JAARSTUKKEN 2013 28 april 2014



Vergelijkbare documenten
Jaarverslag. 4. Programmaverantwoording. 4.1 Domein Gezondheid. Programmaverantwoording

Jaarverslag. 4. Programmaverantwoording. 4.1 Domein Gezondheid. Programmaverantwoording

Voorstel voor regioraad Registratienummer Mr. drs. R.G. Welten

Toelichting op de programma s. 4. Domein Gezondheid. Domein directeur. Programma s

Wij bewaken door gezondheidsrisico s en onveiligheid te signaleren en de inzichten hierover actief te verspreiden.

Toelichting op het voorstel

RAADSVOORS *D * D

*ZEA006D8E93* Raadsvergadering d.d. 30 juni 2015

Programmabegroting regiotwente.nl

Voorstel raad en raadsbesluit

Verslag dagelijks bestuur van 14 april 2014

Zienswijze programmabegroting 2013 en jaarstukken 2011 van GGD Hollands Noorden.

Service & Samenwerking excl. financieringsresultaat (X 1.000)

ADVIES STUKKEN GEMEENSCHAPPELIJKE REGELINGEN JAARSTUKKEN 2010 GGD

Raadsvoorstel. Jaarrekening 2013 GGD Zaanstreek Waterland. Maatschappelijke participatie. Beleid en regie M. Boutsma T. Schaafsma

GR-taken: Aanvullende diensten:

Verslag Dagelijks Bestuur van 25 november 2013

Bekostiging. Bijdrage alle. bijdrage specifieke gemeenten BDU XXXXXXX XXXXXXX XXXXXXX XXXXXXX XXXXXXX XXXXXXX XXXXXXX XXXXXXX XXXXXXX XXXXXXX

GGD Flevoland. Ontwerp Begroting Meerjarenraming 2020 t/m 2022

Voorstel regioraad. Aan de regioraad,

Voorstel regioraad. 1 Dit akkoord heeft geleid tot een verhoging van het salaris met 1,75% in 2012 en een uitkering van respectievelijk

Verslag dagelijks bestuur van 28 april 2014

Farid Chikar / juni 2017

Toetsingskaders Gemeenschappelijke Regelingen

Jaarverslag GGD Twente

Aan de Raad. BV - Financiën / SH Besluitvormend

PROGRAMMABEGROTING mei 2013

Algemeen Bestuur GGD-RR. Datum vergadering: Agendapunt nr.: Onderwerp: Benchmark GGD (Gemeentelijke GezondheidsDiensten) Nederland

GGD regio Utrecht. Uw gemeentelijke gezondheidsdienst Nicolette Rigter, Directeur Publieke Gezondheid

Verslag dagelijks bestuur van 1 september 2014

Bijlage: 3 Portefeuillehouder: H.J. van Schaik

PROGRAMMABEGROTING april 2014

Voorstel van het college aan de raad. Raadsvergadering d.d. 7 juli 2016 Onderwerp: Jaarverslag en Jaarrekening 2015.

RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT

Verslag Dagelijks Bestuur van 7 januari 2013

Toelichting op het voorstel

Onderwerp : Zienswijzemogelijkheid programmabegroting 2018 en jaarverantwoording met resultaatbestemming 2016 Veiligheidsregio Brabant-Noord.

Verslag DB van 19 maart 2012

Portefeuillehouder : W.J.J. Ligtenberg Datum collegebesluit : 16 februari 2016 Corr. nr.:

Verslag Dagelijks Bestuur van 7 oktober 2013

Zorgcoördinatie door de Jeugdgezondheidszorg. Paul van der Velpen Directeur GGD Hart voor Brabant

gfedcb Besluitenlijst d.d. d.d.

Investeren in gelijke gezondheidskansen: winst voor meerdere beleidsdomeinen

Besluitenlijst dagelijks bestuur van 17 november 2014

Voorstel regioraad. Aan de regioraad,

Voorstel raad en raadsbesluit

aan kopie van datum regioraad

aan kopie van datum raad college

Verslag Dagelijks Bestuur van 6 januari 2014

Onderwerp Inhoudelijke Verantwoording Brede Doeluitkering Centrum voor Jeugd en Gezin 2011

GGD regio Utrecht. Uw gemeentelijke gezondheidsdienst Nicolette Rigter, Directeur Publieke Gezondheid

*ZEA53B8563E* Raadsvergadering d.d. 21 juni 2016

Presentatie voor de gemeenteraad van Haarlem. Jaarverslag en jaarrekening 2013

Verslag Dagelijks Bestuur van 27 mei 2013

Raadsvoorstel 26 juni 2014 AB RV

Programmaverantwoording 2008, herzien programmabegroting 2009, begroting 2010 en meerjarenraming van de GGD Hollands Noorden.

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem

Raadsleden College van Burgemeester en Wethouders

Betreft : RAADSVOORSTEL - vaststelling jaarrekening 2006

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

AB 4 JULI 2018 HIT/ 2018-AB Aan het Algemeen Bestuur. Datum : 14 juni 2018 Onderwerp : begroting 2019 en meerjarenraming

Verslag dagelijks bestuur van 19 januari 2015

Collegevoorstel 105/2003. Registratienummer Opgesteld door, telefoonnummer L.Deurloo, Programma openbare gezondheidszorg

GGD BRANDWEER Veiligheidsregio Kennemerland

Besluit Raad Nr. Datum 0 5 JUL 2016

VERGADERING VAN DE REGIORAAD. Van de Regioraad wordt gevraagd: Samenvatting CONCEPT. Dhr. Reneman

Raadsvoorstel. Aan de raad,

Scholder an Scholder Verenigen voor de toekomst Werken met de methodiek scholder an scholder 2.0

AAN DE AGENDACOMMISSIE

Aan de gemeenteraad van Nijmegen. Geachte leden van de raad,

FINANCIËLE VERORDENING RECREATIESCHAP DOBBEPLAS

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

(pagina 3) (pagina 6)

GEMEENTE BOEKEL. Onderwerp : Jaarstukken 2015, Begroting 2017 en Beleidsvisie GGD Hart voor Brabant

Verslag Dagelijks Bestuur van 6 mei 2013

Managementrapportage 2016

2 e Bestuurlijke rapportage 2017 GGD HN

Verslag Dagelijks Bestuur

Vergadering d.d.: 14 mei 2009 agendapunt: 9. Onderwerp: Vaststelling jaarverslag/jaarrekening 2008

11. Paragrafen. Paragrafen

Raadsvoorstel Zaak :

Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017

Jaarverslag Bouwen aan een gezamenlijke toekomst, de ODBN verandert

Raadscommissievoorstel

Raadsvoorstel. Onderwerp Zienswijze voorjaarsnota 2016 GGD Hart voor Brabant. Status Oordeelvormend

Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem

Managementrapportage 2017

advies Jaarrekening 2013 Gemeenschappelijke Regeling Breed

Voorstel voor de Raad

SAMENVATTING RAADSVOORSTEL 10G / I. Drupsteen BVL Ke. Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Twente.

De GGD Hollands Midden nader belicht Sjaak de Gouw 26 juni 2013

Ministerie van Binnen andse Zaken en Koninkrijksrelaties

Toelichting op het voorstel

Toelichting op het voorstel

Onderwerp Programmabegroting 2012 Samenwerkingsverband Regio Eindhoven

Dienst/afdeling: SMO. Onderwerp De jaarrekening 2013 en de begroting 2015 GGD Hart voor Brabant

Besluitenlijst dagelijks bestuur van 13 april 2015

: financiële stukken van de Gemeenschappelijke Regeling Publieke Gezondheid en Zorg Groningen (PG&Z-regeling) Stadskanaal, 5 juni 2015

1: Missie, Visie en Doelstellingen van de Dienst Gezondheid & Jeugd ZHZ

WHITEPAPER TRANSFORMATIE SOCIAAL DOMEIN

Transcriptie:

JAARSTUKKEN 2013 28 april 2014

Voorwoord Het jaar 2013 was een cruciaal jaar. Door belangrijke maatschappelijke en bestuurlijke ontwikkelingen zijn wij een nieuwe weg ingeslagen. Met aandacht voor de opgelegde bezuinigingen en hoe wij in Twente nog beter kunnen samenwerken. Binnen de domeinen is enthousiast doorgewerkt. Mooie resultaten als gevolg, waar wij trots op zijn! Bezuinigingen De Twentse gemeenten moeten de komende jaren flink snijden in hun uitgaven. Ook wij leveren hier een bijdrage aan. De komende vier jaar moeten wij ruim 1,6 miljoen extra bezuinigen. De invulling van de bezuinigingen zijn begin 2014 gepresenteerd. Belangrijk hierbij zijn de uitkomsten van het visitatietraject in 2013. De visitatiecommissies hebben gekeken waar bezuinigd kan worden en of het werk efficiënt georganiseerd is. Er is gekeken bij de GGD, Bedrijfsvoering en Leefomgeving. De commissies stelden vast dat Regio Twente een zeer efficiënt werkende organisatie is: lean and mean. Samenwerken in Twente Ook is er nagedacht over hoe en op welke terreinen er in Twente samengewerkt kan worden. Diverse ontwikkelingen zorgen ervoor dat de samenwerking in Twente toe is aan herijking. Er is in Twente veel draagvlak voor samenwerking. Dit bleek tijdens de door raads- en collegeleden goed bezochte Twente Plaza bijeenkomsten. Bovendien is er hard gewerkt aan de inrichting van het Shared Services Netwerk Twente. De bestuurlijke conferentie in Zenderen op 22 maart 2011 vormde de opmaat voor deze intensievere Twentse samenwerking op het gebied van de bedrijfsvoering. In het Communiqué van Zenderen is vastgelegd hoe de Twentse gemeenten in de periode 2013-2020 een robuust Shared Services Netwerk Twente willen inrichten. Regio Twente voert hiervoor een aantal taken uit. Daarnaast is de komst van Kennispunt Twente voorbereid. Dit is een samenvoeging van onderzoek & statistiek van de Netwerkstad. GGD Twente GGD Twente heeft geanticipeerd op de veranderende behoefte vanuit de samenleving en verschuivende verantwoordelijkheden bij gemeenten. Met Vitale Coalities is de meerwaarde van de verbinding van gezondheid met andere gemeentelijke beleidsterreinen, ook landelijk, waardevol gedachtegoed geworden. Informatievoorziening is afgestemd op de (veranderende) behoefte. Er is gestart met de doorontwikkeling van de jeugdgezondheidszorg waarin wordt geanticipeerd op vernieuwingen in het basistakenpakket, ontwikkelingen rondom passend onderwijs en de veranderende vraag van ouders en kinderen. Om adequaat het hoofd te bieden aan de overdracht van infectieziekten van dier op mens is een zoönosennetwerk opgestart van ketenpartners. Door aandacht voor laaggeletterdheid, maar ook door digitale technieken en social media, is de publiekscommunicatie verbeterd en het bereik onder jongeren vergroot. Leefomgeving De afschaffing van de wettelijke WGR+ status heeft impact op het domein Leefomgeving. Het wetsvoorstel wordt dit jaar in de Tweede en Eerste Kamer behandeld. Regio Twente verliest waarschijnlijk met ingang van 1 januari 2015 haar wettelijke taken op het gebied van verkeer en vervoer. Organisatorisch was er een verandering. De programma s Ruimte & Vrije Tijd en Mensen & Werken zijn samengevoegd. Concreet zijn er ook veel stappen gezet. De A1 en de N18 worden verbreed, de Twentekanalen worden geschikt gemaakt voor zwaardere schepen, de nieuwe OV-concessie is gestart, er zijn nieuwe fondsen beschikbaar gekomen voor innovatie, het merk Twente is versterkt en de toeristische netwerken zijn uitgebreid met het regio brede Paardrijnetwerk Twente. De vijf Netwerkstad Twente gemeenten en de provincie Overijssel hebben in 2013 de Ontwikkelagenda Netwerkstad ontwikkeld. Dit is een gemeenschappelijk ruimtelijk ontwikkelingsperspectief tot 2040 waarin de verdere ontwikkeling van de Netwerkstad en Twente tot een vitale en innovatieve toptechnologische regio centraal staat. Bedrijfsvoering Het Bestuurs- en Bedrijfsbureau is omgevormd tot een domein Bedrijfsvoering met een nieuw bedrijfsvoeringsmodel met een nieuw management. Er is een transparant kostprijsmodel ontwikkeld. De salarisadministratie van Netwerkstad is samengevoegd en bij ons ondergebracht. Ook is de bedrijfsvoeringsdienstverlening voor de VRT ingericht. Al met al een dynamisch jaar. Wij kunnen concluderen dat Regio Twente een krachtige organisatie is met enthousiaste, kundige en toegewijde medewerkers en met een stevige basis om zowel de pijnlijke

bezuinigingen als de noodzakelijke organisatieveranderingen succesvol uit te voeren. In 2013 is een fundament gelegd om op een vernieuwende manier te blijven werken aan de duurzame en vitale kennisregio Twente. Ook hieruit blijkt dat de mooiste werken voortkomen uit samenwerken. Peter den Oudsten Voorzitter Regio Twente Trudy Vos Secretaris/Algemeen directeur

Inleiding Voor u liggen de jaarstukken 2013 van Regio Twente. Deze zijn opgesteld conform de richtlijnen van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) dat het Besluit Begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) met ingang van 2005 ook voor gemeenschappelijke regelingen van toepassing heeft verklaard. Zowel de programmabegroting als de jaarstukken zijn in het BBV in vier onderdelen verdeeld: Programmabegroting Beleidsbegroting 1. Programmaplan 2. Paragrafen Financiële 3. Overzicht van baten en begroting lasten en de toelichting 4. Uiteenzetting van de financiële positie en de toelichting Jaarstukken Jaarverslag Jaarrekening 1. Programmaverantwoording 2. Paragrafen 3. Programmarekening 4. Balans Conform het hierboven gepresenteerde overzicht bestaan de jaarstukken 2013 uit de programmaverantwoording, de paragrafen, de programmarekening en de balans. In het jaarverslag vindt beleidsmatige verantwoording per programma plaats en in de jaarrekening de financiële verantwoording. Leeswijzer Volgens de richtlijnen van het BBV wordt in de programmaverantwoording getracht de drie beleidsvragen uit de programmabegroting; Waar staan we en wat willen we?, Wat doen we er voor? en Wat gaat het kosten? te beantwoorden. In de programmaverantwoording wordt per programma verantwoording afgelegd over de in de programmaplan aangegeven doelstellingen, geleverde prestaties en de maatschappelijke effecten. Dit is gebeurd aan de hand van de volgende beleidsvragen: Wat hebben we bereikt? (maatschappelijk effect) Wat hebben we ervoor gedaan? (projecten, activiteiten en kernindicatoren) Wat heeft het gekost? (budgettaire effecten) Om het document sneller te kunnen scannen wordt aanvullend hierop bij ambities de score door middel van een kleurenschema weergegeven. Voor het aangeven van kleuren is de volgende richtlijn gehanteerd: Groen: we hebben gepresteerd (of zelfs beter dan dat) wat we in de programmabegroting hebben aangegeven. Oranje: we hebben gedeeltelijk gepresteerd wat we in de programmabegroting hebben aangegeven. Rood: we hebben niet gepresteerd wat we in de programmabegroting hebben aangegeven. Na de programmaverantwoording treft u in de parafen de status van de in de programmabegroting benoemde beleidslijnen met betrekking tot beheersmatige aspecten aan. Hierin worden de volgende door het BBV verplicht gestelde onderdelen behandeld: Weerstandsvermogen; Onderhoud kapitaalgoederen; Financiering; Bedrijfsvoering; Verbonden partijen. Als laatste onderdeel van de jaarstukken 2013 treft u de programmarekening, balans en toelichtingen hierop aan. Deze dienen een inzicht te geven in de financiële positie van Regio Twente.

Inhoudsopgave 1. SAMENVATTING VAN HET RESULTAAT 12 1.1 WAT HEEFT HET GEKOST EN HOE IS HET GEFINANCIERD? 12 2. VASTSTELLING 14 2.1 HET BESTEMMINGSVOORSTEL 14 2.2 TOELICHTING OP DE BESTEMMINGSVOORSTELLEN 15 3. REGIO TWENTE 17 4. DOMEIN GEZONDHEID 18 4.1 INLEIDING 18 4.1.1 SAMENVATTING 18 4.2 PROGRAMMA GEZONDHEID 19 5. DOMEIN LEEFOMGEVING 30 5.1 INLEIDING 30 5.2 DEELPROGRAMMA SOCIAAL ECONOMISCH STERK TWENTE 30 5.3 DEELPROGRAMMA BEREIKBAAR TWENTE 38 5.4 DEELPROGRAMMA DUURZAAM TWENTE 49 5.5 NETWERKSTAD 51 6. DOMEIN SERVICE EN SAMENWERKING 58 6.1 INLEIDING 58 6.2 PROGRAMMA SERVICE EN SAMENWERKING 58 7. FINANCIËLE PARAGRAFEN 62 7.1 INLEIDING 62 7.2 WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING 62 7.3 ONDERHOUD KAPITAAL GOEDEREN 65 7.4 BEDRIJFSVOERING 67 7.5 VERBONDEN PARTIJEN 78 7.6 FINANCIERING 79 8. JAARREKENING 81 8.1 FINANCIEEL RESUMÉ 81 8.2 BALANS PER 31-12-2013 82 8.3 PROGRAMMAREKENING 2013 84 8.4 GRONDSLAGEN VOOR RESULTAAT EN WAARDEBEPALING 85 8.5 TOELICHTING OP DE BALANS PER 31-12-2013 87 8.6 TOELICHTING OP DE MUTATIES VAN DE RESERVES 96 8.7 TOELICHTING OP DE MUTATIES VAN DE VOORZIENINGEN 101 8.8 TOELICHTING OP DE PROGRAMMAREKENING 2013 103 8.9 SAMENVATTING RESULTAAT 2013 108 8.10 ANALYSES REKENINGRESULTAAT 2013 118

BIJLAGEN 133 BIJLAGE 1 GEMEENTELIJKE BIJDRAGE NAAR FUNCTIONELE INDELING 134 BIJLAGE 2 GEMEENTELIJKE BIJDRAGE NAAR PROGRAMMA INDELING 139 BIJLAGE 3 RECAPITULATIESTAAT PER PROGRAMMA 140 BIJLAGE 4 AARD EN DE REDEN VAN DE RESERVES 147 BIJLAGE 5 AARD EN DE REDEN VAN DE VOORZIENINGEN 150 BIJLAGE 6 SINGLE INFORMATION SINGLE AUDIT 151 BIJLAGE 7 CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT 152

1. Samenvatting van het resultaat 1.1 Wat heeft het gekost en hoe is het gefinancierd? Programma`s Totaal Totaal Mutaties Resultaat Gem. Bijdrage bijdrage x 1.000,- Lasten Baten Reserves incl. mutaties per reserves inwoner Service en Samenwerking 12.239 10.963-52 508 1.848 2,95 Veiligheid 0 0 0 0 0 0,00 Gezondheid 24.959 8.409 43 509 17.016 27,14 Leefomgeving 58.708 57.123-2.459 177 4.220 6,73 AVT / IPT 6.173 6.863 0 690 0 0,00 Saldo financieringsfunctie Winstuitkering Twence BV 2.086 2.476-7 31-352 -0,56 11 0 0-11 0,00 Onvoorzien 0 12 12 12-12 0,00 Totaal Regio Twente 104.176 85.847-2.462 1.916 22.720 36,82 * Aantal inwoners per 1-1-2013 is geraamd op 626.957

2. Vaststelling 2.1 Het bestemmingsvoorstel Voorstel De jaarrekening 2013 van Regio Twente vast te stellen en in te stemmen met het positief rekening resultaat ad 1.916.254 (na bestemming). Het rekeningresultaat is als volgt opgebouwd: Resultaat voor bestemming 4.378.564 Onttrekkingen aan reserves 1.421.017 Toevoegingen aan reserves 3.883.327-/- Per saldo 2.462.310 -/- Resultaat na bestemming 1.916.254 Dit resultaat is te verdelen in een resultaat van de reguliere bedrijfsvoering en een resultaat op de uitgaven/inkomsten ten behoeve van de Agenda van Twente (AvT) en het Innovatieplatform Twente (IPT), alsmede uitgaven voor het digitaal dossier (voormalig EKD): Resultaat na bestemming 1.916.254 a. Uitgaven van AvT en IPT 1 690.437 -/- b. Uitgaven digitaal dossier 2 255.027 -/- 945.464 -/- Resultaat na bestemming reguliere bedrijfsvoering 970.790 2. Het positieve rekeningresultaat ad 970.790 over het jaar 2013 als volgt te bestemmen (zie toelichting 2.2): a. 244.094 toe te voegen aan egalisatiereserves en algemene reserve b. 391.398 te verrekenen looncompensatie 2013 c. 129.806 te reserveren voor het opzetten van een Intern Controleplan d. 100.000 te reserveren voor de organisatieontwikkelingen e. 75.000 te reserveren voor procesondersteuning heroriëntatie f. 30.522 instellen reserve salarisadministratie NWS 3 g. 0 uit te keren aan gemeenten Daarnaast wordt gevraagd de bij het regioraadsvoorstel bijgevoegde formats vast te stellen, waarmee een aantal voorzieningen (vreemd vermogen) formeel de status krijgen van bestemmingsreserve (eigen vermogen). Samenvattend overzicht: Resultaat reguliere bedrijfsvoering na bestemming 970.790 Bestemmingsvoorstellen (2a t/m f) 970.790 Uit te keren aan gemeenten 0 Vaststelling Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van het algemeen bestuur van Regio Twente d.d. 2 juli 2014. secretaris, voorzitter, 1 Conform het regioraadsbesluit van 17-02-2010 worden de uitgaven van AvT en IPT en worden na aftrek van de dividend inkomsten Twence op de balans verantwoord onder het eigen vermogen van Regio Twente. 2 de uitgaven ten behoeve van het digitaal dossier worden conform regioraadsvoorstel van 25-03-2009 uit het resultaat gehaald. Vanaf 2012 maakt Regio Twente minder kosten dan de gemeenten aan rijksbijdrage ontvangen voor het digitaal dossier. Dit door de gemeenten hogere ontvangen bedrag wordt vanaf 2012 door Regio Twente aangewend ter dekking van de onder het eigen vermogen verwerkte tekorten. 3 Betreft alleen die gemeenten die deelnemen aan de gezamenlijke salarisadministratie netwerkstad.

dr. ing. G.J.M. Vos P.E.J. den Oudsten 2.2 Toelichting op de bestemmingsvoorstellen Onderstaand word een nadere toelichting gegeven op de door ons voorgestane bestemmingsvoorstellen: 2a Toevoeging aan egalisatiereserves en algemene reserve ( 244.094) De egalisatiereserves en de algemene reserve mogen samen maximaal 564.478 bevatten In de eindbalans 2013 is het totale saldo van deze reserves 320.383, oftewel 244.094 onder het maximum Conform de nota reserves en voorzieningen wordt bij een positief saldo 50% gevuld in de egalisatiereserve tot het maximum is bereikt, een negatief resultaat wordt volledig onttrokken op voorwaarde dat er voldoende saldo is. Alle domeinen presenteren dit jaar een positief saldo en kunnen daarmee de egalisatiereserves conform bovenstaande gedragsregels vullen. Deze toevoegingen zullen, indien vastgesteld, verwerkt worden in het boekjaar 2014. Voor een nadere toelichting op de incidentele weerstandscapaciteit wordt verwezen naar paragraaf 7.2.2. Reserves Verdeling conform nota RV Boekwaarde 31-12 Maximum conform nota RV Toevoeging/ onttrekking Saldo (na bestemming) Algemene reserve 20,92% 14.241,08 118.089 116.179,64 130.421 Egalisatiereserves domeinen Egalisatiereserve gezondheid 69,00% 250.119,46 389.490 127.037,88 377.157 Egalisatiereserve LO 10,08% 56.022,91 56.899 876,43 56.899 100,00% 320.383,45 564.478 244.093,95 564.477 Wanneer de egalisatiereserves van de domeinen niet tot het maximum gevuld kunnen worden mag de algemene reserve aangevuld worden tot het maximum van de egalisatiereserves en de algemene reserve samen bereikt is. Het saldo van de Algemene Reserve is om deze reden dan ook hoger dan het maximum conform nota reserves en voorzieningen. 2b Financiering van de looncompensatie 2013 ( 391.398,-) In plaats van deze volgens afspraak door te berekenen aan de gemeenten, worden deze kosten in 2013 ten laste van het voordelig resultaat gebracht; 2c Financiering van het nieuwe Intern Controleplan ( 129.776,-) In het kader van de door hem uitgevoerde controlewerkzaamheden heeft de accountant ten aanzien van de momenteel binnen de organisatie toegepaste interne controlemaatregelen inzake rechtmatigheid, een aantal verbeterpunten aangegeven. Ook de door de regioraad ingestelde auditcommissie heeft deze overgenomen. Dit heeft tot gevolg dat nadere interne controles moeten worden uitgevoerd en dat de regelgeving hieromtrent moet worden geactualiseerd. Daartoe dient een geheel nieuw geïntegreerd intern controleplan te worden opgesteld, geïmplementeerd en uitgevoerd, waarvoor dit incidenteel budget noodzakelijk is;

2d Financiering van de doorontwikkeling van de organisatie ( 100.000,-) Voor realisatie van de ombuigingen in 2014 is het noodzakelijk da de organisatie wordt gemoderniseerd en doorontwikkeld, met name het domein Bedrijfsvoering. Hierbij worden in toenemende mate activiteiten buiten de algemene bijdrage van de gemeenten om gefinancierd zoals inmiddels het geval is bij de salarisadministratie voor Netwerkstadgemeenten en de administratieve ondersteuning aan de VRT. Om dit proces verder te kunnen door ontwikkelen en de organisatie daarop verder in te richten, is dit budget incidenteel noodzakelijk; 2e Financiering kosten van onderzoek in het kader van de heroriëntatie in Twente ( 75.000,-) Mede op advies van de visitatiecommissies en de bijzondere rekenkamer moet in het kader van de te realiseren bezuinigingen nader onderzoek worden gedaan naar samenwerkingsvormen op het gebied van bedrijsvoering, c.q. facilitaire dienstverlening met andere (overheids)organisaties in Twente. Hierbij wordt Ingezet op een brede heroriëntatie in Twente op gebieden, waar effectief en efficiënt met andere partijen kan worden samengewerkt, gerealiseerde voorbeelden hiervan zijn o.a. gastheerschap voor Kennispunt Twente en de Twentse School. Dit proces wordt verder uitgerold, waarbij o.a onderzoek wordt gedaan naar mogelijkheden tot het oprichten van een gezamenlijk facilitair Twentebedrijf. Voor financiering van dit proces is dit incidentele budget noodzakelijk; 2f Het voordelig resultaat van de activiteit salarisadministratie Netwerkstad ( 30.522,-) Per 1 juni 2013 is de salarisadministratie van de netwerkstad gemeenten overgeheveld naar Regio Twente. De regioraad is hier op 3 juli 2013 over geïnformeerd en heeft een besluit genomen over deze dienstverlening. Bij de afrekening van 2013 is gebleken dat er een positief resultaat behaald is op de salarisadministratie in Netwerkstad verband ad. 30.552, -. Het voorstel is om dit positieve resultaat te storten in een reserve. Eventuele toekomstige tekorten of investeringen kunnen hieruit onttrokken worden. Indien er sprake is van uittreding kan de reserve ook aangesproken worden om deze tekorten op te vangen. Op deze wijze wordt voorkomen dat negatieve resultaten uit de samenwerking binnen Netwerkstad ten laste komen van de 14 Twentse gemeenten. De regioraad wordt gevraagd om in te stemmen met het instellen van deze reserve. Het format is bijgevoegd aan het regioraadsvoorstel behorende bij de programmarekening.

3. Regio Twente Twente is een stedelijke regio waarbinnen het bruist van de creativiteit in een prachtige omgeving. Een regio met een sterke identiteit en een voor Nederland en Europa prachtig technisch profiel. Er is ruimte in Twente voor innovatief ondernemerschap en er liggen volop kansen. Kansen op het gebied van de hightech systemen en materialen en ook voor logistiek en toerisme. Maar, Twente is ook een kwetsbare regio gezien het gemiddeld inkomen en de werkgelegenheid. Beide blijven achter bij het Nederlands gemiddelde. Twente verdient een overheid die zich samen met ondernemers, onderzoekers en onderwijs sterk maakt voor de regio. Een overheid die slim samenwerkt, zodat de dienstverlening aan onze samenleving zo goed mogelijk verloopt. Daar zetten wij vanuit Regio Twente vol op in. Ook in deze dynamische tijd. Er is veel in beweging in onze samenleving, ook binnen Twente en Regio Twente. Dienstverlenende netwerkorganisatie Als samenwerkingsverband van en vóór de 14 Twentse gemeenten (verlengd lokaal bestuur) is Regio Twente actief op diverse terreinen: gezondheid (GGD Twente), verkeer en vervoer, economie, arbeidsmarktbeleid en innovatie, recreatie en toerisme, duurzaamheid en de belangenbehartiging voor Twente bij de EU in Brussel. Ze onderhoudt nauwe relaties met de rijksoverheid in Den Haag, de provincie Overijssel en met de EU. Ook speelt Regio Twente namens en samen met de gemeenten en samen met de provincie Overijssel, ondernemend Twente en onderwijzend/onderzoekend Twente een belangrijke rol bij het actief promoten van het merk Twente als vooraanstaande kennisregio, zowel landelijk als in Europa. Daarnaast neemt Regio Twente deel aan de verdere inrichting van het Shared Services Netwerk Twente van de Twentse gemeenten. Zo verzorgt ze de salarisadministratie van de Netwerkstad gemeenten en de Veiligheidsregio Twente. Voor Twente Mobiel en Kennispunt Twente is Regio Twente gastheerorganisatie en tevens biedt ze ondersteuning bij de decentralisatie van de jeugdzorg en AWBZ/WMO. Op al deze terreinen werkt Regio Twente als innovatieve, dienstverlenende netwerkorganisatie steeds samen met de gemeenten, de provincie Overijssel en maatschappelijke partners. We zijn transparant en klant- en resultaatgericht. Innovatieve regio Regio Twente levert met haar inzet een bijdrage aan het versterken van Twente als een innovatieve en ondernemende kennisregio. Een duurzame en vitale regio waar ruimte is voor kennisontwikkeling en innovatief ondernemerschap, maar ook een regio waar rust en ruimte is om gezond te leven, te werken en te recreëren. Deze bijdrage komt grotendeels tot stand op basis van de programma s Agenda van Twente / Innovatiesprong Twente, beide in samenwerking met de provincie Overijssel, de Ontwikkelagenda Netwerkstad, het Regionaal Mobiliteitsplan Twente en de Bestuursagenda Gezondheid. Twentse samenwerking Door belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen - de economische crisis, bezuinigingen bij overheden, de decentralisatie van taken naar gemeenten en demografische veranderingen - groeit de behoefte aan samenwerking in Twente, zowel bij de gemeenten als andere maatschappelijke organisaties. Regio Twente is een belangrijke aanjager van het verder versterken van de samenwerking in de regio, niet alleen tussen de 14 gemeenten, maar ook tussen en met andere maatschappelijke sectoren.

4. Domein gezondheid 4.1 Inleiding De GGD stelt zich in het programma gezondheid actief op bij het zoeken naar en signaleren van gezondheidsproblemen en (nieuwe) bedreigingen (bewaken). Hij richt zich op het nemen van maatregelen om de gevolgen van deze bedreigingen te elimineren en gezondheidsproblemen terug te dringen (beschermen). Daarnaast zet de GGD zich in om gezondheid te bevorderen. GGD Twente is een gemeenschappelijke gezondheidsdienst van de Twentse gemeenten en heeft als missie: Uw GGD bewaakt, bevordert en beschermt een gezonde Twentse samenleving. 4.1.1 Samenvatting Voor de jaren 2012-2015 is een Bestuursagenda Publieke Gezondheid vastgesteld door de Regioraad. In de bestuursagenda zijn een zevental ambities van gemeenten op het terrein van de publieke gezondheid verwoord, met de opdracht aan de GGD om zijn aandeel hierin te leveren. Per jaar geven we in de programmabegroting aan hoe wij de gemeentelijke ambities door middel van een zestal speerpunten trachten mee te realiseren. Door middel van een kleurcode (groen, oranje en rood) geven we in de verantwoording het prestatieniveau op de ambitie weer. Per speerpunt zijn indicatoren geformuleerd die de voortgang meetbaar maken. Door per indicator een ambitieniveau voor het jaar aan te geven kan de voortgang worden gemeten. In deze verantwoording geven we dus aan in hoeverre we er in 2013 zijn geslaagd om de speerpunten te realiseren. Hieruit blijkt dat we realistisch zijn geweest in de te behalen doelen: op alle indicatoren is het ambitieniveau (nagenoeg) gerealiseerd.

4.2 Programma Gezondheid Domein Programma s Portefeuillehouders Programmamanager : Gezondheid : Gezondheid : J.H. Coes : drs. Th.N.J. van Rijmenam Bevorderen van de gezondheid in Twente Ambitie 1: Verbetering ketenzorg. Wat willen we bereiken? Groen De GGD bevindt zich in een wereld waarin in toenemende mate sprake is van wederzijdse afhankelijkheid van (zorg)partners, elk met een eigen rol en verantwoordelijkheid. Herverdeling van verantwoordelijkheden brengt met zich mee dat in toenemende mate een appèl wordt gedaan op een integrale kijk/aanpak, waarbij de rollen van de GGD divers zijn. Verder verschuift het rijksbeleid naar het inrichten van een gezonde leefomgeving, waardoor zowel een andere aanpak van interventies is vereist, maar vooral ook de integrale kijk en verbinding van publieke gezondheid met en binnen andere beleidsterreinen. In een bredere context is herijking van de publieke taak in relatie tot curatieve gezondheidszorg aan de orde. In het kader van de voorgenomen stelselwijziging jeugd is extra aandacht nodig voor een veranderend wettelijk verplicht takenpakket voor de jeugdgezondheidszorg. Daarnaast vraagt, in het kader van de Transformatie Jeugdzorg Twente, de positie van de jeugdgezondheidszorg, ondermeer als kernpartner in het Centrum voor Jeugd en Gezin, de komende periode veel aandacht. Relatie met BA 4 Ambitie 1, 2, 3, 4, 5, 6 en 7 Wat hebben we bereikt? Een toenemend besef bij gemeenten en (keten)partners van de toegevoegde waarde die de GGD heeft in de keten. Dit zowel om via het middel publieke gezondheid dwarsverbanden te leggen tussen diverse beleidsterreinen, als de rol van de GGD om partijen bij elkaar te brengen. Er is een concept koersdocument opgesteld waarin de contouren voor de jeugdgezondheidszorg in Twente voor de komende jaren wordt geschetst. Hierin wordt rekening gehouden met de uitkomsten van de landelijke evaluatie van het basistakenpakket, het standpunt van staatssecretaris Van Rijn hierop, én de ontwikkelingen in Twente op het terrein van de transformatie jeugdzorg. Daarnaast zijn de ontwikkelingen op het terrein van passend onderwijs meegenomen. De GGD neemt in een achttal gemeenten deel aan pilots op het terrein van de transformatie jeugdzorg. In deze pilots worden ervaringen opgedaan met mogelijke rol(len) van de jeugdgezondheidszorg in het nieuwe jeugdstelsel. 4 Betreft de relatie met de ambities geformuleerd in de bestuursagenda.

Wat doen we ervoor? Participatie in de lokale Centra voor Jeugd en Gezin en in zorgstructuren rondom het CJG, waaronder zorgadviesteams. In afstemming met de gemeentelijke taken op dit terrein en gebruik makende van VIS2 en de Verwijs Index Risicojongeren, uitvoering geven aan coördinatie van zorg conform de eisen die de Inspectie Gezondheidzorg aan de jeugdgezondheidszorg stelt. Formaliseren van de samenwerking met de Duitse ketenpartners op het terrein van infectieziektebestrijding. Samenwerkingsafspraken met ketenpartners t.a.v. Psychosociale Hulpverlening na een incident/calamiteit. Integreren van het SOA spreekuur en het SENSE spreekuur in één spreekuur Seksuele gezondheid. Activiteiten gericht op integrale aanpak van gezondheidsproblemen, waarbij aandacht voor ouderen blijvend aandacht heeft, en een extra accent wordt gelegd op risicogroepen. Extra accent op de GGD-rol van ontwikkelaar, adviseur en ondersteuner voor gemeenten en intermediair (makelaar) tussen gemeenten, financiers (o.a. verzekeraars) en leveranciers van zorg. Wat hebben we ervoor gedaan? In alle gemeenten maakt de GGD onderdeel uit van de Centra voor Jeugd en Gezin en lokale zorgstructuren zoals jeugdhulpteams en zorgadviesteams in voorschoolse voorzieningen en het onderwijs. Daar waar deelname relevant is werd deelgenomen aan pilots op het terrein van de transformatie jeugdzorg. De jeugdgezondheidszorg heeft geanticipeerd op lokale, gemeentelijke ontwikkelingen ten aanzien van het gebruik van VIS2 en de VIR. Er is gestart met het gebruik van Zorgmail waarbij, via een beveiligde digitale weg, gegevens tussen zorgorganisaties worden uitgewisseld. Tevens is een definitie van aandachtskinderen vastgesteld en nader onderzoek gestart naar de mogelijkheden om deze definiëring te koppelen met het digitaal kinddossier. Op meerdere terreinen heeft overleg plaats gevonden met de Duitse collega s. Over en weer informeren beide regio s elkaar over het voorkomen van infectieziekten en uitbraken. Er vindt minimaal twee keer per jaar overleg plaats tussen Kreis Borken, Kreis Grafschaft Bentheim en GGD Twente. Ook op het terrein van rampenbestrijding is er overleg met beide Kreisen. Er is een convenant met meerdere partijen rond de uitvoering van de Psychosociale Hulpverlening na een calamiteit. GGD Twente is voorzitter van het Kernteam Psychosociale hulpverlening. Het spreekuur wordt gecombineerd aangeboden. Tot stand brengen van een interventiedatabase met specifieke aandacht voor ouderen en projecten met samenwerking tussen ketenpartners. De GGD is zich bewust van een veranderende rol. In de notitie GGD in tijden van verandering hebben we aangegeven op welke wijze wij de rol van de GGD zien in de ontwikkelingen van de nieuwe taken en verantwoordelijkheden van gemeenten (de transities). Voor de verbinding met andere beleidsterreinen is in de regionale nota publieke gezondheid ingezet op vitale coalities. Vanuit publieke gezondheid als middel bevorderen van samenhang tussen (gemeentelijke) beleidsterreinen. In een achttal gemeenten hebben zogenaamde

verkenningssessies plaatsgevonden. Vanuit diverse disciplines en diverse rollen zijn ketenpartners bijeen gebracht. Met Menzis zijn gesprekken gevoerd over mogelijkheden van de jeugdarts om rechtstreeks te kunnen verwijzen. Eind 2013 hebben alle zorgverzekeraars besloten de jeugdarts te erkennen als verwijzer. Per 1 januari 2014 verwijzen jeugdartsen patiënten rechtstreeks naar specialisten. Er is overeenstemming met zorgverzekeraars over het declareren van specifieke medische zorg. We passen in 2014 de software en werkwijze hierop aan. Indicator Ambitie niveau (2013) Rekening niveau (2013) De JGZ werkt volledig met het digitaal dossier voor 0-19. De JGZ werkt met VIS2 en is daarmee aangesloten op de VIR. Er zijn vastgelegde samenwerkingsafspraken met de Duitse ketenpartners m.b.t. infectieziektebestrijding. Er zijn samenwerkingsafspraken met ketenpartners op het terrein van psychosociale nazorg bij incidenten en calamiteiten. Er is een gezamenlijk spreekuur Seksuele Gezondheid. Papieren dossiers van kinderen geboren in 2008/2009 worden gedigitaliseerd. JGZ werkt voor 0-19-jarigen met het digitaal dossier dat een belangrijke basis vormt voor integraal werken binnen de integraal samengestelde teams jeugdgezondheidszorg. JGZ-medewerkers zijn in hun werkgebied geschoold in VIS2 en werken ermee. Gerealiseerd. Afspraken gerealiseerd met betrekking tot een sluitende keten. Gecombineerd spreekuur. Gerealiseerd. Gerealiseerd voor zover gemeenten er voor kiezen om met VIS2 te werken. Gerealiseerd. Gerealiseerd. Spreekuur functioneert.

Ambitie 2: Bevorderen directe dienstverlening aan (mondige) burger. Wat willen we bereiken? Groen Het landelijke beleid verschuift meer en meer naar eigen verantwoordelijkheid van burgers voor hun leefstijl. Daarbij zijn burgers zelf in staat keuzes te maken. Insteek is het inrichten van een gezonde leefomgeving, zodat het voor hen gemakkelijker wordt om te kiezen voor een gezonde leefstijl. In het verlengde hiervan zal er nog meer aandacht besteed worden aan de verschuiving van aanbodgerichte dienstverlening naar een meer klant- en vraaggerichte benadering. Relatie met BA Ambitie 2, 3, 4 en 5 Wat hebben we bereikt? Een groter besef van eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid vergt een langdurige inzet van tal van partijen. De GGD, als één van deze partijen, vervult een rol in de voorwaardenscheppende sfeer. Het gaat hierbij vooral om rolopvatting (ondersteunen in plaats van overnemen). Zowel in houding en gedrag als in communicatiemiddelen zijn initiatieven ondernomen die de veranderende rolopvatting ondersteunen. De jeugdgezondheidszorg heeft aandacht besteed aan de samenwerking met ouders en jongeren. Specifiek aan de veranderende behoeftes van ouders en jongeren in het voortgezet onderwijs waarbij een meer klant- en vraaggerichte benadering wordt voorgestaan. Voor reizigersadvisering is een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met de Travel Health Clinic. De operationele uitvoering ligt vanaf 1 januari 2014 volledig bij de Travel Health Clinic. Dit leidt ondermeer tot verbetering van de dienstverlening. Bijvoorbeeld door verruiming van openingstijden. Wat doen we ervoor? Flexibilisering van contactmomenten binnen de Jeugdgezondheidszorg op basis van behoefte van de klant. (Door)ontwikkeling van (nieuwe) producten op het terrein van opvoedingsondersteuning op basis van behoefte klant en vanuit methodiek Triple P. Verbeteren digitaal contact met burgers met specifieke aandacht voor het gebruik van nieuwe media. Wat hebben we ervoor gedaan? Verdere flexibilisering van contactmomenten heeft in afwachting van de landelijke evaluatie van het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg en resultaten van enkele landelijke pilots niet plaatsgevonden. Medio 2013 is er voor gekozen om de medewerkers kortdurende pedagogische gezinsbegeleiding meer binnen de teams van de jeugdgezondheidszorg te positioneren om daarmee ook dichterbij de reguliere uitvoeringspraktijk te opereren. Er is een nieuwe GGD-website met mogelijkheden voor meer interactie met de burger. Onder andere bij de website, maar ook bij tal van andere communicatiemiddelen van de GGD is

expliciet aandacht besteed aan leesbaarheid voor laaggeletterden. Voor de Soa-consulten wordt gewerkt met SMSreminders. Optimaliseren van de telefonische bereikbaarheid/callcenter en fysiek contact met burger. Het onderzoek naar de mogelijkheden van een gezamenlijk callcenter met meerdere GGD-en op het gebied van Soa loopt nog. Indicator Ambitie niveau (2013) Rekening niveau (2013) Contactmomenten JGZ 0-4 sluiten meer aan bij de behoefte van de klant (flexibilisering contactmoment is de indicator). Leesbaarheid website en brochures wordt regelmatig getest door de doelgroep. Afhankelijk van mogelijke door inspectie opgelegde verplichting om te kiezen uit drie modellen contactmomenten JGZ. Niveau B1 ( leesbaarheid voor laaggeletterden). De landelijke evaluatie van het basistakenpakket en het standpunt van staatssecretaris Van Rijn hierop, geven richting aan een verdere flexibilisering van de contactmomenten. Per 2015 zal het aantal contactmomenten niet meer wettelijk zijn vastgelegd. Website getest en op B1 niveau gerealiseerd. Publieksmaterialen getest en deels hertaald op B1 niveau. Bewaken van de gezondheid in Twente Ambitie 3: Vergroten risicobeheersing. Wat willen we bereiken? Groen Het delen van kennis en informatie over bedreigingen is een belangrijk onderwerp in de uitoefening van publieke taken op het terrein van veiligheid, risicobeheersing en gezondheid. De GGD streeft naar het verbeteren van die kennisdeling zowel binnen de organisatie als met ketenpartners. Beperken risico s zoönosen. Toenemende mondiale mobiliteit brengt met zich mee dat risico s van (infectie)ziekten toenemen. Daarbij neemt ook de resistentie toe. Zoönosen (overdracht dierziekten op mens) krijgen hun impact op de samenleving. Dit zowel op het terrein van gezondheid, maar Relatie met BA Ambitie 2, 4, 5 en 6 Wat hebben we bereikt? De jeugdgezondheidszorg heeft contacten gelegd met de huisartsen om te komen tot optimalisering van de onderlinge samenwerking, ondermeer door het organiseren van gezamenlijke scholingen. Verder zijn er voor relevante ketenpartners mogelijkheden geschapen om elkaar vroegtijdig te informeren. Ketenpartners kunnen elkaar vroegtijdig informeren over zoönosen die zich in de regio voordoen doordat er een zoönosennetwerk is gerealiseerd.

ook economisch. Vroegtijdige signalering en analyse van gezondheidsrisico s. Recente voorbeelden leren dat vroegtijdige signalering en analyse preventief effect kan en moet sorteren. De GGD wil hierop meer inzetten. Inspecties in overleg met gemeenten op basis van risicogestuurd toezicht uitgevoerd. De GGD adviseert de gemeenten op het terrein van technisch hygiënische aspecten bij de organisatie van grootschalige evenementen ( C-nivo). Adequaat voorbereid zijn op crises en rampen. De Wet veiligheidsregio s beoogt een efficiënte en kwalitatief hoogwaardige multidisciplinaire organisatie van hulpdiensten bij de verlening van hulp bij ongevallen en rampen. Door deze wet is de Directeur Publieke Gezondheid ook eindverantwoordelijk voor de GHOR. Wat doen we ervoor? Alertheid t.a.v. de toename van zoönosen en waar nodig nemen van maatregelen. In overleg met gemeenten uitvoeren van inspecties in de kinderopvang op basis van risico-indicatie. Verrichten van onderzoek en versterken van de rol van de JGZ als ketenpartner in het CJG en de hierbij behorende signaleringsfunctie. Door, daar waar mogelijk, inspecties van de Kinderopvang op basis van risicogestuurd toezicht uit te voeren, kunnen vroegtijdig problemen gesignaleerd en geanalyseerd worden. Een vergelijkbaar effect levert de beoordeling, op aspecten van hygiëne en veiligheid, van alle evenementen op C-niveau door GHOR i.s.m. de GGD. De adequate voorbereiding op crises en rampen is geborgd door regelmatige oefeningen op basis van het GGD Rampen Opvang Plan. Wat hebben we ervoor gedaan? Er is een Zoönosennetwerk van relevante ketenpartners gestart met als doel elkaar goed te kennen en elkaar vroegtijdig te informeren over relevante ontwikkelingen. Waar mogelijk zijn inspecties uitgevoerd op basis van risicogestuurd toezicht. Door de Academische Werkplaats Jeugd in Twente is onderzoek gedaan naar de redenen waarom ouders wel of niet verschijnen bij oproepen van het consultatiebureau (JGZ voor 0-4 jarigen). Op deze manier is inzicht verkregen of, en op welke manier, de dienstverlening moet worden aangepast. Dit om te voorkomen dat ouders niet verschijnen bij de contactmomenten van de JGZ 0-4. In pilots rond de invoering van een nieuw contactmoment adolescenten is bij scholen en jongeren onderzocht welke behoeftes er zijn voor de invulling van dit contactmoment. Eveneens met welke ketenpartners hierin samenwerking gewenst is. In een achttal gemeenten is deelgenomen aan pilots op het terrein van de transformatie jeugdzorg. In deze pilots worden ervaringen opgedaan met mogelijke rol(len) van de jeugdgezondheidszorg in het nieuwe jeugdstelsel. GGD en GHOR geven een gezamenlijk advies t.a.v. de gezondheidskundige aspecten bij grootschalige evenementen (C-nivo). Alle C-evenementen worden door de GHOR i.s.m. de GGD geadviseerd. Jaarlijks gaat het om circa 50 evenementen.

Afstemming GROP en crisisplan GHOR. Samenwerking GGD en GHOR wordt verstevigd. Er vindt regelmatig overleg plaats tussen GGD en GHOR t.a.v. het modelconvenant Publieke Gezondheid. Er heeft afstemming plaats gevonden tussen de opleidingsplannen van de GGD en de GHOR op het terrein van rampenbestrijding. Planning en uitvoering van regelmatige overleggen. Indicator Ambitie niveau (2013) Rekening niveau (2013) Er zijn schriftelijke afspraken tussen de besturen van GGD en GHOR over de voorbereiding op crises en rampen die voldoen aan de eisen van de Wet veiligheidsregio s. De overeenkomst is gebaseerd op het landelijk modelconvenant. Deelname JGZ als ketenpartner in het CJG in alle gemeenten. Alle bestaande instellingen voor kinderopvang worden geïnspecteerd op basis van risico. GGD heeft advies gegeven bij alle risicoevenementen ( bijvoorbeeld meer dan 50.000 bezoekers). Afspraken zijn schriftelijk vastgelegd en voldoen aan de Wet veiligheidsregio. GGD en GHOR werken samen volgens deze afspraken. Deelname in CJG s in alle gemeenten. Risicogestuurde inspectie. GGD is betrokken bij alle risico-evenementen. Gerealiseerd. Gerealiseerd. Alle instellingen, m.u.v. de instellingen die hiervoor volgens de geldende regels nog niet in aanmerking komen. Gerealiseerd. Ambitie 4: Verbetering (externe) informatievoorziening. Wat willen we bereiken? Groen De GGD richt zich op: verder versterken van de informatievoorziening aan gemeenten versterken informatievoorziening aan de burger intensiveren van de informatieuitwisseling met ketenpartners Daarbij is het de bedoeling deze informatie te vertalen in conclusies, aanbevelingen en indien nodig toeleiding naar passende interventies. Relatie met BA Ambitie 5 Wat hebben we bereikt? Een vernieuwde TGV en website. De informatievoorziening via het extranet is aangepast aan behoeften. Met ingang van 2014 is de uitvoering van de regionale taken van Loes ondergebracht bij de jeugdgezondheidszorg. De jeugdgezondheidszorg is gestart met het gebruik van Zorgmail. Via een beveiligde digitale weg worden gegevens tussen zorgorganisaties uitgewisseld.

Wat doen we ervoor? Verbetering kennisverzameling t.b.v. informatie aan gemeenten/scholen. (beleids-)informatie op basis van signalering en analyse gegevens (uit het digitaal dossier) beschikbaar maken voor gemeenten. Doorontwikkelen Twentse Gezondheids Verkenning. Verbetering informatievoorziening aan gemeenten, bevolking en zorgpartijen in kader van o.a. infectieziekten en jeugdgezondheidszorg. Wat hebben we ervoor gedaan? In 2013 is door GGD Twente voor het eerst de Jeugdmonitor 0-12 uitgevoerd. De eerste analyses geven de verwachting dat dit een aanvulling zal zijn op de E-MOVO-gegevens. Dit omdat hiermee ook de jongere kinderen in beeld komen, deels met dezelfde vragen. Medio 2013 zijn gegevens van de jeugdgezondheidszorg over het lopende jaar aan de ambtenaren publieke gezondheid gepresenteerd. In de projectgroep jeugd is gesproken over welke gegevens voor gemeenten relevant zijn voor beleidsontwikkeling. Voor wat betreft de jeugdgezondheidszorg zie hierboven. Er is geanticipeerd op de veranderende informatiebehoefte van gemeenten. Onder andere door de doorontwikkeling van de TGV. Informatieverstrekking op wijk-/buurtniveau. Zoeken van samenwerking met andere partijen die beschikken over relevante informatie. Via nieuwsbrieven, de thermometer seksuele gezondheid en het boekje infectieziekten in beeld verschillende partners geïnformeerd. Indicator Ambitie niveau (2013) Rekening niveau (2013) Rapporten met (beleids) informatie over de JGZ- bevindingen per gemeente beschikbaar. Digitalisering informatie en advies opvoedondersteuning JGZ Toename van het aantal unieke bezoekers op de website GGD met 30 % t.o.v. 2012 14 (1 per gemeente). Beschikbaar voor burgers van alle Twentse gemeenten. 130% Gerealiseerd. Gerealiseerd. 127,17%

Beschermen van de gezondheid van de Twentse burger Ambitie 5: Verbeteren (en vergroten) doelgroepbereik. Wat willen we bereiken? Oranje De GGD heeft vanuit haar primaire taakstelling aandacht voor doelgroepen waarbinnen kans op achterblijvende gezondheid groot is, of groot wordt. Binnen deze doelgroepen zijn risicogroepen te definiëren waarbij vaak vanwege een cumulatie aan problematiek en/of leeftijdsgebonden factoren sprake dient te zijn van extra aandacht. De focus op doelgroepen richt zich op: Bereik mensen met lage SES. De gezondheid van mensen met een lage sociaaleconomische status (SES) is slechter dan van mensen met een hoge SES. Interventies bereiken vaak niet die groepen die dit het meest nodig hebben, waardoor de verschillen groter (dreigen) te worden. Deze problematiek doet zich niet alleen voor op het terrein van gezondheid, maar maakt vaak deel uit van een cumulatieve van problematiek. De grootste winst in gezondheid is echter juist wel te behalen bij deze groep(en). Bereik Twentse Jeugd 0-19. De JGZ heeft bijvoorbeeld contact met alle kinderen in de regio Twente, waardoor tijdige signalering, toeleiding tot zorg en lichte hulp mogelijk is. Recente ervaringen leren dat de vanzelfsprekendheid van de overheid als gezaghebbende instantie, onder andere bij het verkrijgen van draagvlak voor vaccinaties, afneemt. Dit vergt een andere wijze van communicatie. Bereik ouderen in Twente. Ouderen vormen een belangrijke groep voor het behalen van gezondheidswinst. Vanwege de demografische ontwikkeling neemt dit belang alleen maar toe. Inzicht in specifieke vraagstukken voor ouderen en daaraan gekoppelde interventies vragen ook in 2013 extra aandacht. Relatie met BA Ambitie 1, 2, 3, 4, 5, en 6 Wat hebben we bereikt? Het bereik van interventies bij specifieke bevolkingsgroepen is moeilijk meetbaar. Temeer daar interventies vaak pas na een aantal jaren toepassing effect hebben. De beleidstheorie is dat langdurig en gelijktijdig inzetten van (gezondheids-)interventies, leidt tot gezondheidswinst. Deze beleidstheorie wordt wetenschappelijk breed onderschreven. De jeugdgezondheidszorg bereikt bijna alle kinderen in Twente. Veranderende behoeftes bij ouders en jongeren vragen om veranderingen in benadering en werkwijze. In het eerder aangehaalde concept koersdocument voor de jeugdgezondheidszorg wordt uitgebreid ingegaan op ondermeer de noodzaak van het versterken van ouders en jeugdigen in hun eigen kracht en mogelijkheden. Daarnaast op de noodzaak van samenwerking met ouders, onderwijs, huisartsen en andere ketenpartners in het belang van tijdige signalering en toeleiding tot zorg en lichte hulp. Wat doen we ervoor? (niet in programmabegroting 2013 vermeld) Wat hebben we ervoor gedaan? De uitkomst van het ouderen en volwassenenonderzoek is gepresenteerd. Als onderdeel van de TGV is er een

interventiedatabase met specifieke aandacht voor ouderen juist ook projecten met samenwerking tussen ketenpartners. GGD-breed is er in tal van communicatie-uitingen, onder de noemer gezondheidsvaardigheden, aandacht voor communicatie met laaggeletterden. De teksten in bijvoorbeeld de website GGD worden gescreend op B1-niveau. Aandacht voor jongeren met overgewicht via Twente in Balans heeft een extra accent gekregen. Indicator Ambitie niveau (2013) Rekening niveau (2013) De JGZ heeft 100% van de kinderen die zij in zorg heeft in beeld en bereikt 95% van alle kinderen die zij in zorg heeft. 100% van de kinderen van 0-19 jaar in beeld en 95% bereik van de jeugdigen van 0-19 jaar. Bereikt 93%. Ambitie 6: Verbeteren bereik / bedienen risicogroepen. Wat willen we bereiken? Groen De JGZ heeft de focus op de totstandkoming van een sluitende keten in de zorg en geeft hierbij prioriteit aan vroegsignalering, inzet voor risicokinderen en opvoedingsondersteuning aan ouders. Aan het bereik van groepen met een groter gezondheidsrisico zoals mannen die seks hebben met mannen (MSM), jongeren prostituees/prostituanten, maar ook aan reizigers die een potentieel risico lopen bij verblijf in het buitenland, wordt in 2013 op activiteitenniveau extra aandacht geschonken. Relatie met BA Ambitie 2, 4, 6 en 7 Wat hebben we bereikt? In alle gemeenten deelname in lokale Centra voor Jeugd en Gezin, lokale zorgstructuren en netwerken en pilots op dit terrein. Invoering van Zorgmail waarbij via een beveiligde digitale weg gegevens tussen zorgorganisaties uitgewisseld kunnen worden. Specifieke aandacht gerealiseerd voor hoogrisicogroepen als MSM, jongeren en prostituees. Wat doen we ervoor? Uitbreiding deelname in de zorgadviesteams (ZAT s) in voorschoolse voorzieningen en het onderwijs. Uitvoering schoolonderzoeken volgens Triage methode Regio Twente. Flexibilisering contactmomenten. Wat hebben we ervoor gedaan? JGZ is vertegenwoordigd in alle lokale zorgadviesteams. Volgens voornemen uitgevoerd. Verdere flexibilisering van contactmomenten heeft in afwachting van de landelijke evaluatie van het basistakenpakket en resultaten van enkele landelijke

pilots niet plaatsgevonden. Binnen integraal samengestelde teams jeugdgezondheidszorg wordt een werkwijze integraal werken gehanteerd waarbij er geen sprake meer is van een knip in de zorg. Activiteiten gericht op hoogrisico doelgroepen in kader van infectieziekten (o.a. TBC, SOA/Sense, nieuwe Nederlanders, reizigers). Verzorgen van een regionaal meldpunt voor woningvervuilingen. Integrale teams zijn gerealiseerd. Start gemaakt met een werkwijze integraal werken daar waar dit door de aanwezigheid van medewerkers die 0-19-breed opgeleid zijn, mogelijk is. Verbetering van bereik door toepassing van specifiek op de groepen gerichte social marketing/ social media. Met outreach- en voorlichtingsactiviteiten, mediaaandacht en ludieke acties hebben we ons gericht op hoogrisicogroepen als jongeren, mannen die seks hebben met mannen en prostituees. In 2013 is besloten het niet op deze manier vorm te geven. Indicator Ambitie niveau (2013) Rekening niveau (2013) ZAT s voorschoolse voorzieningen. Integraal samengestelde teams jeugdgezondheidszorg 0-19. Uitnodigen van specifieke groepen voor Reizigersvaccinaties, bijvoorbeeld patiënten die in aanmerking komen voor behandeling met immunosuppressie (afweerreactie-onderdrukkingsmedicatie). Binnenkomende meldingen over woningvervuiling worden afgehandeld zonder dat er wachtlijsten ontstaan. Wat heeft het gekost? 4.2.7 Overzicht van baten en lasten 90% van de voorschoolse voorzieningen. 21 integraal samengestelde teams. Samenwerkingsafspraken gerealiseerd met de ziekenhuizen in Twente. Capaciteit is toereikend om de meldingen af te handelen zonder wachtlijsten. Gerealiseerd. Gerealiseerd. Gerealiseerd. Gerealiseerd. Realisatie Raming Raming begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar na wijziging voor wijziging Baten 8.409.467 7.418.100 6.371.258 Lasten 24.959.490 24.153.267 23.167.332 Saldo excl. mutaties reserves 16.550.023 16.735.167 16.796.074 Mutaties reserves -42.694 Saldo incl. mutaties reserves 16.507.329 16.735.167 16.796.074

5. Domein Leefomgeving 5.1 Inleiding In 2013 is in opdracht van de regioraad een onderzoek uitgevoerd naar het functioneren van Regio Twente. Dit met als doel de kansen en mogelijkheden voor (verdere) bezuinigingen binnen Regio Twente in beeld te brengen. De visitatiecommissie leefomgeving (een van de drie visitatiecommissies) deed onderzoek naar het functioneren van het domein Leefomgeving. Begin maart 2013 bracht de commissie haar eindrapport uit en concludeerde dat binnen het domein Leefomgeving efficiënt en effectief wordt gewerkt. De commissie gaf een compliment aan het domein door te stellen dat gemeenten veel waar voor hun geld krijgen. Daarnaast heeft de commissie een aantal aanbevelingen voor mogelijke bezuinigingen gedaan (schrappen taken en/of nieuwe verdienmodellen ontwikkelen). Medio 2013 heeft de regioraad het dagelijks bestuur opgedragen nader onderzoek te doen naar deze aanbevelingen in het licht van een structurele bezuiniging van 1,6 miljoen voor geheel Regio Twente. De regioraad heeft daartoe besloten bij het vaststellen van de programmabegroting 2014. Daarnaast is door de provincie Overijssel besloten tot een structurele bezuiniging van 603.000,- op het onderhoud van de recreatieparken. Het domein Leefomgeving heeft enkele concrete structurele voorstellen tot bezuinigingen ingediend ter grootte van 150.000,- Te noemen zijn het inleveren van een 0,5 fte vacature medewerker arbeidsmarkt, verlaging van het jaarlijks materiële werkbudget en het schrappen van de verslaglegging van de ambtelijke en bestuurlijke overleggen door een extern bureau. Voor het laatste onderdeel is een actie- en besluitenlijst in de plaats gekomen. In het kader van de decentralisaties in het zorgdomein wordt o.a. gewerkt aan een gezamenlijke aanpak voor de decentralisatie jeugdzorg, Daarbij moet de samenwerking van de Twentse gemeenten er toe zal leiden dat er efficiency voordelen ontstaan, zodat de doelstelling voor iedere afzonderlijke gemeente beter haalbaar wordt. Het uitgangspunt van de samenwerking is lokaal wat lokaal kan en regionaal wat regionaal moet. De primaire verantwoordelijkheid voor de opbouw van het stelsel en de uitvoering ligt bij de afzonderlijke gemeenten, verenigd in Samen 14 s. Bij het tot stand komen van de gezamenlijke aanpak wordt Samen 14 facilitair ondersteund door Regio Twente. De ondersteuning voor jeugdzorg wordt in gezamenlijkheid (Regio Twente) opgepakt met de ondersteuning van de uitvoering Wmo en transities AWBZ. 5.2 Deelprogramma Sociaal Economisch sterk Twente Domein Portefeuillehouders Programmamanager : Leefomgeving : P. van Zwanenburg, P.E.J. den Oudsten, H. van Agteren, mr. R.S. Cazemier : drs. G.H.A.M. Lohuis, J. Kloots. Voor het deelprogramma Sociaal Economische Sterk Twente heeft in 2013 het herijken en smart maken van de samenwerking centraal gestaan. Op het gebied van innovatie is een vernieuwde aanpak Innovatiesprong gestart en is de samenwerking met de partners versterkt. Met de stichting Twentebranding en het Twents Bureau voor Toerisme zijn de eerste prestatieovereenkomsten afgesloten. De 14 gemeenten hebben daarnaast een begin gemaakt met één Twentse economische agenda. Op het gebied van de arbeidsmarkt is een meerjarenperspectief 2020 opgesteld en heeft de aanpak van jeugdwerkloosheid veel positieve aandacht gekregen. Ook is de samenwerking in het Platform Onderwijs Werk en Inkomen versterkt door ontwikkeling van sectorale plannen ( zorg & welzijn, logistiek) met werkgevers- en werknemersvertegenwoordigingen. Voor versterking van de logistieke sector is de Vereniging Port of Twente opgericht. In deze vereniging werken overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen samen aan de uitvoering van het businessplan. Ook op het vlak van toerisme heeft de samenwerking een boost gekregen; het uitvoeringsprogramma vrije tijd (UVT) is herijkt en er is een start gemaakt met ketensamenwerking via het succesvolle project gastheerschap Twente. Voor de recreatieve voorzieningen is een proces van heroriëntatie gestart: Moeten deze voorzieningen worden verzelfstandigd