VV is voornemens om de geschetste problematiek aan te kaarten in de VV. De heer Dijkema vraagt in hoeverre de resultaten van het werk van de pps-commissie zijn verwerkt in de Kadernota 2015. Daarnaast roept spreker het college op de vinger aan de pols te houden ten aanzien van mogelijk noodzakelijke aanpassingen aan installaties. Tot slot benadrukt de heer Dijkema dat de taken van Delfland niet in het geding mogen komen. Bezuinigingen zijn geen doel op zich. Mevrouw Hilders vraagt de portefeuillehouder toe te zeggen de stand van zaken met betrekking tot het denkwerk met de VV te delen, zodat de VV meer gevoel krijgt bij de benodigde investeringen. Daarnaast vraagt mevrouw Hilders opnieuw naar de logica in de eerder genoemde passage op pagina 21. De heer De Korte merkt op dat in het WBP5 bepaalde ambities zijn uitgesproken die nog niet zijn verwerkt in de Kadernota 2015. Het WBP5 is nog niet goedgekeurd. Uit het hoofd merkt de heer De Korte op dat in het WBP5 een bedrag is genoemd van circa 25 miljoen euro over de periode 2016-2021. Op enig moment komt dat in zicht. Portefeuillehouder Van Olphen vult aan dat het denkwerk dat uit de exploitatie bekostigd wordt, in WBP5 omgezet wordt in daadwerkelijke investeringen. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg merkt per interruptie op het gevoel te hebben slecht te zijn geïnformeerd ten aanzien van de kaders van de meerjarenbegroting. Portefeuillehouder Van Olphen benadrukt dat het WBP5 nog niet is goedgekeurd door de VV. In reactie op de teleurstelling van de heer Nanninga met betrekking tot de nooduitlaat licht de portefeuillehouder de historie toe. In eerste instantie zou een nooduitlaat worden aangelegd bij Houtrust. Vervolgens is gekeken of het niet slimmer is om een nooduitlaat aan te leggen bij de Harnaschpolder, zodat het water indien nodig rechtstreeks op de boezem kan worden geloosd. Hiermee loopt Delfland vooruit op het meer zuiveren van het effluent. De portefeuillehouder merkt op dat het wellicht verstandig is om een nieuwe naam te bedenken. In reactie op de vraag van de heer Dijkema merkt de portefeuillehouder op mede door de pps-commissie op het spoor te zijn gezet van wat Delfland samen met Delfluent slimmer en beter kan doen met de Harnaschpolder en Houtrust met het oog op de toekomst. Daarnaast wijst de portefeuillehouder op de visitatiecommissie en de opgave van de regio om ruim 10 miljoen euro te bezuinigen. Getracht wordt deze bezuiniging te realiseren door beter samen te werken met gemeenten en waterschappen. De portefeuillehouder benadrukt dat door de bezuiniging geen taken in het geding komen, maar dat de bezuiniging hooguit een verschuiving van taken tot gevolg heeft. In reactie op het verzoek van mevrouw Hilders om het denkwerk te delen met de VV licht de portefeuillehouder toe dat Delfland het denkwerk op papier gaat zetten voor de visitatiecommissie. Zodra het aan de orde is, zal hierover een informatieve VV worden belegd. De voorzitter concludeert dat de Kadernota 2015 wat betreft de programma s Schoon water en Gezuiverd afvalwater als bespreekstuk zal worden aangeboden aan de VV. In verband met de tijd roept de voorzitter de commissie op de resterende agendapunten beknopt te behandelen. B.06 Wijziging van de Gemeenschappelijke regeling Slibverwerking 2009 (in aanwezigheid van de heer P. de Been) De heer Van den Berg vraagt of de voorliggende keuze is gemaakt op basis van vertrouwelijkheid. Portefeuillehouder Van Olphen antwoordt bevestigend. Mevrouw Hilders merkt op een aantal principiële bezwaren te hebben tegen het voorstel. Spreekster constateert dat van de gelegenheid gebruik wordt gemaakt om een aantal andere
10 wijzigingen door te voeren waarmee de rol van het algemeen bestuur wordt ingeperkt. Mevrouw Hilders vraagt om een toelichting op deze wijzigingen. Daarnaast herinnert mevrouw Hilders het college aan de eerdere toezegging om de informatievoorziening ten aanzien van gemeenschappelijke regelingen te verbeteren. De heer De Been merkt op dat de vraag over het algemeen bestuur zal worden opgenomen in het antwoordformulier. Mevrouw Hilders zegt toe de precieze formulering van de vraag per mail te zullen doen toekomen aan de secretaris. Daarnaast merkt mevrouw Hilders op dat in de brief is aangegeven dat wordt ingestemd met de wijziging, zonder dat deze wijziging nader is geduid. Spreekster raadt het college aan de wijziging nader te duiden in de brief. De voorzitter concludeert dat het voorstel als hamerstuk zal worden aangeboden aan de VV. De VVD maakt een voorbehoud. B.08 KRW-programma 2016-2021 Delfland (input voor SGBP2) (in aanwezigheid van de heer J. Filius en mevrouw H. Hangelbroek) Portefeuillehouder Ter Woorst draagt het voorzitterschap over aan portefeuillehouder Van Olphen. Portefeuillehouder Ter Woorst geeft een korte toelichting op het voorstel. Het SGBP1 heeft inhoudelijk en financieel winst opgeleverd. Vooruitblikkend naar het SGBP2 wordt voorgesteld door te gaan op de ingeslagen weg, met het verschil dat gebruik wordt gemaakt van de kennis en inzichten die de afgelopen periode zijn opgedaan. Zoals gedeeld in een informatieve VV zijn er minder hectare natuurvriendelijke oevers nodig dan in het SGBP1 werd gedacht. In het SGBP2 wordt voorgesteld niet alleen natuurvriendelijke oevers aan te leggen, maar oevers ook anders te gaan beheren, liefst in samenwerking met partners. Het programmatisch werken wordt voortgezet. Daarnaast zal ook in direct naastgelegen waterlichamen worden geïnvesteerd, mits het direct effect heeft op de waterlichamen. Tot slot benadrukt de portefeuillehouder dat het waterschap zich inzet voor zichzelf en de volgende generaties. Met het maatregelenpakket van het SGBP2 hoopt het waterschap de doelen in 2027 te bereiken. Eerste termijn De heer Middendorp merkt op dat de slak zich voortspoedt. Spreker is van mening dat het college niet voldoende ambitieus is. De heer Middendorp vraagt om een toelichting op de keuze om 19 gemalen aan te pakken. Daarnaast mist spreker een opmerking over resultaatsmonitoring. De heer Middendorp waardeert het feit dat een visie ontwikkeld wordt voor natte ecologische zones. In dit verband merkt spreker op dat de provincies opdracht hebben gekregen om de term ecologisch te vervangen door natuur. Tot slot benadrukt de heer Middendorp van mening te zijn dat besparingen schoon water niet ten goede komen. Spreker roept het college op meer in te zetten op het KRW-programma. De heer Nanninga vraagt om een toelichting op de soorten exoten van het exotenbeleid. De heer Simon sluit zich aan bij de opmerking ten aanzien van het ambitieniveau. Spreker zou graag een duidelijke visie zien van Delfland waarmee het waterschap duidelijk maakt de KRWdoelen te gaan aanpakken. De heer Van den Berg vraagt welke plantensoorten een bijdrage leveren aan het water die vergelijkbaar is met een natuurvriendelijke oever. Spreker is tevreden met de opmerking dat Delfland doelgericht wil gaan werken. De heer De Hoog vraagt om een toelichting op de globale schatting van de kosten voor waterplanten van 13 miljoen euro. Daarnaast merkt spreker op van mening te zijn dat wordt gemeten met twee maten. Van het bedrijfsleven worden veel inspanningen verwacht, maar de aanpak van PAK s wordt op de lange termijn geschoven. De heer De Hoog vindt dit niet terecht.
11 Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg houdt zich bezig met de vraag waarom het college denkt met de in de Kadernota 2015 voorgestelde uitgaven de doelen te kunnen behalen die verwacht worden. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de KRW-doelen in 2015 behaald zouden worden. Delfland heeft aangegeven dat dit niet haalbaar is. Spreekster vraagt waar het waterschap staat in 2022 en wat er nodig is om de doelen in 2021 behaald te hebben. Daarnaast leest mevrouw Ruijgh-van der Ploeg in hoofdstuk 4 dat een aantal doelen niet wordt behaald. Spreekster pleit ervoor om de redenen hiervoor op te nemen in de nota. Tot slot leest mevrouw Ruijgh-van der Ploeg op pagina 22 dat het contact met water in stedelijk gebied een potentieel risico voor de beleving wordt genoemd. Spreekster vraagt om een toelichting op dit risico. Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg vraagt of in de keur niet al geregeld is dat dergelijke risico s uitgesloten zijn. Spreekster benadrukt het belang van een positieve beleving van natuur in de leefomgeving en vraagt of het college van een risico een kans kan maken. De heer Dijkema constateert dat het begrip natte ecologische zone wordt geïntroduceerd. In het verleden was sprake van inspanningsverplichtingen en resultaatsverplichtingen. Spreker ziet dit onderscheid niet terug in het voorstel en vraagt of het fundament veranderd is. Daarnaast vraagt de heer Dijkema waarom het college er niet voor heeft gekozen om meer budgettaire ruimte te creëren in het SGBP2. Spreker mist de ambitie om meer te doen. Tot slot vraagt de heer Dijkema naar een doorkijkje naar de visie op de periode na het volbrengen van de KRW-doelen in 2021 of 2027. Mevrouw Hilders maakt de volgende opmerkingen: In een eerder besluit heeft Delfland vijf waterlichamen aangewezen. In het voorliggende concept staan er zeven. De provincie heeft twee waterparels aangewezen. Mevrouw Hilders is van mening dat deze twee waterparels dienen te worden ingebracht door de provincie. Spreekster stelt voor de betreffende twee waterparels te schrappen uit het voorliggende stuk. Mevrouw Hilders kan zich niet vinden in voorstellen om doelen te wijzigen, tenzij daar een zeer goede reden voor is. In bijlage 2 staat dat de ecologische KRW-doelen eind 2015 definitief worden, maar volgens mevrouw Hilders is dit niet juist. De doelen zijn al vastgesteld. In 2008 of 2009 heeft Delfland een besluit genomen over het aantal hectare natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen. Mevrouw Hilders zou graag een duidelijke berekening zien van de wijze waarop de opgave van natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen in het SGBP1 zich verhoudt tot de voorgestelde opgave van natte ecologische zones in het SGBP2. Daarnaast vraagt spreekster naar de precieze definitie van een natte ecologische zone. Er worden een aantal begrenzingen aangepast. Mevrouw Hilders vraagt zich af of de begrenzing van de Oostboezem moet worden aangepast voor voorgenomen ontwikkelingen. Mevrouw Hilders wijst op het principe de vervuiler betaalt en roept het college het prijsbeleid toe te voegen. De procedures van de terinzagelegging van het waterplan van Delfland en het nationale waterplan lopen uiteen. Dit heeft in het verleden geleid tot een grote hoeveelheid ambtshalve wijzigingen. Mevrouw Hilders heeft begrepen dat de Wet samenhangende besluiten Awb erin voorziet dat de inzagetermijnen van samenhangende besluiten gelijk worden getrokken. Spreekster vraagt het college hiernaar te kijken en te trachten een rommelig verloop van de procedure te voorkomen. Portefeuillehouder Ter Woorst reageert op de vragen en opmerkingen in de eerste termijn: De portefeuillehouder noemt de vraag van mevrouw Ruijgh-van der Ploeg waarom het college denkt met de voorgestelde uitgaven de doelen te kunnen behalen, terecht. Het college heeft een zorgvuldige afweging gemaakt. Delfland heeft gekeken wat op basis van de huidige kennis en inzichten nodig is om de doelen in 2027 te behalen. Meer doen kost meer tijd, mankracht en geld. Door minder te doen loopt Delfland het risico de KRW-doelen niet te behalen. Het college verwacht met het voorgestelde pakket de doelen te kunnen behalen. Vanwege de onzekerheid is ervoor gekozen om de maatregelen genomen te hebben in 2021, zodat tijd overblijft om eventueel aanvullende maatregelen te nemen.
12 Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg vraagt per interruptie of het bedrag van circa 12,5 miljoen euro (5 x 2,5 miljoen euro) voldoende is om de KRW-doelen in 2021 te behalen. Portefeuillehouder Ter Woorst antwoordt dat het college op basis van de huidige kennis en inzichten inschat dat het genoemde bedrag voldoende is om de maatregelen te nemen op het gebied van ecologie, om daarmee de doelen voor de KRW te behalen. Mocht blijken dat dit niet klopt, dan komt het college terug bij de VV. Volgens de huidige planning zijn de maatregelen in 2021 uitgevoerd, zodat tijd overblijft tot 2027 om het systeem te laten groeien en indien nodig aanvullende maatregelen te treffen. De heer Middendorp merkt per interruptie op dat Delfland in dat geval geen procent te veel heeft gedaan en herinnert de portefeuillehouder aan de toelichting dat Delfland het voor zichzelf doet. Portefeuillehouder Ter Woorst vervolgt de beantwoording. De vraag van de heer Nanninga naar de soorten van het exotenbeleid zal worden opgenomen in het vragenformulier. Ook de vraag van de heer Van den Berg naar de plantensoorten die een vergelijkbare bijdrage leveren als een nvo zal worden opgenomen in het vragenformulier. In reactie op de vraag van de heer De Hoog licht mevrouw Hangelbroek toe dat de globale schatting van de kosten voor waterplanten van 13 miljoen euro zowel betrekking heeft op de aanleg van natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen als op het beheer en onderhoud. Portefeuillehouder Ter Woorst vervolgt de beantwoording. Op dit moment is de glastuinbouw de grootste veroorzaker van nutriënten in het water. Delfland gaat zich echter ook richten op andere stoffen. In reactie op de vraag van mevrouw Ruijgh-van der Ploeg zegt mevrouw Hangelbroek dat in het document een korte toelichting kan worden opgenomen over het niet behalen van doelen. Portefeuillehouder Ter Woorst zegt toe de tekst met betrekking tot de beleving en het potentiele risico van contact met water in stedelijk gebied te zullen checken op basis van de keur. In reactie op de opmerking van de heer Dijkema licht de portefeuillehouder toe dat de term natte ecologische zone een samenvoeging is van natuurvriendelijke oever en vispaaiplaats. De term is geïntroduceerd omdat het onderscheid tussen een natuurvriendelijke oever en vispaaiplaats soms moeilijk te maken is. In het SGBP2 is geen onderscheid gemaakt tussen inspanningsverplichtingen en resultaatsverplichtingen. In dit plan zijn alleen resultaatsverplichtingen genoemd. De voortgang wordt gemonitord. De portefeuillehouder zegt toe dat het besluit ten aanzien van de twee waterparels van de provincie zal worden nagezocht en opgenomen in het antwoordformulier. Mevrouw Hangelbroek reageert op de vraag van mevrouw Hilders hoe de opgave van natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen in het SGBP1 zich verhoudt tot de voorgestelde opgave van natte ecologische zones in het SGBP2. Mevrouw Hangelbroek licht toe dat de natte ecologische zones dezelfde zijn als de natte delen in de SGBP1. Portefeuillehouder Ter Woorst zegt toe dat de verhouding inzichtelijk zal worden gemaakt in het vragenformulier. In reactie op de vraag van mevrouw Hilders merkt mevrouw Hangelbroek op dat de procedures van de terinzagelegging onder de aandacht zijn. Portefeuillehouder Ter Woorst zegt toe te zullen checken of het verplicht is om de inzagetermijnen gelijk te trekken. Deze vraag zal worden opgenomen in het antwoordformulier.
13 Tweede termijn De heer Middendorp herhaalt zijn vraag in de eerste termijn waar het aantal van 19 gemalen op is gebaseerd. Met dit aantal wordt volgens de heer Middendorp een precisie gesuggereerd. Mevrouw Hilders merkt op hoe de opmerking dat de doelen al zijn vastgesteld zich verhoudt tot de voorgestelde wijzigingen. Daarnaast vraagt spreekster of maatregelen in het achterliggende stelsel meetellen voor de KRW. Portefeuillehouder Ter Woorst bevestigt dat maatregelen in het achterliggende stelsel meetellen voor de KRW, mits deze effect hebben op de aangrenzende waterlichamen. In reactie op de vraag van de heer Middendorp antwoordt de portefeuillehouder dat het waterschap de vorderingen monitort en de vinger aan de pols houdt. Het kan zijn dat de doelen eerder of later worden bereikt. Mevrouw Hangelbroek vult aan dat op basis van een gebiedsanalyse een prioritering is gemaakt. Daarbij is ook gekeken naar de renovatie- en nieuwbouwcyclus. Daaruit zijn 19 gemalen naar voren gekomen. Om de vrijheid te behouden op basis van veranderingen in de renovatie- en nieuwbouwcyclus andere keuzes te maken, zijn de gemalen niet precies benoemd. In reactie op de vraag van mevrouw Hilders licht mevrouw Hangelbroek toe dat Delfland elke periode de mogelijkheid heeft om de doelen te actualiseren op basis van kennis en ervaring. Op bepaalde plekken blijken de doelen niet toepasbaar te zijn op het watersysteem. In antwoord op een vraag van mevrouw Ruijgh-van der Ploeg wordt uitleg opgenomen in de nota. De heer Middendorp spreekt tot slot zijn complimenten uit het voor het stuk. De voorzitter concludeert dat het voorstel met een positief advies van de commissie als bespreekstuk zal worden aangeboden aan de VV. B.10 AQUON Ontwerpbegroting 2015 (in aanwezigheid van de heer R. Hoefnagel) Portefeuillehouder Ter Woorst deelt mee dat in de agendastukken abusievelijk een verkeerde versie van de zienswijze is opgenomen. De portefeuillehouder deelt de juiste versie rond en geeft een korte toelichting. De directeur en de voorzitter van AQUON hebben een presentatie gehouden voor het college van Delfland over de stand van zaken en de toekomstvisie van AQUON. De voorzitter heeft beide heren uitgenodigd de presentatie na de zomer in een informatieve VV te herhalen. Eerste termijn De heer Middendorp vraagt of de zienswijze op geen enkele wijze vatbaar is voor de uitleg dat Delfland af zou stappen van het voornemen om na 2017 uit AQUON te stappen. Portefeuillehouder Ter Woorst antwoordt dat Delfland duidelijk heeft aangegeven te overwegen in 2017 uit AQUON te stappen. De heer Nanninga vraagt wat er gebeurt met de zienswijze. Portefeuillehouder Ter Woorst antwoordt dat de zienswijze zal worden toegezonden aan AQUON. Ook andere deelnemers stellen randvoorwaarden aan AQUON. De heer Van den Berg vraagt de portefeuillehouder de uittreeddatum van Delfland te benadrukken. De heer Dijkema kan zich vinden in de zienswijze en heeft vertrouwen in het college. Mevrouw Hilders sluit zich aan bij de opmerkingen over het verduidelijken van het voornemen van Delfland om uit te treden. Portefeuillehouder Ter Woorst wijst op de formulering van het voornemen in de zienswijze.
14 De voorzitter concludeert dat het voorstel met een positief advies van de commissie als hamerstuk zal worden aangeboden aan de VV. 05 Informatie 01 Waterkwaliteitsrapportage Delfland 2013 De voorzitter vraagt de commissieleden in verband met de tijd eventuele vragen zo snel mogelijk te mailen. De secretaris geeft de deadline door. 02 Jaarstukken AQUON 2013 06 Rondvraag en sluiting Mevrouw Ruijgh-van der Ploeg merkt op tijdens de midzomernachtwandeling bij de Vlietlanden langs de vispaaiplaats een bord te hebben gemist met uitleg over de samenwerking tussen Delfland en Natuurmonumenten. De voorzitter merkt op dat dit punt onder de aandacht is en zegt toe de commissie te informeren over het plaatsen van informatieborden bij VPP s. Hierna sluit de voorzitter om 23.20 uur de vergadering. Aldus vastgesteld in de vergadering van de commissie Waterkwaliteit d.d. 9 september 2014. De Voorzitter, De Secretaris, I.J.A. ter Woorst drs. P.J.R. Baeten