Inventarisatie onderwijs & sport gemeente Lingewaard 20 JUNI 2015
1. Inleiding De afgelopen periode is er op verschillende manieren onderzoek gedaan naar de combinatie onderwijs & sport in de gemeente Lingewaard, namelijk: - Rapportage Actualisatie integrale visieontwikkeling binnensportaccommodaties, gemeente Lingewaard (Gemeente, april 2014). - Inventarisatie naar de bezetting en de tevredenheid het basisonderwijs t.a.v. de samenwerking met sport in Lingewaard (Lingewaard Sport!, 2015). - Persoonlijk contact tussen basisscholen (inclusief stichting de Linge en stichting Batavorum), voortgezet onderwijs en de gemeente, buurtsportcoach en Lingewaard Sport! - Leerlingenprognose en ruimtebehoefte Gemeente Lingewaard 2015-2033. Dit document is een bundeling van de belangrijkste bevindingen uit deze gesprekken en inventarisaties. 1
2. Huidige situatie: gebruik van accommodaties en leerlingenprognose De onderwijsinstellingen in Lingewaard en de bijbehorende sportaccommodatie Onderwijsinstelling Huissen OBC Huissen IKC Sterrenbos R.K.B. De Abacus R.K.B. De Boemerang R.K.B. Het Tweespan O.B.S. t Holthuus PCBS Het Drieluik Bemmel OBC Bemmel PCBS de Borgwal RKBS Pius X OBS de Regenboog BS Donatushof BS Mikado Gendt Typering en overkoepelend orgaan Accommodatie in gebruik Exploitant/beheerder Sporthal de Brink Middelbaar onderwijs Overbetuwe college Sporthal Walburgen Gymlokaal OBC Huissen Integraal kindcentrum st. Batavorum Gymzaal van wijkstraat De Brink BV st. Batavorum Gymzaal Abacus De Brink BV st.batavorum Sporthal de Brink De Brink BV st. Batavorum Sporthal de Brink De Brink BV Openbare st. Atos Sporthal de Brink De Brink BV De Brink BV V.v. de Bataven Over Betuwe College St. de Linge Sporthal de Brink De Brink BV Middelbaar onderwijs Overbetuwe college Sporthal de Heister Gymlokaal OBC Bemmel Over Betuwe College Over Betuwe College Dalton Sporthal de Bongerd Dhr. Groot-Antink st. de Linge Gymzaal de Vlinderboom Vlinderboom Sporthal de Bongerd Dhr. Groot-Antink st. de Linge Gymzaal de Hoenderik Gemeente Openbare Sporthal de Bongerd Dhr. Groot-Antink st.atos Gymzaal de Hoenderik Gemeente Jenaplan st. de Linge Sporthal de Bongerd Dhr. Groot-Antink st. de Linge Sporthal de Bongerd Dhr. Groot-Antink IKC de Tichelaar IKC de Vonkenmorgen Doornenburg Jenaplan basisschool st. Atos Integraal kindcentrum st. de Linge Sporthal Walburgen Sportzaal Nijmeegsestraat Sporthal Walburgen Sportzaal Nijmeegsestraat v.v. de Bataven Gemeente v.v. de Bataven Gemeente BS de Doornick Angeren BS de Marang Haalderen BS de Wieling st. de Linge Gymzaal de Doornick St. de Linge st. de Linge Kulturhus Angeren Dhr. Schraven st. de Linge Gymzaal Haalderen St. de Linge 2
Leerlingenprognose basisonderwijs gemeente Lingewaard Uit de leerlingenprognose van de gemeente Lingewaard blijkt dat het aantal basisschool leerlingen van 2015 tot 2030 naar verwachting zal afnemen met 856 leerlingen van 4267 naar 3411. Overige ontwikkelingen: - In de gemeentelijke huisvestingsverordening onderwijs huisvesting 2015 is opgenomen dat per groep 3 tot en met 8 leerlingen aanspraak gemaakt kan worden op 2 lesuren bewegingsonderwijs per week. Op die basis vergoedt de gemeente de kosten aan de exploitanten/beheerders van de gymlokalen/sporthallen. - Het rijk stelt vanaf 2015 gelden beschikbaar om het bewegingsonderwijs in het primair onderwijs uit te breiden 1. Op dit moment worden de 1 artikel PO/Bewegingsonderwijs in Regelingen Onderwijs nr. 2 van 2015 3
accommodatiekosten van 2 lesuren per week vergoed. Het streven is om in 2017 3 lesuren per week bewegingsonderwijs aan te bieden. Dit kan een grotere vraag naar accommodatie tot gevolg hebben. Leerlingenprognoses voortgezet onderwijs Lingewaard OBC Bemmel: Lichte stijging tot 2016, daarna sterke afname. OBC Huissen: Lichte stijging tot 2018, daarna lichte afname. PRO College Bemmel: Lichte stijging tot 2019, daarna lichte afname. Uit de leerlingenprognose van de gemeente Lingewaard voor het voortgezet onderwijs blijkt dat het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs van 2015 tot 2021 zal afnemen met 229 leerlingen van 2699 naar 2470 Overige ontwikkelingen: - Sterke ontwikkelingen van speciale sport- en lifestyleklassen. Sportklassen bestaan al een aantal jaar op het OBC Huissen maar deze breiden nog steeds uit. Ook in Bemmel is in 2015 een start gemaakt met sport- en 4
lifestyleklassen. Deze klassen hebben veel meer uren bewegingsonderwijs in hun rooster waardoor de behoefte aan accommodatie toeneemt. Zowel tijdens schooltijdens als buitenschoolse activiteiten (i.c.m. gezonde school vignet). 3. Algemene bevindingen: Vanuit het basisonderwijs: - Er is behoefte om een structurele samenwerking op te zetten met de sport. Er kan bijvoorbeeld een koppeling worden gezocht tussen buitenschoolse opvang en aanbod bij sportverenigingen. Er zal onderzocht moeten worden wat de mogelijkheden zijn om het sportaanbod bij verenigingen direct aan te laten sluiten op de schooltijden. Kinderen hoeven dan niet meer altijd in de avond te sporten. Dit kan de volgende voordelen opleveren: accommodaties worden op de spitstijdens ontlast, kinderen hoeven niet op onveiligere tijden vervoer te vinden naar de sportclub en ouders hebben s avonds meer tijd met kinderen thuis. Uiteraard is het moeilijker om tijdens deze tijdstippen vrijwilligers te vinden. - Schoolpleinen kunnen sportiever worden ingericht en openbaar toegankelijk worden. - Tijdens de overstap van basis- naar middelbaar onderwijs neemt de sportparticipatie enorm af. Er kan worden nagedacht hoe dit beter valt te reguleren. Vanuit het voortgezet onderwijs: - Het OBC moet veel uitwijken naar andere sportaccommodaties binnen de gemeente, dit brengt veel kosten met zich mee. - Het OBC wil in zowel Huissen als Bemmel investeren in de uitbreiding van binnensportruimte. Ze willen graag meewerken aan een centrum waar sport & onderwijs samen komen en willen deze ruimte dan ook ter beschikking stellen voor het verenigingsleven. Ze verwachten hiervoor medewerking vanuit de gemeente. - Binnensportverenigingen staan er voor open om gezamenlijk een sporthal in de avonduren te exploiteren. 5
4. Bevindingen per kern Huissen Onderwijsinstelling OBC Huissen IKC Sterrenbos R.K.B. De Abacus R.K.B. De Boemerang R.K.B. Het Tweespan O.B.S. t Holthuus PCBS Het Drieluik Typering en overkoepelend orgaan Accommodatie in gebruik Eigendom Sporthal de Brink Middelbaar onderwijs Sporthal Walburgen Overbetuwe college Gymlokaal OBC Huissen Integraal kindcentrum st. Batavorum Gymzaal van wijkstraat De Brink BV st. Batavorum Gymzaal Abacus De Brink BV st.batavorum Sporthal de Brink De Brink BV st. Batavorum Sporthal de Brink De Brink BV Openbare st. Atos Sporthal de Brink De Brink BV De Brink BV V.v. de Bataven Over Betuwe College St. de Linge Sporthal de Brink De Brink BV Huidige situatie t.a.v. sport op school: IKC Het sterrenbos geeft aan dat bewegen en bewegingsonderwijs belangrijk is. De aandacht hiervoor blijft gelijk. Vanuit de overheid ontstaat nu extra druk op meer tijd voor bewegingsonderwijs. Ze bieden 1 uur per week gymles, pauzesport en deelname aan schoolsporttoernooien. OBS t Holtuus vindt bewegen belangrijk en hier wordt daarom ook aandacht aan besteed. De aandacht is er al een aantal jaar voor en deze is op de school hetzelfde gebleven. Ze bieden 2x per week gymles, 30 minuten per dag buiten spelen, clinics, sportdag voor de hele school en buitenschoolse activiteiten zoals handbal, voetbal, basketbal. RKB De Boemerang vindt het belangrijk om gezond te bewegen. Ze stimuleren kinderen om te sporten en erkennen de invloed van bewegen op de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling. De aandacht voor wat betreft de gymlessen blijft gelijk. Ze bieden gymles, thema activiteiten zoals drama en dans waarbij wordt bewogen, groepen 1 en 2 spelen langer buiten RKB de Abacus geeft aan dat na rekenen en taal/lezen, gymles het belangrijkste vak is in hun lesaanbod. De aandacht voor bewegingsonderwijs is gelijk gebleven. Ze bieden 2 x per week gymles (45minuten), deelname aan toernooien van de diverse verenigingen, naschools aanbod i.s.m. Stichting Welzijn Lingewaard. Het OBC Huissen biedt naast het reguliere bewegingsonderwijs ook extra aandacht middels een sportklas voor VMBO-kader. Ruimte, bezetting en tevredenheid over beheer (scholen): IKC Het sterrenbos heeft voldoende ruimte om in de schoolbehoefte te voorzien. Onderhoud, materialen en communicatie kunnen beslist beter. Naast de gymzaal maken ze ook gebruik van het asfalt terrein voor de school. 6
OBS t Holthuus is tevreden over het aanbod van zaalruimte, ze hebben een grote sporthal op loopafstand. Door de terugloop van de omliggende scholen verwachten ze komende jaren goed te zitten qua bezetting. Ze zijn wel ontevreden over de materialen, hiervan is veel aan vervanging toe. Wanneer ze hier per mail vragen over stellen wordt er niet gereageerd. Er zijn wel stappen gemaakt in kwaliteit en onderhoud van de accommodatie. RKB De Boemerang moet zich voor de gymlessen verplaatsen van de wijk Loovelden naar sporthal de Brink (Zilverkamp). Dit kost veel reistijd en organisatie (veiligheid, inzet ouders) en ze hebben hierdoor de gymlessen samen moeten voegen. Over de samenwerking met de Brink zijn ze tevreden. Ze hebben ook een groot sport/speelveld tegenover de school. Ze verwachten in de toekomst meer ruimte nodig te hebben aangezien de school het aantal leerlingen groeit. RKB de Abacus geeft aan dat het aanbod in de gemeente gelijk is aan de vraag van de school. Ook verloopt de samenwerking met de accommodatiebeheer goed. Er zijn korte lijntjes. OBC Huissen maakt gebruik van meerdere sportaccommodaties aangezien de ruimte binnen hun school (1 gymzaal) te beperkt is. Ze benutten dus ook de Brink en leerlingen worden met bussen vervoerd naar Walburgen. Dit komt de lestijd en de financiën niet ten goede. Momenteel zijn ze bezig met de ontwikkelingsplannen voor extra binnensportruimte. Stand van zaken samenwerking met de sport en behoefte: IKC Het sterrenbos gebruikt de velden van v.v. Jonge Kracht voor een sportdag. Ze hebben op dit moment een eigen sportcoach die periodiek aanwezig is op de BSO. Ze zijn benieuwd naar voorstellen om de samenwerking verder uit te breiden. OBS t Holtuus organiseert samen met enkele clubs clinics, o.a. tafeltennis (Hutaf) en handbal (HV Huissen), ze zijn hier tevreden over. Ze zouden graag met de jongere groepen het schoolzwemmen weer oppakken en meer gezamenlijk sportdagen/toernooien in de gemeente organiseren. RKB De Boemerang werkt samen met v.v. Jonge Kracht door de zonnekinderen (kinderopvang) gebruik te laten maken van de velden. Daarnaast vormen ze een loket voor de verenigingen. Ze zouden graag het naschoolse aanbod uitbreiden voor alle kinderen. RKB de Abacus hebben al een uitgebreid naschools aanbod en vinden dit voldoende. Ze werken hiervoor o.a. samen met diverse sportclubs. 7
Bemmel Onderwijsinstelling OBC Bemmel PCBS de Borgwal RKBS Pius X OBS de Regenboog BS Donatushof BS Mikado Typering en overkoepelend orgaan Accommodatie in gebruik Eigendom Sporthal de Heister Over Betuwe College Sporthal de Bongerd Dhr. Groot-Antink Middelbaar onderwijs Sporthal Walburgen V.v. de Bataven Overbetuwe college Gymlokaal OBC Bemmel Over Betuwe College Dalton Sporthal de Bongerd Dhr. Groot-Antink st. de Linge Gymzaal de Vlinderboom Vlinderboom Sporthal de Bongerd Dhr. Groot-Antink st. de Linge Gymzaal de Hoenderik Gemeente Openbare Sporthal de Bongerd Dhr. Groot-Antink st.atos Gymzaal de Hoenderik Gemeente Jenaplan st. de Linge Sporthal de Bongerd Dhr. Groot-Antink st. de Linge Sporthal de Bongerd Dhr. Groot-Antink Huidige situatie t.a.v. sport op school: PCBS de Borgwal ziet gym als een volwaardige les, net als rekenen of taal. Ze hanteren sinds vorig jaar een gymmethode zodat de leerlingen met allerlei beweegthema s in aanraking komen. De aandacht t.o.v. andere jaren blijft hetzelfde. Ze bieden 1 keer per week gymles (1,5 uur), stimuleren Sjors sportief, nemen deel aan schoolsporttoernooien, sportdag. RKBS Pius X besteedt geen extra aandacht in de schoolvisie aan sport. Ze bieden 2x per week gymles (van 45minuten). OBS de Regenboog geeft aan dat gymles een belangrijke plek neemt in de schoolvisie t.a.v. bewegen en ontwikkeling. De aandacht neemt toe en ze zijn van mening dat veel kinderen eigenlijk te weinig in de week bewegen. Ze bieden 1x per week gymles (1,5 uur), extra buitenspeelmomenten, pauzeactiviteiten, aandacht voor gezond gedrag (fruit/groente) en aanbod van naschoolse activiteiten. Ruimte, bezetting en tevredenheid over beheer (scholen): PCBS de Borgwal is tevreden over de kwaliteit van het binnensportaanbod, goed onderhoud en duidelijke communicatie. Door ruimtegebrek sport groep 3 in het kleuterlokaal. Hierdoor kan de jongste groep minder bewegen dan wenselijk is. RKBS Pius X is tevreden over het aanbod. De Hoenderik is lekker dichtbij alleen wel wat verouderd. De afstemming met de Bongerd verloopt goed. OBS de Regenboog geeft aan dat de Hoenderik wel wat gedateerd is, maar ideaal omdat het dichtbij de school ligt. Ook de samenwerking met de Bongerd verloopt goed op een klein materiaal tekort na. De communicatie verloopt erg goed. Stand van zaken samenwerking met de sport en behoefte: PCBS de Borgwal maakt voor de jaarlijkse sportdag gebruik van het terrein van sport- en speeltuinvereniging Hulhuizen. Ouders geven soms gastlessen van de sport die ze beoefenen en ze maken gebruik van een tennislespakket. Door de ingevoerde gymmethode vinden ze het huidige aanbod voldoende. Het Sjors sportief project wordt als zeer prettig ervaren. 8
RKBS Pius X maakt eens per jaar gebruik van de Hockeyvelden van MHC Bemmel 800. Ook verzorgen enkelen sportclubs gastlessen. Ze zouden deze samenwerking en het naschoolse aanbod graag uitbreiden. OBS de Regenboog maakt alleen bij de sportdag of clinics gebruik van andere sportaccommodaties. Ze zouden graag het naschoolse aanbod uitbreiden in samenwerking met sportverenigingen. De ervaring is dat dit lastig is door de geringe beschikbaarheid van vrijwilligers. Ze willen graag het schoolplein sportvriendelijker inrichten en openbaar maken voor de kinderen in de wijk. Financiële ondersteuning is hierbij nodig. 9
Gendt Onderwijsinstelling IKC de Tichelaar IKC de Vonkenmorgen Typering en overkoepelend orgaan Accommodatie in gebruik Eigendom Jenaplan basisschool Sporthal de Walburgen v.v. de Bataven st. Atos Sportzaal Nijmeegsestraat Gemeente Integraal kindcentrum Sporthal de Walburgen v.v. de Bataven st. de Linge Sportzaal Nijmeegsestraat Gemeente Huidige situatie t.a.v. sport op school: IKC de Vonkenmorgen besteedt veel aandacht aan de fysieke ontwikkeling van de kinderen. Ze hebben 2 jaar geleden bewust gekozen voor een nieuwe methode bewegingsonderwijs waarbij de talenten van kinderen optimaal benut worden. Ze zien het als uitlaatklep maar ook als een belangrijke vorm van samenwerking. Ze geven aan dat de aandacht voor bewegen en gezondheid toeneemt. Ze bieden 2x per week gymles (van 45 minuten), bevorderen van gezond gedrag (lichaam en geest), het schoolplein is speciaal ingericht zodat kinderen uitgedaagd worden basiscompetenties te ontwikkelen (speelpleinbrein), aandacht voor de nationale sportweek en alle medewerkers hebben een gymlesbevoegdheid. Ruimte, bezetting en tevredenheid over beheer (scholen): IKC de Vonkenmorgen geeft aan dat ze voldoende ruimte hebben om te kunnen sporten. De gymzaal in de Nijmeegsestraat is wat gedateerd maar nog wel werkbaar. Hier is ook af en toe wat hinder van de verenigingssporten. Samenwerking met Walburgen verloopt goed. Stand van zaken samenwerking met de sport en behoefte: IKC de Vonkenmorgen heeft een breed naschools aanbod. Hiervoor werken ze samen met Stichting Welzijn Lingewaard, de OBC Huissen sportklassen en diverse sportverenigingen. Ze zouden deze samenwerking graag nog verder uitbreiden. Verder maken ze voor sportdagen/schoolfeesten gebruik van sportpark Hulhuizen en het terrein bij Walburgen. 10
Angeren, Doornenburg, Haalderen Onderwijsinstelling BS de Doornick BS de Marang BS de Wieling Typering en overkoepelend orgaan Accommodatie in gebruik Eigendom st. de Linge Gymzaal de Doornick St. de Linge st. de Linge Kulturhus Angeren Dhr. Schraven st. de Linge Gymzaal Haalderen St. de Linge Huidige situatie t.a.v. sport op school: BS de Marang geeft aan geen duidelijke visie op het gebied van bewegingsonderwijs te hebben. De aandacht voor sport op school blijft gelijk. Ze bieden gymles, sportdag en toernooien, clinics. BS de Wieling geeft aan bewegen erg belangrijk te vinden. Nu 2 uur per week maar zouden dit graag meer zien. De aandacht voor sport blijft gelijk. Ze bieden gymles (2 uur per week) en een sportdag. Ruimte, bezetting en tevredenheid over beheer (scholen): BS de Marang is tevreden over het gebruik van het kulturhus. Er zijn korte lijnen met het beheer en de accommodatie is vernieuwd. Het beheer en onderhoud is prima en ze hebben voldoende ruimte ter beschikking. BS de Wieling is niet tevreden over het aanbod van binnensportruimte. De gymzaal bij de school is sterk verouderd en biedt weinig ruimte tot meer uitdaging. Ze zouden graag meer uitdagende buitenruimte rondom school zien om gerichter aan sport en bewegen te kunnen doen. Ook geven ze aan dat ze de sportzaal in eigen beheer hebben. Dit vergt veel tijd en energie en ze vragen zich af of dit bij een school hoort te liggen. Stand van zaken samenwerking met de sport en behoefte: BS de Marang werkt incidenteel samen met sportclubs, voorheen in de vorm van clinics opgezet door de combinatiefuncties. Ze maakten soms gebruik van de velden van SV Angeren maar deze zijn nauwelijks beschikbaar i.v.m. de slechte staat. Ze zouden graag een samenwerking opzetten met verenigingen. Ze willen de sporttijden vervroegen en aan laten sluiten op de schooltijden, regelmatig clinics aanbieden en gezamenlijke sportdagen met andere scholen organiseren. BS de Wieling werkt nog niet samen met sportverenigingen. Ze zouden wel graag een samenwerking starten i.c.m. sport en BSO en onderwijs. Ze willen hier graag over meepraten. 11
5. Samenvatting Algemene bevindingen: - Het aantal basisschoolleerlingen in Lingewaard zal t/m 2030 met 856 leerlingen afnemen. - Het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs zal t/m 2021 met 229 leerlingen afnemen. - Door de grote deelname aan sport- en lifestyleklassen op het voortgezet onderwijs (meer bewegingsonderwijs) zal het gebruik van sportaccommodaties voor het onderwijs toenemen, zowel tijdens lestijden als buitenschools. - Het rijk gaat gelden beschikbaar stellen om het bewegingsonderwijs in het primair onderwijs uit te breiden van 2 naar 3 lesuren per week. - Belangrijk voor het onderwijs is de nabijheid van een sportaccommodatie. Dat accommodaties verouderd zijn is een bijkomstigheid. Bevindingen t.a.v. sport op school (huidige situatie) - Alle basisscholen bieden 2 lesuren gym aan. Sommige een blokuur van 1,5 uur maar de meeste 2x 45min. - De meeste scholen erkennen het belang van bewegen, er zijn enkele scholen die een specifieke methode hanteren voor het bewegingsonderwijs. Bevindingen t.a.v. het aanbod van binnensportruimte en het beheer en onderhoud. - Bij het OBC Huissen, De Boemerang in Huissen en De Wieling in Haalderen zijn knelpunten t.a.v. goed bereikbare en beschikbare ruimte. - Verder is er over het algemeen in alle kernen voldoende accommodatieruimte beschikbaar om in de behoefte te voldoen (bij 2 lesuren per klas per week). - Aandacht voor beschikbare materialen en communicatie wordt als aandachtspunt benoemd bij de Brink. - De basisscholen die gebruik maken van een eigen accommodatie zijn hier tevreden over m.u.v. de Wieling in Haalderen. Ook de basisscholen die gebruikmaken van sporthal de Bongerd en sporthal Walburgen zijn tevreden. Bevindingen t.a.v. de samenwerking met de sport en de behoefte hieraan. - Enkele scholen hebben een beperkte vorm van samenwerking met sportverenigingen. Het gaat dan vooral om het sporadisch gebruik van een accommodatie of het verzorgen van een clinic. Er is geen sprake van een structurele samenwerking. - Alles scholen (basis en voortgezet) geven aan graag meer samenwerking te zoeken met de sport. Ook in combinatie met buitenschoolse opvang (aansluiting schooltijden en sporttijden). Een aantal scholen heeft hier ook al ideeën bij en zou hier graag verder over in gesprek gaan. - Het inrichten van schoolpleinen en investeren in sportieve binnenruimte verdient aandacht. 12
13
6. Conclusie Uit deze inventarisatie blijkt dat er een sterke behoefte is vanuit het onderwijs om samenwerking te zoeken met de sport. Vanuit verschillende hoeken wordt erkend dat sport en bewegen een positieve invloed heeft op de algemene, sociale en motorische ontwikkelingen van kinderen. Voor zowel basisonderwijs, middelbaaronderwijs en buitenschoolse opvang liggen kansen. Het onderwijs gaat graag met verenigingen in gesprek om tot een breder en gestructureerde aanbod te komen. De buurtsportcoach kan hierin een verbindende rol spelen. Het middelbaar onderwijs heeft ruimte om te investeren in binnensportruimte, iets waar zowel het OBC zelf als de verenigingen behoefte aan hebben. Beide partijen staan open om hierin samen op te trekken. Het basisonderwijs heeft op dit moment voor gymles voldoende ruimte om in de behoefte te voorzien. Echter wanneer de stimulans vanuit de overheid om het aantal uren bewegingsonderwijs van 2 naar 3 te verhogen doorkomt is er behoefte aan meer capaciteit. De staat van de accommodaties is naar tevredenheid en het contact met de beheerders is op enkele kleine zaken na goed. Hier tegenover staat dat de leerlingenprognose voorspelt dat het aantal basisschoolleerlingen in Lingewaard de komende 15 jaar sterk afneemt. 14