NVVK Studiedag 'Van theorie naar praktijk: nieuwe ontwikkelingen en de vertaalslag naar de uitvoering' 15 april 2014, Jaarbeurs te Utrecht
Opening door dagvoorzitter Joke de Kock
Programma 10.00 uur Opening door de dagvoorzitter Joke de Kock, voorzitter NVVK 10.05 uur Actualiteiten Schuldhulpverlening door Joke de Kock, voorzitter NVVK 10.25 uur De drie decentralisaties, transities in het sociale domein door Patrick van Uitert, senior adviseur BMC 10.45 uur Debat over kansen en risico s screeningsinstrumenten door Roeland van Geuns, Bestuurslid Stichting Beheer Instrumenten ondersteuning vakmanschap, Anne-Mieke de Peuter, directeur PLANgroep, en Gerard van Rossen, secretaris NVVK 11.05 uur Pauze 11.25 uur Workshopronde 1 12.25 uur LUNCH 13.20 uur De (terug-) blik van de wethouder door Marco Florijn, wethouder gemeente Rotterdam 13.40 uur Beschermingsbewind en schulden in de praktijk door Loekie van der Heijden, kantonrechter rechtbank Noord- Holland 14.00 uur Workshopronde 2 15.00 uur Korte pauze, wisseling workshops 15.10 uur Workshopronde 3 16.10 uur Afsluiting met hapje en drankje
ACTUALITEITEN SCHULDHULPVERLENING Joke de Kock voorzitter NVVK
JAARCIJFERS 2013, de highlights Aantal aanmeldingen 2008 2009 2010 2011 2012 2013 44.000 53.000 79.000 76.000 84.000 89.000 Gemiddelde schuld (in Euro s) 2008 2009 2010 2011 2012 2013 29.900 33.700 30.700 32.250 33.500 37.700 Gemiddeld aantal schuldeisers 2008 2009 2010 2011 2012 2013 15 17 16 14 14 14
Trend: (nog) niet oplosbare schulden & het beheersen van schulden DFD bijna 17.000 nieuwe regelingen Flankerende hulp meer dan 8.000 doorverwijzingen Budgetcoaching Beschermingsbewind bij meer dan 31.000 klanten zo n 5.800 keer opgestart
Succesvol met finale kwijting afgerond
NVVK schaakt op vele borden
Eén bankrekeningnummer uitbetalen toeslagen (ministerie van Financiën & Belastingdienst). Collectieve vergunning openen rekening financieelen budgetbeheer (AFM).
Transitiebijeenkom sten wijziging Wet bescher mingsbe wind AMvB schuldregelen tegen betaling
SUBSIDIEPROJECTEN Eigenwoningbezitters Doel: inzichtelijk te maken wat de taak en rol is van verschillende partijen op de woningmarkt bij het oplossen en voorkomen van financiële problemen van eigenwoningbezitters. Gegevensuitwisseling KBvG en NVVK Doel: voorkomen van oplopende kosten van invorderingsmaatregelen door schuldeisers. Vroegsignalering convenanten Doel: vroegsignalering en naar een concrete vertaling richting convenanten met schuldeisers. Doorstroom minnelijke schuldhulpverlening naar Wsnp Doel: inzicht krijgen in de doorstroming van de minnelijke schuldhulpverlening naar de Wsnp.
Studiedag Vertaalslag, van theorie naar praktijk én van landelijk naar lokaal
DE DRIE DECENTRALISATIES Patrick van Uitert senior adviseur BMC
De stilte voor de storm Door drs. P. van Uitert Senior adviseur QuickTime en een TIFF (ongecomprimeerd)-decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven. Titelgebied van diamodel 15
Agenda Transities Van Rijk naar Wijk Het veranderproces Ontwikkelingen SHV Wijkteams een hype? Focus- en aandachtspunten SHV Verandering op meerdere fronten 16
Nieuwe waarden De maatschappij is op zoek naar nieuwe waarden, zoals: Coöperatie, kringlopen sluiten en samenredzaamheid. Van centraal naar decentraal Van exploiteren naar coöpereren Van regisseren naar faciliteren De weg daarnaar toe bestaat voor een groot deel uit onzekerheid. 17
Van rijk naar Wijk Participatiewet Jeugdzorg AWBZ Passend Onderwijs 18
Verander niet alles tegelijk.toch? Werkelijkheid is echter anders.. Inhoud op meerdere gebieden Budgetten / Bekostiging Processen / Samenwerking Competenties Cultuur Hoever reikt de verandercapaciteit van de betrokken organisaties? 19
En Schuldhulpverlening dan? Veranderopgave ontstaan vanuit budgettaire redenen en een maatschappelijke urgentie Kernbegrippen hierin zijn: meedoen, participatie, inclusie Schuldhulpverlening cruciaal om deze ontwikkeling te ondersteunen 20
Wijkteam, eureka of een hype? Geen experiment / pilot Lokale inkleuring Doelstellingen Mandaat en aansturing Het hoe en waarom van het keukentafelgesprek helder maken De gewenste bemensing duidelijk 21
Focus binnen SHV op. Intensievere samenwerking met keten Verbinding met transities! Meer richten op technisch schuldregelen? (Kredietbanken) Rol en regie binnen wijkteams Instrumenten en proces voor nieuwe tijd Aandacht voor nieuwe vindplaatsen / community based aanpak 22
Belangrijke aandachtspunten(1) Innovatie Vakmanschap en professionaliteit Positionering Feiten en cijfers 23
Met de wind mee? 24
Dank voor uw aandacht! 25
Contactgegevens drs. P. van Uitert Senior adviseur Vakgroep sociale zekerheid Mail: patrickvanuitert@bmc.nl Tel: 06 51 92 14 37 26
DEBAT SCREENINGS- INSTRUMENTEN Roeland van Geuns Anne-Mieke de Peuter Gerard van Rossen
STELLING 1 Screening leidt tot uitsluiting
STELLING 2 Klanten houden van screenen
STELLING 3 Ketenpartners zijn nog niet toe aan screenen
STELLING 4 Screenen verandert het vak van schuldhulpverlener
PAUZE Direct na de pauze is de 1e workshopronde. De zaalindeling staat op uw naambadge.
DE (TERUG-)BLIK VAN DE WETHOUDER Marco Florijn wethouder gemeente Rotterdam
BESCHERMINGSBEWIND EN SCHULDEN Loekie van der Heijden kantonrechter rechtbank Noord-Holland
Beschermingsbewind de nieuwe wet Mr. L. van der Heijden Kantonrechter rechtbank Noord-Holland
Nieuw? Schuldenbewinden Kwaliteitseisen
Schuldenbewinden Wat zijn dat? Nieuw in 2014? Wat wordt er van bewindvoerder verwacht?
Kwaliteitseisen Wie mogen bewindvoerder zijn/blijven? HBO-eis alleen bij schuldenbewinden? Jaarlijks 3 verslagen m.b.t. kwaliteitseisen inleveren bij rechtbank van vestiging Zelfredzaamheid Plan van aanpak Format? 5-jaarlijkse herbeoordeling
2 e WORKSHOPRONDE
Private schuldbemiddeling Frederik van Doorn Senior beleidsmedewerker Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Overzicht Schuldbemiddeling Huidige wet- en regelgeving Voorgeschiedenis AMvB Hoofdlijnen consultatieversie AMvB Consultatie Verdere proces 41 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Schuldbemiddeling Artikel 47, tweede lid, van de Wet op het consumentenkrediet (Wck) Onder schuldbemiddeling wordt verstaan het in de uitoefening van een bedrijf of beroep, anders dan door het aangaan van een krediettransactie, verrichten van diensten, gericht op de totstandkoming van een regeling met betrekking tot de bestaande schuldenlast van een natuurlijke persoon, geheel of gedeeltelijk voortvloeiend uit een of meer krediettransacties. => activiteiten gericht op de totstandkoming van een regeling met betrekking tot de bestaande schuldenlast van een schuldenaar met zijn schuldeisers. 42 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Schuldbemiddeling (2) Andere vormen van schuldhulpverlening vallen dus buiten de reikwijdte van schuldbemiddeling : - Budgetbeheer; - Budgetcoaching; - Financiële voorlichting; - Preventieve maatregelen; - Etc. 43 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Schuldbemiddeling (3) Schuldbemiddeling is het voorportaal voor de Wsnp Toegang tot wettelijke schuldsanering onder de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp) vergt: [ ] een met redenen omklede verklaring dat er geen reële mogelijkheden zijn om tot een buitengerechtelijke schuldregeling te komen [ ] (artikel 285, sub f, Faillissementswet). 44 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Huidige wet- en regelgeving Schuldbemiddeling: Wet op het consumentenkrediet (Wck) Gemeentelijke schuldhulpverlening: Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) Budgetbeheer: Wet op het financieel toezicht (Wft) 45 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Huidige wet- en regelgeving (2) Artikel 47 Wck Schuldbemiddeling is verboden. Artikel 48 Wck Het verbod is niet van toepassing op schuldbemiddeling: om niet; door gemeenten, gemeentelijke kredietbanken of andere door gemeenten gehouden instellingen, die zich krachtens hun doelstelling met schuldbemiddeling bezighouden; door advocaten, curatoren en bewindvoerders ingevolge de Faillissementswet of ingevolge artikel 383, zevende lid, dan wel artikel 435, zevende lid, van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek, notarissen, deurwaarders, registeraccountants en accountants-administratieconsulenten; door natuurlijke personen of rechtspersonen, dan wel categorieën daarvan, aan te wijzen bij algemene maatregel van bestuur. 46 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Huidige wet- en regelgeving (3) Achtergrond: malafide schuldbemiddeling 47 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Voorgeschiedenis AMvB Tijdelijk vrijstellingsbesluit Tussen augustus 1998 en juli 2000 gold het Tijdelijk vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars. Regulering van de vergoeding voor schuldbemiddeling: De vergoeding mag niet meer bedragen dan de voor de bemiddeling gemaakte kosten. De vergoeding mag in geen geval meer bedragen dan 9% van het bedrag van de schulden waarvoor een regeling tot stand is gekomen. Het maandelijks te betalen bedrag voor de vergoeding mag niet meer bedragen dan 9% van de maandelijkse aflossingen van de schuld met een maximum van f 75. 48 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Voorgeschiedenis AMvB (2) 49 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Hoofdlijnen consultatieversie AMvB Artikel 3 No cure no pay': Er mag pas een vergoeding in rekening worden gebracht indien er een regeling tot stand is gekomen tussen schuldenaar en schuldeisers over de aflossing van de schuldenlast. Maximaal 36 maanden: De schuldregeling heeft een looptijd van maximaal 36 maanden. Vergoeding ten laste van afloscapaciteit: Doordat de vergoeding voor schuldbemiddeling wordt betaald van het gedeelte dat beschikbaar is voor aflossing van de schulden, wordt de vergoeding de facto betaald door schuldeisers. 50 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Hoofdlijnen consultatieversie AMvB (2) Artikel 4 Informatieplicht: Schuldbemiddelaars worden verplicht om schuldenaren te informeren over de wettelijke taak van gemeenten voor integrale schuldhulpverlening op grond van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening. 120-dagen-termijn: Binnen 120 dagen na het intakegesprek moet de schuldbemiddelaar de schuldenaar informeren of een schuldregeling kan worden opgezet. Transparantie-eis: De schuldbemiddelaar maakt voor de schuldenaar en schuldeisers inzichtelijk welke kostenposten in rekening worden gebracht en welk tarief daarvoor wordt gehanteerd. 51 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Hoofdlijnen consultatieversie AMvB (3) Artikel 4 (vervolg) Beschrijving werkprocessen: De schuldbemiddelaar heeft een beschrijving van de verschillende werkprocessen. Gelijkberechtiging van schuldenaren: Schuldregelingen moeten worden uitgevoerd op basis van gelijkberechtiging van schuldeisers, met inachtneming van wettelijke voorrechten. Klachtenregeling: Schuldbemiddelaars moeten beschikken over een klachtenregeling. Bewaarplicht: Schuldbemiddelaars moeten onderliggende bescheiden vijf jaar bewaren. 52 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Consultatie Noodzaak van de maatregel Toenemende vraag naar schuldhulpverlening (Bron: NVVK Jaarcijfers 2013) Toename van schulden bij werkende huishoudens, ook met modaal inkomen. 53 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Consultatie (2) Geen maximumvergoeding 54 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Consultatie (3) Relatie met de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening 55 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Consultatie (4) No cure no pay 56 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
Verdere proces Streven naar voorhang bij de Eerste en Tweede Kamer in het voorjaar 2014. Advies Raad van State. 57 Ministerie van Economische Zaken 16 april 2014
3 e WORKSHOPRONDE
Taco Schaafsma Beschermingsbewind.nl Groningse Kredietbank
Onderwerpen: De nieuwe Wet C-B-M De ministeriële regeling (Tarieven/vergoedingen) Financiering kosten beschermingsbewind
De nieuwe Wet Curatele-Bewind & Mentorschap Goede punten Aandachtspunten Gemiste kansen
Goede punten
Door verkwisting op te nemen als grond voor BBW is er nu eindelijk een discussie ontstaan over de rol van de bewindvoerder ten aanzien van de SHV en Wsnp.
Door opname van het bewind in een openbaar register, is in veel gevallen curatele niet meer nodig, maar kan worden volstaan met BBW (eventueel in combi met mentorschap).
Kantonrechter kan veel beter en sneller ingrijpen bij gebleken slecht bewind door bewindvoerder.
Door invoering kwaliteitseisen en permanente educatie zal de kwaliteit van de uitvoering verbeteren.
Door bevorderen van zelfredzaamheid en periodieke toetsing van de noodzaak van de maatregel, zal uitstroom worden bevorderd.
Aandachtspunten
Grens tussen SHV en BBW is onduidelijk
Publicatie in openbaar register Wanneer wel en wanneer niet?
Krijgen kantonrechters niet veel te veel te zeggen? Uitdrukkelijke voorkeur rechthebbende In vergelijking tot andere regelingen (Vragen Eerste Kamer) Achterstanden bij de rechtbanken
Verplicht periodiek overleg tussen rechtbanken en bewindvoerders Terughoudendheid bij wijziging bewindvoerder Kennis van SHV noodzakelijk bij rechters Verschillend beleid op gebied van vergoedingen en uitvoering afstemmen
Moet de bewindvoerder zich wel bemoeien met de vraag of voortzetting van het bewind noodzakelijk is? Waarom moet de bewindvoerder ook een opheffingsverzoek in kunnen dienen?
Gemiste kansen
Moratorium bij instelling van bewind op grond van verkwisting? Tot de boedelbeschrijving gemaakt is moeten alle verrekeningen/beslagen, doorberekening van kosten op schulden enz worden stopgezet. Uitzetting en afsluiting van nutsvoorzieningen verboden.
Verbod voor deurwaarders om beschermingsbewind uit te voeren, zelfs onder een andere rechtspersoon.
Ministeriële regeling Standaardwerkzaamheden en buitengewone werkzaamheden Verschillen per rechtbank Werkbaar systeem!
Duidelijkheid is wenselijk Tijdschrijven of forfaitaire vergoedingen? Grote verschillen per rechtbank (gerechtelijke herindeling)
Aanbevelingen LOVCK: Vier trajecten: 1. Minnelijk traject bij gemeente 2. Wsnp traject 3. Zelf regelen van schulden door bewindvoerder 4. Uitzichtloos traject
Voorbereiden minnelijk traject Eénmalig 6 uur extra Wsnp traject Maximaal 3 uur per zitting (noodzaak aanwezigheid aantonen) Zelf regelingen treffen door bewindvoerder Maximaal 3 uur per jaar dat regelingen lopen (minimaal 16 schuldeisers) Uitzichtloze situatie Maximaal 3 uur per jaar zolang deze situatie voort duurt.
Aanbevelingen meerderjarigenbewind Werkzaamheden ten behoeve van het stabiliseren van problematische schuldsituaties in het voortraject en in het kader van toeleiding tot een minnelijke- of wettelijke schuldregeling.
Bevorderen van zelfredzaamheid Zou dit wel een taak moeten zijn van de bewindvoerder? Hoe gaat dat er uit zien en hoeveel tijd (geld) kost dat? Moet dat uit de standaardvergoeding worden voldaan? Controleerbaar?
Financiering kosten beschermingsbewind Bijzondere bijstand Rol van de gemeente Onderzoek nodig (Stimulansz)
Is financiering van de kosten beschermingsbewind vanuit de bijzondere bijstand voor de toekomst de juiste weg?
Gemeente Amsterdam vergoedt kosten bewind niet meer bij vrijwillige bewindvoering! (LinkedIn Discussiegroep Beschermingsbewind)
Gemeente Breda vergoedt kosten bewind niet meer als ze niet worden aangevraagd voordat de beschikking door de rechtbank is afgegeven! (LinkedIn Discussiegroep Beschermingsbewind)
Brief van VNG, DIVOSA en NVVK aan vaste kamercommissie Veiligheid & Justitie Zorgen over toestroom en oplopende kosten vanuit de bijzondere bijstand Zijn deze zorgen terecht? Wat is de rol van de gemeenten zelf?
Opiniestuk over de rol van gemeenten op www.beschermingsbewind.nl Nader onderzoek nodig NVVK, VNG, DIVOSA, BPBI en rechterlijke macht moeten samen optrekken