Functies van een kinderboerderij In zijn algemeenheid kunnen aan de kinderboerderij vier functies toegekend worden, te weten: De recreatieve functie Een kinderboerderij biedt mogelijkheden voor een zinvolle, ontspannende vrijetijdsbesteding, waarin het dier centraal staat. Deze vrijetijdsbesteding varieert van (regelmatig) bezoek tot actief meewerken aan de activiteiten. Dit houdt in dat de kinderboerderij de hele dag toegankelijk moet zijn. Overdag voor volwassenen en jonge kinderen en na schooltijd voor de oudere kinderen. Bovendien bestaat in de weekeinden de mogelijkheid om, op korte afstand van de woonsituatie, in gezinsverband buiten te zijn. De educatieve en voorlichtende functie De educatieve functie van de kinderboerderij bestaat vooral uit het geven van lessen, meestal aan kinderen maar soms ook aan volwassenen. Deze lessen zijn vrijwel altijd direct gebaseerd op een praktische situatie in de omgang met dieren. Educatie is niet alleen gebaseerd op het bijwonen van lessen. De omgang met levende organismen heeft grote waarde voor zowel de persoonlijke als de sociale vorming van het kind. Bezoekers kunnen bewust of onbewust iets leren over dieren en natuur. Kinderen leren dat het dier een plaats heeft in het sociale milieu van de mens. Zo is de zorg en de aandacht voor dieren en de natuur een opvoedingsopdracht die op een kinderboerderij wordt meegenomen. Bij de voorlichtende functie die een kinderboerderij ook heeft moet gedacht worden aan het beantwoorden van vragen en het geven van achtergrondinformatie. Deze kan versterkt worden door het uitgeven van folders en ander voorlichtingsmateriaal. De voorlichtende functie wordt vaak terloops uitgevoerd. De medewerkers worden vaak gevraagd om advies over de aanschaf van een dier, voor- en nadelen van huisdieren, verzorgingsaspecten etc. Zo levert een kinderboerderij een bijdrage aan het bewust aanschaffen van een huisdier en het beter kiezen van het soort huisdier. De sociaal-culturele functie Het is bekend dat in de huidige tijd de intermenselijke contacten nogal eens te wensen overlaten. Dit heeft onder andere te maken met het veranderende maatschappijbeeld en de veranderde opvattingen over het besteden van de vrije tijd. Het ontmoeten van elkaar gebeurt minder, de gemeenschappelijkheid in een woonwijk neemt af. Een kinderboerderij kan er zijn om hun omgeving leefbaarder te maken. Het werk dat hierbij wordt gedaan gebeurd dan ook vanuit de zorg voor de dieren, de omgeving en het milieu. Een kinderboerderij kan in een woonwijk/dorp goed als ontmoetingsplaats dienen, niet alleen voor mens en dier maar ook voor mensen onderling. Door contacten die tijdens een bezoek ontstaan is er sprake van een sociaal-culturele waarde. De therapeutische functie Een kinderboerderij heeft de potentie een therapeutische functie te vervullen voor bejaarden, verstandelijk en lichamelijke gehandicapten, revaliderende bewoners, kinderen en alle andere bezoekers van de kinderboerderij. Het vasthouden en het aaien van dieren heeft aantoonbaar een rustgevend effect op mensen. Dit kan bijvoorbeeld voor kinderen die opgroeien in een jachtige maatschappij van belang zijn. Om dezelfde reden ziet men steeds meer bij tehuizen voor gehandicapten en tehuizen voor ouderen boerderijachtige complexen ontstaan. 1
Sterke en zwakke kanten van de kinderboerderij Zoals we in de inleiding al vermeldden is het door de grote diversiteit in kinderboerderijen moeilijk om te spreken over de kinderboerderij. De voorziening bij een grote zorginstelling met zeer professionele leiding is niet te vergelijken met een bescheiden boerderij geheel en al geleid door vrijwilligers. Toch kunnen we in de algemeenheid wel wat zeggen over de sterke en zwakke kanten van. Sterke kanten De kinderboerderij is een laagdrempelige voorzieningen, waar iedereen welkom is. Men hoeft geen entreegelden te betalen of lid te zijn. Meestal is de boerderij in of dichtbij de Woonomgeving te vinden. De kinderboerderij door het aantal bezoeken (meer dan 65000 per jaar) een flinke bijdrage aan de openluchtrecreatie in. Door het vrijetijdskarakter staan de bezoekers zeer open voor nieuwe indrukken, informatie en communicatieve boodschappen. Dat maakt de voorziening bijzonder geschikt voor educatie. De kinderboerderij is serviceverlenend naar het onderwijs en volwasseneneducatie. Alle basisscholen bezoeken de kinderboerderij. De klassen 1 t/m 6 2x per jaar, groep 7 en 8 maximaal 1 maal per jaar. Ook naar het grote publiek toe kan de kinderboerderij een vraagbaakfunctie vervullen waar het dieren, dierverzorging en de natuur betreft. Het aardige naar de jeugd toe is dat er op de boerderij een onderwijskundig klimaat rond het spelend leren wordt gevonden. De kinderboerderij heeft in de samenleving vaak een voorbeeldfunctie, waar het gaat om duurzaamheidprincipes milieubewust handelen en dierenwelzijn. Door zijn laagdrempeligheid, zijn ligging in de buurt en de totale sfeer vervult de voorziening een rol bij het leggen van sociale contacten. De gemeenten zou veel van deze functies effectiever en nadrukkelijker in kunnen zetten binnen het al te voeren beleid. Zwakke kanten Door de grote diversiteit is een gezamenlijk optrekken van de kinderboerderij met andere recreatie mogelijkheden binnen de gemeente zeer onwaarschijnlijk. De term kinderboerderij is niet voorzien van een kwaliteitsomschrijving, zodat het lastig is te toetsen wat de huidige status is van de kinderboerderij. Tevens is de kinderboerderij in onderdrukte onoverzichtelijke financiële positie (binnen de gemeentelijke begroting) waardoor er te weinig budget is voor kwaliteitsverbetering. Door voorafgaande aan het jaar de bestedingsruimte duidelijk te stellen kunnen wij (personeel) beter kijken naar de mogelijkheden voor het komende jaar. Vooral omdat de kinderboerderij geen eigen begroting heeft zoals muziekschool en zwembad het geval is. Voor ons heel onoverzichtelijk zo weten wij niet wat er met alle rapporten van facilitaire zaken gebeurt is het afgelopen decennium, wij vermoeden in een ladekast verdwenen. Daarbij verkopen wij geen dagkaarten en is het aantal bezoekers op de basisscholen na moeilijk toetsbaar. De afgelopen jaren zijn er verschillende initiatieven voor donaties van geld materialen of werkzaamheden afgewezen door andere afdelingen, de gelden die de afgelopen jaren wel zijn binnen gekomen zijn besteed aan nieuwe stoeltjes en tafeltjes en is de knuffelhoek met in verhouding een minimale uitgave helemaal gerenoveerd. Het team van medewerkers is te klein om het zeer grote onderhoud zelf te doen, klein onderhoud en renovatie word de laatste 5 jaar wel zelf gedaan om de kosten te beperken (denk hierbij aan verfwerk binnen). Ook worstelt de kinderboerderij met een onduidelijk onderhoud en kwaliteitsbeleid. Zo is er geen invalide toilet of baby wikkelplaats aanwezig waardoor mensen vaak vroegtijdig hun bezoek af moeten breken. De werkzaamheden die binnen de gemeenten door andere worden uitgevoerd worden niet tot slecht gecontroleerd. Zo zijn er buiten schilderwerkzaamheden uitgevoerd die vervolgens door niemand getoetst worden waardoor rotte delen in deuren gewoon blijven zitten. Relevante ontwikkelingen 2
De maatschappij verandert in een snel tempo. In feite zijn al deze veranderingen van invloed op een Kinderboerderij. Een aantal van de belangrijkste ontwikkelingen is hierna weergegeven. Het streven naar een duurzame samenleving Langzaam is het besef doorgedrongen dat de kwaliteit van onze toekomst alles te maken heeft met de mate waarin we er met elkaar in slagen om een meer duurzame samenleving te creëren. Hierbij moeten we denken aan een veel kritischer consumentengedrag, het zorgvuldiger omgaan met energiebronnen, Recycling etc. De overheid ziet het internationale, nationaal en lokaal als haar taak om hierin een Stimulerende rol te vervullen. In dit geval bestaat er al een duidelijke band tussen de lokale Overheid en de kinderboerderij. Het ligt voor de hand om de kinderboerderij als een Laagdrempelige voorziening voor de hele gemeenschap te benutten in het proces van verandering naar een duurzame samenleving. Helaas wordt deze mogelijkheid geheel niet of niet optimaal benut De vergrijzing van de samenleving Demografische studies laten zien dat binnen tien jaar 50% van de bevolking van Nederland ouder is dan 50 jaar. Het aantal jonge gezinnen zal beduidend kleiner zijn dan nu het geval is. Het aantal gepensioneerden en vervroegde uittreders zal groter zijn. Deze groep die buiten de arbeidssituatie staat is echter nog zeervitaal en zal in steeds groter mate behoefte hebben om actief te blijven deelnemen aan de samenleving. Door de financiële situatie waarin Nederland verkeerd zullen veel van deze oudere ook de functie van oppas voor de kleinkinderen gaan vervullen, wij merken dat veel opa s en oma s het contact tussen kinderen en dieren erg belangrijk vinden en de kinderboerderij eens per week of meerdere malen per week als uitstapje gebruiken. De ruimte wordt kostbaarder De plaats die de kinderboerderij al jaren inneemt binnen de gemeentelijke begroting is voor haar medewerkers er onduidelijk. Al enkele jaren worden er bezuinigingen toegepast op de kinderboerderij, dit komt de kwaliteit van de voorzieningen in en rond de kinderboerderij helaas niet ten goede. Het gaat hierbij om een beter diermanagement waardoor dit zo goedkoop mogelijk gaat, klein en middelgroot onderhoud wordt zoveel mogelijk zelfstandig met beperkte budgetten uitgevoerd. Het groot onderhoud wordt of niet uitgevoerd of wordt zo uitgevoerd dat er verschillende extra overhead kosten zijn die strikt genomen niet noodzakelijk zijn! Veranderde wet- en regelgeving op het terrein van veterinaire gezondheid en dierenwelzijn De kinderboerderij is geen wereld op zich maar onderdeel van de samenleving als geheel. Dit was Bijvoorbeeld merkbaar bij de uitbraak van varkenspest en de MKZ-crisis. Ook voor de kinderboerderijen in het getroffen gebied gold een vervoersverbod. Verwacht moet worden dat verdere veterinairgeografische maatregelen voor de toekomst hun uitwerking op een kinderboerderij niet zullen missen. Een ander aspect van de wet- en regelgeving betreft de nieuwe inzichten in dierenwelzijn. Die hebben en zullen de komende jaren in verhevigde mate hun invloed doen gelden in de dierhouderij. Van oudsher wordt er binnen de kinderboerderij gewerkt vanuit een respectvol omgaan met het verschijnsel leven. Dit betekent dat dierenwelzijn de hoogste prioriteit in deze voorziening heeft. De kinderboerderij kan hier een voortrekkersfunctie in vervullen, maar ook een voorlichtingsfunctie naar het grote publiek. Meer aandacht van de burger voor gezondheid en welzijn 3
De huidige aandacht van de consument voor gezondheid en welzijn zal zich in verhevigde mate voortzetten. Gezondheid wordt gevoelsmatig gerelateerd aan de natuur. Ook de kinderboerderij wordt geassocieerd met de natuur en het buitenleven en derhalve met gezondheid. Hierbij wordt gedacht aan schoon en voldoende (drink)water, een gezonde bodem, schone lucht, gezonde voeding en levensstijl en respectvol omgaan met het verschijnsel leven. Clustering van accommodaties Tal van voorzieningen die vroeger op zichzelf stonden zijn thans in een brede werkingssfeer gebracht. Scholen worden s avonds gebruikt voor cursuswerk en bijscholing. Het gezamenlijk exploiteren van gebruiksruimten kan de kosten verminderen voor ieder van de gebruikersgroepen afzonderlijk. Ook een kinderboerderij zou in de toekomst veelzijdige benut kunnen worden door als accommodatie dienstbaar te zijn voor andere organisaties. De kinderboerderij wordt meerdere malen per jaar gebruikt door verschillende organisaties als uitvalsbasis voor hun eigen publiek. Zo doet de JNW hun installatie bij ons, zijn er verschillende kinderclubs die een woensdag middag besteden aan de kinderboerderij en gebruikt de BSO de kinderboerderij geregeld in hun dagbesteding. Wat zou de gemeente kunnen veranderen en daarbij de kosten te kunnen verminderen of de diensten beter te benutten. 4
- Overzichtelijk en duidelijke beleid vanuit de gemeente voor de kinderboerderij, in brede zin. Doelstellingen, kosten, onderhoud, uitgave, overheadkosten etc. Zoals zwembad, muziekschool. - Betere betrekking in het huidige beleid binnen onderwijs, recreatie, speel faciliteiten etc. van de gemeente. Denk daarbij aan het brede onderwijs, milieu beleid, educatieve lessen aan alle basisscholen. - Kijken naar de mogelijk heden van het zelf gebruiken van gemeentelijke potjes zonder daar een ander bedrijf instelling end. tussen zit. - Het ophalen van alle potjes, regionale, provinciale-, en landelijke subsidies misschien zelfs wel Europees. - Samenwerken met grotere bedrijven voor de duurzaamheid, windmolens, zonnepanelen, waterenergie, afvalverwerking etc. - Samenwerking met regionale bedrijven met betrekking tot onderhoud, nieuwbouw etc., gedeelte sponsoring bijvoorbeeld in ruil voor bekendmaking, bord etc. - Verkoop van koffie, thee, limonade, snoepautomaat. Is al eens eerder voorgesteld! Is dit haalbaar, kleine ruimtes nodig, verschillende boerderijen doen dit vanuit blokhutjes/blokhutten. Wegen de inkomsten op tegen de kosten en extra werkzaamheden. - Kinderfeestjes Haalbaarheid, activiteiten, opbrengsten? Hoe te combineren met de huidige werkzaamheden. - Verschillende kinderboerderijen verkopen producten van diervoeding tot regionale producten zoals kaas. Dit zou een mogelijkheid zijn al moet daar gekeken worden naar een ruimte, vergunningen, commerciële bedrijven in de gemeente en de haalbaarheid met het huidige personeel. - Vakantie opvang Geen quarantaine ruimte waardoor er gezondheidsrisico s zijn voor dieren, bezoekers en medewerkers. Plus het risico tot het achterlaten van het dier. - Nog meer verfwerk en herstel werkzaamheden zelf doen, als de materialen daarvoor geleverd kunnen worden en wij dit nog bij kunnen houden. - Waarom mogen de eigen stratenmakers bij geen tot weinig werk niet hier iets aan het straatonderhoud doen? Dit zou ook de kosten van een extern bedrijf besparen. - De goten schoonmaken, dit doen wij meerdere malen per jaar zelf, daar hoeft dan niet eens per jaar een extern bedrijf voor te komen. - Vervanging van hout in de stal, deuren, kozijnen etc. zou gedeeltelijk ook zelf gedaan kunnen worden dan moeten hier wel de materialen voor besteld kunnen worden. - Zelf inkopen van werkkleding (functioneel) jassen, schoenen etc. betere kwaliteit voor een lagere prijs ook met logo. - 5
Toekomst missie Het zo goed mogelijk beheren van de kinderboerderij, het zo goed mogelijk uitvoeren van ondersteunende en educatieve functies die bij kunnen dragen aan het uitvoeren en overdragen van beleid aan haar jongste burgers! De jeugd heeft de toekomst. Visie Educatief: De kinderen kennis te laten maken met (landbouw)huisdieren door het aaien en verzorgen met/ van de dieren. Een educatief klankbord zijn van het gemeentebeleid: Het uitdragen en voorlichten bijv. met betrekking tot milieu, klimaat, energie, water, etc. Voor alle leerlingen van het basisonderwijs 1-2x (groep1-6 2x groep 7-8 1x) per jaar aanschouwelijk, leerzaam nme onderwijs aanbieden. Boerderij: Bezoekers informeren over de verschillende dieren. Bewustwording. Recreatief: De kinderboerderij moet een leuke aantrekkelijke locatie zijn. De bezoekers van 0 tot 99 komen voor hun plezier. Sociaal/maatschappelijk: De kinderboerderij is een laagdrempelige ontmoetingsplek in binnen haar gemeenten maar ook daarbuiten. Het is dus meer dan een plek waar kinderen dieren ontmoeten. Bewoners ontmoeten dieren en elkaar. Therapeutisch: Pameijer verzorgde een dagbesteding bij ons voor verschillende van haar cliënten door het eigen personeels tekorten en wisselingen maken zij hier geen gebruik meer van. 1 van de cliënten van Pameijer heeft haar dagbesteding hier nog steeds maar dan zonder begeleiding vanuit Pameijer. Kinderen en jong volwassen met verschillende geestelijke en lichamelijke beperkingen vinden bij ons hun weg en sociale contacten. Het leerbedrijf: veel kinderen vinden via ons een stageplaats voor hun vakgerichte opleiding op verschillende niveaus om zo de competenties te behalen en zich na een verdere studie volwaardig op de arbeidsplaats kunnen richten. Doelgroep: Onze doelgroep bestaat uit alle inwoners van krimpen aan den IJssel. Veel kinderen komen al vanaf zeer jonge leeftijd op de kinderboerderij met hun ouders opa s oma s op de boerderij en maken zo vaak 1 van hun eerste contacten met dieren! Vanaf 4 jaar komen zijn 2x per jaar naar de boerderij, zij krijgen hier een les aangeboden met hun klas leren ze dat beesten niet eng zijn maar anders. Ze kijken naar handen voeten tenen en vergelijken Markt: Wij ontvangen ongeveer 65000 bezoekers per jaar. 6