Regionaal Inkoopplan Wlz 2016 Zorgkantoor Nijmegen

Regionaal Inkoopplan Wlz 2016 Zorgkantoor Nijmegen

Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Marktanalyse... 4 2.1. Beeld van de regio algemeen... 4 2.2. Beeld van de regio Wlz... 6 2.2.1. Analyse zorgaanbod Verpleging en Verzorging (VV)... 6 2.2.2. Analyse zorgvraag Gehandicaptenzorg (GZ)... 13 2.2.3. Analyse zorgvraag Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ)... 20 3. Inkoopdoelen... 24 3.1. Verpleging en verzorging... 24 3.1.1. Zorgzwaarte pakket intramuraal (ZZP)... 25 3.1.2. Volledig pakket thuis (VPT) en Modulair pakket thuis (MPT)... 25 3.1.3. Crisiszorg en kortdurend verblijf... 25 3.1.4. Palliatieve zorg... 26 3.1.5. Specifieke doelgroepen (indien van toepassing)... 26 3.1.6. Integraal aanbod... 27 3.1.7. Spreiding... 27 3.2. Gehandicapten zorg... 27 3.2.1. Zorgzwaarte pakket (ZZP)... 27 3.2.2. Volledig pakket thuis (VPT) en Modulair Pakket Thuis (MPT)... 27 3.2.3. Crisiszorg en kortdurend verblijf... 29 3.2.4. Meerzorg... 30 3.2.5. Specifieke doelgroepen (indien van toepassing)... 30 3.2.6. Integraal aanbod... 33 3.2.7. Overige Regionale inkoopdoelstellingen... 34 3.3. Geestelijke gezondheidszorg... 35 3.3.1. Zorgzwaarte pakket (ZZP)... 35 3.3.2. Specifieke doelgroepen.... 35 4. Prioritering inkoopdoelen... 36 5. Contactgegevens... 36 2

1. Inleiding Voor u ligt de het regionale inkoopplan van de regio Nijmegen van Zorgkantoren Coöperatie VGZ. In 2016 hebben alle zorgkantoren in Nederland samengewerkt om het inkoopbeleid en de inkoopprocedure verder te uniformeren. Dit heeft geresulteerd in een landelijk Inkoopkader Langdurige Zorg 2016. Om de landelijke beleidsdoelstellingen te vertalen naar de situatie in de regio Nijmegen hebben wij dit regionale inkoopplan opgesteld. Dit beschrijft in essentie wat het zorgkantoor in de regio wil bereiken. Uw offerte dient zich te richten op de doelstellingen zoals die in dit plan zijn opgenomen. Het inkoopplan is verdeeld in een algemene regiobeschrijving, een marktanalyse, knelpunten en specifieke doelgroepen en regionale doelen. In het inkoopplan kan verwezen worden naar het landelijke inkoopkader langdurige zorg en/of de inkoopprocedure 2016 van Zorgkantoren Coöperatie VGZ. Wij verzoeken u allereerst deze documenten te lezen alvorens u dit regionale inkoopplan leest. Hieronder ziet u hoe deze documenten zich tot elkaar verhouden. U vindt al onze inkoopdocumenten op: www.vgz-zorgkantoren.nl 1. Landelijk inkoopkader Langdurige Zorg 2016 Visie en generieke beleidsuitgangspunten Landelijke inkoopprocedure 2. Zorgkantoren Coöperatie VGZ Inkoopprocedure 2016 Toevoegingen op de landelijke inkoopprocedure die specifiek voor Zorgkantoren Coöperatie VGZ zijn 3. Regionale inkoopplannen met daarin: Regiobeschrijving Marktanalyse (kwantitatief en kwalitatief) Knelpunten en specifieke doelgroepen Regionale doelen 3

2. Marktanalyse 2.1. Beeld van de regio algemeen Zorgkantoor Nijmegen koopt Wlz-zorg in voor cliënten met een Wlz-indicatie in de gemeenten die onder deze zorgkantoorregio vallen. De regio is verdeeld in twee sub regio s, Rijk van Nijmegen en Rivierenland. Onder Rijk van Nijmegen vallen de volgende gemeenten: Beuningen, Druten, Groesbeek, Heumen, Mook en Middelaar, Nijmegen en Wijchen. De gemeente Groesbeek is in 2015 gefuseerd met Millingen aan de Rijn en Ubbergen. In het overzicht worden de gemeenten nog apart weergegeven. In de sub regio Nijmegen wordt samengewerkt met de gemeenten in de regio. Coöperatie VGZ, Zorgkantoren Coöperatie VGZ en de gemeente Nijmegen hebben een convenant gesloten waarin thema s staan benoemd waarop wordt samengewerkt. De thema s zijn o.a. Langer thuis, GGZ 18-/18, aansluiting sociale wijkteams. De subregio Rivierenland bestaat uit de volgende gemeenten: Buren, Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Neder-Betuwe, Neerijnen en Tiel. De gemeente West Maas en Waal verbindt deze twee sub regio s met elkaar en haakt soms aan bij de ene sub regio en soms met de andere sub regio. In de sub regio Rivierenland wordt in regiotafels samengewerkt met de gemeenten in de WMO regio, Coöperatie VGZ, Zorgkantoren Coöperatie VGZ en zorgverzekeraar Menzis. De thema s zijn onder andere Langer thuis, GGZ 18-/18, aansluiting sociale wijkteams. De gemeenten Gennep en Mook en Middelaar vallen onder zorgkantoor Nijmegen, maar werken steeds meer samen met de regio Noord Limburg. Waar relevant, wordt in dit regionaal inkoopplan onderscheid gemaakt tussen genoemde sub regio s. 4

totaal tot 80 jaar % 80 tot 85 jaar % 85 tot 90 jaar % 90 tot 95 jaar % 95 jaar of ouder % Gemeente Jaar aantal aantal Aandeel aantal Aandeel aantal Aandeel aantal Aandeel aantal Aandeel Beuningen 2015 25,2 24,3 96,4% 0,5 2,0% 0,3 1,2% 0,1 0,4% 0,0 0,0% 2016 25,2 24,2 96,0% 0,6 2,4% 0,3 1,2% 0,1 0,4% 0,0 0,0% 2020 24,6 23,5 95,5% 0,6 2,4% 0,4 1,6% 0,1 0,4% 0,0 0,0% 2025 24,1 22,7 94,2% 0,7 2,9% 0,4 1,7% 0,2 0,8% 0,1 0,4% Buren 2015 26,0 25,1 96,5% 0,5 1,9% 0,3 1,2% 0,1 0,4% 0,0 0,0% 2016 26,0 25,0 96,2% 0,6 2,3% 0,3 1,2% 0,1 0,4% 0,0 0,0% 2020 26,1 24,8 95,0% 0,6 2,3% 0,4 1,5% 0,2 0,8% 0,1 0,4% 2025 26,5 24,8 93,6% 1,0 3,8% 0,4 1,5% 0,2 0,8% 0,1 0,4% Culemborg 2015 28,1 27,2 96,8% 0,5 1,8% 0,3 1,1% 0,1 0,4% 0,0 0,0% 2016 28,1 27,1 96,4% 0,5 1,8% 0,3 1,1% 0,2 0,7% 0,0 0,0% 2020 28,4 27,1 95,4% 0,6 2,1% 0,4 1,4% 0,2 0,7% 0,1 0,4% 2025 28,4 26,9 94,7% 0,8 2,8% 0,4 1,4% 0,2 0,7% 0,1 0,4% Druten 2015 17,8 17,1 96,1% 0,4 2,2% 0,2 1,1% 0,1 0,6% 0,0 0,0% 2016 17,8 17,1 96,1% 0,4 2,2% 0,2 1,1% 0,1 0,6% 0,0 0,0% 2020 18,0 17,1 95,0% 0,5 2,8% 0,3 1,7% 0,1 0,6% 0,0 0,0% 2025 18,1 17,1 94,5% 0,5 2,8% 0,3 1,7% 0,1 0,6% 0,1 0,6% Geldermalsen 2015 26,9 26,0 96,7% 0,5 1,9% 0,3 1,1% 0,1 0,4% 0,0 0,0% 2016 27,0 26,0 96,3% 0,6 2,2% 0,3 1,1% 0,1 0,4% 0,0 0,0% 2020 27,4 26,0 94,9% 0,7 2,6% 0,4 1,5% 0,2 0,7% 0,1 0,4% 2025 27,8 26,1 93,9% 0,9 3,2% 0,5 1,8% 0,2 0,7% 0,1 0,4% Gennep 2015 16,8 16,1 95,8% 0,4 2,4% 0,2 1,2% 0,1 0,6% 0,0 0,0% 2016 16,8 16,0 95,2% 0,4 2,4% 0,3 1,8% 0,1 0,6% 0,0 0,0% 2020 16,3 15,4 94,5% 0,5 3,1% 0,3 1,8% 0,1 0,6% 0,0 0,0% 2025 16,0 14,8 92,5% 0,6 3,8% 0,4 2,5% 0,2 1,3% 0,0 0,0% Groesbeek 2015 18,3 17,3 94,5% 0,6 3,3% 0,3 1,6% 0,1 0,5% 0,0 0,0% 2016 18,4 17,4 94,6% 0,6 3,3% 0,3 1,6% 0,1 0,5% 0,0 0,0% 2020 18,0 16,9 93,9% 0,6 3,3% 0,3 1,7% 0,2 1,1% 0,0 0,0% 2025 18,0 16,7 92,8% 0,7 3,9% 0,4 2,2% 0,2 1,1% 0,0 0,0% Heumen 2015 15,9 15,1 95,0% 0,5 3,1% 0,2 1,3% 0,1 0,6% 0,0 0,0% 2016 15,9 15,1 95,0% 0,5 3,1% 0,2 1,3% 0,1 0,6% 0,0 0,0% 2020 15,5 14,5 93,5% 0,6 3,9% 0,3 1,9% 0,1 0,6% 0,0 0,0% 2025 15,1 13,8 91,4% 0,6 4,0% 0,4 2,6% 0,2 1,3% 0,1 0,7% Lingewaal 2015 10,4 9,9 95,2% 0,2 1,9% 0,2 1,9% 0,1 1,0% 0,0 0,0% 2016 10,3 9,8 95,1% 0,2 1,9% 0,2 1,9% 0,1 1,0% 0,0 0,0% 2020 10,1 9,5 94,1% 0,3 3,0% 0,2 2,0% 0,1 1,0% 0,0 0,0% 2025 9,8 9,1 92,9% 0,4 4,1% 0,2 2,0% 0,1 1,0% 0,0 0,0% Millingen aan de Rijn 2015 5,7 5,4 94,7% 0,2 3,5% 0,1 1,8% 0,0 0,0% 0,0 0,0% 2016 5,7 5,4 94,7% 0,2 3,5% 0,1 1,8% 0,0 0,0% 0,0 0,0% 2020 5,6 5,2 92,9% 0,2 3,6% 0,1 1,8% 0,1 1,8% 0,0 0,0% 2025 5,4 5,0 92,6% 0,2 3,7% 0,1 1,9% 0,1 1,9% 0,0 0,0% Mook en Middelaar 2015 8,0 7,4 92,5% 0,3 3,8% 0,2 2,5% 0,1 1,3% 0,0 0,0% 2016 7,9 7,3 92,4% 0,3 3,8% 0,2 2,5% 0,1 1,3% 0,0 0,0% 2020 7,7 7,1 92,2% 0,3 3,9% 0,2 2,6% 0,1 1,3% 0,0 0,0% 2025 7,5 6,6 88,0% 0,4 5,3% 0,3 4,0% 0,2 2,7% 0,0 0,0% Neder-Betuwe 2015 21,6 20,8 96,3% 0,4 1,9% 0,3 1,4% 0,1 0,5% 0,0 0,0% 2016 21,4 20,5 95,8% 0,5 2,3% 0,3 1,4% 0,1 0,5% 0,0 0,0% 2020 20,7 19,7 95,2% 0,5 2,4% 0,3 1,4% 0,2 1,0% 0,0 0,0% 2025 20,3 19,0 93,6% 0,6 3,0% 0,4 2,0% 0,2 1,0% 0,1 0,5% Neerijnen 2015 11,6 11,1 95,7% 0,3 2,6% 0,1 0,9% 0,1 0,9% 0,0 0,0% 2016 11,6 11,1 95,7% 0,3 2,6% 0,1 0,9% 0,1 0,9% 0,0 0,0% 2020 11,5 10,9 94,8% 0,3 2,6% 0,2 1,7% 0,1 0,9% 0,0 0,0% 2025 11,3 10,6 93,8% 0,4 3,5% 0,2 1,8% 0,1 0,9% 0,0 0,0% Nijmegen 2015 173,9 167,4 96,3% 3,5 2,0% 2,0 1,2% 0,8 0,5% 0,2 0,1% 2016 174,7 168,1 96,2% 3,6 2,1% 2,0 1,1% 0,8 0,5% 0,2 0,1% 2020 180,2 173,0 96,0% 3,8 2,1% 2,3 1,3% 0,9 0,5% 0,2 0,1% 2025 184,7 176,5 95,6% 4,4 2,4% 2,5 1,4% 1,1 0,6% 0,2 0,1% Tiel 2015 42,4 40,9 96,5% 0,8 1,9% 0,5 1,2% 0,2 0,5% 0,0 0,0% 2016 42,7 41,2 96,5% 0,8 1,9% 0,5 1,2% 0,2 0,5% 0,0 0,0% 2020 43,8 42,1 96,1% 0,9 2,1% 0,5 1,1% 0,2 0,5% 0,1 0,2% 2025 44,8 42,8 95,5% 1,1 2,5% 0,6 1,3% 0,2 0,4% 0,1 0,2% Ubbergen 2015 9,4 8,8 93,6% 0,3 3,2% 0,2 2,1% 0,1 1,1% 0,0 0,0% 2016 9,5 8,9 93,7% 0,3 3,2% 0,2 2,1% 0,1 1,1% 0,0 0,0% 2020 9,2 8,5 92,4% 0,4 4,3% 0,2 2,2% 0,1 1,1% 0,0 0,0% 2025 8,7 7,9 90,8% 0,4 4,6% 0,3 3,4% 0,1 1,1% 0,0 0,0% West Maas en Waal 2015 17,4 16,5 94,8% 0,5 2,9% 0,3 1,7% 0,1 0,6% 0,0 0,0% 2016 17,2 16,3 94,8% 0,5 2,9% 0,3 1,7% 0,1 0,6% 0,0 0,0% 2020 17,0 16,0 94,1% 0,5 2,9% 0,3 1,8% 0,2 1,2% 0,0 0,0% 2025 17,0 15,8 92,9% 0,6 3,5% 0,3 1,8% 0,2 1,2% 0,1 0,6% Wijchen 2015 40,2 38,7 96,3% 0,8 2,0% 0,5 1,2% 0,2 0,5% 0,0 0,0% 2016 40,3 38,7 96,0% 0,9 2,2% 0,5 1,2% 0,2 0,5% 0,0 0,0% 2020 40,4 38,4 95,0% 1,1 2,7% 0,6 1,5% 0,2 0,5% 0,1 0,2% 2025 40,6 38,2 94,1% 1,3 3,2% 0,7 1,7% 0,3 0,7% 0,1 0,2% Totaal 2015 515,6 495,1 96,0% 11,2 2,2% 6,5 1,3% 2,6 0,5% 0,2 0,0% 2016 516,5 495,2 95,9% 11,8 2,3% 6,6 1,3% 2,7 0,5% 0,2 0,0% 2020 520,5 495,7 95,2% 13,0 2,5% 7,7 1,5% 3,4 0,7% 0,7 0,1% 2025 524,1 494,4 94,3% 15,6 3,0% 8,8 1,7% 4,1 0,8% 1,2 0,2% Tabel demografische ontwikkeling (gemeenteniveau)x 1000 inwoners, bron CBS, 2015 5

Conclusie demografische ontwikkeling. Het bevolkingsaantal in de gemeenten Nijmegen en Tiel neemt de komende jaren fors toe. Dit verklaart voor een groot deel de toename van de totale bevolking in de regio. In de gemeenten Nijmegen en Tiel zien we dat het bevolkingsaantal tot 80 jaar toeneemt, in de overige gemeenten is er met name een afname te zien van het aantal tot 80 jaar. Met uitzondering van de grote kernen is er sprake van ontgroening en toename van het aantal 80+ers (vergrijzing). De grootste toename vindt plaats na 2020. 2.2. Beeld van de regio Wlz Zorgkantoren Coöperatie VGZ heeft een kwantitatieve analyse gemaakt van het gebruik van zorg in de zeven regio s waar wij zorg inkopen. Voor de regio Nijmegen zijn onderstaand de relevante resultaten van deze analyse benoemd. 2.2.1. Analyse zorgaanbod Verpleging en Verzorging (VV) Het CIZ bepaalt de toegang tot de Wlz zorg. Het geeft dus een beeld van de kwantitatieve vraag in de regio. In deze paragraaf worden de gegevens van het CIZ gepresenteerd. Het eerste overzicht geeft een beeld van de procentuele verandering in de VGZ regio s versus het landelijke beeld. Het tweede overzicht geeft het aantal geldige indicaties weer op drie peildata van zorgkantoor Nijmegen. De overzichten geven geen beeld van de daadwerkelijke zorglevering. Procentuele verandering 1-7-2014 t.o.v. 1-7-2012 ZZP indicaties Zorgzwaartepakket Nederland Nijm NHN MH WL MB NOB NML VV01 41% 39% 52% 50% 29% 43% 41% 30% VV02 40% 40% 47% 36% 42% 42% 43% 35% VV03 74% 72% 84% 76% 80% 86% 81% 70% VV04 101% 95% 104% 91% 93% 102% 101% 100% VV05 107% 104% 112% 109% 115% 105% 109% 107% VV06 124% 130% 131% 117% 113% 113% 112% 110% VV07 119% 113% 107% 97% 127% 123% 118% 136% VV08 114% 170% 83% 100% 100% 129% 106% 189% VV09* 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% VV09a* 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% VV09b* 47% 0% 0% 0% 0% 0% 30% 100% VV10 96% 63% 50% 50% 86% 71% 90% 120% Verblijf VV 16% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Totaal 84% 85% 92% 90% 89% 93% 93% 92% * VV9 + VV9a zijn per 2012 onder de ZVW komen te vallen VV09b wordt geïndiceerd als er wel reeds sprake is van een indicatie met Behandeling in combinatie met Verblijf Bron: CIZ Zoals bekend geeft het CIZ geen indicaties meer af voor ZZP 1 t/m 3. Dit is duidelijk zichtbaar in alle regio s. De indicatiestelling voor ZZP 4 is aangescherpt. Landelijk is er geen afname zichtbaar, kijkend naar regio Nijmegen (5508) zien we een lichte daling. Er is landelijke een duidelijke toename te zien in het aantal zware ZZP s (5 tot 8). In de regio Nijmegen is een forse toename waar te nemen in het aantal ZZP 8; dit wijkt af van het landelijk gemiddelde. Er is geen oorzaak bekend. 6

Intramurale indicaties VV, regio Nijmegen Zorgzwaartepakket 1-jul-12 1-jul-13 1-jul-14 VV01 205 130 80 VV02 780 465 315 VV03 765 780 550 VV04 840 800 795 VV05 1550 1575 1610 VV06 610 750 795 VV07 375 445 425 VV08 50 75 85 VV09* 0 0 0 VV09a* 435 0 0 VV09b* 60 40 20 VV10 40 25 25 Verblijf VV 0 0 0 Totaal 5710 5085 4700 * VV9 + VV9a zijn per 2012 onder de ZVW komen te vallen Bron: CIZ In de regio Nijmegen is het totaal aantal indicaties VV afgenomen. De afname van het aantal indicaties is volledig te wijten aan de wijziging in de indicatiestelling (ZZP 1-3 en ZZP 09a). Als we inzoomen op de ZZP 4-8 zien we een toename 6% in ZZP s 2013 t.o.v. 2012. In 2014 t.ov. 2013 is dit afgenomen naar 1,8%. Als we kijken naar het totaal aantal geldige indicaties in de regio (peildatum juli 2014) en deze afzetten tegen de totale bevolking en het aantal 80+ers per regio (2015) komen we tot onderstaand beeld. Regio % CiZ indicatie tov totale bevolking % CIZ indicatie tov aantal 80+ Nijm 0,91% 22,9% NHN 0,96% 22,8% MH 0,93% 21,0% WL 1,00% 21,6% MB 1,07% 26,5% NOB 0,97% 22,4% NML 0,96% 19,9% 0,9% Van de totale bevolking in de regio Nijmegen heeft een VV indicatie. Dit aantal is het laagst van alle VGZ regio s. Als we het aantal geldige indicaties afzetten tegen het aantal 80+ers zien we dat Nijmegen hoog scoort. De uitschieter is regio Midden Brabant. Hier worden naar verhouding meer indicaties afgegeven dan in de andere regio s. Analyse zorgaanbod Verpleging en Verzorging In 2015 zijn er in de V&V sector 16 intramurale zorgaanbieders actief en 4 aanbieders die zich alleen richten op MPT/VPT. Daarnaast zijn er nog 12 zorgaanbieders actief die de zorg leveren aan cliënten met een overgangsrecht. 7

Intramuraal en VPT Aantal plaatsen VV Zorgzwaartepakket incl. DB verblijf Excl. BH Incl. BH Totaal incl. DB verblijf Excl. BH Incl. BH Totaal incl. DB verblijf Excl. BH Incl. BH Totaal incl. DB verblijf Excl. BH Incl. BH Totaal VV01 121 121 65 65 44 44 34 34 VV02 464 464 265 265 173 173 127 127 VV03 574 4 578 531 3 534 401 0 401 300 1 301 VV04 628 38 666 627 21 648 610 19 630 564 14 578 VV05 164 1159 1323 172 1106 1278 171 1159 1330 140 1129 1269 VV06 191 455 646 219 503 722 203 544 747 171 530 701 VV07 12 381 393 9 437 446 6 412 419 6 401 407 VV08 2 56 58 1 64 65 1 67 68 0 76 76 VV09* 0 0 0 0 0 0 VV09a* 221 221 0 0 0 0 0 VV09b* 31 31 25 25 0 17 17 1 21 21 VV10 1 16 17 14 14 0 31 31 0 3 3 totaal capaciteit 585 1572 2361 4518 330 1559 2173 4062 218 1393 2250 3860 160 1181 2176 3517 Aantal plaatsen VPT 2012 2013 2014 2015 afspraak Zorgzwaartepakket 2012 2013 2014 2015 afspraak incl. DB verblijf Excl. BH Incl. BH Totaal incl. DB verblijf Excl. BH Incl. BH Totaal incl. DB verblijf Excl. BH Incl. BH Totaal incl. DB verblijf Excl. BH Incl. BH Totaal VV01 25 25 17 17 7 7 5 5 VV02 44 44 50 50 23 23 26 26 VV03 47 47 68 68 70 70 53 0 53 VV04 38 38 76 76 88 88 82 2 84 VV05 5 5 31 31 28 28 29 22 52 VV06 22 22 58 58 35 35 58 2 60 VV07 1 1 5 5 2 2 7 2 9 VV08 1 1 5 5 1 1 5 0 5 VV09* 0 0 0 0 0 0 VV09a* 0 0 0 0 0 0 VV09b* 0 0 0 0 0 0 VV10 0 0 0 0 0 0 totaal capaciteit 69 114 0 183 67 243 0 310 30 224 0 253 31 235 28 294 Intramuraal zien we eind 2014 een afname van de capaciteit ten opzichte van 2012. We zien dat met name de capaciteit licht afneemt. Verder zien we een stijging van het aantal plaatsen met behandeling. Alle cliënten krijgen een indicatie met behandeling en daarnaast is het zo dat met de komst van de Wlz, de Wlz behandeling onder verantwoordelijkheid valt van de Wlz. We zien dat veel aanbieders nu aan alle cliënten de zorg willen bieden met behandeling. Wij zijn er van overtuigd dat niet alle Wlz klanten de volledige component behandeling nodig hebben en pleiten daarom voor behandeling op maat. Het aantal VPT plaatsen groeit, echter door de wetswijzigingen is er nog een flinke verschuiving in het aantal VPT s te verwachten. De lage VPT s worden in 2016 niet meer ingekocht in de Wlz. De klanten zullen uiterlijk eind 2015 een keuze moeten maken voor opname Wlz of zorg via Zvw en Wmo. Extramurale zorg overgangsrecht en MPT Klanten met een lage ZZP (1-3) die extramuraal zorg ontvingen in 2014 zullen in 2015 een keuze moeten gaan maken (overgangsrecht), of opname in een instelling of zorg ontvangen via de Zvw en/of Wmo. NZa Budgettair kader - AZR Aantal Cliënten in Zorg met Overgangsrecht Bron: AZR Peildatum: 1-5-2015 Zorgkantoor Geïndiceerd ZZP 1-1-2015 1-2-2015 1-3-2015 1-4-2015 1-5-2015 Overgangsrecht per sector 1-1-15 t/m 1-5-2015 5508 1LG 5 4 4 3 3 5508 1-1-2015 1-2-2015 1-3-2015 1-4-2015 1-5-2015 1VG 25 23 22 21 21 VV 213 200 185 171 151 1VV 7 7 7 7 7 GZ 268 259 256 253 242 1ZGaud 1 1 1 1 1 Totaal czkt 1-1-2015 1-2-2015 1-3-2015 1-4-2015 1-5-2015 1ZGvis 2 2 2 2 2 VV 1234 1182 1120 1056 975 2VG 210 204 201 199 190 GZ 612 587 581 563 541 2VV 74 71 68 63 53 3LG 25 25 26 27 25 3VV 132 122 110 101 91 Totaal 5508 481 459 441 424 393 Totaal czkt 1.846 1.769 1.701 1.619 1.516 8

Klanten die in 2014 extramurale zorg ontvingen onder de noemer alternatieve zorg (alternatief voor opname), kunnen deze zorg in 2015 voortzetten. Ze zijn echter nog niet aangemerkt als MPT klant. Modulair Pakket Thuis is nieuw in het leven geroepen in 2015. We zien dat er nog maar beperkt gebruik gemaakt wordt van deze zorg. De exacte aantallen zijn nog niet te geven omdat een deel van de klanten zoals hierboven geschetst reeds zorg ontving in 2014. De zorg voor deze cliënten is nog niet aangemerkt als MPT. Als we spreken over nieuwe klanten dan zien we dat in mei 2015, 8 VV cliënten hebben gekozen voor de leveringsvorm MPT. Het aantal budgethouders voor PGB is vanwege de overheveling naar de Zvw tussen december 2014 en januari 2015 fors afgenomen. Er is van januari tot en met maart 2015 een stijging te zien in het aantal budgethouders. De verwachting is dat deze groei in de loop van 2015 en 2016 zal doorzetten als er niet voldoende keuzemogelijkheid is in Zorg in Natura. Als we het aantal geldige indicaties (juli 2014) afzetten tegen aantal budgethouders PGB begin 2015 dan heeft ongeveer 17% heeft voor PGB gekozen in de regio Nijmegen. Wachtlijsten Bron: AZR Het aantal actief wachtenden (AW) laat een stabiel beeld zien en is marginaal. Voor deze groep is vooralsnog snel een plaats beschikbaar. De wenswachtenden laten in de regio Nijmegen eveneens een stabiel beeld zien. Cliënten die wenswachtend zijn, kunnen de zorg in de thuissituatie nog steeds naar tevredenheid invullen, echter er is ook een groep wenswachtenden die zeer kwetsbaar is en vaker dan voorheen met spoed/crisis opgenomen moet worden. Crisiszorg In de subregio Nijmegen zien we dat er een flinke toename is in het aantal crisisaanmeldingen. Het aantal crisissen 1 e kwartaal 2014 is verdubbeld t.o.v. 1 e kwartaal 2015, van 60 naar 120. Ongeveer 50% van het aantal aanmeldingen vanaf januari 2015 krijgt een tijdelijke indicatie en valt daarmee onder de financiering 1 e lijsssubsidieregeling (Zvw). Onder deze regeling is het niet mogelijk om een toeslag te ontvangen. Daarnaast geeft het CIZ geen indicatie meer af (Wlz of subsidieregeling) als de crisis ontstaat als gevolg van wegvallen van de mantelzorger en er bij de cliënt geen noodzaak is tot geneeskundige zorg. De huidige crisisregeling raakt hier meer dan voorheen de andere sectoren. 9

Samenwerking op dit punt is noodzakelijk met gemeenten, zorgverzekeraars en andere sectoren om naar de toekomst toe de crisiszorg verantwoord te kunnen blijven bieden en daarmee de klanten langer verantwoord thuis te kunnen laten wonen. Specifieke doelgroepen Ademhalingsondersteuning In regio Nijmegen zijn voor ademhalingsondersteuning bedden ingekocht bij Zorgcentra Rivierenland en Kalorama. Deze bedden zijn geconcentreerd op een locatie om een goede kwaliteit te waarborgen Uitbreiding bij deze partijen is mogelijk als de vraag voor deze zorg toeneemt. NAH In de sub-regio Rijk van Nijmegen zijn geen specifieke intramurale plaatsen ingekocht in de VV sector. We hebben tot op heden ook geen signalen ontvangen dat deze zorg ontbreekt. In de sub regio Rivierenland zijn deze wel ingekocht bij Zorgcentra Rivierenland. Deze bedden zijn geconcentreerd op een locatie om een goede kwaliteit te waarborgen. Deze cliënten kunnen zowel met een V&V- als LGindicatie opgenomen zijn. Korsakov In de regio Nijmegen zijn geen plaatsen ingekocht voor cliënten met Korsakov. Jong dementerenden In de sub-regio Nijmegen zijn bedden voor jong dementerenden ingekocht bij de Waalboog. Tevens beschikt de Waalboog over een dagbehandeling voor jong dementerenden. Dit aanbod heeft een bovenregionale functie. De bedden zijn geconcentreerd op een locatie om een goede kwaliteit te waarborgen. GGZ-VV Naar aanleiding van een knelpunt in de zorg komt er in de sub-regio Nijmegen een speciale afdeling voor cliënten met ernstige gedragsproblemen. De zorgprogramma s worden momenteel uitgewerkt. Het betreft een samenwerking tussen Propersona en de Waalboog. GZ-VV We zien in toenemende mate dat VV en GZ instellingen gaan samenwerken. In de sub-regio Nijmegen zijn een tweetal locaties waar de zorg voor beide doelgroepen in gezamenlijkheid wordt aangeboden. Het betreft de locatie de Hagert en de Buurderij. Zorg voor allochtonen ouderen Het zorgkantoor krijgt al jaren regelmatig signalen dat de zorg voor allochtone ouderen onvoldoende is geborgd in de regio. Echter deze signalen zijn niet hard te maken met indicaties. Ten eerste wordt er geen onderscheid gemaakt in de indicatie tussen autochtonen en allochtonen en ten tweede is de wachtlijst AW nihil. Stichting Zahet levert nu een paar jaar extramurale zorg voor de doelgroep in de 10

regio en zien de zorg toenemen qua aantal en zorgzwaarte. Men start eind 2015 met een intramurale locatie, zodat er ook voor de allochtone ouderen een zorgaanbod intramuraal beschikbaar is. Ketenzorg Dementie Het budget voor de Ketenzorg dementie valt met ingang van 1 januari 2015 onder de Zvw. Het Zorgkantoor wil dat zorgaanbieders domein overstijgend en met de ketenpartners samenwerken om ook in 2016 te voorkomen dat cliënten tussen wal en schip te komen vallen. Herstelgerichte zorg De geriatrische revalidatiezorg is al eerder uit de AWBZ/Wlz verdwenen, vanaf 1 januari 2015 valt de herstelgerichte zorg, onder verantwoordelijkheid van de huisarts, niet meer onder de Wlz als cliënten niet in het bezit zijn van een Wlz indicatie. In de regio Nijmegen zien ze dat een grote groep wordt opgenomen in de verpleeghuizen met tijdelijke Wlz indicatie ZZP 6. Enerzijds betreft het een groep cliënten die niet in het standaard revalidatieprogramma (GRZ) past vanwege bijkomende problematiek zoals bijv. gedragsproblemen en anderzijds wordt de aanvraag GRZ als complex beschouwd en kiest men voor de meer eenvoudige aanvraag tijdelijke Wlz indicatie. De tijdelijke indicatie is vaak niet toereikend om actief te kunnen revalideren met als gevolg dat cliënten niet tijdig terug naar huis kunnen en een reguliere Wlz indicatie nodig is om het herstel af te kunnen ronden. De klant wordt onbedoeld een Wlz klant. Hospice zorg In de sub-regio Nijmegen en Rivierenland zijn twee intramurale hospices aanwezig. Het gros van de klanten die worden opgenomen in deze hospices hebben een tijdelijke indicatie ZZP 10 en vallen daarmee onder de subsidieregeling. Vooralsnog is de financiering niet goed geregeld en is het niet duidelijk of de verzekeraars deze intramurale zorgvorm naar de toekomst willen blijven inkopen. Dagbesteding Gemeenten zijn vanaf 2015 verantwoordelijk voor de dagbesteding van cliënten zonder Wlz indicatie. Als cliënten thuis blijven wonen (MPT, VPT) met een Wlz indicatie kan een dagbesteding een zinvolle invulling zijn van de dag. Het is belangrijk dat gemeenten en aanbieders blijven samenwerken om de zorg voor cliënten dichtbij mogelijk te blijven maken. Tot op heden hebben we geen signalen ontvangen over hiaten in de dagbesteding. Zorg in de wijk Het verder doorontwikkelen van wijkgerichte zorg is cruciaal voor het langer thuis kunnen blijven wonen. In het belang van de klant is samenwerking noodzakelijk tussen alle partijen in werkzaam zijn in de wijk. 11

Confrontatie Zorgvraag en zorgaanbod Verpleging en Verzorging Conclusies Uit de voorgaande paragrafen trekken wij de volgende conclusies: We zien dat het percentage 80+ gaat toenemen buiten de grote steden Nijmegen en Tiel met name vanaf 2020. Tevens zal het percentage mensen jonger dan 80+ vanaf die tijd gaan afnemen. Op basis van de demografische gegevens verwachten we dat de vraag naar zware zorg in 2016 niet zal wijzigen. Het effect van de vergrijzing zal pas over een paar jaar zichtbaar worden. Als we naar de CIZ gegevens kijken zien we dat het aantal indicaties zware zorg 2014 met 1,8% is toegenomen ten opzichte van 2013. Echter als we de lijn vanaf 2012 doortrekken zien we een steeds minder sterke stijging van het aantal zware ZZP s. De verwachting is dan ook dat in 2016 een minimale of geen stijging op het aantal zware ZZP s zal plaatsvinden. De intramurale capaciteit zal naar verwachting verder afnemen, enerzijds vanwege de verandering in de indicatiestelling anderzijds vanwege de wens van klanten om langer (verantwoord) thuis te kunnen blijven wonen. Er dienen dan wel meer goede alternatieven ontwikkeld te worden. Het kan wel zijn dat er in 2016 een tijdelijk toename van opnames lage ZZP s gaat plaatsvinden vanwege de keus van klanten overgangsrecht. De eerste signalen wijzen hier echter niet op. Er is een verzwaring in de ZZP-mix te zien. Opvallend is de stijging van ZZP 8 in de regio Nijmegen. Deze stijgt in deze regio harder dan in de andere regio s van Zorgkantoren Coöperatie VGZ. Bij het huidige intramurale aanbod zijn geen wachtlijsten te zien. In sommige gemeenten bestaat ondanks de extramuralisering op dit moment zelfs leegstand. Tevens zien wij in de tabel over het PGB een lichte toename. Dit zegt iets over het al gecontracteerde aanbod in ZIN. Uit deze gegevens trekken wij de conclusie dat op dit moment over het algemeen voldoende plaatsen zijn ingekocht. Op sommige locaties zijn zelfs teveel plaatsen ingekocht. Het zorgkantoor probeert in te spelen op hiaten in de zorg. In 2015 komt er een nieuw aanbod bij voor specifieke doelgroepen wat naar verwachting aan de wensen van de klanten zal voldoen. Voor zover bekend zijn er verder geen hiaten in de zorg als het gaat over specifieke doelgroepen binnen de Wlz. De problematiek zoals terminale zorg intramuraal en herstelgerichte zorg ligt buiten de scope van dit inkoopplan (subsidieregeling 1 e lijn/grz). Het zorgkantoor hoopt echter dat er een passende oplossing gaat komen omdat er anders problemen in de keten gaan ontstaan en mogelijk afwenteling gaat plaatsvinden op Wlz. Zoals al eerder is aangegeven is de verwachting dat cliënten in toenemende mate zullen kiezen voor een VPT-of MPT-arrangement in plaats van intramurale zorg. Tevens doen zorgaanbieders er goed aan intramurale capaciteit flexibel inzetbaar te maken zodat gereageerd kan worden op de veranderende lokale vraag. Om klanten langer verantwoord thuis te kunnen laten wonen is het belangrijk dat een aantal elementen aanwezig zijn dan wel ontwikkeld/aangescherpt worden. Goed georganiseerde zorg en welzijn in de wijk, kortdurende opnames/dagactiviteiten ter ontlasting van de mantelzorg en opname in crisissituaties zijn cruciale elementen. Gemeenten, verzekeraars en het zorgkantoor zullen hier samen in moeten optrekken met aanbieders en de burgers. Voor de crisiszorg geldt dat door de verandering in de regelgeving/financiering de regeling opnieuw moet worden bekeken en zo nodig moet worden aangepast. Dit dient in gezamenlijkheid met meerdere partijen te worden opgepakt. Het zorgkantoor zal de afspraak 2016 hierop aanpassen. 12

Ongeacht welke zorgvorm er wordt geleverd. Het is belangrijk dat er goede in- en uitsluitingscriteria worden omschreven en duidelijk aangegeven wat de klant in bepaalde setting kan en mag verwachten, op het gebied van wonen, welzijn, zorg en financiën. Dit laatste is nodig om ervoor te zorgen dat klanten weloverwogen keuzes kunnen maken. 2.2.2. Analyse zorgvraag Gehandicaptenzorg (GZ) Prevalentie gehandicapten in regio Nijmegen In deze paragraaf wordt gekeken naar het aantal cliënten dat de regio Nijmegen in de gehandicaptenzorg heeft en vergelijkt dit met andere regio s. Aantal cliënten met een geldige intramurale indicatie Het aantal geldige indicaties volwassen VG cliënten is landelijk tussen 2012 en 2014 met 7% gestegen, ook de toename in de regio Nijmegen bedroeg 7%. In de LG is het aantal cliënten in dezelfde periode 4 % meer gedaald dan het landelijke percentage. Een conclusie hieruit is dat het aantal VG-cliënten in de regio Nijmegen een gelijke stijging heeft als landelijk. Voor de LG-cliënten geldt dat in de regio Nijmegen een iets grotere daling te zien is t.o.v. het landelijke percentage. Een kanttekening die hierbij geplaatst moet worden is dat het hier door het CIZ afgegeven indicaties betreft, wat niet per definitie opgenomen cliënten zijn. In de volgende paragraaf bespreken we het verloop in het aantal cliënten waarvoor declaraties bij VGZ zijn ingediend. Tabel: Aantal cliënten met een geldige indicatie voor intramurale AWBZ-zorg op 1 juli 2012, 1 juli 2013 en 1 juli 2014 in Nederland per cliëntgroep. Verloop intramurale VG indicaties NIJM Zorgzwaartepakket 1-jul-12 1-jul-13 1-jul-14 % 2014 t.o.v. 2012 Nederland VG01 70 55 45 64% 55% VG02 245 255 220 90% 78% VG03 615 635 655 107% 107% VG04 385 415 435 113% 108% VG05 690 445 420 61% 75% VG06 520 635 670 129% 131% VG07 460 485 500 109% 112% VG08 85 290 315 371% 314% 13

LVG01 15 10 10 67% 43% LVG02 70 75 60 86% 70% LVG03 75 95 115 153% 104% LVG04 15 20 20 133% 121% LVG05 5 0 0 0% 91% SGLVG01 10 10 15 150% 104% Totaal 3260 3425 3480 107% 107% Bron: CIZ basisrapportages op 3 peildata voor respectievelijk regio NIJM en Nederland Verloop intramurale LG indicaties NIJM Zorgzwaartepakket 1-jul-12 1-jul-13 1-jul-14 % 2014 t.o.v. 2012 Nederland LG01 15 10 10 67% 58% LG02 55 45 40 73% 89% LG03 60 45 30 50% 64% LG04 155 130 115 74% 95% LG05 40 40 35 88% 74% LG06 110 130 140 127% 101% LG07 30 30 25 83% 106% Totaal 465 430 395 85% 89% Analyse zorgaanbod Gehandicaptenzorg Aantal intramurale plaatsen en ZZP-mix Zoals in de vorige paragraaf is toegelicht, betekent een indicatie niet automatisch dat deze cliënten ook intramuraal in zorg zijn genomen. In de onderstaande grafiek is het aantal gerealiseerde VG plaatsen en de gerealiseerde ZZP-mix in de VGZ regio Nijmegen weergegeven. Uit productmix in de grafieken valt op te maken dat er in de regio Nijmegen ten opzichte van de overige regio s van Zorgkantoren Coöperatie VGZ bij VG 3 sprake is van relatief minder met behandeling en dagbesteding. 14

Capaciteit VG realisatie 2014 NIJM 600 500 400 300 200 100 incl. DB excl. BH incl. DB + BH Excl. DB & BH Excl. DB incl. BH LVG incl DB + BH SLVG incl. DB + BH 0 1 VG 2 VG 3 VG 4 VG 5 VG 6 VG 7 VG 8 VG Bron: realisatiemonitor 2014 Capaciteit VG afspraak 2015 czkt 3000 2500 2000 1500 1000 500 incl. DB excl. BH incl. DB + BH Excl. DB & BH Excl. DB incl. BH LVG incl DB + BH SLVG incl. DB + BH 0 1 VG 2 VG 3 VG 4 VG 5 VG 6 VG 7 VG 8 VG Bron: budgetformulieren 2015 Daarnaast blijkt uit de realisatiecijfers (niet weergegeven in tabel of grafiek) dat er reeds vanaf 2012 van een lichte daling sprake is in het aantal gerealiseerde intramurale plaatsen (2012: 2426; 2014: 2406). Dit heeft, naast de het streven naar Langer Thuis en Scheiden Wonen en het aantal teruglopende CIZindicaties, waarschijnlijk te maken met de afnemende vraag naar intramurale plaatsen(zie ook verderop bij wachtlijsten). Er is wel sprake van zorgverzwaring, dat wil zeggen de in de ZZP-mix treedt een verschuiving op van lagere ZZP s naar zwaardere, duurdere ZZP s met een navenante stijging van de kosten per cliënt. 15

In de LG heeft de regio Nijmegen relatief (per 10.000) een lager aantal cliënten. Daarnaast zien we dat er in 2012 t.o.v. 2014 een lichte daling te zien is. Dit is te verklaren door het streven naar extramuralisering.. Ontwikkeling in het aantal ZZP s In de VG is een trend van verzwaring zichtbaar. Het aantal lage ZZP s (VG 1 en 2) is afgenomen en is verzwaard naar hogere ZZP s (met name VG6). Daarnaast zien we dat het aantal ZZP s inclusief behandeling in de ZZP s vanaf VG04 is toegenomen; er is een daling zichtbaar in de VG03. In de LG is een toename van de LG04 en LG06 zichtbaar. Aantal ZZP's LG regio Noord-en Midden Limburg EXCL BH INCL BH VERBLIJF 0 0 0 1 0 1 0 1 0 31 28 32 4 4 4 18 18 19 0 0 0 0 0 0 NML 1 NML 1 NML 1 NML 2 NML 2 NML 2 LG LG LG LG LG LG 2011 2012 2013 2011 2012 2013 0 2 NML 3 LG 2011 0 4 NML 3 LG 2012 0 5 NML 3 LG 2013 16 16 NML 4 LG 2011 NML 4 LG 2012 21 NML 4 LG 2013 0 4 NML 5 LG 2011 0 3 NML 5 LG 2012 0 5 NML 5 LG 2013 NML 6 LG 2011 NML 6 LG 2012 NML 6 LG 2013 0 5 NML 7 LG 2011 0 0 6 6 NML 7 LG 2012 NML 7 LG 2013 Bron: productiemonitor dec. 2011, dec. 2012 en dec. 2013 Mixverhouding ZZP s In de vorige paragraaf zijn de regioverschillen in kosten geanalyseerd. Een verklaring voor de verschillen tussen de gemiddelde kosten per plaats kan liggen in de ZZP-mixverhouding van de regio Nijmegen t.o.v. de totale VGZ-regio s. Kijkend naar de mixverhouding VG zien we dat de regio Nijmegen in vergelijking met de totale VGZ regio s een relatief zwaardere ZZP mixverhouding heeft. Daarnaast is ook te zien dat er t.o.v. 2013 een verschuiving van lichte naar zware ZZP s te zien is. Deze verschuiving is groter dan de overige VGZ-zorgkantoorregio s. 16

Voor de LG is te zien dat er in de regio Nijmegen in vergelijking met de totale VGZ regio s relatief zwaardere ZZP mixverhouding heeft. Daarnaast is ook te zien dat er t.o.v. 2013 een verschuiving van lichte naar zware ZZP s te zien is. Deze verschuiving is groter dan de overige VGZ-zorgkantoorregio s en zeer opvallend is de verschuiving naar de LG07. NML 2013 NML 2014 VGZ TOTAAL 2013 VGZ TOTAAL 2014 1 VG 1% 0% 2% 1% 2 VG 5% 4% 8% 7% 3 VG 23% 17% 21% 21% 4 VG 14% 16% 13% 15% 5 VG 11% 12% 13% 12% 6 VG 20% 24% 18% 20% 7 VG 16% 17% 16% 16% 8 VG 10% 10% 9% 8% NML 2013 NML 2014 VGZ TOTAAL 2013 VGZ TOTAAL 2014 1 LG 4% 2% 5% 4% 2 LG 20% 13% 20% 15% 3 LG 6% 5% 5% 7% 4 LG 23% 23% 35% 31% 5 LG 6% 6% 6% 7% 6 LG 34% 26% 20% 22% 7 LG 6% 25% 10% 15% Bron: afspraken budgetformulieren 2013 en 2014 Wachtenden In deze paragraaf wordt de ontwikkeling van de wachtlijsten besproken. Er zijn op de peildatum 1-3-2015 geen Actief Wachtenden in de regio Nijmegen, het verschil met 2014 is minimaal. Het aantal wenswachtenden is toegenomen maar bevindt zich nog in ruime mate onder het VGZ-gemiddelde. 17

In combinatie met de eerdere constatering dat er minder CIZ-indicaties worden verstrekt is er op basis van deze kwantitatieve analyse geen aanleiding voor specifieke inkoopdoelstellingen en is de conclusie gerechtvaardigd dat de huidige capaciteit volstaat. Verderop in het inkoopplan wordt ingegaan op de kwalitatieve aspecten van de beschikbare capaciteit. GZ AW WW Totaal Zorgkantoor regio 1-3-2014 1-3-2015 1-3-2014 1-3-2015 1-3-2014 1-3-2015 Nijmegen 1 0 54 72 55 72 Noord Holland Noord 2 1 154 150 156 151 Midden Holland 0 1 113 100 113 101 Waardenland 1 8 162 115 163 123 Midden Brabant 2 25 174 105 176 130 Noord Oost Brabant 2 6 110 112 112 118 Noord Midden Limburg 1 0 55 48 56 48 Totaal 9 41 822 702 831 743 Bron: AZR peildatum 1-3-2014 en 1-3-2015 Tabel Wachtlijst Gehandicaptenzorg 2014 en 2015 AW= actief wachtend; cliënt wil toegewezen zorg ontvangen, maar krijgt dit niet (wachtend buiten zijn wil); WW= Wenswachtend; status die aangeeft dat de cliënt de toegewezen zorg wil ontvangen van de voorkeuraanbieder (wachtend op eigen verzoek). Kwalitatieve Analyse In de vorige paragrafen hebben we de regio Nijmegen geanalyseerd door middel van regiovergelijking in cijfers. In dit hoofdstuk zullen we op enkele beleidsthema s en doelgroepen bespreken om zodoende regionale ontwikkeldoelen te bepalen. Gehandicaptenzorg Algemeen Bij de beschrijving van specifieke problematiek en ontwikkelingen in de gehandicaptenzorg is uitgegaan van het Rapport Trendanalyse Gehandicaptenzorg van TNO. Het eindresultaat van deze trendanalyse is een rapportage over de vraagontwikkeling van de toekomst aan het ministerie van VWS. Het rapport schetst het meest waarschijnlijke scenario voor de ontwikkeling van de vraag in de gehandicaptenzorg tot 2020. De belangrijkste ontwikkelingen zijn: De prevalentie van mensen met diepe en ernstig verstandelijke beperkingen is toegenomen door de toegenomen levensverwachting; Mensen met lichte en matige verstandelijke beperkingen hebben een levensverwachting gelijk aan die van de algemene bevolking; Prevalentie bij mensen met Syndroom van Down is gelijk gebleven; 18

Door erfelijkheidsvoorlichting, vroegdiagnostiek en prenatale screening zal het aantal mensen met aangeboren verstandelijke beperkingen afnemen; Door de hogere leeftijd van moeders is er een hoger risico op geboorte van kinderen met verstandelijke beperkingen; De prevalentie van mensen met een verstandelijke beperking is bij allochtonen waarschijnlijk gelijk aan bij autochtonen; De prevalentie van autisme is gestegen. Het overgrote deel van de kinderen met autisme lijdt aan PDD-NOS. De toename wordt toegewezen aan vroegtijdige diagnostiek. Driekwart van de kinderen met autisme heeft tevens verstandelijke beperkingen. Op basis van dit rapport zijn de volgende ontwikkelingen relevant voor de inkoop van gehandicaptenzorg in Nijmegen: De totale vraag naar zorg op basis van een verstandelijke handicap zal nagenoeg gelijk blijven; De groep 0-18 jarigen wordt kleiner en daardoor wordt de vraag naar zorg kleiner. Een deel van de zorg aan deze jongeren valt onder de Jeugd wet. Jongeren onder de 18 jaar met een ZZP VG3- indicatie en hoger vallen onder de Wlz. Deze groep blijft een groot beroep doen op groepsbehandeling zorg en kortdurend verblijf (logeren). Zij doen, vergeleken met de andere leeftijdsgroepen het grootste beroep op de 5 zorgzwaartepakketten voor LVB-klanten; Door de krimp van het aantal 35-49 jarigen daalt de vraag naar zorg eveneens. Dit laat zich vooral zien in een afname van het aantal indicaties voor langdurig verblijf in deze doelgroep; Het aantal oudere mensen (ouder dan 50 jaar) met verstandelijke beperkingen in de gehandicaptenzorg neemt toe. Zij doen vooral een beroep op langdurig verblijf; De totale vraag naar langdurig verblijf in 2020 wordt landelijk geraamd op ruim 76.000 indicaties (2010: 75.976); Vanwege de groei van het aantal oudere mensen met verstandelijke beperkingen en het verhoogde risico van deze doelgroep op andere aandoeningen dient bij de voorzieningen rekening te worden gehouden met de aanwezigheid van motorische beperkingen, visuele beperkingen en auditieve beperking. Op basis van de demografische gegevens gelden bovengenoemde verwachtingen ook voor de regio Nijmegen. Per deelgebied wordt hieronder nog een korte schets gegeven van de vraag en aanbod in de regio. Op basis van de Trendanalyse GZ constateren wij dat de zorgvraag van klanten met een licht verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid in de komende jaren zal stijgen. Bij deze groep klanten is steeds vaker sprake van bijkomende gedragsproblematiek, zowel bij jongeren als bij volwassenen. De zorgvraag voor deze groep klanten ontwikkelt zich op alle vlakken binnen de keten van LVB-zorg (18+). Het betreft zowel ondersteuning van het systeem rondom de klant, passende (arbeidsmatige) dagbesteding en zeer specifieke gedragsbehandeling maken onderdeel uit van de zorgvraag. De prevalentie van mensen met een Autisme Spectrum Stoornis neemt als gevolg van verbeterde diagnostiek toe. Hoewel ASS een GGZ aandoening is, constateren wij een grote groep van klanten met VG in combinatie met een ASS. In de klantbenadering dient hier in het zorgplan expliciete aandacht voor te zijn. Voor de doelgroepen LG en ZG zijn geen tendensberekeningen gemaakt zoals voor de VG. Wel heeft TNO het rapport Behoefteonderzoek voorzieningen voor mensen met een lichamelijke beperking opgesteld in 2010. Daarin staat dat, als gevolg van de veranderingen in de demografie, het aantal mensen met een matige of ernstige lichamelijke beperking jonger dan 65 jaar licht afneemt en de doelgroep 65+ 19

groeit. Het is onduidelijk wat dit betekent voor de totale vraag betekent. In de kwantitatieve analyse hebben we vastgesteld dat het aantal CIZ-indicaties een dalende trend laat zien. Confrontatie Zorgvraag en zorgaanbod Gehandicaptenzorg Conclusies Uit de analyses opgenomen onder hoofdstuk 3 komen de volgende conclusies naar voren. Voor de VG-sector: De prevalentie van VG-cliënten in de regio Nijmegen: de stijging is gelijk aan het landelijk gemiddelde; Het aantal intramurale plaatsen daalt; Er zijn meer hogere ZZP s afgesproken dan gemiddeld. Er is een (verdere) verschuiving naar zwaardere ZZP s waarneembaar (zorgverzwaringen); Er zijn relatief meer ZZP s met BH afgesproken; Er zijn geen signalen dat specifieke doelgroepen niet bediend worden in de regio; Er is geen sprake van een (problematische) wachtlijst; De druk van cliënten uit andere regio s (met name Zuid-Limburg) neemt toe. Voor de LG-sector: Er is ten opzichte van de landelijke benchmarkgegevens en de benchmark tussen Zorgkantoren Coöperatie VGZ een gemiddeld aantal bedden in de regio Nijmegen; De prevalentie van LG-cliënten in de regio Nijmegen: de daling is groter dan het landelijk gemiddelde; Het aantal intramurale plaatsen is toegenomen; Er zijn meer hogere ZZP s afgesproken dan gemiddeld. Er is een (verdere) verschuiving naar zwaardere ZZP s waarneembaar (zorgverzwaringen); Er zijn geen signalen dat specifieke doelgroepen niet bediend worden in de regio; Er is geen sprake van een (problematische) wachtlijst. 2.2.3. Analyse zorgvraag Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Een deel van de GGZ B (zittende populatie) is nog opgenomen binnen de Wlz. Voor 2016 wordt geen rekening gehouden met nieuwe instroom. Het ministerie van VWS ontwikkelt landelijke criteria voor mensen die langdurig psychiatrisch behandeld worden. Prevalentie GGZ-cliënten in regio Nijmegen In deze paragraaf wordt gekeken naar het aantal cliënten dat de regio Nijmegen in de GGZ heeft en vergelijkt dit met andere regio s. Het aantal geldige indicaties volwassen GGZ cliënten is landelijk tussen 2012 en 2014 met 7% gestegen, terwijl de toename in de regio Nijmegen ook 4 % bedroeg. 20

Verloop intramurale GGZ indicaties Zorgzwaartepakket 1- jul- 12 1-jul-13 1-jul-14 NIJM% 2014 t.o.v. 2012 Nederland GGZ01B 0 0 0 0% 33% GGZ02B 0 0 0 0% 33% GGZ03B 40 20 20 50% 58% GGZ04B 40 40 40 100% 84% GGZ05B 100 120 125 125% 113% GGZ06B 25 25 25 100% 90% GGZ07B 45 40 45 100% 120% GGZ01C 40 25 10 25% 39% GGZ02C 235 150 110 47% 57% GGZ03C 510 535 555 109% 113% GGZ04C 175 220 225 129% 130% GGZ05C 120 200 235 196% 157% GGZ06C 10 10 10 100% 116% Verblijf GGZ 0 0 0 0% 33% Totaal 1340 1385 1400 104% 107% Analyse zorgaanbod Geestelijke Gezondheidszorg Kwantitatieve analyse Een deel van de GGZ B (zittende populatie) is nog opgenomen binnen de Wlz. Voor 2016 wordt geen rekening gehouden met nieuwe instroom. Het ministerie van VWS ontwikkelt landelijke criteria voor mensen die langdurig psychiatrisch behandeld worden. Deze cliënten kunnen naar verwachting in 2017 weer rechtstreeks toegang tot de Wlz ontvangen. In 2015 zullen GGZ cliënten die langer dan 3 jaar intramurale behandeling hebben gehad onder de Langdurige Zorg vallen. Ten aanzien van de inhoudelijke onderwerpen wordt aangesloten bij het beleid specialistische GGZ. Tevens beziet VWS op dit moment of er een groep cliënten (zowel GGZ B als GGZ C) die nu overgeheveld zijn naar respectievelijk Zvw of Wmo niet alsnog in de Wlz thuishoort gezien de aard van de problematiek. Zodra hierover meer bekend is, wordt dit gecommuniceerd. 21

Momenteel verblijven er 60 cliënten met een GGZ B indicatie bij de GGZ aanbieders waarbij GGZ C zorg wordt geleverd. Aangezien de indicatie leidend was voor overheveling naar Wmo zijn deze cliënten achtergebleven in de Wlz. Voor deze cliënten dient een herindicatie aangevraagd te worden om te bepalen of de zorg onder verantwoordelijkheid van de Wmo of Wlz valt. Hierover is het zorgkantoor reeds in gesprek zowel de aanbieders als de betreffende gemeenten. Inkoopdoel: Geen inkoop van initiële GGZ-B bedden waar C-zorg geleverd wordt Kwalitatieve analyse Met het overhevelen en decentraliseren van de Langdurige GGZ is er verschuiving opgetreden in de financieringsdomeinen, maar verdwijnt onze visie op GGZ-zorg niet. Dit betekent echter wél, dat er nog meer aansluiting tussen de Zvw (voor kortdurende behandeling), Langdurige Zorg (voor langdurige behandeling ) en Wmo (voor begeleiding, extramurale dagbesteding en beschermd wonen) moet plaatsvinden. Het deel GGZ zorg dat onderdeel van de Wlz zorg uitmaakt is verminderd. Qua visie en inhoudelijke thema s wordt aangesloten op het beleid van Coöperatie VGZ. Het beleid van VGZ maakt tevens gebruik van het rapport Over de brug, we verwijzen ook naar dit rapport en ons beleid is tevens hierop gebaseerd. Het zorgkantoor vindt het belangrijk dat GGZ-zorg samenhangend georganiseerd wordt en dat er geen harde knip bestaat tussen kortdurende en langdurige GGZ-zorg, immers de cliënt verlangt dat de zorg goed op elkaar aansluit. Om zorg dichtbij de cliënten te organiseren, dient een verschuiving plaats te vinden. Van klinisch naar ambulant (zowel klinische Langdurige Zorg als Zvw cliënten) en van de 2e lijn naar de 1e lijn. Onder aan de pagina is deze verschuiving schematisch weer gegeven. Uit productmix in de grafieken valt op te maken dat er in de regio Nijmegen ten opzichte van de overige regio s van Zorgkantoren Coöperatie VGZ: Een stijging van de ingekochte GGZ-B plaatsen laat zien terwijl VGZ totaal aan lagere afspraak voor 2015 heeft gemaakt; De GGZ-3B en GGZ-4B bedden in deze regio stijgen, terwijl VGZ breed dit daalt; De GGZ-5B een forse toename kent; relatief ook meer dan bij VGZ totaal; De GGZ-6B gelijk blijven terwijl er VGZ breed een daling te zien is. 22

Aantal plaatsen ZZP VGZ Totaal Afspraak Zorgzwaartepakket 2014 2015 GGZ01B 0 0 GGZ02B 10 4 GGZ03B 118 107 GGZ04B 243 240 GGZ05B 682 694 GGZ06B 219 191 GGZ07B 243 221 totaal gerealiseerd capaciteit 1515 1457 Aantal plaatsen ZZP NIJM Totaal Afspraak Zorgzwaartepakket 2014 2015 GGZ01B 0 0 GGZ02B 0 1 GGZ03B 14 16 GGZ04B 26 33 GGZ05B 64 94 GGZ06B 17 17 GGZ07B 31 27 totaal gerealiseerd capaciteit 152 188 NB: In de productmix zijn de GGZ-C bedden uit 2014 niet meegenomen omdat deze in 2015 niet meer ingekocht zijn. 23

Met het overhevelen en decentraliseren van de Langdurige GGZ is er verschuiving opgetreden in de financieringsdomeinen, maar verdwijnt onze visie op GGZ-zorg niet. Dit betekent echter wél, dat er nog meer aansluiting tussen de Zvw (voor kortdurende behandeling), Wlz (voor langdurige behandeling ) en Wmo (voor begeleiding, extramurale dagbesteding en beschermd wonen) moet plaatsvinden. Figuur 1 laat zien hoe de GGZ keten is georganiseerd. Waarbij de Wlz uiteraard ook weer het sociaal domein raakt. Figuur 1 Goede zorg door versterking GGZ keten Confrontatie Zorgvraag en zorgaanbod Geestelijke gezondheidszorg De conclusies op een rij: - In de regio is voor 60 cliënten GGZ B ingekocht terwijl GGZ C wordt geleverd. Het zorgkantoor is in gesprek met de gemeenten en aanbieders om dit naar 2016 op te lossen. - Vanaf 2017 wordt rekening gehouden met directe instroom in de Wlz. Het is op dit moment nog onzeker of er alsnog een groep cliënten die is overgaan naar Wmo resp. Zvw weer terugkomt naar de Wlz. 3. Inkoopdoelen 3.1. Verpleging en verzorging Cliëntkeuze centraal Met de invoering van de Wet langdurige zorg treed een verschuiving op naar cliënten met een zorgvraag over de verschillende domeinen (Zvw en Wmo). De zorg voor cliënten met een zwaardere zorgvraag zullen we organiseren binnen de Langdurige Zorg. De vergrijzing zal op termijn zorgen voor meer mensen met een zwaardere zorgvraag. Een deel van de huidige intramurale capaciteit zal zo goed mogelijk ingericht moeten worden voor mensen die echt niet meer thuis kunnen wonen. Binnen zorginstellingen verwachten we een verschuiving van lichte naar 24

zwaardere zorg. Mensen die zelfstandig kunnen en willen blijven wonen zullen we faciliteren. Op dit moment heeft een deel van de mensen recht op verblijf op basis van een lagere indicatie. Een groot deel van deze cliënten zullen uitstromen naar de Zvw en deze capaciteit zal vrijvallen. Het zorgkantoor zal bekijken of deze capaciteit geschikt (te maken) is voor zwaardere zorg, of dat deze plaatsen moeten worden afgebouwd. 3.1.1. Zorgzwaarte pakket intramuraal (ZZP) Continuïteit van zorg voor bestaande klanten. In het offerteformat dient de aanbieder inzichtelijk te maken welk volume nodig is om continuïteit van cliënten in zorg te waarborgen. 3.1.2. Volledig pakket thuis (VPT) en Modulair pakket thuis (MPT) Cliënten met een zwaardere zorgvraag gaan nu nog vaak naar een intramurale setting. Het zorgkantoor ziet graag dat er vernieuwende initiatieven op de markt komen binnen de Wlz, waar cliënten met een zwaardere zorgvraag op basis van een Modulair Pakket Thuis of Volledig Pakket Thuis zorg kunnen ontvangen. Cliënten willen steeds meer zelf bepalen waar zij gaan wonen en welke zorg zij nodig hebben. Ook bij een zwaardere zorgvraag is het mogelijk dat deze zorg (al dan niet geclusterd) thuis ontvangen wordt. Een deel van de cliënten in de Wlz heeft nog voldoende eigen regie om met een kwalitatief goed netwerk zelfstandig te kunnen wonen. Van zorgaanbieders verwachten wij dat zij inspelen op deze vraagontwikkeling. Wij zien in de offertes graag terug op welke manier zorgaanbieders hier op gaan inspelen en samenwerken. Het zorgkantoor hanteert de volgende uitgangspunten: De zorg wordt doelmatig ingericht; er bestaat een netwerk van mantelzorg en/of vrijwilligers rondom de cliënt; er is een goede samenhang tussen de zorgverleners en zorgorganisaties rondom de cliënt dit wordt geborgd in één zorgleefplan van de zorgaanbieder; in het zorgleefplan van de cliënt wordt deze samenhang ook geborgd. Ook het netwerkt rondom de cliënt kan hiervan gebruik maken. Voor een deel van de cliënten is zelfstandig wonen (op dit moment) een te grote uitdaging, voor deze cliënten blijft de intramurale capaciteit beschikbaar. a. Continuïteit van zorg voor bestaande klanten. In het offerteformat dient de aanbieder inzichtelijk te maken welk volume nodig is om continuïteit van cliënten in zorg te waarborgen; b. Het zorgkantoor ziet graag dat zorgaanbieders (innovatieve) initiatieven ontwikkelen conform bovenstaande uitgangspunten waardoor ook cliënten met een zwaardere zorgvraag langer thuis kunnen blijven wonen. 3.1.3. Crisiszorg en kortdurend verblijf Met de invoering van de Wlz en de decentralisatie naar gemeenten is het een zekere uitdaging voor cliënten en verwijzers om de verschillende vormen van kortdurend verblijf te duiden. Een nieuwe vorm van kortdurend verblijf per 2015 is eerstelijnsverblijf, de kaders van deze regeling zijn niet duidelijk, zorgaanbieders gaan er ook verschillend mee om. Het zorgkantoor stimuleert zorgaanbieders signalen door te geven richting ZINL zodat de regeling op korte termijn beter omschreven kan worden. 25