R o d e D r a a d Aanbod leesbevorderingsprojecten voor het primair onderwijs in de gemeente s-hertogenbosch schooljaar 2013/2014
RODE DRAAD, lezen op de basisschool Lezen is leuk! Onder het motto Lezen is leuk! biedt Bibliotheek Den Bosch als extraatje binnen de SchoolBiEB een professioneel, gestructureerd en systematisch aanbod voor leesbevorderingsprojecten in uw school: de Rode Draad. Met als belangrijk doel het stimuleren van het plezier in lezen. Een belangrijk uitgangspunt van De Rode Draad is dat leerlingen elk jaar met een ander aspect van boeken en lezen in aanraking komen. Er wordt zo één lijn aangebracht van groep 1 tot en met 8. Van voorlezen, leren lezen, vertellen en tekstsoorten, naar zelf kiezen van boeken, leren waarderen van boeken en het schrijven van verhalen. Met steeds hetzelfde doel: plezier in lezen. Het pakket biedt een rode draad voor de totale leesloopbaan van een leerling. Met veel tips, ideeën en suggesties voor de leerkracht. De Rode Draad kent allerlei verrassende thema s: een wonderlijke verhalenparel, een geheimzinnige jutterston, het uitdagingspel 1 tegen allen. Er is vast een pakket dat past bij uw groep. Blader verder in de brochure en maak een keuze. Overleg met collega s, de leescoördinator en de leesconsulent van de BiEB. Keuze gemaakt? Vul dan het inschrijfformulier in voor 14 juni a.s. Natuurlijk kunt u ook gedurende het schooljaar via de leesconsulent een project bij het thema in de klas aanvragen (zolang de voorraad strekt). Om u op de hoogte te houden gedurende het schooljaar ontvangt u gratis en automatisch de digitale nieuwsbrief van de BiEB (± 4 maal per schooljaar). In september ontvangt u van ons de Leeskalender met daarin wetenswaardigheden rondom lezen in het schooljaar 2013/2014. Wij wensen u veel inspiratie toe en hopen dat lezen opnieuw een belevenis wordt in het nieuwe schooljaar. Wendy Konijnendijk en Annette Janssen Bibliotheek s-hertogenbosch
In het kort Deelname aan de Rode Draad kost gemiddeld 6 uur per groep per jaar (exclusief eventuele leesactiviteiten van de leerlingen). Projecten blijven vijf tot zes weken in de klas. Voorinschrijving voor het schooljaar 2013/2014 is mogelijk tot 14 juni 2013. Gedurende het schooljaar kunnen projecten altijd in overleg met de leesconsulent aangevraagd worden (zolang de voorraad strekt). Bij bibliotheekbezoeken op locatie kiest u voor bibliotheek Rosmalen of de Stadsbibliotheek. (Projecten: Mannetje Jas, Dansend blad, Op slot, Vroeger in de bieb) Het vervoer voor de bezoeken aan de bibliotheek regelt u zelf. Aan het begin van het schooljaar maken we met de scholen van de voorinschrijving al afspraken over de planning van de projecten. Deelname aan de Rode Draad is voor SchoolBiEB-scholen kosteloos. De informatie in deze brochure is ook te vinden op onze site: www.bibliotheekdenbosch.nl en op de site van Bureau Babel: www.bureaubabel.nl.
Toveren Bibaba Boek Voorlezen in de klas Groep 1 / 2 De tovenaar is op vakantie. De leerkracht en de kinderen mogen een aantal weken op zijn toverspullen passen. Elke week ontvangen de kinderen een brief van de tovenaar, met steeds één regel van de toverspreuk. Daarmee tovert de leerkracht samen met de kinderen elke week een ander boek uit de tovenaarsmantel tevoorschijn. Ook kan er echt getoverd worden met een toverboekje. De lessuggesties zijn gebaseerd op de verschillende hoeken in de klas, zoals de lees- en schrijfhoek, de bouwhoek, de heksen- en tovenaarshoek en de boekenhoek. Schild-Muis-Octo-Vogel-Bok Voorlezen in de klas Groep 1 / 2 Vijf dieren gaan midden in de nacht op zoek naar een geheimzinnig ritselend geluid. Wat zou het zijn? Met een hangmat introduceert de leerkracht het prentenboek Ik voel een voet van Maranke Rinck en Martijn van der Linden. De handleiding geeft suggesties voor deze introductie én verwerkingssuggesties rondom de thema s voelen en het is niet altijd wat het lijkt. Extra boektitels rondom deze thema s maken het project compleet.
Dansend Blad Groepsbezoek aan de bibliotheek waarbij een prentenboek tot leven komt. Uitvoering: in de bibliotheek. Groep 1 / 2 Kom op bezoek in de bibliotheek die speciaal voor de gelegenheid is omgetoverd in een heus indianenlandschap. Rondom het prentenboek Dansend Blad, het indianenmeisje van Geraldine Elschner vinden er allerlei leuke activiteiten plaats in de bieb. Maar het gaat door: met boek en handleiding kan vervolgens in de klas verder gewerkt worden. De mooiste vis van de zee Voorlezen in de klas Groep 1 / 2 In de klas wordt met De mooiste vis van de zee (Marcus Pfister) gewerkt. Dit prentenboek is het uitgangspunt van het project. Het verhaal en het thema, waarmee in de klas kan worden gewerkt, staat in een handleiding voor de leerkracht uitvoerig beschreven. Bij het introduceren, voorlezen en verwerken van het prentenboek gebruikt u een vissenpakje.
Groepsbezoek Mannetje Jas Groepsbezoek aan de bibliotheek waarbij een prentenboek tot leven komt. Uitvoering: in de bibliotheek. Groep 1 / 2 De kleuters ontvangen een uitnodiging in de vorm van een jas. Voor wie is de jas? En waarom is de jas nodig? In de bibliotheek waar het jassenhuis al op ze staat te wachten beleven de kinderen het verhaal van Mannetje Jas (prentenboek van van Sieb Posthuma). Na afloop krijgt de klas het prentenboek mee om nog een aantal weken in de klas verder te werken met het verhaal. Thema s die aan bod kunnen komen zijn: kleding, vriendschap, liefde, communicatie en de jaargetijden. Mannetje Jas in de klas Voorlezen in de klas Groep 1 / 2 Mannetje Jas heeft het altijd koud. Hij draagt zoveel jassen dat hij er in kan wonen! En nog heeft hij het koud. Maar dan ontmoet hij Vrouwtje Jas, die het net zo koud heeft Alle jassen kunnen uit! In de klas wordt het verhaal verteld met het prentenboek of met het digibord. Voor elk kind is er een uitgestanste jas op A4 waarmee ze een jas voor Mannetje Jas kunnen maken. Alle jassen samen vormen een mooi kunstobject.
Kaatje Kist Kinderen gaan op zoek naar antwoorden op vragen over een thema. Er zijn drie thema s: groeien, water of sporen Groep 1 / 2 Groep 3 Kaatje, het nieuwsgierige wezentje met allerlei vragen over de wereld om haar heen, komt logeren. Middels een 50-tal kaartjes met pictogrammen en eenvoudige taal wordt de groep uitgedaagd om mee op onderzoek te gaan. Tijdens deze speurtocht ontdekken kinderen dat elk thema vele invalshoeken kent. Aan het eind van het project hangt de klas vol met allerlei antwoorden op deze vragen over het gekozen thema. De kist bevat Kaatje, een handleiding, opdrachtkaarten en boeken rondom het thema Dit project is het product van de samenwerking tussen het Bossche Makershuis en de Openbare Bibliotheek. Op slot Groepsbezoek met ouders aan de bibliotheek Uitvoering: in de bibliotheek. Groep 3 De kinderen van groep 3 vinden in de bibliotheek een stapel boeken die met een ketting zijn ingepakt. Het slot van de ketting kan maar met één sleutel geopend worden. Vervolgens worden de verschillende soorten boeken uitgepakt. Het laatste boek dat uitgepakt wordt, is het prentenboek Op slot (Marian De Smet), een verhaal dat zich afspeelt in een bibliotheek.
Er was eens Werken rondom sprookjes. Groep 3 Elke week staat een ander sprookje centraal. Bij de introductie van het sprookje opent de leerkracht het grote sprookjesboek en daar vinden leerlingen een opdracht, bijvoorbeeld een speurtocht, die hen leidt naar het sprookje van de week. De binnenzijde van het sprookjesboek is een prikbord zodat het als achtergronddecor voor de verteltafel kan dienen maar ook als presentatiebord voor werkstukjes van de kinderen. De suggesties in de handleiding zijn o.a. gebaseerd op de verschillende hoeken in de klas zoals een lees- en schrijfhoek en de boekenhoek. Verhalenparel Voorlezen en vertellen Groep 3 In dit bijzondere project werkt de leerkracht gedurende een aantal weken met een speciaal voorleesritueel. In de klas staat een schelp met daarin een wonderlijke verhalenparel. Als de leerkracht over de verhalenparel wrijft en een spreuk uitspreekt, geeft de parel een rood, groen, blauw of geel licht. De kleuren verwijzen naar verhalenthema s. Een blauw licht betekent een verhaal met het thema water. Kleurt de parel rood, dan volgt een verhaal met het thema liefde. De gele parel hoort bij een verhaal over goud. En het groene licht levert een verhaal met het thema natuur op.
De Spin Introductie van verschillende tekstsoorten. Groep 4 De Spin en de Boekenwurm komen op bezoek in de klas. De Boekenwurm vertelt elke keer leuke nieuwtjes over de bibliotheek en boeken aan de Spin die echt van niks weet. Aan het eind van het project zijn de zakken van het wandkleed waarop Spin woont vol en kennen de leerlingen het onderscheid tussen prentenboeken, leesboeken, voorleesboeken, sprookjesboeken, informatieve boeken en gedichtenbundels. Naast het wandkleed met de boeken en een handleiding ontvangt u ook een CD met een introductielied en de verschillende verhalen van Boekenwurm en Spin. Vroeger Project in de klas met mogelijkheid tot een bezoek aan de bibliotheek. Uitvoering: door de leerkracht op school en in de bibliotheek (keuze). Groep 4 Vijf historische foto s in een fotoboek laten leerlingen kennis maken met het leven zoals dat ongeveer 100 jaar geleden was. Elke week staat één foto centraal waarbij het speciaal geschreven verhaal voorgelezen wordt. Met attributen die verborgen zijn in het fotoboek wordt het verleden nog dichter bij de leerlingen gebracht. De uitgebreide handleiding voert u door de tijd.
Juttersbuit Kennismaken met verschillende soorten boeken. Groep 4 De juf of meester van groep 4 heeft tijdens een strandwandeling een geheimzinnige ton gevonden. Van wie is die ton? Op de ton staat een geheimzinnige rebus waarin wordt gevraagd de ton naar de afzender terug te sturen. Maar wie is de afzender? Er zit niets anders op dan de ton open te maken! Juttersbuit laat de kinderen kennismaken met vijf verschillende soorten boeken en teksten: een voorleesboek, een leesboek, een informatief boek, een gedichtenboek en een prentenboek. Bovenin de ton ligt het voorleesboek Juttertje Tim (Paul Biegel). Na de introductie van Juttertje Tim komt het visnet uit de ton in de klas te hangen. In het visnet hangen kurken met een boodschap in de vorm van een raadsel, gedicht of opdracht. Boekenbal Kiezen en lezen van leuke leesboeken Groep 5 Met het project Boekenbal maken leerlingen door middel van spannende geheimschriften kennis met leuke leesboeken. Leerlingen grabbelen een bal uit de ballenbak. In de bal zit een boektitel gecodeerd in geheimschrift. Na ontcijfering van dit geheimschrift gaan kinderen het boek lezen. In de ballenbak zitten ook vijf gouden ballen die verwijzen naar een opdracht voor de hele klas. Voor iedere leerling is er een werkboekje, een balboekje, met tips voor het kiezen van boeken.
Groep 5 Gids in Boekenland Kiezen en lezen van leuke leesboeken Ben jij wel eens de weg kwijt? En is het wel eens moeilijk om boeken te kiezen? Pak de landkaart erbij en wordt Gids in boekenland! In groep 5 gaan kinderen in gesprek met elkaar over boeken en worden ze elkaars gids bij het maken van keuzes. Een landkaart, wegwijsborden en een vragenkompas helpen de leerlingen hierbij. Ook maken ze kennis met verschillende genres en hoe ze deze kunnen herkennen. De gelezen boeken noteren ze in hun paspoort. Uiteindelijk maken de leerlingen de keuze voor hun favoriete boek van dit moment.
Kilometerlezen Leerlingen gaan veel lezen en krijgen via de website veel informatie over boeken. Uitvoering: door de leerkracht op school Groep 6 Een leesproject met een ondersteunende website! In de klas komen boeken. Elke leerling kan wekelijks op de bijbehorende website de gelezen bladzijdes invullen waar ze omgezet worden in leeskilometers. Zo reizen ze door een digitaal landschap en komen onderweg langs verschillende haltes. Daar krijgen ze via weblinks informatie over schrijvers, boektitels en boekfiguren. Op de website wordt ook het totaal aantal leeskilometers van de klas bijgehouden. In de laatste week is er een leesquiz voor alle leerlingen in de klas of zelfs tussen meerdere klassen. Hierbij kan een leesvlag veroverd worden. Kraak de code Waarderen van boeken Groep 6 De kluis zit dicht. Door het lezen van boeken kunnen delen van de cijfercode ontcijferd worden. De codes zoeken de leerlingen op in een codeboek (De Kraak van Leonie Kooiker). Samen ontcijferen de leerlingen zo de code. De verrassing ontdekt? De handleiding vertelt hoe de kluis meerdere keren gekraakt kan worden.
Van boek naar boek Hoe ontstaat een boek en wat moet er allemaal gebeuren voordat het gelezen kan worden. Groep 7 Aan de hand van een boek gaan leerlingen na hoe het proces verloopt van het eerste idee tot de verkoop van het boek. Op basis van een stappenplan wordt een eigen productieen verkooplijn voor een boek opgezet en in bedrijf gesteld. Centraal in de handleiding staan twee verschillende schrijvers. Aan u de keus; kiest u voor Jacques Vriens of Mieke van Hooft? 1 tegen allen Uitdagingspel tussen bibliotheek en klas. Groep 7 Een uitdagingspel tussen bibliotheek en klas. De bibliotheek daagt de klas uit om een aantal opdrachten uit te voeren. Deze opdrachten staan op een poster (A1- formaat) die wordt achtergelaten in de klas. Voorbeelden van opdrachten zijn - maak een lijst van zes boeken die geschreven zijn door Jacques Vriens - maak een rap over het onderwerp lezen en voer de rap uit voor de klas - zoek in een kinderkookboek een lekker recept uit en maak dit klaar voor de bibliotheek - ga met een groepje kinderen een uur boeken opruimen in de bibliotheek. Bibliotheek en klas tekenen voor dit spel een contract waarin een tegenprestatie van de verliezer wordt vastgelegd.
Schrijversblok! Leerlingen helpen een schrijver in nood door het maken van de webquest Schrijversblok! Groep 7 Geen ideeën en geen inspiratie Hoe moet dat nu verder? Help een schrijver in nood! Met de webquest Schrijversblok! gaan leerlingen in teams aan de slag met opdrachten rondom het maken van een boek. Ze lezen verschillende boeken, ze gaan op internet op zoek naar de inspiratiebronnen van schrijvers, doen onderzoek en gaan op zoek naar illustraties die bij het nieuwe boek passen. Met de opgedane kennis maken ze een presentatie over het nieuwe boekidee dat de schrijver gegarandeerd verder helpt bij het schrijven van zijn boek. Elke groep krijgt toegang tot de webquest www.schrijversblokopschool.nl, een moodboard voor de presentatie van het nieuwe boekidee en een schrijverskladblok. Skatewijs (NIEUW) Leerlingen worden uitgedaagd om na te denken en hun mening te beargumenteren Groep 8 Een nieuwe overdekte skatebaan? In een oude verlaten houtzagerij? Dat zou écht te gek zijn... De een is voor, en de ander is tegen de bouw. Iedereen heeft natuurlijk zijn eigen belangen. Aan welke kant sta jij? Leerlingen uit groep 7 en 8 worden uitgedaagd na te denken over een mogelijk reële situatie in hun omgeving, zoals de bouw van een skatebaan. Ben je voor of tegen? Waarom? Welke mensen of groepen binnen het dorp of de stad zijn belanghebbenden en hebben hun eigen motieven? In groepjes en via diverse media gaan leerlingen informatie en argumenten verzamelen die voor of tegen de bouw van een skatebaan. Het boek Switchflip uit de serie Skatewise! is de inspiratiebron voor het project en wordt in de klas voorgelezen.
Bekijk t maar Boeken lezen en de verfilming bekijken Groep 8 De school ontvangt een handleiding, boeken, films van deze boeken en een aantal leuke attributen zoals een Oscar, filmblik, filmklapper en stembriefjes. In groepen maken kinderen van verschillende films een boekverslag en een presentatie. Na deze presentaties stemmen alle leerlingen via een stembriefje welke film zij het leukst vinden om met de hele klas te gaan bekijken. Een filmblik doet dienst als stembus. Telling van de stemmen wijst uit aan welke film de Oscar wordt uitgereikt. Boeksurvival Leeservaringen delen. Uitvoering: door de leerkracht op school Groep 8 Lekker veel boeken lezen. Hoe gaan de leerlingen dit overleven? Dat is de centrale vraag bij Boeksurvival. De leerlingen maken gezamenlijk een weblog waarin ze hun ervaringen met het lezen van boeken beschrijven. Het weblog bevat een vast stramien met onderwerpen die de leerlingen zelf kunnen invullen. Wie zijn ze? Welke survivaltips hebben ze voor het lezen van boeken? Hoe ziet de boeken top tien van de klas er uit? Wat is hun favoriete boek?
Contactpersonen Beleidsmedewerker 0-13: Annette Janssen 073 6802955 a.janssen@bibliotheekdenbosch.nl Manager 0-13: Wendy Konijnendijk 06 46142835 w.konijnendijk@bibliotheekdenbosch.nl Rode draad in uitvoering door: Bibliotheek Rosmalen: Brigitta Draaisma 073 6802930 b.draaisma@bibliotheekdenbosch.nl Stadsbibliotheek: Anita Kooijman 073 6802900 a.kooijman@bibliotheekdenbosch.nl Alle informatie en het inschrijfformulier zijn ook te vinden op: www.bibliotheekdenbosch.nl en www.bureaubabel.nl Foto s : Els Danen en Ton van Asperen